„Na trwogę bije dzwon”

 

Ryszard Ćwirlej „Na trwogę bije dzwon”

 

POCZĄTEK WOJENNEGO CYKLU Z ANTONIM FISCHEREM

Pełna intryg i zwrotów akcji powieść mistrza kryminału osadzona na przełomie 1938 i ’39 roku, gdy nad Polską wisi ciemne widmo wojny. Morderstwo z przeszłości, brylanty, polski wywiad, niemieccy spiskowcy i barwny świat przedwojennych poznańskich knajpek, gdzie o swoje wpływy walczą stróże prawa, informatorzy i lokalny półświatek. A w tym wszystkim nadkomisarz Fischer i jego brygada na tle zmieniającej się gwałtownie rzeczywistości.

Nadkomisarz Antoni Fischer, bystry i doświadczony śledczy z Poznania, wraz ze swoimi współpracownikami staje przed zadaniem rozwikłania sprawy brutalnego morderstwa kierownika szkoły Eckerta i jego rodziny. Ktoś, kto dopuścił się tej makabrycznej zbrodni, wyraźnie czegoś szukał, a motyw jest bardziej zawiły, niż początkowo się wydaje. Tragiczna zbrodnia w małej wsi wstrząsa całą społecznością, a Fischer musi szybko znaleźć winnych, zanim sytuacja wymknie się spod kontroli.

 

Równolegle jego kompani z grupy pościgowej podążają tropem poznańskiej szajki złodziei kosztownej biżuterii i brylantów. Na tle rosnących niepokojów i napięć między Polską a Niemcami, Fischer i jego ekipa muszą działać szybko i zdecydowanie, zanim polityczne intrygi i osobiste wendety przechylą szalę na stronę wojennego chaosu.

 

Ryszard Ćwirlej - dziennikarz, ceniony pisarz i wykładowca. Autor powieści kryminalnych, twórca nowego gatunku literackiego – powieści neomilicyjnej. Stworzył dotąd pięć cykli, w tym dwa o poznańskich szkiełach: cykl PRL-owski „milicyjny” i przedwojenny „policyjny” z Antonim Fischerem. Zwycięzca Nagrody Wielkiego Kalibru oraz dwukrotny laureat Nagrody Czytelników Wielkiego Kalibru (za książki Milczenie jest srebrem oraz Tylko umarli wiedzą). Jego Błyskawiczna wypłata otrzymała nagrodę Kryminalnej Piły dla najlepszej miejskiej powieści kryminalnej 2014 roku. W 2023 roku powieść Śmierci ulotny woal otrzymała I nagrodę dla najlepszej polskiej powieści retro na festiwalu Retro Kryminału „Kryminalny Magiel”. Na podstawie własnej powieści Ręczna robota napisał składający się z 75 odcinków serial słuchowiskowy, zrealizowany przez Teatr Polskiego Radia dla radiowej Jedynki.

Powieść na stronie wydawcy:

https://wydawnictwoagora.pl/na-trwoge-bije-dzwon

Recenzje powieści:

https://lubimyczytac.pl/ksiazka/5134236/na-trwoge-bije-dzwon

 

Wydawca: Agora

Cykl: Antoni Fischer - cykl wojenny (tom 1)

ISBN: 9788383801056

Rok wydania: 2024

Liczba stron: 352

„Cyganka oraz inne satyry i humoreski prozą..."

 

Tuwim Julian „Cyganka oraz inne satyry i humoreski prozą, teksty kabaretowe i …” (wyd. 2024)

 

Fabuła nigdy poety zbytnio nie interesowała, dlatego mini-opowiadania (m.in. słynny Ślusarz), oparte są przede wszystkim na rozmowie. Mamy tu ponadto: wywiad, wizytę, relację dziennikową, felietony (czasem pseudointerwencyjne), zarządzenie urzędowe i sprawozdania prasowe z wypadku. I listy. Listy prywatne, do redakcji, od redakcji, listy otwarte. A prócz tego niby odkrycie naukowe, recenzję nieistniejącego dzieła z dziedziny nieistniejącej nauki i hasło do słownika polszczyzny. Drugą część książki wypełniają miniaturowe prozy, to znaczy aforyzmy i sentencje. Tuwim uprawiał je w różnych okresach życia, różnie nazywając i stosownie do tytułu zmieniając nieco ich charakter. Tom zamykają teksty kilku skeczów i monologów, w tym część ogłoszonych po raz pierwszy.

 

Książka na stronie wydawcy:

https://iskry.com.pl/produkt/cyganka-oraz-inne-satyry-i-humoreski-proza-teksty-kabaretowe-i-aforyzmy-wyd-2024

Recenzja publikacji:

https://www.przykominku.com/cyganka

Wydawnictwo: Iskry

ISBN: 978-83-244-0165-9

Rok wydania: 2024

Liczba stron: 160

„Łuna nad Grajewem”

 

Grzegorz Curyło „Łuna nad Grajewem” 

 

Nowi bohaterowie. Ta sama sceneria. Jeszcze większe emocje.

Przeszłość nie zawsze mija bezpowrotnie. Różnie z nią bywa. Goniona umyka. Pielęgnowana wypełnia świadomość, daje siłę i ciągle kieruje życiem. Wyrzucona z pamięci puka nieśmiało, by na nowo zamieszkać w świadomości. Pochowana niespodziewanie odradza się, dostarczając nieziemskiej wręcz radości...

Sierpień 1939 roku, Grajewo. Podporucznik Czesław Salach z Dziewiątego Pułku Strzelców Konnych składa u dowódcy prośbę o zgodę na ślub. Zamierza ożenić się z Magdaleną Iwańską. Poznał ją niemal rok wcześniej podczas urlopu w Warszawie. Sprowadził do Grajewa, pokonawszy wcześniejsze protesty ojca, który z racji żydowskiego pochodzenia postanowił z rodziną wyjechać do Szwajcarii. Młodzi są szczęśliwi do czasu, kiedy dziewczyna dostaje anonimowe listy. Okazuje się, że ktoś w tym przygranicznym miasteczku wie o jej pochodzeniu i zamierza na tej wiedzy zarobić albo...

