„Lwowskie czasy minione w mowie i fotografii”

 

Stanisław Domagalski „Lwowskie czasy minione w mowie i fotografii”

 

Książka prezentuje unikalne zdjęcia starego Lwowa, którym towarzyszy żywy lwowski język – słownik mowy lwowskiej, czyli słynnego bałaku. Możemy tu niemalże dotknąć i usłyszeć nieprzemijające piękno i urok tego miasta. Zdjęcia, wykonane z wysokości góry zamkowej i z wieży ratuszowej pokazują szeroką panoramę Lwowa z jego budowlami, pomnikami, placami, parkami, ulicami i zaułkami, świątyniami wielu wyznań – kościołami, cerkwiami i synagogami, a także bazarami i targowiskami ze zwyczajnymi ludźmi i lwowskimi batiarami. Wsłuchani w śpiewną lwowską mowę, przemierzamy tu nie tylko główne ulice, ale zaglądamy też w okolice nieodwiedzane przez turystów, a nawet przez samych lwowian – Lwów za rogatkami, przedmieścia położone na peryferiach, czyli na zahumeniu, jak mawiali lwowiacy.

 

Nie jest to zbiór wyselekcjonowanych najpiękniejszych zdjęć Lwowa, ale dzieło oddające prawdziwy historyczny koloryt oraz surowy i pozbawiony ozdób klimat tego pięknego miasta z jego żywą mową, językiem lwowskiej ulicy, który kiedyś był językiem gminu”, „żargonem plebsu” lekceważonym i zwalczanym przez „wyższe sfery towarzyskie”, przez „lepsze państwo”, jak się „wy Lwowi” mawiało. Tępiono „bałak” w urzędach i w szkołach, gdzie za takie mówienie „cwajery” stawiano, rugowano go z „dobrych domów””, a on sobie trwał. Nawet profesor uniwersytetu, gdy tylko było trzeba, potrafił posłużyć się takim „bałakim”, że słuchaczowi uszy więdły i robiło mu się słabo z wrażenia, bo nie pojmował tego ni w ząb, a często i profesor sam siebie nie bardzo rozumiał…

 

Ta książka jest jak wehikuł czasu. Wprowadza czytelnika wprost w niesamowity świat polskiego przedwojennego Lwowa. Wielka gratka nie tylko dla lwowiaków i ich potomków, ale też dla wszystkich, którym droga jest polska historia i kultura.

Stanisław Domagalski – uczeń krysowickiej powszechnej szkoły, abiturient mościckiej szkoły średniej, student lwowskiej szkoły wyższej, absolwent warszawskiej wyższej uczelni.

 

Źródło:

https://www.aa.com.pl/lwowskie-czasy-minione-w-mowie-i-fotografii-stanislaw-domagalski

 

Wydawca: Wydawnictwo AA

ISBN: 978-83-960670-0-5

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 352

„Miasto szpiegów”

 

Marek Krajewski „Miasto szpiegów”

 

Lwów, Gdańsk 1933 r. Edward Popielski, oficer lwowskiej Policji Państwowej otrzymuje polecenie wyjazdu do Wolnego Miasta Gdańska. Po dojściu Hitlera do władzy, w portowym mieście odnotowywanych jest coraz więcej aktów przemocy wobec polskich mieszkańców. Z tą właśnie sprawą związane jest zadanie, jakie powierzono Popielskiemu. Komisarz zmienia tożsamość i już po chwili znajduje się w samym centrum walki wywiadów. Tu nie ma żadnych zasad. As lwowskiej policji na obcym terytorium nie może nikomu zaufać. Jedyną osobą, do której może się zwrócić jest kapitan Jan Henryk Żychoń. Nie brak jednak i takich dramatycznych momentów, kiedy nawet szef ekspozytury nr 3 Sztabu Głównego Wojska Polskiego, odpowiedzialnego za działania wywiadowcze i kontrwywiadowcze, nie może mu pomóc.

Edward Popielski to dandys, kobieciarz i poliglota. Gruntownie wykształcony funkcjonariusz oprócz języka ojczystego posługuje się biegle niemieckim i hebrajskim, opanował ponadto łacinę i grekę. Policjant wykazywał się ponadprzeciętną skutecznością, stąd też przełożeni często tolerowali jego niekonwencjonalne metody śledcze, a także nie raz i nie dwa ratowali mu skórę. Komisarz o przydomku „Łyssy” cieszył się także swoistym szacunkiem u przedstawicieli lwowskiego półświatka.  Ze względu chorobę (Popielski cierpiał na padaczkę fotogenną), zazwyczaj rozpoczynał pracę w chwili kiedy słońce zaczynało skrywać się za horyzontem. Żona Popielskiego, aktorka Stefania Gorgowicz zmarła przy porodzie. Odtąd wychowaniem córeczki Rity zajmował się wraz z kuzynką, panną Leokadią Tchórznicką.

