Grzegorz Rąkowski „Polska
egzotyczna”, tom 2
Przewodnik
Autor zaprasza na
niekonwencjonalną wędrówkę wzdłuż wschodniego kordonu granicznego, od
Drohiczyna nad Bugiem do Medyki koło Przemyśla. Jest to wyprawa w barwny i
naprawdę nieco egzotyczny świat pogranicza, w którym ocalały jeszcze relikty
naszych dawnych Kresów. Trasa wiedzie bowiem wzdłuż historycznego pogranicza
etnicznego, gdzie w średniowieczu posuwające się od wschodu ruskie osadnictwo z
Wołynia i Rusi Czerwonej zetknęło się z postępującym od zachodu osadnictwem
mazowieckim i małopolskim. Dawne stosunki etniczne i religijne zostały
zaburzone przez powojenne wysiedlenia ludności ukraińskiej. Mimo to jednak mamy
do czynienia na tych ziemiach z mozaiką różnych wyznań i grup ludności.
Elementami tej mozaiki stanowią: prawosławni Białorusini w Drohiczynie i ich
barwne święto Jordanu, potomkowie dawnych nadbużańskich unitów - dziś katolicy
- i ich sanktuaria w Pratulinie i Kodniu, neounici w Kostomłotach, prawosławny
klasztor w Jabłecznej, Ukraińcy-grekokatolicy w Chotyńcu i Ukraińcy-prawosławni
w Kalnikowie. Znaleźć też można ślady po innych "egzotycznych"
mieszkańców terenów nadbużańskich: Tatarów w Lebiedziewie, niemieckich
"olędrów" z Meklemburgii oraz żydów, po których zostały dziś synagogi
i stare cmentarze.
Wreszcie przyroda: dolina Bugu - rzeki dzikiej i nieuregulowanej. Rzeka
zachowała swój naturalny charakter - kręty bieg z licznymi zakolami, starorzeczami
i naturalną, bogatą roślinnością. Uroku rzece i całej trasie wędrówki dodają
nadbużańskie wioski, gdzie miejscami zachowała się jeszcze tradycyjna zabudowa
drewniana, a obejścia zdobią drewniane płoty i ogródki z malwami.
Wszystko to tworzy typową dla Kresów "egzotyczną" mieszankę
etniczno-kulturowo-religijną, o której większość mieszkańców centralnej Polski
ma jedynie blade pojęcie.
Pewnym odbiciem owej mieszanki są tytuły rozdziałów
przewodnika:
1. Podlasie nadbużańskie
2. Szlakiem męczeństwa unitów
3. Forty, Tatarzy i neounici
4. Z sanktuarium kodeńskiej Madonny do klasztoru w Jabłecznej
5. Na nadbużańskich łęgach i skarpach
6. Przez Polesie Wołyńskie
7. Na Grzędzie Horodelskiej
8. Dzikie Pola XX wieku
9. Wołyń Zachodni
10. W Kotlinie Pobuża
11. Przez Roztocze Południowe
12. Okolica zapomnianych cerkwi
13. Brama Przemyska
Motto: W dole przewijał się
nizinami Bug,wypływając z lasów i wstęgą-wstęgą zanurzając się znowu w lasy
sine. Daleko leżało Podlasie. Wioski, łęgi, pola, cerkwie połyskujące w zachodzie
słonecznym. śniadą dal ciągnęła się ta ziemia niska, cicha i smutna. (Stefan
Żeromski)
Nadbużna okolica podlaska nie jest ani piękna, ani wesoła, ale tęsknie poważna
i pokochać się w niej można.(Józef Ignacy Kraszewski)
100 ilustracji czarno-białych w
tekście,
40 planów i mapek.
Wkładka kolorowa 32 strony, 61
zdjęć barwnych.
Broszura szyta nićmi.
Oprawa miękka ze skrzydełkami.
Wewnątrz skrzydełek skorowidz
mapek i legenda do nich.
Źródło:
Wydawca: Rewasz
ISBN: 978-83-8122-0071
Rok wydania: 2019
Liczba stron: 414