Narzeczeni podejmują niebezpieczną grę, nie zdając sobie sprawy z tego, na co stać ich przeciwnika. Magda nie zjawia się na własnym ślubie, a Czesiek znajduje w jej mieszkanku zmasakrowane ciało. Jest zrozpaczony. Policja rozpoczyna śledztwo. Kilka dni później wybucha wojna. I zmienia wszystko...

 

Powieść na stronie wydawcy:

https://www.ksiazkizpasja.pl/luna-nad-grajewem-id-387

Wydawnictwo: EKO-DOM

ISBN: 978-83-966898-7-0

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 344

„Wiedźma”

 

Stanisław A. Wotowski „Wiedźma”

 

Warszawa, lata 30 ubiegłego wieku. Młoda kobieta, Maria Pohorecka otrzymuje list z niezwykle przykrą informacją. Z jego treści wynika, że jest zdradzana przez ukochanego męża Tadeusza. „Życzliwy informator” doradza jej, aby pewnego dnia wieczorem udała do jednego z mieszkań przy ulicy Kopernika, tam będzie mogła przekonać się, że ostrzeżenie zawarte w liście jest prawdą. Zrozpaczona i zdenerwowana Maria postanawia sprawdzić niewiarygodną wiadomość. Nie dopuszcza do siebie myśli, że za chwilę jej udane, szczęśliwe małżeństwo legnie w gruzach. Udaje się do kamienicy wskazanej w liście. Na schodach mija ją ubrana w czarną suknię kobieta, z przysłoniętą welonem twarzą. Marysia nie zwraca na nią większej uwagi. Otwiera drzwi mieszkania, lecz wewnątrz nie znajduje dowodów zdrady, lecz zwłoki swojego męża. Nie ma żadnych wątpliwości, że mężczyzna został zamordowany.

 

Znajdująca się na miejscu zbrodni kobieta zostaje zatrzymana i oskarżona o zabójstwo męża. Kto wie, czy biedna Marysieńka nie zostałaby skazana i nie spędziłaby wielu lat za kratkami, gdyby pewnego dnia tajemniczy wybawca nie zapłacił za nią wysokiej kaucji, w wysokości aż dwudziestu tysiącu złotych. Po wyjściu na wolność Pohorecka poznaje swego dobroczyńcę i z jego pomocą zamierza udowodnić swą niewinność. Pragnie też odkryć dlaczego jej małżonek padł ofiarą tak okrutnej zbrodni. Podejrzewa, że klucz do rozwiązania zagadki tkwi w przeszłości Tadeusza. Zamierza więc dotrzeć do tajemnic, które ukrywał przed nią mąż.

Akcja powieści przenosi się również poza Warszawę. Główna bohaterka, nakłoniona przez hrabiego Wazgirda, to właśnie on wpłacił kaucję, ucieka przed tajemniczymi prześladowcami zagranicę. Tam, między innymi w Nicei i Marsylii przeżywa szereg dramatycznych, niebezpiecznych przygód. Wokół niej pojawiają się osoby, którym nie zawsze może zaufać. Na szczęście jest także ktoś, komu dobro Marii Pohoreckiej leży na sercu. Powieść Stanisława A. Wotowskiego ukazała się w 1932 r. Kilka lat później wydano ją ponownie, tym razem pod tytułem „Kobieta ze sztyletem”. Polecam.

 

Powieść na stronie wydawcy:

https://www.wydawnictwocm.pl/stanislaw-a-wotowski-wiedzma-kpw-102-p-762.html

O innych powieściach Stanisława A. Wotowskiego przeczytacie na stronach: 

http://www.zapomnianabiblioteka.pl/search/label/Stanis%C5%82aw%20Wotowski

 

Wydawca: CM

Seria wydawnicza: Kryminały przedwojennej Warszawy

ISBN: 978-83-67240-61-1

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 254

„Kobieta, która niesie śmierć”

 

Stanisław A. Wotowski „Kobieta, która niesie śmierć”

 

Warszawa, lata 30. ubiegłego wieku. Jerzy Marlicz, pracownik banku należącego do Jana Kuzunowa, wpada w szpony hazardu i sprzeniewierza fundusze firmy. Młody mężczyzna obawia się, że defraudacja niebawem zostanie odkryta, a on poniesie przykre konsekwencje. Nie ma pojęcia do dalej robić. Zdaje sobie sprawę, że w trudnych kryzysowych czasach, znalezienie osoby, która udzieliłaby mu pożyczki, graniczy z cudem. I taki cud się zdarza. W przeddzień kontroli w banku, Marlicz udaje się do nielegalnego domu gry. Tam spłukuje się niemal do ostatniego grosza. Załamanego urzędnika obserwuje tajemnicza kobieta, baronowa Tamara Dranglowa. Po wyjściu na zewnątrz, Tamara proponuje Marliczowi pożyczkę, która z nawiązką wystarcza na pokrycie karcianych „długów”.

 

Po pewnym czasie wyrafinowana kobieta odnajduje naiwnego karcianego pechowca i żąda od niego pomocy w dość karkołomnej sprawie. Przyparty do muru Marlicz zmuszony zostaje do wyjazdu do Wilna. Tam ma odzyskać niezwykle ważne dla Tamary dokumenty. Niestety, nie wszystko udaje się po jego myśli. Mimo to Baronowa postanawia nadal korzystać z usług łatwowiernego mężczyzny. Uwodzi Marlicza i razem z nim wyjeżdża do Francji, gdzie zamierza zdobyć olbrzymie pieniądze. Jerzy błyskawicznie zakochuje się w pięknej kobiecie. Nie zdaje sobie jeszcze sprawy, że Tamara nie odwzajemnia jego uczuć. Jedynym powodem, dla którego pozostaje u boku baronowej, są niecne plany, do realizacji których, jest jej niezbędnie potrzebny.

 

„Kobieta, która niesie śmierć” to kolejna z powieści Stanisława A. Wotowskiego, którą można określić jako kryminał salonowy. Bohaterowie, choć wywodzą się z niezbyt zamożnych środowisk, aspirują do innego świata. Tamara gotowa jest postawić na szalę wszystko, aby nie zamartwiać się o dostatnią przyszłość. Bezwolny Marlicz podąża za nią jak ćma do ognia. Nawet kiedy w pewnym momencie, zaczyna zdawać sobie, że dalsze przebywanie w towarzystwie kobiety, w najlepszym wypadku, może zakończyć się pobytem w więzieniu, trudno mu się od niej uwolnić. Na kartach powieści dzieje się bardzo wiele. Główny bohater, skromny urzędnik bankowy, zamienia się na pewien czas w zupełnie inną osobę. Świat kasyn, podróży, przyjęć u zamożnych przedsiębiorców staje się dla niego codziennością. Czy za swą naiwność i przywiązanie do kobiety, która niesie śmierć będzie musiał ponieść aż takie konsekwencje? Powieść Stanisława Wotowskiego pojawiła się w księgarniach w 1937 roku. Polecam.