 

Do ogarniętego wojną wywiadów Gdańska Popielski zabiera wspomniane wyżej, dwie najważniejsze dla niego kobiety. Nie zdaje sobie jeszcze sprawy na jakie niebezpieczeństwo je naraża. Mimo zachowywania szczególnych środków ostrożności, obydwie damy ocierają się o śmierć. Na horyzoncie pojawia się tajemnicza femme fatale. Komisarz nie potrafi jej jednak rozgryźć. Nie jest pewien jakie intencje przyświecają pięknej Irenie Arendarskiej. Wraz z Edwardem Popielskim czytelnik wędruje ulicami przedwojennego Gdańska. Zagląda do nędznych spelunek i zaułków portowych. Znakomicie oddany klimat i detale topograficzne miast, w których rozgrywa się akcja, to cechy wszystkich powieści Marka Krajewskiego, zarówno szpiegowskich jak i kryminalnych[1]. Tak jest również w przypadku „Miasta szpiegów”. Mocną stroną niniejszej powieści jest także wartka akcja oraz misternie skonstruowana intryga. Polecam.

 

Powieść na stronie wydawcy:

https://www.znak.com.pl/ksiazka/miasto-szpiegow-krajewski-marek-202299

Recenzje powieści:

https://lubimyczytac.pl/ksiazka/4968792/miasto-szpiegow

Rozmowa z autorem:

https://www.radiowroclaw.pl/articles/view/108531/Marek-Krajewski-Miasto-szpiegow-Popielski-kontra-nazisci-FRAGMENT-KSIAZKI-WYWIAD-z-Radia-Wroclaw-Kultura

Strona autora:

https://www.marek-krajewski.pl

 

Wydawca: Znak

ISBN: 978-83-240-6230-0

Liczba stron: 384

Rok wydania: 2021

---

[1] Recenzje powieści Marka Krajewskiego:  http://www.zapomnianabiblioteka.pl/search/label/Marek%20Krajewski

„Lwowski weteran”

 

Witold J. Ławrynowicz „Lwowski weteran”

 

Powieść przenosi nas do Lwowa lat dwudziestych w środowisko ludzi, którzy po Wielkiej Wojnie nie mieli do czego wracać. Zwolniony z niewoli wojenny weteran, Wincenty Jaszyński,  dowiaduje się, że nie ma już jego domu ani rodziny, nikt na niego nie czeka i nie ma za co żyć. Z konieczności  schodzi na drogę przestępstwa, ale będąc człowiekiem inteligentnym, nie zostaje pospolitym bandytą – zajmuje się włamaniami do wybranych kas pancernych, a im bardziej skomplikowany, nowoczesny zamek, tym większe wyzwanie dla jego umysłu.

W tym samym czasie nieznany sprawca dokonuje serii mordów na zaangażowanych w działalność nacjonalistyczną ukraińskich mieszkańcach. Policja jest bezsilna, zabójca nie zostawia śladów, a jego motywy, wprawdzie nieznane, mogą być polityczne. Wśród ukraińskiej społeczności Lwowa nastroje osiągają punkt wrzenia.  Niebawem wychodzi na jaw, że ktoś widział zabójcę – świadkiem jednego z morderstw mógł być człowiek, który chwilę wcześniej dokonał włamania do Galicyjskiej Kasy Oszczędnościowej…

 

Źródło:

https://ltw.com.pl/literatura-piekna/1119-lwowski-weteran.html

 

Wydawca: Wydawnictwo LTW

ISBN: 978-83-7565-754-8

Liczba stron: 366

Rok wydania: 2021

„Przewodnik po Kresach. Ukraina, Białoruś, Litwa”

 

Jędrzej Majka „Przewodnik po Kresach. Ukraina, Białoruś, Litwa”

 

Niniejszy przewodnik pomoże przygotować się do podróży na Kresy – znajdujące się obecnie w granicach Ukrainy, Białorusi i Litwy. Turystom indywidualnym czy też podróżującym w małych grupkach pozwoli zaplanować najlepszą trasę. Turystom, którzy jadą na wycieczkę zorganizowaną, przybliży miejsca, które będą zwiedzać. Również osoby, które z różnych powodów nie mogą podróżować, znajdą w przewodniku pożyteczną lekturę: ilustrowane źródło wiedzy o zabytkach, pamiątkach historycznych i bogactwie kultury na Kresach.

