Tomasz Specyał „Katastrofy II Rzeczpospolitej”
Tragedie, wypadki i klęski żywiołowe, które wstrząsnęły przedwojenną
polską
Kilka lat temu nakładem
wydawnictwa Replika ukazały się dwie publikacje Leszka Adamczewskiego
przypominające katastrofy i tragedie jakie wydarzyły się na ziemiach polskich
po zakończeniu II wojny światowej. Były
to pierwsze książki zmarłego w ubiegłym roku autora związane z zagadnieniami
innymi niż historia największego konfliktu zbrojnego w dziejach. Żyją jeszcze
świadkowie, którzy pamiętają niektóre z wydarzeń opisywanych na kartach tych
książek. Mgiełka tajemnicy osnuwa natomiast katastrofy, wypadki i klęski
żywiołowe, które relacjonowała prasa w okresie dwudziestolecia międzywojennego.
Autorem, który postanowił ją rozwiać, i przybliżyć czytelnikom tragiczne
epizody sprzed ponad 80 lat jest Tomasz Specyał.

Książka „Katastrofy II Rzeczpospolitej”
składa się z ponad 20 obszernych rozdziałów. Otwiera ją opowieść odsłaniająca
okoliczności powodzi w kopalni „Siersza” w Trzebini. W pierwszych dniach
sierpnia 1922 roku, nad miastem, o którym i dziś jest głośno w mediach,
przeszła potężna burza. Górnicy, którzy mieli przystąpić do pracy wiedzieli, że
kopalnię zalewa woda, kierownictwo kopalni zbagatelizowało jednak sprawę. Mimo
dość sprawnie i szybko przeprowadzonej akcji ratunkowej, w katastrofie zginęło
ponad 30 górników. Niemal zapomniany już został dość niezwykły wypadek, który
wydarzył się w trakcie uroczystych obchodów Święta Żołnierza Polskiego, jakie
odbyły się w sierpniu 1922 roku w Pucku. Główną atrakcją uroczystości miał być
pokaz strzelania bojowego z samolotu. Gdyby organizatorzy mogli przewidzieć jak
zakończy się ów pokaz, punkt ten zapewne wykreśliliby z programu.

Tomasz Specyał w swej książce
odsłania kulisy niosących śmierć i zniszczenie klęsk żywiołowych (wichur,
powodzi i pożarów), katastrof komunikacyjnych (morskich, lotniczych i kolejowych),
katastrof budowlanych a także tragedii spowodowanych przez niespodziewane
działania sił natury, jak np. śmierć turystów w wyniku porażenia piorunem
szczycie Giewontu. W oparciu przede wszystkim o materiały prasowe autor dokonał
pieczołowitej rekonstrukcji dramatycznych zdarzeń. Podobnie jak dziś, przyczyną
wielu tragedii było lekceważenie przepisów i obowiązków służbowych, niedbalstwo,
brawura oraz rutyna. Epilogiem niejednej z opisywanych tragedii były rozprawy
sądowe, w wypełnionych po brzegi publicznością salach.

Historie przedstawione w
niniejszej publikacji zostały uszeregowane w porządku chronologicznym. Tomasz
Specyał zdecydował się na przedstawienie wydarzeń, które jak sam przyznał uznał
za najciekawsze i najbardziej spektakularne. Należy docenić skrupulatność i
wytrwałość autora w wyszukiwaniu informacji, które posłużyły mu opracowania książki.
Zdarzało się bowiem, że przedwojenni reporterzy pojawiali się na miejscu
tragedii jeszcze przed przybyciem służb medycznych i policji, bywało jednak
również tak, że na łamach ówczesnej prasy pojawiała się zaledwie kilkuzdaniowa
wzmianka o wypadku bądź katastrofie. Nie powinno to dziwić jeśli spojrzymy na
statystyki. W latach II RP w wypadkach lotniczych zginęło ponad 500 polskich
lotników, a w katastrofach kolejowych śmierć poniosło ponad 6500 osób.

Jak więc widzimy wydarzenia
opisane na kartach książki to zaledwie niewielki wycinek z katalogu katastrof,
tragedii i nieszczęśliwych wydarzeń jakie wstrząsnęły przedwojenną Polską. Kto
wie, być może podobnie jak w przypadku publikacji przypominających katastrofy
odnotowane w Polsce po 1945 roku, również i tragiczne zdarzenia z lat II
Rzeczpospolitej zostaną przypomniane na kartach co najmniej jeszcze jednego
tomu. Polecam.
Tomasz Specyał – absolwent
Wydziału Historii UAM w Poznaniu. Współautor książki Kryminalna historia Poznania. Za powieść Zatańczmy peyotl-stepa otrzymał wyróżnienie w Konkursie
Literackim „Poznań to miasto-powieść”. Napisał scenariusze do filmów
dokumentalnych: Pyrlandzki łącznik
o życiu Mariana Spoidy i Dziki
Zachód o zbrodniach Armii Czerwonej w okolicach Szczecinka.
Książka na stronie wydawcy:
https://replika.eu/tytul/katastrofy-ii-rzeczpospolitejtragedie-wypadki-i-kleski-zywiolowe-ktore-wstrzasnely-przedwojenna-polska
Wydawca: Replika
ISBN: 978-83-67295-70-3
Rok wydania: 2023
Liczba stron: 352 + 16 foto (kolor)