 

Powieść na stronie wydawcy:

https://www.wydawnictwocm.pl/stanislaw-a-wotowski-kobieta-ktora-niesie-smierc-kpw-101-p-761.html

O innych powieściach Stanisława A. Wotowskiego przeczytacie na stronach: 

http://www.zapomnianabiblioteka.pl/search/label/Stanis%C5%82aw%20Wotowski

 

Wydawca: CM

Seria wydawnicza: Kryminały przedwojennej Warszawy

ISBN: 978-83-67240-60-4

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 224

„Zbrodnie z namiętności”

 

Sławomir Koper „Zbrodnie z namiętności”

 

Śmierć to jedna z tych rzeczy, których nie warto przewidywać, chyba że chcemy się na kimś zemścić. Wielkie uczucia – miłość, zazdrość, nienawiść. On, ona i ten trzeci. Obsesja i zemsta. Celebryci, bogacze i biedacy. Połączyła ich zbrodnia z namiętności.

 

- Piękna aktorka i porywczy huzar. Maria Wisnowska – femme fatale, która prowokowała kochanków i śmierć

- Morderstwo, świętokradztwo i skandal na Jasnej Górze. Czy główny sprawca był tajnym współpracownikiem rosyjskiej Ochrany?

- Jeśli mnie nie pokochasz, zginiemy oboje. Żona Stanisława Przybyszewskiego – Dagny, zakochani w niej mężczyźni i tragiczny finał nieszczęśliwej miłości

- Groźby, przemoc i strzały za kulisami warszawskiego kabaretu. Śmierć Igi Korczyńskiej, koleżanki Hanki Ordonówny

- Przez biedę i miłość ku zbrodni. Kochankowie, którzy chcieli razem zawisnąć na szubienicy

- Tajemnica romansu i śmierci Andrzeja Zauchy. Podwójne morderstwo, które wstrząsnęło Krakowem

 

W niniejszej książce koncentruję się na ostatnich stu latach naszych dziejów. Jeden z jej rozdziałów poświęcony jest tragicznej śmierci Zuzanny Leśniak i Andrzeja Zauchy. W czasie jego pisania wykorzystałem akta śledztwa i procesu Yves’a Goulais’go – męża Zuzanny i zabójcy obojga kochanków. Dzięki temu udało mi się wyjaśnić motywy, którymi kierował się morderca, a także zrekonstruować przebieg romansu piosenkarza z aktorką, o czym dotychczas niewiele było wiadomo. Sławomir Koper

Źródło:

https://www.wydawnictwofronda.pl/nowosci/zbrodnie-z-namietnosci

 

Wydawca: Fronda

ISBN: 978-83-8079-904-2

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 304

 

„Wielkie Księstwo Litewskie. Podróż po bliskich Kresach”

 

Sławomir Koper „Wielkie Księstwo Litewskie. Podróż po bliskich Kresach”

 

Wielkie Księstwo Litewskie to nie tylko Litwa. Terytorium dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego rozciąga się na terenach dzisiejszej Litwy i Białorusi. Każde z tych Państw z dumą odnosi się do spuścizny największego organizmu politycznego Europy. Na ziemiach litewskich pozostały dawne stolice Księstwa; Wilno, Kowno i Troki, Białorusini remontują po swojemu siedziby dawnych rodów magnackich i przypominają, że najważniejsze dokumenty Wielkiego Księstwa zostały spisane nie w litewskim ale w ruskim języku.

Wielkie Księstwo Litewskie. Wyprawa do bliskich Kresów nie jest kontynuacją cyklu kresowego, a raczej jego uzupełnieniem. Od serii kresowej różni ją przede wszystkim narracja - to zapis współczesnych podróży, wywiadów i rozmów. Zestawia losy dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego z dzisiejszą rzeczywistością. Opowiadam o współczesności Litwy i Białorusi, o śladach polskości i wielkości na tych ziemiach, przypominając dawną chwałę Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Odwiedzając dawne magnackie siedziby wielkich rodów książęcych, nie zapominam o kosztowaniu specjałów kuchni białoruskiej i litewskiej. A przejazd przez granicę i podróż drogami Republiki Białorusi to swoiste deja vu filmów Barei. Sławomir Koper

 

- Jak wjechać do państwa Łukaszenki, czyli problemy z wizą.

- Białoruska kuchnia i piwo

- Brześć i unia brzeska oraz niesławny proces brzeski

- Grodno Batorego, Tyzenhauza, Orzeszkowej i Nałkowskiej

- Samochodem po białoruskich drogach

- Kąpiel w Świtezi - śladami wielkiej miłości wieszcza

- Wymarłe polskie wsie na Białorusi

- Radziwiłłowie. Bohaterowie czy zdrajcy?

(Kiejdany, Taurogi, Szawle, Teszle). Góra Krzyży.

- Ostatni taki Kmicic - Bułak Bułatowicz

- Kowno, najbardziej litewskie z miast (Mickiewicz, klasztor w Pożajściu)

- Prohibicja po litewsku i świńskie uszy z grochem

- Kaziuki i śledzie z grzybami

- Śladami Marszałka na Wileńszczyźnie (Druskienniki, Bezdany, Pikieliszki)

- Wilno po polsku, Troki i Karaimi.

Źródło:

https://www.wydawnictwofronda.pl/zapowiedzi/wielkie-ksiestwo-litewskie-podroz-po-bliskich-kre

 

Wydawca: Fronda

ISBN: 978-83-8079-914-1

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 464

„Ofiara twoim przeznaczeniem”

 

Ryszard Ćwirlej „Ofiara twoim przeznaczeniem”

 

Poznań, 1931 rok. W niecodziennych okolicznościach odnaleziono obraz z podobizną Matki Boskiej. Śledczy przypuszczają, że został skradziony z któregoś z kościołów, a przywrócenie płótna właścicielowi pomogłoby poprawić wizerunek policji. Nie zdają sobie sprawy, z jak cennym okazem mają do czynienia.

