„Obraz polskiego ziemiaństwa na Wołyniu, Podolu i Ukrainie na przełomie XVIII i XIX wieku”

 

Antoni Pruszyński, Antoni Mikoszewski 

„Obraz polskiego ziemiaństwa na Wołyniu, Podolu i Ukrainie na przełomie XVIII i XIX wieku” 

w świetle korespondencji A. Pruszyńskiego i A. Mikoszewskiego”

 

Oddajemy do rąk czytelników zbiór tekstów źródłowych opisujących życie polskiego ziemiaństwa na Wołyniu, Podolu i Ukrainie w pierwszych dekadach po upadku Rzeczypospolitej. Składają się na niego wybór listów Antoniego Pruszyńskiego, jednego z wyższych urzędników na dworze ks. Hieronima Sanguszki, oraz fragmenty wspomnień Antoniego Mikoszewskiego, dzierżawcy i administratora dóbr ziemskich na Wołyniu, silnie związanego z rodem Sanguszków. [...]

 

Korespondencja Pruszyńskiego przenosi nas w świat rejentów, podkomorzych, hrabiów i książąt, sporów granicznych i majątkowych, szlacheckiego samorządu i rosyjskich wojskowych, a więc niemal w magiczny świat Mickiewiczowskiego Pana Tadeusza, z tą jednak różnicą, że umiejscowiony na Wołyniu, Podolu i Ukrainie.  Celem pisania przez Pruszyńskiego listów było informowanie ks. Hieronima Sanguszki o sytuacji w jego dobrach znajdujących się w zaborach rosyjskim i austriackim.  W korespondencji nadawca pisze również o sytuacji ekonomicznej i politycznej, pogodzie, plotkach i pogłoskach z życia polskiego ziemiaństwa i arystokracji. [Ze Wstępu]

Publikacja na stronie wydawcy:

https://www.iagellonica.com.pl/produkt/obraz-polskiego-ziemianstwa-na-wolyniu-podolu-i-ukrainie-na-przelomie-xviii-i-xix-wieku-w-swietle-korespondencji-a-pruszynskiego-i-a-mikoszewskiego

 

Wydawca: Towarzystwo Wydawnicze "Historia Iagellonica"     

ISBN: 978-83-66304-84-0

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 217

„Roślinna kuchnia kresowa”

 

Paweł Ochman „Roślinna kuchnia kresowa”

 

Kulinarna podróż po dawnych Kresach Wschodnich. Czym są wołyńskie kichyłki, poleska kulaga, litewskie mandryki czy gródeckie cebulniki? Co kryje się pod takimi nazwami jak towkanica, włodzimierskie fajercarze, lwowskie bałabuchy czy kryżawki? Czym wyróżnia się wileński żydowski cymes?

Razem z Pawłem Ochmanem, autorem bloga Weganon, wybierzcie się w kulinarną podróż na Kresy Wschodnie okresu dwudziestolecia międzywojennego i poznajcie roślinne wersje potraw tygla narodowościowego II Rzeczypospolitej. Dowiedzcie się, jakie potrawy podawano na stołach w mieszczańskich kamienicach i wiejskich zagrodach na co dzień i od święta, które warzywo królowało w ówczesnych kuchniach – a które dziś odeszło w zapomnienie – oraz jak wykorzystywano dzikie owoce i zioła. Przygotujcie poleski barszcz mleczny i chłodziec z jagód, różaną zupę wileńską i żmudzki krupnik z bobem. Świąteczny stół zastawcie jarmużem z kasztanami, wileńskim kisielem żurawinowym i owsianym lub drożdżowym piernikiem lwowskim. Ziemniaki przeróbcie na kluski słuckie, buczackie zapiecki, kutyki i pyszki oraz słodkie zaleszczyckie kartoflanki z rodzynkami. Odkryjcie dawne smaki i ocalcie od zapomnienia dziedzictwo kulinarne byłych mieszkanek i mieszkańców Lwowa, Sambora, Wilna, Gródka Jagiellońskiego, Grodna, Tarnopola, Buczacza, Brześcia oraz innych dużych i małych ojczyzn!

 

Roślinna kuchnia kresowa to kolejna wyjątkowa i pięknie wydana książka Pawła Ochmana. Tym razem autor zaprasza do odkrywania smaków przedwojennych Kresów Wschodnich – obszaru przenikania się wielu narodów, kultur… i kuchni. Zawarte w publikacji receptury na potrawy, niejednokrotnie o nietuzinkowych nazwach (np. kulaga, towkanica, pyszki), pozwalają czytelnikowi zapoznać się z bogactwem i różnorodnością kresowych specjałów; dowiedzieć się, jakie dania królowały na stołach wiejskich i mieszczańskich, jakich używano ziół i przypraw. Jestem przekonana, że książka znajdzie rzesze odbiorców zainteresowanych i zafascynowanych dziedzictwem kulinarnym. prof. Dorota Świtała-Trybek, Uniwersytet Opolski

 

