„Lista Grundmanna”

Jacek M. Kowalski,  Robert  J. Kudelski, Robert Sulik „Lista Grundmanna”

Tajemnice skarbów Dolnego Śląska

W czasie drugiej wojny światowej Dolny Śląsk był miejscem szczególnym. Właśnie tam, z dala od linii frontu, rozpoczęto budowę największej kwatery Adolfa Hitlera, ulokowano liczne zakłady zbrojeniowe i tajne laboratoria badawcze. Na Dolny Śląsk ewakuowano również ludność cywilną z obszarów zagrożonych alianckimi nalotami i sprowadzono olbrzymią ilość dóbr materialnych. Najcenniejszymi skarbami nie były jednak depozyty bankowe, złoto zrabowane w krajach okupowanych czy surowce niezbędne do prowadzenia wojny, ale dzieła sztuki. Wśród nich znajdowały się setki kolekcji prywatnych i publicznych, dziesiątki tysięcy obrazów, rzeźb, grafik, unikalne dokumenty archiwalne, cenne księgozbiory i numizmaty. Bezpieczne schronienie zapewniły im dolnośląskie pałace, zamki i kościoły, a opiekę nad nimi sprawował prof. Günther Grundmann, regionalny konserwator zabytków, który do dziś uchodzi za postać kontrowersyjną i zagadkową. Dzięki unikalnym dokumentom odnalezionym w niemieckich archiwach powstała

Lista Grundmanna – szczegółowa relacja z akcji zabezpieczania dzieł sztuki na Dolnym Śląsku. Jej przebieg i kulisy tworzenia ponad 100 składnic, w których przechowywano bezcenne skarby kultury, wzbogaca 300 niepowtarzalnych fotografii.

 ---

Jacek M. Kowalski, z wykształcenia archeolog, po latach pracy naukowej w Instytucie Archeologii UW realizuje swoje zainteresowania badawcze j poszukiwawcze w formie hobbystycznej. Pasjonuje się Dolnym Śląskiem jako regionem przenikających się kultur, pełnym zabytków i związanych z nimi tajemnic. Ściśle współpracował z TVP i Discovery Historia przy produkcji filmów o tematyce ukrytych skarbów. Współautor popularnych książek: Tajemnica Riese (2 wydania), Lubiąż. Na tropach wojennych tajemnic, Złoto generałów. Polskie służby specjalne na tropach skarbów III Rzeszy i Wojenne sekrety Lubiąża.

Dr Robert J. Kudelski, badacz i autor licznych publikacji poświęconych eksploracji oraz stratom wojennym w zakresie dóbr materialnych i zbiorów sztuki. Współautor książek: Tajemnica Riese. Na tropach największej kwatery Hitlera (2002, 2009 – wydanie II), Lubiąż. Na tropach wojennych tajemnic (2003), Złoto generałów. Służby specjalne PRL na tropie skarbów III Rzeszy (2005, 2009 wydanie II) i Wojenne sekrety Lubiąża (2010). Autor książek: Tajemnice nazistowskiej grabieży polskich zbiorów sztuki (2004), Zaginiony konwój SS (2007), Merkers – skarbiec III Rzeszy (2011), Zrabowane skarby (2012), Zaginiony Rafael (2014). Twórca serwisu eksplorator.com

Robert Sulik, politolog od ponad 20 lat fotografujący i dokumentujący historię zabytkowych nieruchomości Dolnego Śląska – przede wszystkim dworów, pałaców i zamków należących do przedstawicieli lokalnej arystokracji. Powstająca w ten sposób kolekcja liczy ponad 700 obiektów – część ze sfotografowanych nieruchomości dziś już nie istnieje, co czyni tworzony zbiór jeszcze bardziej unikalnym. Efekty swojej pracy prezentuje w serwisie internetowym slaskiezamki.pl.

Źródło:

http://www.genczelewska.pl/ksiazki/lista-grundmanna

Materiały prasowe:
http://www.genczelewska.pl/images/listag/prasa.pdf

Wydawnictwo Melanż na Facebooku:
https://www.facebook.com/Wydawnictwo-Melan%C5%BC-417402808306945/

Wydawca: Melanż

ISBN: 978-83-64378-21-8

Rok wydania: 2015

Liczba stron: 608, ponad 300 zdjęć

Świętokrzyskie regionalia (cz. 5)

Halina Maria Machul „Ariańskim szlakiem po ziemi kieleckiej”

Pierwsza książka, przewodnik-album, w nowej serii prezentującej piękno i walory poznawczo-turystyczne ziemi kieleckiej. Dużym walorem przewodnika są zdjęcia równoprawne z tekstem. Autorka opisuje ginący świat materialnych śladów po braciach polskich.

Źródło:

http://www.egros.pl/arianskim-szlakiem-po-ziemi-kieleckiej.html

Wydawca: Agencja Wydawnicza „Egros”

ISBN: 978-83-89986-58-0

Rok wydania: 2010

Liczba stron: 144

"Spotkania z Zabytkami" numer 9-10/2015

W najnowszym numerze czasopisma "Spotkania z Zabytkami":

- greckie i rzymskie inspiracje w Arkadii Heleny Radziwiłłowej (stąd piękny łuk na okładce numeru);
- zabytkowa barka Fundacji Otwartego Muzeum Techniki;
- dawne żelazka oraz metalowa galanteria;
- nieco zaduszkowy temat – portrety pośmiertne;
- muzea secesji;
- piękne woluminy z biblioteki dawnych szkół w Krzemieńcu;
- Cerkiew Matki Bożej Opiekuńczej w Puchłach;
- Rajd Grunwaldzki, czyli harcerze „ożywiają zabytki”;
- order św. Stanisława, w nawiązaniu do trwającej wystawy w Zamku Królewskim na Wawelu;
- zabytkowe krzesła i fotele.