W poznańskim półświatku kwitną interesy. Przedsiębiorczy Tolek Grubiński zorganizuje wszystko, co może przynieść mu zysk. Tym razem działalność przyniesie mu też nie lada kłopoty, oby nie na miarę tych, które spadły na Mariana Grzelaka. Lokalny przemytnik i drobny złodziejaszek skończył z kulą w brzuchu. Poszukiwania jego bagażu przynoszą zaskakujące odkrycie.

Tymczasem do stolicy Wielkopolski przyjeżdża major Richard Böhm, szef niemieckiej delegacji handlowej. Komisarz Antoni Fischer dostaje rolę przewodnika gości po mieście, jednocześnie mając za zadanie odkrycie prawdziwego celu ich przyjazdu.

 

Mistrz kryminału retro powraca w znakomitym stylu!

Ryszard Ćwirlej skończył socjologię na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Pracował jako dziennikarz w TVP Katowice, a później w TVP Poznań. Był zastępcą redaktora naczelnego poznańskiego Radia Merkury. Jest twórcą świetnie przyjętych kryminałów retro o Antonim Fischerze i międzywojennej Wielkopolsce: „Tam ci będzie lepiej”, „Tylko umarli wiedzą”, „Już nikogo nie słychać”, „Pójdę twoim śladem”. Książka „Już nikogo nie słychać” została nagrodzona Nagrodą Wielkiego Kalibru 2018 oraz Nagrodą Czytelników Wielkiego Kalibru 2018.

 

Źródło:

https://wydajenamsie.pl/produkt/ofiara-twoim-przeznaczeniem

 

Wydawca: Czwarta Strona

Seria: Antoni Fischer

ISBN: 9788367815802

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 360

 

„Zapomniane Kresy. Ostatnie polskie lata”

 

Sławomir Koper „Zapomniane Kresy. Ostatnie polskie lata”

 

Piąty tom niezwykle popularnej serii. Poprzednie to Ostatnie lata polskiego Lwowa, Ostatnie lata polskiego Wilna, Ostatnie lata polskich Kresów, Najdalsze Kresy – ostatnie polskie lata.

Gdyby zapytać przechodnia na ulicy, z czym kojarzą mu się Kresy, bez namysłu odpowie: Lwów, Wilno, Nowogródek, niektórzy dorzucą jeszcze Krzemieniec. A przecież Kresy to nie tylko legendarne stolice polskości, to także zaścianki i stanice. To również zapomniane Kresy – te w dawnych Inflantach Rzeczypospolitej. To właśnie stamtąd pochodziło wielu artystów, polityków i wojennych bohaterów, którzy znakomicie zapisali się na kartach polskiej historii. To na uniwersytecie w Dorpacie biło polskie serce, a na politechnice w Rydze kształciły się młode kadry techniczne odrodzonego państwa polskiego. Musimy stale o tym przypominać.

Sławomir Koper — autor, którego nakłady książek historycznych znacznie już przekroczyły milion egzemplarzy — udowadnia po raz kolejny, że magię miejsc, urodę przyrody, słynną otwartość mieszkańców i legendę Kresów można przełożyć na język zrozumiały dla współczesnego pokolenia.

 

◗ Powstanie styczniowe na Żmudzi

◗ Legenda uniwersytetu w Dorpacie

◗ Polskie czołgi w Dyneburgu

◗ „... a mnie soból i panna...” Inflanckie przypadki Józefa Weyssenhoffa

◗ Trudna młodość Kazimiery Iłłakowiczówny

◗ Zadziwiające meandry sąsiedzkiej polityki: Kowno — Warszawa 1918-1939

◗ Teozofia czy zmartwychwstanie? Przypadek Heleny i Wandy Dynowskich

◗ Wielcy rodacy urodzeni na Inflantach: Władysław Raginis, Władysław Studnicki,

Ferdynad Ossendowski i Grzegorz Fitelberg

◗ Polscy robotnicy na Łotwie i łotewscy olimpijczycy polskiego pochodzenia

◗ Polacy internowani na Łotwie, Litwie i w Estonii w 1939 roku

◗ ORP „Orzeł” w Tallinie i brawurowa ucieczka rozbrojonego okrętu

 

Kresy to nie tylko mała ojczyzna „piękna i czysta jak pierwsze kochanie”, to również dziejowa scena, na której rozgrywały się wydarzenia, które czasami próbujemy wyprzeć ze zbiorowej pamięci. Co nie zmienia faktu, że nadal pozostaje częścią naszego dziedzictwa. Sławomir Koper

 

Źródło:

https://wydawnictwofronda.pl/ksiazki/ostatnie-lata-polskich-kresow

 

Wydawca: Fronda

ISBN: 978-83-8079-811-3

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 608 czarnobiałych, 16 kolorowych

 

„Mgły nad Grajewem”

 

Grzegorz Curyło „Mgły nad Grajewem”

 

Wrzesień 1938 roku. W przygranicznym Grajewie, mimo niepokojącej sytuacji na arenie międzynarodowej i stale pogarszających się warunków egzystencji mieszkańców wyznania mojżeszowego, toczy się życie. Trwa odbudowa remizy strażackiej, rośnie nowy gmach gimnazjum, powstaje jeden z sześciu w województwie nowych silosów, władze miasta i powiatu korzystają z różnych form bieżącej współpracy, a w pułku tworzone są nowe pododdziały dla podniesienia wartości bojowej wojska. Do Grajewa na urodziny dawnej sąsiadki przyjeżdża ciotka Jana Modzelewskiego z pięcioletnim Dawidkiem, synem jego siostry Stanisławy. Dochodzi do tragicznego wydarzenia…

Nadkomisarz Modzelewski zmuszony jest wraz z siostrą przyjechać tu, by podjąć energiczne działania śledcze i zapobiec rodzinnej katastrofie. Tymczasem niespodziewanie z mglistego niebytu wracają krwawe demony przeszłości. Sytuacja wydaje się beznadziejna…

 

FRAGMENT KSIĄŻKI:

– Słuchaj – pan Dionizy bez trudu chwycił wątek, – to było zupełnie niezwykłe. Nie czekał na moje wyjaśnienia, kolegom dał znak ręką, żeby zostali przy stoliku i podszedł do tamtych. Całkiem spokojnie poprosił ich, żeby opuścili lokal, skoro nie umieją się zachować.