W niezwykłą podróż kulinarną, tym razem na dawne Kresy Wschodnie, zabiera czytelników Paweł Ochman. Z wielką estymą ukazuje w swojej książce bardzo oryginalne i zapomniane kresowe potrawy. Na nowo wydobył ze starych zeszytów kulinarnych przepisy, które przywieźli ze sobą przesiedleńcy. Na szczególną uwagę zasługują przepiękne zdjęcia wykonane przez autora. Współcześnie kuchnia kresowa przeżywa swoisty renesans na kulinarnej mapie Polski, a dla wielu osób jest sentymentalnym powrotem do lat dzieciństwa i smaków zapamiętanych z przeszłości. dr Dominik Orłowski, Polska Izba Produktu Regionalnego i Lokalnego

 

W moich oczach Paweł Ochman to niekwestionowany znawca polskiej kuchni. O jej roślinnych tradycjach opowiada z pasją. Roślinna kuchnia kresowa to zbiór prostych regionalnych przepisów, między innymi na zupę migdałową, fasolę po żmudzku (o mamo!), kluski, babki… ale nie tylko. Paweł okrasił je informacjami z lokalnej historii i wspomnieniami rodzinnymi. Dzięki temu powstało świadectwo pamięci o smakach, ludziach oraz nieprzemijającej miłości do jedzenia. Alicja Rokicka, autorka bloga Wegan Nerd

Książka na stronie wydawcy:

https://marginesy.com.pl/sklep/produkt/133711/roslinna-kuchnia-kresowa

 

Wydawca: Marginesy

ISBN:  978-83-67674-24-9

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 272

„Kresowa Atlantyda”

 

Stanisław Sławomir Nicieja „Kresowa Atlantyda”

Historia i mitologia miast kresowych, Tom XIX

 

Dziewiętnasty tom zawiera historię czterech miast kresowych: Żółkwi, Mostów Wielkich, Brodów i Czortkowa oraz kilkadziesiąt biografii niezwykłych mieszkańców tamtej krainy, w tym polskiego zdobywcy Kremla – hetmana Stanisława Żółkiewskiego, światowej sławy twórców: Józefa Rotha – pisarza i Wojciecha Kilara – kompozytora, piewcy Lwowa – Jerzego Janickiego czy matki psychologa Zygmunta Freuda. Jest tam też przedstawiona historia słynnej szkoły policyjnej w Mostach Wielkich oraz losy jej wychowanków, a także ostra polemika z głosicielami tezy o „polskich kolonizatorach” na Kresach.

 

Źródło:

https://wydawnictwoms.pl/kresowa-atlantyda

 

Wydawca: Wydawnictwo MS

ISBN: 978-83-61915-92-8

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 320

„Kościoły i klasztory rzymskokatolickie na terenie dawnego województwa bełskiego” Tom 2

 

„Kościoły i klasztory rzymskokatolickie na terenie dawnego województwa bełskiego” Tom 2

red. Andrzej Betlej, Agata Dworzak

 

Publikacja stanowi drugi tom serii poświęconej kościołom i klasztorom rzymskokatolickim na terenie dawnego województwa bełskiego, powstała jednak w nawiązaniu do założeń serii Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej pod redakcją naukową prof. Jana K. Ostrowskiego. Podstawowym celem Autorów i Redaktorów prezentowanej książki było uchwycenie stanu zachowania prezentowanych zabytków na rok 1939, czyli okres przed wybuchem II wojny światowej i przedstawienie w ten sposób panoramy artystycznej sztuki sakralnej  ziem dawnego województwa bełskiego. Zakres terytorialny opracowania ustalono, traktując jako punkt wyjścia  podział administracyjny  Rzeczypospolitej z roku 1772, na który nałożono granicę państwową z roku 1939 oraz nową granicę państwową z roku 1945 (pierwsza z nich wyznacza kres badanego obszaru na wschodzie, druga zaś na zachodzie).

 

W efekcie opracowaniem objęto zabytki, które do roku 1772 pozostawały na terenie województwa bełskiego, w okresie galicyjskim weszły w skład cyrkułu bełskiego Królestwa Galicji i Lodomerii, a następnie województwa lwowskiego II Rzeczypospolitej. Niniejszy tom obejmuje monografie 41 kościołów i kaplic znajdujących się w 34 miejscowościach zlokalizowanych na terenach dawnych powiatów bełskiego i buskiego. Teksty poszczególnych monografii, autorstwa znakomitych specjalistów, powstały na podstawie materiałów pozyskanych na podstawie kilku wyjazdów inwentaryzacyjnych. Książka o objętości ponad 1000 stron zawiera bogaty materiał ilustracyjny (961 ilustracji), indeks osobowy oraz spis obiektów opisanych w dwóch tomach serii.

 

Publikacja na stronie wydawcy:

https://vistulana.pl/produkt/koscioly-i-klasztory-rzymskokatolickie-na-terenie-dawnego-wojewodztwa-belskiego-t-2

 

Spis treści:

https://vistulana.pl/wp-content/uploads/2023/02/spis_Koscioly-i-klasztory_2.pdf

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

ISBN: 978-83-65548-79-5

Rok wydania: 2021

Liczba stron:  1032

„Kościoły i klasztory rzymskokatolickie na terenie dawnego województwa bełskiego” Tom 1

 

„Kościoły i klasztory rzymskokatolickie na terenie dawnego województwa bełskiego” Tom 1

red. Andrzej Betlej, Agata Dworzak

 

Publikacja stanowi pierwszy tom serii poświęconej kościołom i klasztorom rzymskokatolickim na terenie dawnego województwa bełskiego, powstała jednak w nawiązaniu do założeń serii Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej pod redakcją naukową prof. Jana K. Ostrowskiego. Podstawowym celem Autorów i Redaktorów prezentowanej książki było uchwycenie stanu zachowania prezentowanych zabytków na rok 1939, czyli okres przed wybuchem II wojny światowej i przedstawienie w ten sposób panoramy artystycznej sztuki sakralnej ziem dawnego województwa bełskiego.