Szczegółowy spis treści:

http://www.spotkania-z-zabytkami.pl/artykuly/49/

"Spotkania z Zabytkami" na Facebooku:

https://www.facebook.com/spotkaniazzabytkami

„Cmentarze na Żmudzi”

Jan Skłodowski "Cmentarze na Żmudzi. Polskie ślady przeszłości obojga narodów"

Dawne żmudzkie cmentarze stanowią, dzięki swej jednolitości historyczno-cywilizacyjnej, zwartą zabytkową przestrzeń kulturową, z tego więc powodu mogą być traktowane jako szeroko rozumiany zespół zabytkowy. Wpisują się one w krąg wspólnego dziedzictwa dwóch narodów- litewskiego i polskiego, które drogą wielowiekowego związku, dzięki aktowi unii lubelskiej, utworzyły Rzeczpospolitą Obojga Narodów - łączącą ziemie Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego, a następnie postanowieniem Konstytucji 3 maja - wspólne państwo, trwające - choć nie de jure, ale de facto - także przez lata rozbiorowej niewoli. Na niektórych tamtejszych cmentarzach do dziś napotkać można nawet bezwzględną przewagę nagrobków z polskojęzycznymi inskrypcjami. 

Fot. Kaplica grobowa Nałęcz-Gorskich na cmentarzu przy starym kościele w Szawkianach 

– widok dawny. Źródło: „Cmentarze na Żmudzi”, s.168

Na wielu liczne nagrobki takowe inskrypcje posiadają, ale są takie, gdzie zaledwie kilka polskich nagrobków pośród litewskiego „żywiołu” można odnaleźć. Spotkane tam pomniki nagrobne prezentują bardzo różne walory artystyczne i rzemieślnicze, niemniej stanową trwały ślad kultury materialnej i duchowej pokoleń żyjących na tamtej ziemi, a podległych formule: gente lithuanus natione polonus. Przesłaniem niniejszego albumu jest nie tylko przedstawienie w obrazie i słowie polskich śladów zachowanych na żmudzkich cmentarzach. Jest to także zaproszenie na mało dziś znany, a w zasadzie szerzej zupełnie nierozpoznany szlak historyczny. Jego badacze i miłośnicy napotkają tu wiele znaków obecnie prawie zapomnianych, ale ważnych i nadal mogących służy za drogowskazy ku jednoczącym wartościom uniwersalnym. (z okładki książki)

 Wydawca: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. 

Departament Dziedzictwa Kulturowego

ISBN: 978-8362622-26-9

Rok wydania: 2013

Liczba stron: 414

Źródło:

http://www.mkidn.gov.pl/

Audycja radiowa:

http://www.polskieradio.pl/8/3669/Artykul/1285523,Cmentarze-na-Zmudzi-wedrowka-po-kresowych-nekropoliach

Więcej o publikacji:

http://l24.lt/pl/kultura-pl/item/33225-prezentacja-monografii-polskie-slady-obojga-narodow-na-zmudzi

Popielów w literaturze

„Kapliczki i krzyże przydrożne gminy Popielów”

Książka wyróżniona w konkursie Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Opolu 

„Dobre pomysły – jak to się robi u nas”:

http://popielow.pl/1279/wyroznienie-dla-biblioteki-publicznej-w-popielowie.html

Wydawca: Gminna Biblioteka Publiczna w Popielowie

Popielów 2012

Więcej o książce:

http://swierkle.pl/658/8906/ksiazka-o-kapliczkach.html

Karol Nerlich „Kronika Popielowa”

Autorem "Kroniki Popielowa" z 1885 r. napisanej niemieckim gotykiem jest ksiądz Karol Nerlich, który w latach 1884-1895 był proboszczem w Popielowie i budowniczym obecnego Kościoła Parafialnego.

Wydawca: Gminna Biblioteka Publiczna w Popielowie

Popielów 2008

Więcej o książce:

http://popielow.pl/256/kronika-popielowa-chronik-von-poppelau.html

Paul Sopalla „Dąb Klara. Opowieści starego dębu”

Opowiadanie w formie wspomnień nauczyciela szkolnego z Popielowa dotyczące historii lokalnej mikroregionu, koncentrujące się wokół starego dębu Klara, który stoi w pobliżu tej miejscowości do dziś. Opowiadania napisane i wydane w latach 1926-1928 w języku niemieckim zostały w 2014 roku Nakładem Gminnej Biblioteki Publicznej w Popielowie przetłumaczone na język polski i wydane w języku oryginału i po polsku w ramach zachowania tradycji i dziedzictwa kulturowego w społecznej pamięci regionu.

Wydawca: Gminna Biblioteka Publiczna w Popielowie

Popielów 2014

Źródło:

http://lubimyczytac.pl/ksiazka/255113/dab-klara-opowiesci-starego-debu-klaras-ruh-erzahlungen-einer-alten-eiche

Tajemnice zamków, dworów i pałaców (cz. 1)

Radosław Herman „Zamek w Ełku. Tajemnice wydobyte z przeszłości”

Książka, powstała na podstawie najnowszych wyników badań archeologicznych i architektonicznych przeprowadzonych w latach 2011-2014, przedstawia historię zamku krzyżackiego w Ełku. W publikacji znajdziecie Państwo wiele interesujących wątków, jak i tajemnic, jakie towarzyszyły temu miejscu. Autor wykorzystał wiele aktualnych i archiwalnych fotografii dokumentujących zamek, Wyspę Zamkową oraz ich otoczenie. Ponadto w publikacji znaleźć można rysunkowe rekonstrukcje zamku i zabudowy wyspy zamkowej wykonane na podstawie aktualnych wyników badań.