– Pewnie jego posłuchali. To przecież kawał chłopa.

– Coś ty? Ten, co jeszcze stał, obrócił się twarzą do komisarza, zamachnął się i próbował go uderzyć.

– Próbował?

– No, próbował. Cios bezsensownie przeciął puste powietrze. A pan komisarz złapał go za kark i błyskawicznie wbił mu nos w stolik. Jak on to zrobił, tego do dziś nie wiem. Facet zalał się krwią i stracił przytomność. Jego kumpel z wrzaskiem zerwał się z miejsca, a po sekundzie jęczał z wykręconą do tyłu ręką. Trzeci stracił ochotę na jakąkolwiek konfrontację, rozłożył ręce na znak kapitulacji i szybko zniknął za drzwiami. Mówię ci, Mieciu, ludzi zamurowało. A pan komisarz, jak gdyby nigdy nic, pchnął tego przytomnego do wyjścia, a leżącego pod stolikiem chwycił za kołnierz i pasek, podniósł jak piórko i wyniósł na ulicę. 

 

Źródło:

https://www.ksiazkizpasja.pl/mgly-nad-grajewem-id-323

 

Wydawnictwo: EKO-DOM

Seria: o komisarzu Janie Modzelewskim

ISBN: 978-83-959656-0-9

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 253

„Miasto szpiegów”

 

Marek Krajewski „Miasto szpiegów”

 

Lwów, Gdańsk 1933 r. Edward Popielski, oficer lwowskiej Policji Państwowej otrzymuje polecenie wyjazdu do Wolnego Miasta Gdańska. Po dojściu Hitlera do władzy, w portowym mieście odnotowywanych jest coraz więcej aktów przemocy wobec polskich mieszkańców. Z tą właśnie sprawą związane jest zadanie, jakie powierzono Popielskiemu. Komisarz zmienia tożsamość i już po chwili znajduje się w samym centrum walki wywiadów. Tu nie ma żadnych zasad. As lwowskiej policji na obcym terytorium nie może nikomu zaufać. Jedyną osobą, do której może się zwrócić jest kapitan Jan Henryk Żychoń. Nie brak jednak i takich dramatycznych momentów, kiedy nawet szef ekspozytury nr 3 Sztabu Głównego Wojska Polskiego, odpowiedzialnego za działania wywiadowcze i kontrwywiadowcze, nie może mu pomóc.

Edward Popielski to dandys, kobieciarz i poliglota. Gruntownie wykształcony funkcjonariusz oprócz języka ojczystego posługuje się biegle niemieckim i hebrajskim, opanował ponadto łacinę i grekę. Policjant wykazywał się ponadprzeciętną skutecznością, stąd też przełożeni często tolerowali jego niekonwencjonalne metody śledcze, a także nie raz i nie dwa ratowali mu skórę. Komisarz o przydomku „Łyssy” cieszył się także swoistym szacunkiem u przedstawicieli lwowskiego półświatka.  Ze względu chorobę (Popielski cierpiał na padaczkę fotogenną), zazwyczaj rozpoczynał pracę w chwili kiedy słońce zaczynało skrywać się za horyzontem. Żona Popielskiego, aktorka Stefania Gorgowicz zmarła przy porodzie. Odtąd wychowaniem córeczki Rity zajmował się wraz z kuzynką, panną Leokadią Tchórznicką.

 

Do ogarniętego wojną wywiadów Gdańska Popielski zabiera wspomniane wyżej, dwie najważniejsze dla niego kobiety. Nie zdaje sobie jeszcze sprawy na jakie niebezpieczeństwo je naraża. Mimo zachowywania szczególnych środków ostrożności, obydwie damy ocierają się o śmierć. Na horyzoncie pojawia się tajemnicza femme fatale. Komisarz nie potrafi jej jednak rozgryźć. Nie jest pewien jakie intencje przyświecają pięknej Irenie Arendarskiej. Wraz z Edwardem Popielskim czytelnik wędruje ulicami przedwojennego Gdańska. Zagląda do nędznych spelunek i zaułków portowych. Znakomicie oddany klimat i detale topograficzne miast, w których rozgrywa się akcja, to cechy wszystkich powieści Marka Krajewskiego, zarówno szpiegowskich jak i kryminalnych[1]. Tak jest również w przypadku „Miasta szpiegów”. Mocną stroną niniejszej powieści jest także wartka akcja oraz misternie skonstruowana intryga. Polecam.

 

Powieść na stronie wydawcy:

https://www.znak.com.pl/ksiazka/miasto-szpiegow-krajewski-marek-202299

Recenzje powieści:

https://lubimyczytac.pl/ksiazka/4968792/miasto-szpiegow

Rozmowa z autorem:

https://www.radiowroclaw.pl/articles/view/108531/Marek-Krajewski-Miasto-szpiegow-Popielski-kontra-nazisci-FRAGMENT-KSIAZKI-WYWIAD-z-Radia-Wroclaw-Kultura

Strona autora:

https://www.marek-krajewski.pl

 

Wydawca: Znak

ISBN: 978-83-240-6230-0

Liczba stron: 384

Rok wydania: 2021

---

[1] Recenzje powieści Marka Krajewskiego:  http://www.zapomnianabiblioteka.pl/search/label/Marek%20Krajewski

„Śmierci ulotny woal”

 

Ryszard Ćwirlej „Śmierci ulotny woal”

 

Poznań, kwiecień 1930 roku. Podczas seansu spirytystycznego przywołana z zaświatów postać pułkownika Hermana von Zanthiera wieszczy śmierć jednego z uczestników spotkania. Można by było uznać to za żart, gdyby nie fakt, że po niedługim czasie, wskazany przez ducha, wicekonsul Albrecht von Pieskow znika bez śladu. Czy przepowiednia się spełniła, czy powodów absencji należy szukać gdzie indziej? Jeśli jest w Poznaniu ktoś, kto może rozwiązać tę zagadkę, to jest nim bez wątpienia komisarz Antoni Fischer.

Dramaty rozgrywają się nie tylko na salonach. Stróża gospody Pod Świńskim Uchem znaleziono martwego w jego własnym łóżku. Śmiertelny cios zadano profesjonalnie, prosto w serce. Motyw i sprawca pozostają nieznani.