 

Zakres terytorialny opracowania ustalono, traktując jako punkt wyjścia  podział administracyjny  Rzeczypospolitej z roku 1772, na który nałożono granicę państwową z roku 1939 oraz nową granicę państwową z roku 1945 (pierwsza z nich wyznacza kres badanego obszaru na wschodzie, druga zaś na zachodzie). W efekcie opracowaniem objęto zabytki, które do roku 1772 pozostawały na terenie województwa bełskiego, w okresie galicyjskim weszły w skład cyrkułu bełskiego Królestwa Galicji i Lodomerii, a następnie województwa lwowskiego II Rzeczypospolitej. Niniejszy tom obejmuje monografie 39 kościołów i kaplic znajdujących się w 27 miejscowościach zlokalizowanych na terenach dawnych powiatów rawskiego i sokalskiego. Teksty poszczególnych monografii, autorstwa znakomitych specjalistów, powstały na podstawie materiałów pozyskanych na podstawie kilku wyjazdów inwentaryzacyjnych. Książka imponuje objętością, licząc 1392 strony. Zawiera również bogaty materiał ilustracyjny (1390 ilustracji) oraz indeks osobowy.

 

Publikacja na stronie wydawcy:

https://vistulana.pl/produkt/koscioly-i-klasztory-rzymskokatolickie-na-terenie-dawnego-wojewodztwa-belskiego-t-1

Spis treści:

https://vistulana.pl/wp-content/uploads/2023/02/spis_Koscioly-i-klasztory_1.pdf

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

ISBN: 978-83-65548-78-8

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 1392

 

„Zapomniane Kresy. Ostatnie polskie lata”

 

Sławomir Koper „Zapomniane Kresy. Ostatnie polskie lata”

 

Piąty tom niezwykle popularnej serii. Poprzednie to Ostatnie lata polskiego Lwowa, Ostatnie lata polskiego Wilna, Ostatnie lata polskich Kresów, Najdalsze Kresy – ostatnie polskie lata.

Gdyby zapytać przechodnia na ulicy, z czym kojarzą mu się Kresy, bez namysłu odpowie: Lwów, Wilno, Nowogródek, niektórzy dorzucą jeszcze Krzemieniec. A przecież Kresy to nie tylko legendarne stolice polskości, to także zaścianki i stanice. To również zapomniane Kresy – te w dawnych Inflantach Rzeczypospolitej. To właśnie stamtąd pochodziło wielu artystów, polityków i wojennych bohaterów, którzy znakomicie zapisali się na kartach polskiej historii. To na uniwersytecie w Dorpacie biło polskie serce, a na politechnice w Rydze kształciły się młode kadry techniczne odrodzonego państwa polskiego. Musimy stale o tym przypominać.

Sławomir Koper — autor, którego nakłady książek historycznych znacznie już przekroczyły milion egzemplarzy — udowadnia po raz kolejny, że magię miejsc, urodę przyrody, słynną otwartość mieszkańców i legendę Kresów można przełożyć na język zrozumiały dla współczesnego pokolenia.

 

◗ Powstanie styczniowe na Żmudzi

◗ Legenda uniwersytetu w Dorpacie

◗ Polskie czołgi w Dyneburgu

◗ „... a mnie soból i panna...” Inflanckie przypadki Józefa Weyssenhoffa

◗ Trudna młodość Kazimiery Iłłakowiczówny

◗ Zadziwiające meandry sąsiedzkiej polityki: Kowno — Warszawa 1918-1939

◗ Teozofia czy zmartwychwstanie? Przypadek Heleny i Wandy Dynowskich

◗ Wielcy rodacy urodzeni na Inflantach: Władysław Raginis, Władysław Studnicki,

Ferdynad Ossendowski i Grzegorz Fitelberg

◗ Polscy robotnicy na Łotwie i łotewscy olimpijczycy polskiego pochodzenia

◗ Polacy internowani na Łotwie, Litwie i w Estonii w 1939 roku

◗ ORP „Orzeł” w Tallinie i brawurowa ucieczka rozbrojonego okrętu

 

Kresy to nie tylko mała ojczyzna „piękna i czysta jak pierwsze kochanie”, to również dziejowa scena, na której rozgrywały się wydarzenia, które czasami próbujemy wyprzeć ze zbiorowej pamięci. Co nie zmienia faktu, że nadal pozostaje częścią naszego dziedzictwa. Sławomir Koper

 

Źródło:

https://wydawnictwofronda.pl/ksiazki/ostatnie-lata-polskich-kresow

 

Wydawca: Fronda

ISBN: 978-83-8079-811-3

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 608 czarnobiałych, 16 kolorowych

 

„Żołnierze Armii Krajowej na Kresach wschodnich podczas II wojny światowej”

 

Olgierd Grott, Adam Perłakowski (red. naukowa)

„Żołnierze Armii Krajowej na Kresach wschodnich podczas II wojny światowej”

Historia-polityka-pamięć

 

Wyjątkowa pozycja książkowa z serii wydawniczej Biblioteki Muzeum Armii Krajowej w Krakowie, przybliżająca czytelnikowi zagadnienia „drugowojennych wydarzeń kresowych” przez pryzmat zarówno życiorysów osób zaangażowanych w walkę z okupantami, jak też historię poszczególnych oddziałów partyzanckich AK. 