Publikację „Zamek w Ełku. Tajemnice wydobyte z przeszłości” można zakupić w ełckich księgarniach oraz na Ełckiej Kolei Wąskotorowej, ul. Wąski Tor 1.

Źródło:

http://www.mhe-elk.pl/?zamek-w-elku-tajemnice-wydobyte-z-przeszlosci,273

Wydawca: Muzeum Historyczne w Ełku

Ełk - Łódź 2015

Grażyna Adamska „Dwór w Żółwinie i jego tajemnice”

Ze wstępu: Autorka zafascynowana historią miejsca związanego z jej dzieciństwem przez lata zbierała materiały dotyczące rodzin właścicieli dworu w Żółwinie. Książka oparta jest na źródłach historycznych i beletrystycznych oraz informacjach uzyskanych w czasie osobistych spotkań ze świadkami historii.

Źródło:

http://www.brwinow.pl/index.php/o-brwinowie/publikacje-zwiazane-z-gmina-brwinow

Wydawca: Gmina Brwinów

Brwinów 2009

Elżbieta Malita „Monografia pałacu w Jelczu-Laskowicach”

Monografia pałacu w Jelczu-Laskowicach to 134 stron wydanych w twardej oprawie. Publikacja opisuje ród von Saurma, czyli ówczesnych właścicieli ziemi jelczańsko-laskowickiej i historię pałacu oraz jego powojenny los. - Książka to wynik moich trzyletnich badań. W monografii skupiłam się na historii, analizie architektonicznej i skonfrontowaniu lasko-wickiego pałacu z innymi XIX-wiecznymi rezydencjami śląskimi - pisze autorka książki Elżbieta Malita. Dodaje, że archiwa Saurmów to jeden z największych rodzinnych zbiorów w dolnośląskich archiwach. Uważa, że materiał ten jest najcenniejszym źródłem historycznym dla dziejów ziemi jelczańsko-laskowickiej. 

Wydawca: Gmina Jelcz-Laskowice

Jelcz-Laskowice 2013

Więcej o książce:

http://jelczlaskowice.naszemiasto.pl/artykul/monografia-palacu-w-jelczu-laskowicach-juz-jest,2077916,art,t,id,tm.html

„Cmentarz Bernardyński w Wilnie 1810-2010”

„Cmentarz Bernardyński w Wilnie 1810-2010”

Cmentarz Bernardyński w Wilnie jest jedną z najsłynniejszych i najpiękniejszych litewskich nekropolii. W październiku 2010 r. minęło 200 lat od chwili jego założenia na Zarzeczu między ulicami Połocką (Polocko] i Żwirową (Žvirgždyno) na prawym brzegu Wilenki z inicjatywy niemieckiej kongregacji rzymskokatolickiej im. św. Marcina przy kościele św. Anny.

Edycja prezentuje szczegółową analizę historii cmentarza, zwyczaje i tradycje pogrzebowe mieszczan. Podany jest również opis niezwykle cennego i rzadkiego zdobnictwa budowli sakralnych i inskrypcji nagrobnych z okresu trzeciej dekady XIX w. na Litwie. Autorzy w oparciu o szereg źródeł po raz pierwszy podają szczegółową listę osób pochowanych na cmentarzu Bernardyńskim, podsumowują doświadczenie renowacji cmentarza. Wydanie dopełniają lista odnowionych pomników nagrobnych oraz życiorysy wybitnych osobistości krajowych i wilnian.

Książka będzie pomocna osobom interesującym się przebogatą historią Wilna, życiem kulturalnym i społecznym wielonarodowościowego miasta. (z książki)

Fot. 1. Kaplica cmentarna. Ok. 1930 r. Fot. J. Bułhak. LMAVB RS, 

źródło: „Cmentarz Bernardyński w Wilnie 1810-2010”, s. 173.

Fot. 2. Grób Karola Dmiszewicza (1861-1896). Ok. 1900 r. Fot. S. Fleury. LNM, 

źródło: „Cmentarz Bernardyński w Wilnie 1810-2010”, s. 144.

Książka ukazała się w językach litewskim i polskim w nakładzie 1000 egzemplarzy w każdym języku.

---

Organizatorzy projektu:

Fundacja Wspierania Współpracy Litewsko-Polskiej im. Adama Mickiewicza

Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa

Wydawca: Versus aureus

ISBN: 978-9955-34-406-3

Rok wydania: 2013

Liczba stron: 776

Więcej o książce:

http://www.radaopwim.gov.pl/article_details/1050/maja-wilno-litwa/

oraz:

http://dzieje.pl/ksiazka/cmentarz-bernardynski-w-wilnie-1810-2010

Szlakiem przydrożnych kapliczek (cz. 3)

Kapliczki i krzyże przydrożne są od wieków świadectwem religijności i przywiązania do tradycji mieszkańców ziem polskich. Budowane z kamienia, metalu lub drewna obiekty, częstokroć oryginalne w swej formie są niestety narażone na działanie warunków atmosferycznych. Deszcz, śnieg, wiatr i słońce sprawiają, że rzeźbione Madonny, Nepomuceny, Floriany oraz drewniane krzyże z roku na rok przechylają się i coraz trudniej odczytać wyryte na nich przed dziesiątkami lub setkami lat inskrypcje.

Na szczęście wiele organizacji i samorządów lokalnych dba o to aby zabezpieczyć znajdujące się na ich terenach obiekty małej architektury sakralnej przed niszczącym działaniem czasu. Władze lokalne zlecają opracowanie albumów lub innych publikacji dokumentujących dzieje obiektów będących symbolami wiary naszych przodków, dzięki temu te z kapliczek, których nie uda się uchronić zostaną ocalone od zapomnienia.