 

Tymczasem szef złodziejskiej szajki, Tolek Grubiński, przyjmuje zlecenie, które wymaga od niego opuszczenia kraju i wizyty w Stettinie. Musi się dostać do sejfu znajdującego się w miejscu, do którego włamać się niełatwo. Waga tego zadania jest spora, a ryzyko warte podjęcia.

Ryszard Ćwirlej gawędziarskim stylem snuje opowieść, która przenosi w przeszłość, i ożywia ją na oczach czytelników. Jako przemytnik historii dba o to, by fikcyjnych bohaterów osadzić w międzywojennych realiach. W tle coraz bardziej napięte stosunki polsko-niemieckie, a na pierwszym planie kryminalne intrygi i bohaterowie, z którymi nie sposób się nudzić.

 

Ryszard Ćwirlej skończył socjologię na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Pracował jako dziennikarz w TVP Katowice, a później w TVP Poznań. Był zastępcą redaktora naczelnego poznańskiego Radia Merkury. Jest twórcą świetnie przyjętych kryminałów retro o Antonim Fischerze i międzywojennej Wielkopolsce: „Tam ci będzie lepiej”, „Tylko umarli wiedzą”, „Już nikogo nie słychać”, „Pójdę twoim śladem”. Książka „Już nikogo nie słychać” została nagrodzona Nagrodą Wielkiego Kalibru 2018 oraz Nagrodą Czytelników Wielkiego Kalibru 2018.

 

Źródło:

https://czwartastrona.pl/produkt/smierci-ulotny-woal

 

Wydawca: Czwarta Strona

Seria: Antoni Fischer

ISBN: 978-83-67176-79-8

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 468

„Filmowcy przedwojennej Warszawy”

 

Piotr Kitrasiewicz „Filmowcy przedwojennej Warszawy”

 

Książka jest monografią ukazującą świat osiągnięć w zakresie sztuki filmowej okresu dwudziestolecia międzywojennego Warszawy, poprzez ukazanie sylwetek reżyserów tamtego okresu. Pozycja składa się z rozdziałów, z których każdy stanowi omówienie życia i dorobku realizatorskiego  konkretnego twórcy. Są nimi: Michał Waszyński (Rozdział I. „Ekspresowy rzemieślnik”); Mieczysław Krawicz (Rozdz. II. „W stronę lepszej jakości”); Juliusz Gardan (Rozdz. III. „Kulturalny reżyser”); Henryk Szaro (Rozdz. IV. „Zawieszone ambicje”); Jan Nowina-Przybylski (Rozdz. V. „W poszukiwaniu własnych dróg”); Ryszard Ordyński (Rozdz. VI. „Człowiek czynu”); Leonard Buczkowski (Rozdz. VII. „Skrzydlate ambicje”); Józef Lejtes (Rozdz. VIII. „Na wyżynach sztuki”). Publikacja zawiera także osobny rozdział poświęcony osiągnięciom warszawskiej awangardy filmowej lat trzydziestych, słowo wstępne oraz indeks rzeczowy nazwisk i tytułów, jak również ilustracje na które składają się m.in. eksponaty ze zbiorów Działu Sztuki, Rzemiosł Artystycznych i Kartografii Biblioteki Publicznej m.st. Warszawy w postaci reprodukcji plakatów i programów filmowych z omawianego okresu. 

 

„Filmowcy przedwojennej Warszawy” są pierwszym kompendium wiedzy o reżyserach tamtego okresu ujętym w formie ich sylwetek twórczych. Jego adresatem są nie tylko specjaliści badający dzieje polskiego kina, ale również – a raczej przede wszystkim – szerokie rzesze miłośników naszego filmu sprzed roku 1939, których ciągle przybywa, o czym świadczy wzrastająca na rynku książki liczba pozycji o II Rzeczypospolitej i poszczególnych gałęziach jej kultury, jak również rozmaite portale i blogi internetowe poświęcone staremu polskiemu kinu, głównie jednak jego gwiazdom i amantom.

 

Źródło:

https://www.koszykowa.pl/dla-czytelnikow/o-bibliotece/wydawnictwa-biblioteki/9-inne/116-filmowcy-przedwojennej-warszawy

 

Recenzja publikacji:

https://rynek-ksiazki.pl/recenzje/filmowcy-przedwojennej-warszawy

 

Wydawca: Biblioteka Publiczna m. st. Warszawy – Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego

ISBN: 978-83-87407-79-7

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 319

„Przedwojenna Polska w liczbach”

 

„Przedwojenna Polska w liczbach”

(wydanie uzupełnione)

 

Fascynująca i bezkompromisowa panorama II Rzeczpospolitej: państwa wielkiego sukcesu, jeszcze większych wyzwań i wprost nieprawdopodobnych kontrastów. Ile zarabiał typowy mieszkaniec przedwojennej Warszawy, na co wydawał swoją pensję i ile kosztowały go codzienne zakupy? Dlaczego w przedwojennej Polsce niemal nikt nie mógł marzyć o własnym pokoju, a miliony – nawet o własnym łóżku? Jakie przestępstwa popełniano najczęściej, ilu Polaków nie potrafiło czytać ani pisać i które choroby były głównymi przyczynami śmierci?

 

Zespół portalu WielkaHISTORIA.pl – najpopularniejszego w Polsce magazynu o historii – odsłania rzeczywistość sprzed stulecia w oparciu nie tylko o oficjalne statystyki, ale też dotąd nieznane lub celowo fałszowane i ukrywane liczby. Przeczytaj o kraju, w którym pociągi wykolejały się średnio co 33 godziny i nagminnie spóźniały o 90 lub więcej minut, ale lot z Warszawy do Krakowa kosztował zaledwie 40 złotych. O Polsce, w której tylko 5% dróg nadawało się do jazdy samochodem, ale która w ciągu jednej dekady zdołała zbudować jeden z najprężniej działających portów nad Bałtykiem. I w której o wynikach wyborów decydowały kobiety, a mimo to żadna z nich nie weszła w skład rządu. Na rynku pracy oferowano im zaś stawki nawet o 40% niższe niż mężczyznom.

 

Warunki życia, transport, rozrywka, gospodarka, codzienne wyzwania, wojsko, używki, rewolucje technologiczne i sny o koloniach. II Rzeczpospolita taka, jaką była naprawdę.