 

Książka na stronie wydawcy:

https://sklep.muzeum-ak.pl/ksiazki-i-katalogi/147-grot-o-perlakowski-a-zolnierze-armii-krajowej-na-kresach-wschodnich-podczas-ii-wojny-swiatowej.html

 

Wydawca:  Muzeum Armii Krajowej w Krakowie

ISBN: 978-83-8138-467-4

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 432 

„Współczesna kuchnia dawnych Kresów”

 

Mykoła Mańko „Współczesna kuchnia dawnych Kresów”

 

Kresy to nie tylko historia, legenda, nostalgia. Kresy to także kuchnia - kusząca, pachnąca, pełna niezwykłych aromatów i oryginalnych smaków. Od Wilna do Bakczysaraju rozciąga się wielki obszar kulinarnej swojskości i egzotyki. Pełno tu dań bardziej lub mniej znanych, które - przygotowane według receptur zaskakujących zderzeniem tradycji i nowoczesności - odkrywają przed nami nieznane dotąd smakowe wrażenia. To wyjątkowy zbiór unikalnych przepisów czerpiących pełnymi garściami z kuchni wielu ludów, narodów i kultur, których mieszanka stanowiła o niepowtarzalnej specyfice Kresów.

 

"Potrawy, które proponuję, są gotowane współcześnie, dostosowane do teraźniejszych sprzętów kuchennych, a podane w przepisach produkty bez trudu kupimy w pobliskim sklepie tub zbierzemy we własnym ogródku (…) Gwarantuję, że każde danie zostało przygotowane przeze mnie osobiście i szczerze dzielę się sprawdzonymi przepisami. Gdziekolwiek jesteście: w Polsce, na Litwie, Białorusi czy Ukrainie, gotujmy wspólnie, bo najskuteczniejszą dyplomacją między sąsiadami jest dyplomacja kulinarna." (od Autora)

 

Źródło:

https://www.aromatslowa.pl/wspolczesna-kuchnia-dawnych-kresow-mykola-manko

https://www.religijna.pl/wspolczesna-kuchnia-dawnych-kresow-mykola-manko

Recenzje książki:

https://lubimyczytac.pl/ksiazka/5021301/wspolczesna-kuchnia-dawnych-kresow

 

Wydawca: Wydawnictwo AA

ISBN: 978-83-7864-591-7

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 208

„Lwowskie czasy minione w mowie i fotografii”

 

Stanisław Domagalski „Lwowskie czasy minione w mowie i fotografii”

 

Książka prezentuje unikalne zdjęcia starego Lwowa, którym towarzyszy żywy lwowski język – słownik mowy lwowskiej, czyli słynnego bałaku. Możemy tu niemalże dotknąć i usłyszeć nieprzemijające piękno i urok tego miasta. Zdjęcia, wykonane z wysokości góry zamkowej i z wieży ratuszowej pokazują szeroką panoramę Lwowa z jego budowlami, pomnikami, placami, parkami, ulicami i zaułkami, świątyniami wielu wyznań – kościołami, cerkwiami i synagogami, a także bazarami i targowiskami ze zwyczajnymi ludźmi i lwowskimi batiarami. Wsłuchani w śpiewną lwowską mowę, przemierzamy tu nie tylko główne ulice, ale zaglądamy też w okolice nieodwiedzane przez turystów, a nawet przez samych lwowian – Lwów za rogatkami, przedmieścia położone na peryferiach, czyli na zahumeniu, jak mawiali lwowiacy.

 

Nie jest to zbiór wyselekcjonowanych najpiękniejszych zdjęć Lwowa, ale dzieło oddające prawdziwy historyczny koloryt oraz surowy i pozbawiony ozdób klimat tego pięknego miasta z jego żywą mową, językiem lwowskiej ulicy, który kiedyś był językiem gminu”, „żargonem plebsu” lekceważonym i zwalczanym przez „wyższe sfery towarzyskie”, przez „lepsze państwo”, jak się „wy Lwowi” mawiało. Tępiono „bałak” w urzędach i w szkołach, gdzie za takie mówienie „cwajery” stawiano, rugowano go z „dobrych domów””, a on sobie trwał. Nawet profesor uniwersytetu, gdy tylko było trzeba, potrafił posłużyć się takim „bałakim”, że słuchaczowi uszy więdły i robiło mu się słabo z wrażenia, bo nie pojmował tego ni w ząb, a często i profesor sam siebie nie bardzo rozumiał…

 

Ta książka jest jak wehikuł czasu. Wprowadza czytelnika wprost w niesamowity świat polskiego przedwojennego Lwowa. Wielka gratka nie tylko dla lwowiaków i ich potomków, ale też dla wszystkich, którym droga jest polska historia i kultura.