W ostatnich latach ukazało się kilkadziesiąt takich wydawnictw. Wiele trafiło już na półki ZAPOMNIANEJ BIBLOTEKI.[1]  Oto kolejne z nich:

„Kapliczki i krzyże przydrożne gminy Popielów”

Książka wyróżniona w konkursie Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Opolu 

„Dobre pomysły – jak to się robi u nas”:

http://popielow.pl/1279/wyroznienie-dla-biblioteki-publicznej-w-popielowie.html

Wydawca: Gminna Biblioteka Publiczna w Popielowie

Popielów 2012

Więcej o książce:

http://swierkle.pl/658/8906/ksiazka-o-kapliczkach.html

"Skarby sakralne Gminy Spytkowice i Doliny Karpia"

(Album, mapa oraz zestaw pocztówek)

Wydawca: Drukarnia i Wydawnictwo „Grafikon” 

na zlecenie Gminnej Biblioteki Publicznej w Spytkowicach

Spytkowice 2015

Więcej o wydawnictwach:

http://powiatlive.pl/spytkowice/13096-skarby-sakralne-gminy-spytkowice

---

[1] http://www.zapomnianabiblioteka.pl/2015/07/szlakiem-przydroznych-kapliczek-cz-1.html  i http://www.zapomnianabiblioteka.pl/2015/08/szlakiem-przydroznych-kapliczek-cz-2.html

"Spotkania z Zabytkami" numer 7-8/2015

W najnowszym numerze czasopisma "Spotkania z Zabytkami":

Wakacyjny numer 7-8, 2015 „Spotkań z Zabytkami” przygotowaliśmy ze szczególnym uwzględnieniem charakteru edukacyjnego miesięcznika. Piszemy m.in. o uwrażliwianiu młodzieży na dziedzictwo kulturowe w jej najbliższym otoczeniu i o dbałości o domowe archiwa. Tematem przewodnim numeru jest natomiast „Utracone dziedzictwo” – hasło zbliżających się Europejskich Dni Dziedzictwa 2015. Z zagadnieniem tym wiążą się m.in. teksty o zabezpieczaniu dóbr kultury przez mieszkańców Warszawy podczas drugiej wojny światowej oraz o dobrach niestety wówczas utraconych (stąd na okładce tak nam wszystkim dobrze znany – lecz jedynie z reprodukcji – „Portret Młodzieńca” Rafaela). Jednak straty zabytków wiążą się nie tylko z wojną, o czym można się przekonać podczas lektury artykułu o zniszczonym przez pożar schronisku im. Bronisława Czecha na Starej Polanie w Karkonoszach. W dziale „Spotkania na Wschodzie” została omówiona wieś Hodów na Ukrainie i jej zabytki sakralne. Po naszej stronie granicy natomiast przyjrzeliśmy się m.in. Staromieściu w województwie śląskim, spichlerzowi „Błękitny Baranek” w Gdańsku i zespołowi dawnej kopalni „Julia” w Wałbrzychu (wyróżnionemu w tym roku tytułem „Zabytek zadbany”). W dziale „Z wizytą w muzeum” przybliżamy wystawy „Dwa oblicza smoka”, „Od manufaktury magnackiej do przemysłu. Ceramika ćmielowska w zbiorach Muzeum Narodowego w Kielcach”, „Niech żyje sztuka! Kolekcja Feliksa Jasieńskiego. Grafika francuska od impresjonizmu do Art Nouveau”, „Metamorfozy Zamku Książ”, a także Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego w Kielcach.

Szczegółowy spis treści:

http://www.spotkania-z-zabytkami.pl/artykuly/48/ 

"Spotkania z Zabytkami" na Facebooku:

https://www.facebook.com/spotkaniazzabytkami

Szlakiem przydrożnych kapliczek (cz. 2)

Kapliczki i krzyże przydrożne są od wieków świadectwem religijności i przywiązania do tradycji mieszkańców ziem polskich. Budowane z kamienia, metalu lub drewna obiekty, częstokroć oryginalne w swej formie są niestety narażone na działanie warunków atmosferycznych. Deszcz, śnieg, wiatr i słońce sprawiają, że rzeźbione Madonny, Nepomuceny, Floriany oraz drewniane krzyże z roku na rok przechylają się i coraz trudniej odczytać wyryte na nich przed dziesiątkami lub setkami lat inskrypcje.

Na szczęście wiele organizacji i samorządów lokalnych dba o to aby zabezpieczyć znajdujące się na ich terenach obiekty małej architektury sakralnej przed niszczącym działaniem czasu. Władze lokalne zlecają opracowanie albumów lub innych publikacji dokumentujących dzieje obiektów będących symbolami wiary naszych przodków, dzięki temu te z kapliczek, których nie uda się uchronić zostaną ocalone od zapomnienia.