 

Źródło:

https://www.bellona.pl/tytul/przedwojenna-polska-w-liczbach-wydanie-uzupelnione

 

Wydawca: Bellona

ISBN: 978-83-11-16508-3

Liczba stron: 384

Rok wydania: 2022

„Design i moda w przedwojennej Polsce”

 

Maja Łozińska, Jan Łoziński „Design i moda w przedwojennej Polsce”

 

Nakładem wydawnictwa BOSZ ukazał się album poświęcony designowi i modzie w międzywojennej Polsce. W publikacji zamieszczono około 250 czarno-białych i kolorowych, często niepublikowanych dotychczas fotografii. W albumie znajdziemy zdjęcia przedstawiające najbardziej interesujące projekty mebli, które stanowiły wyposażenie przedwojennych domów i mieszkań, projekty ceramiki użytkowej, a także pojazdów, którymi poruszali się po pełnych błota i wybojów drogach nasi pradziadkowie. Nie brakuje w publikacji zdjęć przedstawiających wnętrza mieszkań, sklepów oraz instytucji publicznych.

 

Pięknie wydaną publikację opracowali znani badacze obyczajowości II Rzeczpospolitej Maja i Jan Łozińscy. Podróż po historii polskiego designiu rozpoczynamy wizytą na Wystawie Paryskiej w 1925 roku a kończymy z chwilą wybuchu II wojny światowej. W okresie dwudziestolecia międzywojennego, zamożni właściciele przedsiębiorstw coraz częściej decydowali się sięgnąć głębiej do kieszeni by zrealizować wizje tak cenionych architektów i plastyków jak Lucjan Korngold, Kazimierz Ludwik Lichtenstein, Zygmunt Stępiński czy Tadeusz Gronowski. Powiększano wystawy sklepowe, z większą niż dotąd dbałością podchodzono urządzania coraz bardziej przestronnych i jasnych wnętrz.

 

W latach trzydziestych zaczęto coraz bardziej dostrzegać rolę reklamy. Stąd też firmy poczęły zlecać opracowywanie opakowań, czy znaków firmowych tak uznanym artystom jak Zofia Stryjeńska, czy Eryk Lipiński. Album uzupełnia wiele fotografii strojów stworzonych przez najwybitniejszych ówczesnych projektantów. W drugiej Rzeczypospolitej modna, nowoczesna kobieta szczególnie ceniła sobie wygodę i praktyczność ubrań. (…) Wyemancypowane kobiety pływały, jeździły na nartach, grały w tenisa, prowadziły samochody, żeglowały. Moda oferowała im wygodne, a zarazem twarzowe stroje, w których mogły swobodnie uprawiać ulubione dyscypliny. – pisze w obszernym wstępie Maja Łozińska. Wyboru ilustracji do albumu dokonał Jan Łoziński. Polecam.

Źródło:

http://www.bosz.com.pl/books/828/Design-i-moda-w-przedwojennej-Polsce-Maja-Lozinska

https://lubimyczytac.pl/ksiazka/4997069/design-i-moda-w-przedwojennej-polsce

https://www.empik.com/design-i-moda-w-przedwojennej-polsce-lozinska-maja-lozinski-jan,p1284586761,ksiazka-p

 

Wydawca: BOSZ

ISBN: 978-83-7576-576-2

Liczba stron: 238

Rok wydania: 2022

„Manekin w peniuarze. Moda w II RP”

 

Magdalena Idem „Manekin w peniuarze. Moda w II RP”

 

Na targach „Młodość – wdzięk – uroda” stowarzyszenie kosmetyczek demonstruje „wzorowy gabinet kosmetyczny”. Maja Berezowska rysuje projekty kreacji, które powstaną z polskich materiałów. Zula Pogorzelska przybywa na bal gwiazd w różowej krynolinie, Vera Bobrowska w sukni-haleczce, a Ina Benita cała w kwiatach. U Hersego pokazy mody odbywają się cztery razy w roku.

 

Manekin w peniuarze to pełna smakowitego szczegółu wyprawa w przeszłość i barwna opowieść o tym, skąd czerpano pomysły i na ile oryginalna była polska moda w międzywojniu. Autorka odkrywa, kto kształtował styl ówczesnych gwiazd oraz jak trendy z wybiegów i żurnali miały się do tego, co nosili obywatele II RP. Przywołuje nazwiska – dziś często już zapomniane – osób, od których zależało, co noszono w danym sezonie, ale też jak wyglądały wnętrza i styl życia. To w tym krótkim czasie między dwiema wielkimi wojnami pojawiły się zupełnie nowe fasony ubrań, a także nowatorskie podejście do prasy i reklamy. To również wówczas dostrzeżono wagę aktywności fizycznej, zdrowego żywienia i pielęgnacji. Czy zatem naprawdę nie było polskiej mody w dwudziestoleciu i rodzimą branżę stać było wyłącznie na kopiowanie Paryża?

 

Babcia Magdaleny Idem wyśmiała kiedyś powtarzane od dekad zdanie, że zrzucenie gorsetów przyniosło kobietom wolność. „Ziemia albo praca – tak. Ale ubranie?” – powiedziała. Może dzięki temu Magdalena Idem nie daje się zwieść pozorom. Krynoliny, koronki, aktorki, nawet słynny dom mody Hersego są dla niej tylko pretekstem, by opisać rządzące modą mechanizmy i oddać głos osobom, które tę modę robiły – krawcowym i szwaczkom, a nie jedynie kreatorkom przywożącym pomysły z Paryża. Autorka odsłania wiele z tego, co często kryje się pod blichtrem – aspiracje, wyzysk i kompleksy. „Manekin w peniuarze” to znakomita książka. Aleksandra Boćkowska

 

Źródło:

https://czarne.com.pl/katalog/ksiazki/manekin-w-peniuarze

Więcej o książce:

https://kultura.onet.pl/fragmenty-ksiazek/magdalena-idem-manekin-w-peniuarze-moda-w-ii-rp-fragment-ksiazki/823yx89

https://lubimyczytac.pl/ksiazka/4999022/manekin-w-peniuarze-moda-w-ii-rp

 

Wydawca: Wydawnictwo Czarne

ISBN: 978-83-8191-456-7

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 240

„Żydowscy adwokaci w przedwojennym Krakowie”

 

Bartosz Heksel „Żydowscy adwokaci w przedwojennym Krakowie”

 

Wydanie książki o działalności krakowskich adwokatów pochodzenia żydowskiego do 1939 roku to wyjątkowe wyzwanie, jakiego podjęli się wspólnie Bartosz Heksel i wydawnictwo EMG. Publikacja uzupełnia dotkliwą lukę w badaniach nad międzywojennym żydowskim Krakowem i jedną z najważniejszych wówczas grup społecznych miasta.