Stanisław Domagalski – uczeń krysowickiej powszechnej szkoły, abiturient mościckiej szkoły średniej, student lwowskiej szkoły wyższej, absolwent warszawskiej wyższej uczelni.

 

Źródło:

https://www.aa.com.pl/lwowskie-czasy-minione-w-mowie-i-fotografii-stanislaw-domagalski

 

Wydawca: Wydawnictwo AA

ISBN: 978-83-960670-0-5

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 352

„Kresy w płomieniach. 1908–1957”

 

Andrzej Solak „Kresy w płomieniach. 1908–1957”

 

Przedstawiona z pasją opowieść o bohaterach i zbrodniarzach, o okrucieństwie i poświęceniu, o cierpieniu i walce. Książka opowiada o aktach przemocy politycznej i militarnej, które miały miejsce w 1 połowie XX w. na obszarze Kresów Wschodnich, rozumianych tutaj jako tereny II Rzeczypospolitej położone na wschód od tak zwanej linii Curzona. Z jej stronic wyłania się wyrazisty obraz wielokulturowych ziem, które aż kipiały od namiętności narodowościowych, religijnych i politycznych. Narracja obejmuje dwie wojny światowe oraz szereg lokalnych konfliktów, powstań, kampanii partyzanckich i terrorystycznych.

Autor nie stara się stworzyć kompletnego kalendarium tych wydarzeń, ale oddać choć w części dramaty mieszkańców miast, wiosek i chutorów, które dotknięte zostały przez niepowstrzymaną spiralę przemocy. Jego opowieść utkana jest z szeregu epizodów, w których poznajemy losy konkretnych ludzi, którzy żyli i umierali za swoje ojczyzny, przekonania a czasem po prostu dlatego, że jego sąsiad czy nawet krewny został owładnięty przez zbrodniczą ideologię. To historie często przeniknięte grozą, ale nigdy niepozostawiające czytelnika obojętnym.

 

Andrzej Solak jest absolwentem historii UJ, dziennikarzem, sekretarzem redakcji miesięcznika „Wzrastanie”, autorem kilku książek, w tym wydanych w Wydawnictwie eSPe: "Modlitwy mieczy", "Męczenników katolickich ostatniego stulecia", "Warszawy'44. Popiół i łzy".

 

Źródło:

https://boskieksiazki.pl/product-pol-710-KRESY-W-PLOMIENIACH-1908-1957.html

 

Wydawnictwo: Wydawnictwo eSPe

ISBN: 978-83-7482-566-5

Rok wydania: 2013

Liczba stron: 372

„Kresy. Historia, wspomnienia, literatura, sanktuaria, błogosławieni i święci”

 

Monika Bachowska 

„Kresy. Historia, wspomnienia, literatura, sanktuaria, błogosławieni i święci”

 

Kresy Wschodnie zajmują szczególne miejsce w naszej historii, kulturze, pamięci i sercach – równie szczególna jest książka pt. Kresy. Przybliża ona historię tych terenów. Zabiera w sentymentalną podróż po kresowych sanktuariach, przypomina odmawiane w przełomowych, doniosłych i nierzadko tragicznych chwilach modlitwy, które zanosili mieszkańcy dawnej Polski.

Przejmujące są wspomnienia osób, których dotknęły represje sowieckie. 

Całość dopełniają liczne fotografie.

Książka dla wszystkich, którzy chcieliby lepiej poznać kulturę duchową dawnych Kresów.

 

Źródło:

https://boskieksiazki.pl/product-pol-240-KRESY-Historia-wspomnienia-literatura-sanktuaria-blogoslawieni-i-swieci.html

 

Wydawnictwo: Wydawnictwo eSPe

ISBN: 978-83-8201-094-7

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 296

„Wołyń zapomniany”

 

Marek A. Koprowski „Wołyń zapomniany”

Tragiczne losy Polaków na sowieckiej Ukrainie

 

Dzieje Polaków na Wołyniu to nie tylko historia ukraińskich rzezi. To zdecydowanie dłuższa i bogatsza epopeja pisana potem i łzami. Pisana krwią zamordowanych przez władze sowieckie w podziemiach odebranego wiernym kościoła w Połonnem. Tych, którzy podczas zesłania trudzili się w kazachskich kopalniach, i łzami tych, którzy potracili rodziny w wyniku Wielkiego Głodu oraz licznych represji.

Dzieje Wołyniaków to historia heroizmu prostych ludzi i cichego bohaterstwa duchownych, którzy w czasach sowietyzacji i ateizacji, ryzykując życie za rodaków i wiarę, umacniali na Ukrainie Kościół katolicki i poczucie przynależności do narodu polskiego. Od Wielkiego Głodu lat trzydziestych i przymusowej kolektywizacji, przez zsyłki do łagrów i wywózki na Daleki Wschód, aż po bestialstwa banderowców oraz represje ze strony Sowietów, Polacy na Wołyniu robili wszystko, by ocalić własną tożsamość narodową oraz wychować w wierze katolickiej i poszanowaniu polskich tradycji następne pokolenia, które także nie powinny zapomnieć o swoich korzeniach.