W ostatnich latach ukazało się kilkadziesiąt takich wydawnictw. Wiele trafiło już na półki ZAPOMNIANEJ BIBLOTEKI.[1]  Oto kolejne z nich:

Zbigniew Trześniowski „Boże latarnie. Kapliczki i krzyże w Łańcucie i okolicy”

Książka ma na celu przekazanie informacji o świątkach, kapliczkach oraz krzyżach przydrożnych na terenie Łańcuta oraz jego najbliższych okolic w minionych czasach, do końca XX wieku. Zebrane materiały, które pochodzą głównie z wywiadów spisanych na podstawie przekazów starszych ludzi, ale też z archiwów, w tym ksiąg parafialnych, zostały pogrupowane i zebrane w trzech głównych częściach. Każda z nich przywołuje kapliczki i inne świątki. Pierwsza część zawiera materiał poświęcony krzyżom i świątkom z terenu miasta Łańcuta (np. Kąty, Przedmieście, Grabskie, Podzwierzyniec). Druga część to opis krzyży i kapliczek z ternu gminy Łańcut (np. Albigowa, Głuchów, Cierpisz, Handzlówka, Kosina, Kraczkowa, Sonina, Wysoka Łańcucka). Trzecia, ostatnia, poświęcona jest świątkom z niektórych miejscowości powiatu łańcuckiego (np. Dębina, Krzemienica, Wola Mała, Wola Dalsza). Teksty zostały wzbogacone o liczny materiał fotograficzny (ponad 630 zdjęć) pochodzący z prywatnych zbiorów autora, w tym zdjęcia archiwalne, a także fotografie Grzegorza Kuźniara.

Publikacja Zbigniewa Trześniowskiego to doskonała lektura nie tylko dla ludzi, którzy pamiętają dawniejsze czasy, ale także dla młodszych, którzy mają w ten sposób okazję, aby poznać historię historie kapliczek i innych świątków z terenu swojej miejscowości. To zarówno obiekty zabytkowe, stare, a więc cenne, jak i nowe, równie wartościowe, a wszystkie wykonane ludzką ręką, jedynie cel przyświecał im inny.

Wydawca: Wydawnictwo Edytorial

Rzeszów 2014

Więcej o książce:

http://www.edytorial.com/index.php?option=com_jshopping&controller=product&task=view&category_id=1&product_id=9&Itemid=105

Halina Czarny 

"Krzyże, figury i kapliczki przydrożne w Gminie Nowe Miasto nad Wartą"

Wydawca: Biblioteka Publiczna Gminy Nowe Miasto nad Wartą

Nowe Miasto nad Wartą 2013

Więcej o książce:

http://biblioteka-nowemiasto.pl/?page_id=164

„Ocalić od zapomnienia. Kapliczki i krzyże przydrożne w Gminie Lubartów”

Wydawca: Gminna Biblioteka Publiczna w Lubartowie

Lubartów 2013

Więcej o książce:

http://mbp.lubartow.e-bp.eu/ini.php?str=tabelka&dol=0&gora=0&przod=0&wstecz=0&katalog=3&indeks=3&opis_ile=10&opis=1&sgf=&sgf2=&snf=&szukaj=Lubart%F3w%20(woj.%20lubelskie%20;%20okr%EAg)%20-%20sztuka

"Kapliczki, modlitwy zdrożone, żniwne, ludowe"

Wydawca: Stowarzyszenie Animatorów Nauki, Kultury i Sztuki „Dziedzictwo”

Żyrardów 2013

Więcej o albumie:

http://stowarzyszeniedziedzictwo.pl/klatka/wydawnictwa/galeria_kapliczki/gallery.html

 „Nasze dziedzictwo. Dziedzictwo historyczno-kulturowe gmin Milejów i Mełgiew”

Lokalna Grupa Działania Fundacja Nasza Nadzieja

Świdnik 2013

Więcej o książce:

http://naszanadzieja.pl/lokalna-grupa-dzialania/nowa-publikacja-nasze-dziedzictwo.html

---

[1] http://www.zapomnianabiblioteka.pl/2015/07/szlakiem-przydroznych-kapliczek-cz-1.html

Szlakiem przydrożnych kapliczek (cz. 1)

Kapliczki i krzyże przydrożne są od wieków świadectwem religijności i przywiązania do tradycji mieszkańców ziem polskich. Budowane z kamienia, metalu lub drewna obiekty, częstokroć oryginalne w swej formie są niestety narażone na działanie warunków atmosferycznych. Deszcz, śnieg, wiatr i słońce sprawiają, że rzeźbione Madonny, Nepomuceny, Floriany oraz drewniane krzyże z roku na rok przechylają się i coraz trudniej odczytać wyryte na nich przed dziesiątkami lub setkami lat inskrypcje.

Na szczęście wiele organizacji i samorządów lokalnych dba o to aby zabezpieczyć znajdujące się na ich terenach obiekty małej architektury sakralnej przed niszczącym działaniem czasu. Władze lokalne zlecają opracowanie albumów lub innych publikacji dokumentujących dzieje obiektów będących symbolami wiary naszych przodków, dzięki temu te z kapliczek, których nie uda się uchronić zostaną ocalone od zapomnienia. 

W ostatnich latach ukazało się kilkadziesiąt takich wydawnictw. Wiele trafiło już na półki ZAPOMNIANEJ BIBLOTEKI.  Oto niektóre z nich:

Łukasz Babula „Kapliczki, figury i krzyże przydrożne Gminy Iłża”

Wydawca: Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna w Iłży

Iłża 2014 r.

Więcej o książce:

http://www.ilza.com.pl/ilza_com,79,aktualnosci,4,1636,kapliczkifiguryikrzyeprzydronegminyianowaksikaonaszymregionie,0

Andrzej Cebula „Figury, krzyże i kapliczki w gminie Samborzec”

Wydawca: Gminne Centrum Kultury Sportu i Rekreacji w Samborcu,

Wydawnictwo Armoryka

Sandomierz 2012

Więcej o książce:

http://www.echodnia.eu/apps/pbcs.dll/article?AID=/20130228/KULTURA07/130228866

Mariusz Piotrowski „Z wysokości spogląda Pan. 