Jesteśmy przekonani, że popularnonaukowy charakter dzieła przyczyni się do wzrostu świadomości o zgładzonym świecie nie tylko wśród historyków i badaczy, ale dotrze także do szerokiego grona czytelników.

 

Książka jest poświęcona prawnikom żydowskiego pochodzenia oraz roli, jaką odgrywali w międzywojennym Krakowie. Dotyczy ona ich działalności społecznej, politycznej, kulturalnej i naukowej, a także wkładu w rozwój polskiej oraz europejskiej myśli prawniczej. Uzupełnieniem obrazu są historie konkretnych osób i ich rodzin, wybrane głośne sprawy sądowe, w których brali udział, a także charakterystyczne dla epoki przykłady życia towarzyskiego ówczesnych elit. W publikacji przedstawiono również losy krakowskich adwokatów w czasie wojny i po jej zakończeniu. Książka wykorzystuje dokumenty archiwalne i jest ilustrowana zdjęciami i materiałami pochodzącymi z kolekcji muzealnych lub prywatnych, do tej pory rzadko bądź w ogóle nie prezentowanych.

 

Pracę uzupełnia 429 biogramów osób, które uprawiały zawód adwokata w roku 1939.

 

Bartosz Heksel to absolwent historii na Uniwersytecie Jagiellońskim (2010), studiów podyplomowych „Nazizm – Totalitaryzm – Holokaust” prowadzonych przez Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie i Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau oraz podyplomowych studiów muzealniczych na UJ. Od 2012 roku pracuje w Muzeum Historycznym Miasta Krakowa, obecnie jako adiunkt w oddziale Apteka pod Orłem. Jest autorem scenariusza trzech wystaw czasowych: „Emigrejtan. Zygmunt Nowakowski – krakowianin na wygnaniu”, „Zwierzyniec zaprasza: Dębniki” i „Żegota. Ukryta pomoc”, współautorem katalogu „Żegota. Ukryta pomoc” (2017) i kilku wystaw plenerowych, a także autorem artykułów o Krakowie i krakowskich Żydach, publikowanych w „Krzysztoforach. Zeszytach Naukowych Muzeum Historycznego Miasta Krakowa”.

 

Źródło:

http://www.wydawnictwoemg.pl/ksiazki/nowosci/zydowscy-adwokaci-w-przedwojennym-krakowie

 

Wydawca: EMG

ISBN: 978-83-63464-37-0

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 240

„Sprawa Edwina Cramma”

 

Zenon Różański „Sprawa Edwina Cramma”

 

Warszawa, lata 30. ubiegłego wieku. Młody, zdolny pisarz Edwin Cramm po rozmowie z dyrektorem wydawnictwa „Głos Poranny” postanawia wstąpić do kawiarni. Na swoje nieszczęście przy jednym ze stolików dostrzega oszałamiająco piękna kobietę. Nigdy wcześniej, żadna z pań nie wywarła na nim takiego wrażenia jak tajemnicza nieznajoma. Młodzieniec postanawia podejść do zajmowanego przez nią stolika, przedstawić się i nawiązać rozmowę. Niestety nie wszystko układa się po jego myśli. Po chwili kobieta opuszcza lokal, wsiada do stojącego w pobliżu samochodu i odjeżdża. Oszołomiony i zdesperowany Cramm podbiega do najbliższej taksówki i poleca szoferowi by nie stracił z pola widzenia auta, które niebawem może zniknąć gdzieś za zakrętem. 

 

Literat nie zdaje sobie sprawy, że rozpoczynając pościg za nieznajomą, znajdzie się wkrótce w samym centrum afery szpiegowskiej. Nie świadom niebezpieczeństwa pojawia się w miejscu, którego powinien wystrzegać się jak ognia. Na domiar złego młodzieńcza fantazja i brawura sprawiają, że zamiast definitywnie przeciąć wciągający go wir wydarzeń, wpada coraz głębiej w sieć, z której wyplątanie się być może stanie się niemożliwe. Kto wie jak zakończyłyby się perypetie sympatycznego pisarza, gdyby na horyzoncie nie pojawiła się urocza, dzielna dziewczyna z sąsiedztwa. Mieszkająca tuż obok panna Ziuta zauważa podejrzanych osobników, którzy wyprowadzają z mieszkania Edwina Cramma. Postanawia interweniować i nie dopuścić by stała mu się jakakolwiek krzywda. Warto tu dodać, że rezolutna panna podkochuje się w przystojnym literacie.

 

Powieść Zenona Różańskiego drukowana była w odcinkach na łamach „Małego Dziennika” w 1936 r. Nigdy dotąd nie ukazała się w formie książkowej. To dość dziwne, gdyż jest to jedna z najlepszych powieści tego autora[1]. Napisana z dużym przymrużeniem oka, z  humorem książka obfituje w liczne zwroty akcji. Ta zaś z kolei jest niezwykle wartka jak zwykło się pisywać w recenzjach. Bohaterowie wywodzą się z różnych środowisk, a nawet krajów, jak na kryminał szpiegowski przystało. Główny bohater, mający w dorobku już kilka powieści, Edwin Cramm nie zdaje sobie sprawy, że wszystko to co dotychczas wyszło spod jego pióra jest niczym wobec przygód, które staną się jego udziałem. Polecam.

 

Źródło:

https://www.wydawnictwocm.pl/zenon-rozanski-sprawa-edwina-cramma-kpw-95-p-624.html

 

Wydawca: Wydawnictwo CM

Seria wydawnicza: Kryminały przedwojennej Warszawy

ISBN: 978-83-66704-58-9

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 271

---

[1] Powieści Zenona Różańskiego: http://www.zapomnianabiblioteka.pl/search?q=Zenon+R%C3%B3%C5%BCa%C5%84ski