Choć po upadku ZSRR represje ustały, dla Polaków mieszkających na Wołyniu batalia o polskość i Kościół katolicki na Ukrainie się nie zakończyła. Nadal walczą o swobodne kultywowanie tradycji, nauczanie języka ojczystego czy jego obecność w liturgii. Robią, co mogą, by ocalić od zapomnienia tragiczną opowieść o poległych. Opowiadają o przeszłości, gdyż wiedzą, że w obliczu historii każdy, kto milczy na ten temat, jest po prostu zdrajcą.

 

Marek Koprowski jest jednym z najciekawszych polskich popularyzatorów historii. „Do Rzeczy”

 

Źródło:

https://replika.eu/tytul/wolyn-zapomnianytragiczne-losy-polakow-na-sowieckiej-ukrainie

 

Wydawca: Replika

ISBN: 978-83-67295-39-0

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 552

„Kresowa Atlantyda” Tom XVIII

 

Stanisław Sławomir Nicieja „Kresowa Atlantyda”

Historia i mitologia miast kresowych, Tom XVIII

 

Włodzimierz Wołyński, Sarny, Uściług, Mizocz, Zdołbunów, Ostróg, Berdyczów 

W tym najobszerniejszym ze wszystkich wydanych dotychczas tomie „Kresowej Atlantydy” autor przedstawia siedem miejscowości: garnizonowy Włodzimierz Wołyński, Sarny – torfową stolicę, Uściług – jako granicę cywilizacji, cukrowo-miodowy Mizocz, Zdołbunów – miasteczko na wołyńskim rozdrożu i magnacką stolicę – Ostrów. Ostatnim opisanym miastem jest Berdyczów, kojarzony zwykle z powiedzeniem „pisz na Berdyczów” oraz słynnymi na całą Europę jarmarkami. To także trzecie sławne sanktuarium maryjne Rzeczypospolitej, bastion konfederatów barskich, miejsce urodzenia wybitnego pisarza Josepha Conrada, którego aż cztery powieści znalazły się wśród 100 najlepszych książek literatury światowej. Tom XVIII jest bogato ilustrowany, a  indeks liczy ponad 1000 nazwisk.

 

Źródło:

https://wydawnictwoms.pl

 

Wydawca: Wydawnictwo MS

ISBN: 978-83-61915-81-2

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 368

„Obrońcy Wołynia”

 

Marek A. Koprowski „Obrońcy Wołynia”

 

Członkowie polskiej konspiracji na Wołyniu występowali w obronie zagrożonej ludności, przeciwko mordom i masowej eksterminacji. O polską rację walczyło wielu bohaterów. Nie wolno pozwolić, aby ich imiona zatarły się w pamięci. Zorganizowany opór wobec okupanta pojawił się na Wołyniu już w kilka tygodni po zajęciu tego terenu przez Sowietów. Samodzielne grupy konspiracyjne składały się najczęściej z młodych, niedoświadczonych zapaleńców, dlatego Sowieci rozbijali je bez trudu. Kierownictwo polskiego podziemia nie pozostawiło biegu spraw samemu sobie. Związek Walki Zbrojnej skierował na Wołyń oficera mającego zmontować tam siatkę organizacyjną. Ją również rozbito bardzo szybko, a Sowieci dokonali masowych aresztowań, zatrzymując ponad dwa tysiące osób. Utrudniło to niezmiernie zbudowanie struktur konspiracyjnych po wkroczeniu Niemców. Brakowało zwłaszcza osób mających jakiekolwiek doświadczenie wojskowe.

Co prawda Komenda Główna ZWZ-AK powołała tam do istnienia struktury „Wachlarza”, miał też powstać Okręg AK, ale wszystko skończyło się gigantyczną „wsypą” i aresztowaniem kolejnych dwustu członków konspiracji, co ponownie ogromnie ją osłabiło. Funkcjonująca na tych terenach administracja cywilna pozbawiona była zaplecza wojskowego. W efekcie, wobec narastającej agresji ze strony Ukraińców, niektórzy Wołyniacy zaczęli tworzyć samorzutne oddziały samoobrony. Były one zalążkiem legendarnej 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK – formacji stanowiącej absolutny fenomen nawet w skali Polskiego Państwa Podziemnego. Pamiętając, że historia poznawana przez pryzmat indywidualnych ludzkich losów, jest ciekawsza od narracji ogólnej, niniejsza książka przybliża kilkunastu bohaterów, którzy trwale zapisali się w dziejach Wołynia. Praca ta oparta jest na ich osobistych wspomnieniach i relacjach, a także na dokumentach i innych opracowaniach. Są to zarazem dzieje polskiego oporu wobec trzech wrogów: Sowietów, Niemców i Ukraińców.

 ---

Marek A. Koprowski - pisarz, dziennikarz, historyk zajmujący się losami Polaków. Plonem jego wypraw i poszukiwań jest wiele książek, z czego kilkadziesiąt ukazało się nakładem Wydawnictwa Replika. Za serię książek pod wspólnym tytułem Wołyń otrzymał Nagrodę im. Oskara Haleckiego w kategorii „Najlepsza książka popularnonaukowa poświęcona historii Polski w XX wieku”. Jest też laureatem nagrody „Polcul – Jerzy Boniecki Foundation” za działalność na rzecz utrzymania kultury polskiej na Wschodzie.