Krzyże i kapliczki nadnarwiańskiej gminy Choroszcz”

Wydawca: Miejsko Gminne Centrum Kultury w Choroszczy, Urząd miejski w Choroszczy

Choroszcz, Białystok 2013

Więcej o albumie:

http://www.choroszcz.pl/artykul/2752,z-wysokosci-spoglada-pan-krzyze-i-kapliczki-nadnarwianskiej-gminy-choroszcz-wernisaz-wystawy-oraz-promocja-albumu.html

„Kartki z historii gminy Rzeczniów. Tradycje i współczesność”

Wydawca: P.P.W. ASGRAF na zlecenie Stowarzyszenia Tworzyć Edukować Rozwijać

Partnerzy projektu: Gminna i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Rzeczniowie

Urząd Gminy w Rzeczniowie

Rzeczniów 2013

Więcej o książce:

http://www.rzeczniow.naszabiblioteka.com/news/undefinedkartki-z-historii-gminy-rzeczniow-tradycje-i-wspoczesno-undefined-promocja-w-bibliotece

Małgorzata Skowrońska „Architektura drewniana Gminy Czarny Dunajec”

Publikacja zrealizowana przez Gminę Czarny Dunajec 

w ramach małych projektów działanie  413 „Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju ” 

objętego PROW na lata 2007-2013”

Wydawca: Artcards

Czarny Dunajec, Chochołów 2014

Więcej o albumie:

http://www.czarny-dunajec.pl/468/architektura_drewniana_gminy_czarny_dunajecpublikacja

„Tajemnice starego pałacu. Duch z Niewiadomic”

Katarzyna Majgier „Tajemnice starego pałacu. Duch z Niewiadomic”

Rodzice dwunastoletniej Magdy wygrywają w grze losowej olbrzymią sumę pieniędzy. Sytuacja życiowa mieszkającej w bloku, zwyczajnej dotąd rodziny zmienia się z dnia na dzień. Państwo Czereśniakowie postanawiają nabyć stary pałac położony w miejscowości Niewiadomice. Niezbyt zadowolona z przeprowadzki dziewczynka zaczyna z czasem fascynować się dziejami pałacu. Z tajemniczą budowlą związana jest legenda o duchu ostatniej właścicielki, którego rzekomo spotkało kilkunastu okolicznych mieszkańców. Pani Niewiadomska zaginęła wkrótce po rozpoczęciu II wojny światowej. Według opowieści została zabita przez Niemców, którzy później podpalili pałac. Jej ciało nigdy nie zostało jednak odnalezione.

Magda poznaje mieszkającego nieopodal rówieśnika - Wiktora. Chłopiec od dawna interesuje się historią pałacu, marzy nawet, że kiedy zostanie bogaty będzie mógł w nim zamieszkać. Z niechęcią patrzy na zmiany w wystroju rezydencji dokonywane przez pozbawionych gustu nowych właścicieli. Mili i sympatyczni bohaterowie zaprzyjaźniają się i razem postanawiają odkryć jaką zagadkę skrywają mury wiekowego zabytku. Nie będę oczywiście zdradzał zakończenia powieści, ale chyba warto napisać, że autorka zeszła z drogi utartych schematów i czytelników, którzy spodziewają się w finale odnalezienia kufra wypełnionego kosztownościami czeka duża niespodzianka.

Katarzynie Majgier udało się stworzyć wciągającą książkę przygodową. Autorka unikając moralizowania zwróciła uwagę młodych czytelników na wiele poważniejszych tematów: miłość do historii, szacunek dla starszych czy konsekwencje dokonywania nieprzemyślanych wyborów. W krzywym zwierciadle, z humorem, przedstawiła także przeobrażenia jakie nastąpiły w życiu (i psychice) rodziny Czereśniaków po niespodziewanej zmianie statusu materialnego.

Powieść „Tajemnice starego pałacu. Duch z Niewiadomic” została zgłoszona do drugiej edycji konkursu na Najlepszą Samochodzikową Książkę 2014 roku. W konkursie zajęła drugie miejsce. Kapituła Konkursu postanowiła uhonorować także powieść wyróżnieniem za krzewienie pasji historycznej oraz popularyzację zainteresowania zabytkami wśród młodych czytelników.[1] Nie są to pierwsze i jedyne wyróżnienia dla „Ducha z Niewiadomic.” Powieść została także nominowana do nagrody IBBY w kategorii "Książka roku."[2] Czytelnicy oraz autorka zapewne polubili bohaterów, gdyż po wakacjach pojawi się kolejny tom przygód Magdy i Wiktora, a Katarzyna Majgier jeszcze w tym roku rozpocznie pracę nad tomem trzecim.[3] Polecam.

Wydawnictwo: Nasza Księgarnia

ISBN: 978-83-10-12601-6
Rok wydania: 2014
Liczba stron: 270

---

[1] O powieści Katarzyny Magier możecie podyskutować na Forum Miłośników Pana Samochodzika: http://pansamochodzik.net.pl/viewtopic.php?t=3311 Zapraszam.

[2] http://katarzynamajgier.blogspot.com/p/bibliografia.html

[3] http://katarzynamajgier.blogspot.com/2015/04/nowe-tajemnice-starego-paacu.html#more

"Spotkania z Zabytkami" numer 5-6/2015

W najnowszym numerze czasopisma "Spotkania z Zabytkami":

W numerze 5-6, 2015 prezentujemy takie zabytki jak pałac Tyszkiewiczów w Landwarowie, kościół i klasztor w Rzyszczowie nad Dnieprem, pałac Bielińskich w Otwocku Wielkim i dwór w Kłóbce. Przybliżamy modernistyczną twórczość rzeźbiarską Roberta Bednorza, a także odwiedzamy wystawy: zeszłorocznych nabytków w Zamku Królewskim na Wawelu, kamieni ozdobnych w Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka i metaloplastyki początku XX w. w Muzeum Narodowym we Wrocławiu. Bibliofile poznają dzieje biblioteki kościoła św. św. Piotra i Pawła w Legnicy. Piszemy też o Feliksie Jasieńskim, któremu w Krakowie poświęcono w tym roku dwie wystawy (jego portret zdobi okładkę). Ponadto poruszamy zagadnienie regulacji prawnych związanych z międzynarodowym wypożyczaniem dóbr kultury. To oczywiście nie wszystko – zachęcamy do lektury!

