Krzysztof Trojanowski „Świnie w
kinie?”
Film w okupowanej Polsce
Okupując ziemie polskie,
hitlerowcy dążyli do objęcia kontrolą i regulacją prawną wszelkich aspektów
życia. W ten system została włączona także kultura, rozwijająca się w
ekstremalnych warunkach. Komu podlegały kina w Generalnym Gubernatorstwie? Czy
cieszyły się popularnością? Na co przeznaczano dochód z biletów? Czy w kinach
ściśle przestrzegano zasad segregacji? Na te i inne pytania odpowiada książka
Krzysztofa Trojanowskiego wypełniająca lukę w polskiej literaturze poświęconej
tematowi kina w okupowanej Polsce. Publikacja ma charakter pionierski, a jej
celem jest konfrontacja ze stereotypami, jak powszechne przekonanie o pustych
kinach czy wyłącznie niskim poziomie artystycznym wyświetlanych filmów.
Praca zawiera dokładną
charakterystykę repertuaru kinowego w Generalnym Gubernatorstwie (filmy
fabularne i dokumenty propagandowe, w tym także kroniki), informacje na temat
funkcjonowania kin, zachowań publiczności, akcji małego sabotażu i prób bojkotu
kin. Autor opisuje wojenne losy gwiazd ekranu. Ponadto czytelnik znajdzie tu
liczne ciekawostki, dane z prasy okupacyjnej: tej jawnej i podziemnej, historie
niezrealizowanych planów, niepublikowane dotychczas materiały ikonograficzne.
Autor dotarł nie tylko do filmów, w tym tych najbardziej kontrowersyjnych, lecz
także jako pierwszy przeanalizował całą prasę okupacyjną. Zdobył oryginały
programów filmowych i fotosów, jak również dokumenty z IPN dotyczące
powojennych procesów o kolaborację środowiska filmowców.
Przedwojenny program do filmu „Kaprys markizy Pompadour”
„Książka Krzysztofa
Trojanowskiego oferuje kompleksowe przedstawienie, analizę i interpretację
zagadnienia wskazanego w drugiej części tytułu - "Film w okupowanej Polsce".
Autor bierze pod uwagę zarówno realizowane wówczas pozycje, jak i losy ich
autorów, nie tylko reżyserów, lecz całej plejady współtwórców z aktorami na
czele. W równej mierze przedmiotem zainteresowań doktora Krzysztofa
Trojanowskiego są sprawy repertuaru ówczesnych kin (dystrybucja, eksploatacja,
reklama) i publiczności, której repertuar ów, starannie wyselekcjonowany,
proponowano. Chodzi, oczywiście, o publiczność polską. […] Doktor Trojanowski
rewidując te potoczne przeświadczenia nie zajął stanowiska moralisty, który
miałby postawy widzów uczęszczających wówczas do kin potępiać bądź rozgrzeszać.
Autor pisał swoją książkę z pozycji historyka - filmoznawcy, który na podstawie
źródeł rekonstruuje stan rzeczy przede wszystkim w sferze faktów. Mogą one
podlegać różnej interpretacji, ale przede wszystkim muszą być stwierdzone i
zweryfikowane. Ich ocena moralna zależy od zbyt wielu czynników, by stosować
jedną miarę, jedno kryterium wobec sytuacji, które, choć wydają się identyczne,
są w gruncie rzeczy różne. Doktor Trojanowski wydaje się szczególnie wyczulony
w tej mierze, a tym samym skłonny traktować każdy przypadek rzeczywistej bądź
domniemanej kolaboracji w sposób indywidualny.” (Prof. dr hab. Alicja Helman)
---
Krzysztof Trojanowski - Doktor
nauk humanistycznych, adiunkt w Katedrze Filologii Romańskiej Uniwersytetu
Mikołaja Kopernika w Toruniu. Absolwent Instytutu Romanistyki Uniwersytetu
Warszawskiego oraz studiów podyplomowych z zakresu dwudziestowiecznego dramatu,
teatru i filmu w Studium Filologii Polskiej UMK. Autor przekładów literackich i
publikacji w języku polskim oraz francuskim z dziedziny kultury Francji i
historii kina, między innymi monografii Marcel Carne. Klasyk francuskiego
kina (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2011)
oraz Moda w okupowanej Francji i jej polskie echa (Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa 2014).
Źródło:
Recenzje książki:
Wydawnictwo: PWN
ISBN: 978-83-01-20196-8
Rok wydania: 2018
Liczba stron: 394