Źródło:

https://replika.eu/tytul/obroncy-wolynia

 

Wydawca: Replika

ISBN:  978-83-67295-04-8

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 344

„Pani na Hruszowej”

 

Jadwiga Skirmunttówna „Pani na Hruszowej”

Dwadzieścia pięć lat wspomnień o Marii Rodziewiczównie

 

Pamiętnik najbliższej przyjaciółki Marii Rodziewiczówny. Poznały się w czasie rodzinnych wizyt. Praca społeczna, wspólne zebrania i wycieczki zaowocowały stale pogłębiającą się przyjaźnią, na której charakter niewątpliwy wpływ miał podziw, by nie powiedzieć uwielbienie Jadwigi dla starszej o jedenaście lat Marii. Z czasem więzy przyjaźni zadzierzgnęły się jeszcze mocniej. W 1919 obie zamieszkały razem. Jadwiga stała się prawą ręką właścicielki Hruszowej, pomagała jej w prowadzeniu domu i ogrodu. Stała się dobrym i po trosze opiekuńczym duchem powieściopisarki, starającym się odsunąć od niej wszystko, co mogłoby stanowić przeszkodę w twórczej pracy. Dla siebie wybrała świadomie miejsce na drugim planie. Wszyscy zapamiętali ją jako osobę uśmiechniętą, pogodną… 

 

Towarzyszyła pisarce podczas wojen i pokoju, zarówno w Warszawie, jak i w Hruszowej. Była z nią aż do chwili śmierci. Wspomnienia spisane w niniejszej książce to zapis przepięknej przyjaźni, czy wręcz miłości dwóch niezwykłych kobiet, ale też zapis życia w wyjątkowych czasach i w wyjątkowych miejscach, które tak bardzo obie ukochały – Warszawie i na Kresach.

 Źródło:

http://www.wydawnictwomg.pl/pani-na-hruszowej-dwadziescia-piec-lat-wspomnien-o-marii-rodziewiczownie

 

Wydawca: Wydawnictwo MG

ISBN: 978-83-7779-783-9

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 240

„Przewodnik po Kresach. Ukraina, Białoruś, Litwa”

 

Jędrzej Majka „Przewodnik po Kresach. Ukraina, Białoruś, Litwa”

 

Niniejszy przewodnik pomoże przygotować się do podróży na Kresy – znajdujące się obecnie w granicach Ukrainy, Białorusi i Litwy. Turystom indywidualnym czy też podróżującym w małych grupkach pozwoli zaplanować najlepszą trasę. Turystom, którzy jadą na wycieczkę zorganizowaną, przybliży miejsca, które będą zwiedzać. Również osoby, które z różnych powodów nie mogą podróżować, znajdą w przewodniku pożyteczną lekturę: ilustrowane źródło wiedzy o zabytkach, pamiątkach historycznych i bogactwie kultury na Kresach.

Przewodnik podzielony został na trzy części: Ukraina, Białoruś i Litwa. Część pierwsza, Ukraina, ze względu na duży obszar tego państwa, została dodatkowo podzielona na cztery podrozdziały: ziemia lwowska, Podole, Wołyń i Huculszczyzna.

Każdy rozdział poprzedzony został blokiem informacyjnym zatytułowanym Poradnik turysty oraz aktualną mapą samochodową. Informacje tutaj zawarte pozwolą wybrać najlepszy termin na podróż oraz środek transportu. Poradnik zawiera pakiet niezbędnych informacji dotyczących przekraczania granicy, ubezpieczenia, bezpieczeństwa etc. Zasadniczą część każdego rozdziału stanowi przegląd najważniejszych miejscowości, przedstawienie ich historii, opis atrakcji wartych obejrzenia, ciekawostki oraz informacje praktyczne. Dodatkowo, w przypadku dużych miejscowości, zamieszczone zostały aktualne plany. Na końcu przewodnika zamieszczono indeks miejscowości.

Źródło:

https://www.aromatslowa.pl/przewodnik-po-kresach-ukraina-bialorus-litwa-majka-jedrzej

 

Wydawca: Wydawnictwo AA

ISBN: 978-83-7864-756-0

Rok wydania: 2014

Liczba stron: 264

„Wilno i okolice. Przewodnik”

 

Jędrzej Majka „Wilno i okolice. Przewodnik”

 

Najnowszy, bardzo szczegółowy i bogato ilustrowany przewodnik po zabytkach Wilna ze szczególnym uwzględnieniem miejsc sakralnych. Autor podąża śladami wielkich Polaków, którzy żyli i tworzyli w tym wyjątkowym mieście. Przewodnik został podzielony na osiem części (Góra Zamkowa i Plac Katedralny, Od katedry do ratusza, Wokół Ostrej Bramy, Rossa - dzielnica cmentarzy, Zarzecze, Antokol, Aleja Giedymina i Zwierzyniec, Snipiszki), uzupełnionych o rozdział „Okolice Wilna". Każda część została poprzedzona szczegółowym wycinkiem z planu miasta. Przewodnik zawiera pakiet niezbędnych informacji dotyczących planowania podróży na Litwę.