Szczegółowy spis treści:

http://www.spotkania-z-zabytkami.pl/artykuly/47/

"Spotkania z Zabytkami" na Facebooku:

https://www.facebook.com/spotkaniazzabytkami

"Spotkania z Zabytkami" numer 3-4/2015

W najnowszym numerze czasopisma "Spotkania z Zabytkami":

W numerze 3-4 (marzec-kwiecień, 2015) znajdą Państwo teksty zapowiadające obchody Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków (21-22 kwietnia w Białymstoku) i I Kongres Muzealników Polskich (23-25 kwietnia w Łodzi), a także artykuł o spotkaniu teorii z praktyką: „Karta Wenecka i zasady konserwacji zachowawczej a współczesne problemy ochrony ruin zamków w Polsce”. Pokazujemy zabytki Stargardu Szczecińskiego oraz Syłgudyszek na Litwie, jak również fryz heraldyczny zdobiący Wały Chrobrego w Szczecinie czy osiemnastowieczny kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kłodawie. Kolejnym tematem jest nieznany autoportret Józefa Brandta (fragment obrazu tego artysty „Jarmark w Bałcie na Podolu” zdobi okładkę bieżącego numeru). O introligatorskim zdobieniu brzegów kart książek, dającym nieraz piękny efekt, można przeczytać w dziale „Zbiory i zbieracze”, podobnie jak o prowadzonej od 15 lat w „Rzeczpospolitej” rubryce kolekcjonerskiej Janusza Miliszkiewicza oraz o pewnym ciekawym obrazie, który wzbogacił zbiory Muzeum Narodowego w Szczecinie. Przybliżamy aktualne wystawy, m.in. „Skarby z kraju Chopina”, „Sztuka chińska w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie”, „Zegary w zbiorach Zamku Królewskiego na Wawelu”, oraz przypominamy o obchodach 250-lecia teatru publicznego w Polsce. 

Szczegółowy spis treści:

http://www.spotkania-z-zabytkami.pl/artykuly/46/

"Spotkania z Zabytkami" na Facebooku:

https://www.facebook.com/spotkaniazzabytkam

"Spotkania z Zabytkami" numer 1-2/2015

W najnowszym numerze czasopisma "Spotkania z Zabytkami":

Z okazji 70-lecia założenia Muzeum w Nieborowie i Arkadii, numer 1-2, 2015 otwieramy tekstami o tematyce nieborowskiej (jubileusz Muzeum, ród Radziwiłłów, oranżerie nieborowskie, majolika z Nieborowa...). Następnie zapraszamy do zapoznania się z sylwetką Otolii Kraszewskiej – artystki nieodkrytej. W dziale „Spotkania na Wschodzie” można przeczytać o Piltyniu znajdującym się dziś na Łotwie. Piszemy także o architekturze drewnianej (dwa teksty o architekturze żuławskiej i odcinek „Akcji drewno” poświęcony kościołowi w Truskolasach w woj. śląskim) i stalowej (domy z tego materiału można znaleźć w Zabrzu). 

Szczegółowy spis treści:

http://www.spotkania-z-zabytkami.pl/artykuly/45/

"Spotkania z Zabytkami" na Facebooku:

https://www.facebook.com/spotkaniazzabytkami

„Leksykon zabytków architektury Kresów południowo-wschodnich”

Magda i Mirek Osip-Pokrywka 

„Leksykon zabytków architektury Kresów południowo-wschodnich”

„Leksykon zabytków architektury Kresów południowo-wschodnich” to znakomicie edytorsko przygotowane albumowe wydawnictwo umożliwiające miłośnikom historii sentymentalną podróż szlakiem ocalonych z burz dziejowych obiektów historycznych na terenie województw należących do Polski przed wybuchem II wojny światowej.

Fot. 1. Podhajce Kościół pw. Trójcy Świętej,  

źródło: „Leksykon zabytków architektury Kresów południowo-wschodnich,” s. 68.

Wspaniale wydany leksykon wypełniają setki fotografii przedstawiających architektoniczne pamiątki związane dawnymi polskimi gospodarzami tych ziem. Zwiedzimy więc dziesiątki zamków, które przed setkami lat broniły Polski przed najazdami tatarskimi. Obejrzymy zdjęcia (często także plany) okazałych rezydencji magnackich, pałaców i dworków szlacheckich. Wiele obiektów sakralnych nie przetrwało lat powojennych, często bywały zamieniane na magazyny lub burzone. Mimo to autorom udało się uratować od zapomnienia i utrwalić w niniejszej publikacji szereg kościołów, kaplic, klasztorów, synagog, cerkwi i cmentarzy. W kresowych miastach przed wybuchem ostatniej wojny znaczny odsetek mieszkańców stanowili Polacy. Dlatego także na kartach książki spacerujemy ulicami Lwowa, Sambora i wielu innych miejscowości spoglądając od czasu do czasu na fasady starych kamieniczek, ratusze i pomniki. Z dworców kolejowych, po starych, kamiennych mostach i wiaduktach wyruszamy wraz z autorami, aby obcować ze świadectwami polskiej kultury narodowej.

Fot. 2. Ołyka. Kolegiata pw. Trójcy Świętej, wnętrze, 

źródło: „Leksykon zabytków architektury Kresów południowo-wschodnich,” s. 158.

Publikacja składa się z czterech części, z których każda poświęcona jest jednej krainie  historyczno-geograficznej: Podolu, Pokuciu, Wołyniowi oraz ziemi lwowskiej. Oprócz pięknych zdjęć znajdziemy w niej także rysy historyczne 160 miejscowości przedstawionych w wydawnictwie. Samych obiektów, do których dotarli Magda i Mirek Osip-Pokrywka jest ponad pół tysiąca. Wszystkie zamieszczone w leksykonie opisy nawiązują do przynależności danej miejscowości do I lub II Rzeczypospolitej. Zabytki Lwowa, zamki w Chocimiu czy Zbarażu są doskonale znane wszystkim pasjonatom historii Kresów, dlatego warto podkreślić, że autorzy zeszli ze ścieżek wydeptywanych przez turystów odwiedzając również wioski i miasteczka pomijane zazwyczaj w przewodnikach.

Celem autorów było ukazanie współczesnego stanu zabytków, stąd też główny nacisk położono na wierną dokumentację fotograficzną. Zdjęcia wykonane zostały wiosną i latem 2012 roku. Patrząc na znakomite fotografie, dostrzegłem na kilku z nich budowle zupełnie zaniedbane, lecz wiele obiektów sakralnych, czy obronnych doczekało się renowacji bądź rekonstrukcji. Napawa to pewnym optymizmem i pozwala dostrzec zmiany na plus w mentalności władz ukraińskich w stosunku do spuścizny po dawnych polskich mieszkańcach Kresów. Polecam.

Wydawca: Arkady

ISBN: 978-83-213-4847-6

Rok wydania: 2014

Liczba stron: 352

„Ilustrowany Atlas Dawnej Warszawy”

Robert Marcinkowski „Ilustrowany Atlas Dawnej Warszawy”

Celem publikacji Roberta Marcinkowskiego było ukazanie zmian zachodzących w organizmie miejskim stolicy na przestrzeni ostatnich stu kilkudziesięciu lat. W okresie tym zmieniały się granice miasta i nazwy ulic. W czasie ostatniej wojny bezpowrotnie zniknęło tysiące zabytkowych budowli: kamienic i kościołów. Dzieła zniszczenia dopełniła polityka władz po 1945 r. i rozbiórka całych dzielnic celem stworzenia miejsca pod nową zabudowę, już w duchu socrealistycznym.

Zamiar przyświecający autorowi udało się w pełni zrealizować. Dzięki Atlasowi możemy dostrzec jak niewiele domów ocalało z wojennej zawieruchy. Możemy również uświadomić sobie jak ważne dla nas i dla przyszłych pokoleń jest uratowanie pozostałych historycznych obiektów.

„Ilustrowany Atlas Dawnej Warszawy” składa się z dwóch głównych części. Pierwsza obejmuje tablice zawierające plany miasta, druga natomiast zawiera opisy widoków Warszawy. Aktualizacja części pierwszej ukończona została w 2012 roku. Na kilkudziesięciu stronach znajdziemy m.in. umiejscowienie zabudowy sprzed 1939 r. która przetrwała do naszych czasów, zabudowy murowanej z przełomu XIX i XX wieku obecnie nieistniejącej, nieistniejącą zabudowę z lat 1900-1939, zabytkowe budynki przesunięte po II wojnie światowej, tereny zajmowane przez kolej od początku XX w. aż do wybuchu wojny, parki i skwery, ogrody, sady oraz cmentarze. Z planów dowiemy się ponadto, które z budynków zostały zrekonstruowane w okresie ostatnich sześćdziesięciu lat. Wędrując dziś bowiem uliczkami warszawskiej Starówki, musimy uzmysłowić sobie, że mimo tytanicznego wysiłku osób pracujących przy odbudowie, niektóre z kamienic uzyskały jedynie wygląd zbliżony do oryginalnego.

Część opisowo-ikonograficzna wypełniona jest reprodukcjami serii widokówek, których pierwsze emisje ukazały się w 1908 r. Przeglądanie pochodzących w większości ze zbiorów autora klimatycznych pocztówek to niejednokrotnie jedyna możliwość na odbycie sentymentalnego spaceru po Warszawie naszych pradziadków. Przy każdym z widoków zamieszczony jest rys historyczny przedstawionego obiektu. Nie są to jednak suche opisy, lecz okraszone wieloma barwnymi ciekawostkami objaśnienia pozwalające na zagłębienie się w historię i przeznaczenie budowli, w ich wojenne losy i przebudowy. Mapy zawierają sygnatury wskazujące miejsca, w których stał fotograf podczas wykonywania fotografii wykorzystanych następnie na pocztówkach.

Atlas kierowany jest do wszystkich miłośników historii przedwojennej stolicy. Do ich rąk trafiło unikatowe wydawnictwo. Publikacja będzie niewątpliwie służyć pomocą także czytelnikom zainteresowanym powieściami, których akcja rozgrywa się w dawnej Warszawie. Warto aby sięgnęli po niego także urzędnicy, w których gestii leży wydawanie zezwoleń na rozbiórkę budynków. Może kiedy uświadomią sobie jak dużo nieodwracalnych błędów popełnili ich poprzednicy planujący kształt Warszawy, głębiej zastanowią się nim złożą podpis pod kolejnym dokumentem skazującym na unicestwienie następny obiekt z historycznej tkanki miasta. Polecam.

---

Źródło ilustracji: Robert Marcinkowski 

„Ilustrowany Atlas Dawnej Warszawy,” s. 41, 196 i 210.

Wydawca: Oliwka

ISBN: 978-83-931203-1-4

Rok wydania: 2013

Liczba stron:  256