Do przewodnika dołączono dwa obrazki - reprodukcje wizerunków: Matki Bożej Ostrobramskiej i Jezusa Miłosiernego (z Wilna).

 

Źródło:

https://www.aromatslowa.pl/wilno-i-okolice-przewodnik-jedrzej-majka

 

Wydawca: Wydawnictwo AA

ISBN: 978-83-7864-170-4

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 144

„Lwów i okolice. Przewodnik”

 

Jędrzej Majka „Lwów i okolice. Przewodnik”

 

Lwów skradł mi wszystkie zmysły. Pokonuję 350 schodów i z ratuszowej wieży zachwycam się niepowtarzalnym widokiem Starówki. Z wysokości 65 metrów spoglądam na katedrę łacińską i ormiańską, na Wysoki Zamek i wieżę Korniakta. W uszach wciąż słyszę dźwięki gitary, wydobywające się spod palców niewidomego mężczyzny, który niemal zawsze gra na rogu Rynku i ul. Halickiej. Smak Lwowa to barszcz ukraiński z pampuszkami, gołąbki z farszem ziemniaczanym i kwas chlebowy, który najlepiej gasi pragnienie w upalne dni. A wszędzie unosi się zapach kawy. Czarnej i mocnej. I tak spacerując, włócząc się pośród starych kamienic, dotykam miasta. Za każdym razem uczę się go na nowo. Odkrywam dla siebie. Cieszę się, kiedy rodowici lwowianie przekonują mnie, wbrew faktom, że mam lwowskie korzenie. Ale w tym mieście wszystko jest możliwe. I każdy ma prawo powiedzieć: Lwów jest mój. Autor

 

W przewodniku:

Stolica Galicji i jej historia

Ciekawostki i opisy miejsc niezwykłych

Szczegółowe mapy z zaznaczonymi zabytkami

Plany lwowskich nekropolii

Mnóstwo informacji praktycznych

Aktualny schemat linii tramwajowych

Prawie 400 kolorowych zdjęć

Lwowskie wspomnienia Kazimierza Górskiego

Okolice Lwowa

Pomysł na jednodniowe wycieczki

 

Źródło:

https://www.aromatslowa.pl/lwow-i-okolice-przewodnik

 

Wydawca: Wydawnictwo AA

ISBN: 978-83-7864-061-5

Rok wydania: 2015

Liczba stron: 144

„Lwowskie okruchy historii”

 

ks. Andrzej Zwoliński „Lwowskie okruchy historii”

 

Książka ks. Andrzeja Zwolińskiego jest fascynującą, poruszającą opowieścią o Kresach i legendarnym Lwowie, a jednocześnie rzetelnym źródłem wiedzy o historii tego ważnego obszaru. Autor przechadza się wraz z czytelnikiem ulicami miasta, zagląda w mniej i bardziej znane miejsca, z ogromną dbałością o szczegóły opisuje każdy zakątek. Przygląda się zabytkom, ale dotyka też niezwykłej, nieraz bolesnej i trudnej, historii. Pokazuje lwowską codzienność, pisze o sprawach społecznych, przybliża ducha Lwowa, bogactwo jego kultury, przypomina o bohaterstwie lwowiaków.

 

Andrzej Zwoliński - kapłan diecezji krakowskiej, profesor nauk teologicznych, socjolog, teolog i sektolog. Jest profesorem zwyczajnym Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Napisał ponad 200 książek z zakresu teologii i socjologii, historii idei, katolickiej nauki społecznej, etyki życia gospodarczego, manipulacji społecznych i religioznawstwa.

 

Źródło:

https://www.aromatslowa.pl/lwowskie-okruchy-historii-ks-andrzej-zwolinski

 

Wydawca: Wydawnictwo AA

ISBN: 978-83-7864-482-8

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 256

„Kresowa Atlantyda” Tom XVII

 

Stanisław Sławomir Nicieja „Kresowa Atlantyda”

Historia i mitologia miast kresowych. Tom XVII

Twierdze Rzeczypospolitej

 

W XVII tomie „Kresowej Atlantydy” autor koncentruję swą uwagę na twierdzach kresowych, które broniły granic Rzeczypospolitej Obojga Narodów przed inwazją Turków i Tatarów. Potężne mury tych fortec oraz obecność stacjonujących tam załóg wojskowych dawały okolicznej ludności poczucie bezpieczeństwa w czasach jakże częstych inwazji i wojen. I choć od wielu pokoleń te twierdze są poza granicami państwa polskiego, to weszły do polskiej legendy narodowej oraz literatury pięknej, a ich nazwy: Kamieniec Podolski, Chocim, Okopy Świętej Trójcy, Jazłowiec i Trembowla są ciągle obecne w polskim dyskursie historycznym i myśleniu o przeszłości narodu. Tom ten jak zawsze jest bogato ilustrowany, a w tekście  czytelnik znajdzie ponad 1000 postaci.

 

Źródło:

https://wydawnictwoms.pl/kresowa-atlantyda

 

Wydawca: Wydawnictwo MS

ISBN: 978-83-61915-79-9

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 296