Przewodnik podzielony został na trzy części: Ukraina, Białoruś i Litwa. Część pierwsza, Ukraina, ze względu na duży obszar tego państwa, została dodatkowo podzielona na cztery podrozdziały: ziemia lwowska, Podole, Wołyń i Huculszczyzna.

Każdy rozdział poprzedzony został blokiem informacyjnym zatytułowanym Poradnik turysty oraz aktualną mapą samochodową. Informacje tutaj zawarte pozwolą wybrać najlepszy termin na podróż oraz środek transportu. Poradnik zawiera pakiet niezbędnych informacji dotyczących przekraczania granicy, ubezpieczenia, bezpieczeństwa etc. Zasadniczą część każdego rozdziału stanowi przegląd najważniejszych miejscowości, przedstawienie ich historii, opis atrakcji wartych obejrzenia, ciekawostki oraz informacje praktyczne. Dodatkowo, w przypadku dużych miejscowości, zamieszczone zostały aktualne plany. Na końcu przewodnika zamieszczono indeks miejscowości.

Źródło:

https://www.aromatslowa.pl/przewodnik-po-kresach-ukraina-bialorus-litwa-majka-jedrzej

 

Wydawca: Wydawnictwo AA

ISBN: 978-83-7864-756-0

Rok wydania: 2014

Liczba stron: 264

„Lwów i okolice. Przewodnik”

 

Jędrzej Majka „Lwów i okolice. Przewodnik”

 

Lwów skradł mi wszystkie zmysły. Pokonuję 350 schodów i z ratuszowej wieży zachwycam się niepowtarzalnym widokiem Starówki. Z wysokości 65 metrów spoglądam na katedrę łacińską i ormiańską, na Wysoki Zamek i wieżę Korniakta. W uszach wciąż słyszę dźwięki gitary, wydobywające się spod palców niewidomego mężczyzny, który niemal zawsze gra na rogu Rynku i ul. Halickiej. Smak Lwowa to barszcz ukraiński z pampuszkami, gołąbki z farszem ziemniaczanym i kwas chlebowy, który najlepiej gasi pragnienie w upalne dni. A wszędzie unosi się zapach kawy. Czarnej i mocnej. I tak spacerując, włócząc się pośród starych kamienic, dotykam miasta. Za każdym razem uczę się go na nowo. Odkrywam dla siebie. Cieszę się, kiedy rodowici lwowianie przekonują mnie, wbrew faktom, że mam lwowskie korzenie. Ale w tym mieście wszystko jest możliwe. I każdy ma prawo powiedzieć: Lwów jest mój. Autor

 

W przewodniku:

Stolica Galicji i jej historia

Ciekawostki i opisy miejsc niezwykłych

Szczegółowe mapy z zaznaczonymi zabytkami

Plany lwowskich nekropolii

Mnóstwo informacji praktycznych

Aktualny schemat linii tramwajowych

Prawie 400 kolorowych zdjęć

Lwowskie wspomnienia Kazimierza Górskiego

Okolice Lwowa

Pomysł na jednodniowe wycieczki

 

Źródło:

https://www.aromatslowa.pl/lwow-i-okolice-przewodnik

 

Wydawca: Wydawnictwo AA

ISBN: 978-83-7864-061-5

Rok wydania: 2015

Liczba stron: 144

„Lwowskie okruchy historii”

 

ks. Andrzej Zwoliński „Lwowskie okruchy historii”

 

Książka ks. Andrzeja Zwolińskiego jest fascynującą, poruszającą opowieścią o Kresach i legendarnym Lwowie, a jednocześnie rzetelnym źródłem wiedzy o historii tego ważnego obszaru. Autor przechadza się wraz z czytelnikiem ulicami miasta, zagląda w mniej i bardziej znane miejsca, z ogromną dbałością o szczegóły opisuje każdy zakątek. Przygląda się zabytkom, ale dotyka też niezwykłej, nieraz bolesnej i trudnej, historii. Pokazuje lwowską codzienność, pisze o sprawach społecznych, przybliża ducha Lwowa, bogactwo jego kultury, przypomina o bohaterstwie lwowiaków.

 

Andrzej Zwoliński - kapłan diecezji krakowskiej, profesor nauk teologicznych, socjolog, teolog i sektolog. Jest profesorem zwyczajnym Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Napisał ponad 200 książek z zakresu teologii i socjologii, historii idei, katolickiej nauki społecznej, etyki życia gospodarczego, manipulacji społecznych i religioznawstwa.

 

Źródło:

https://www.aromatslowa.pl/lwowskie-okruchy-historii-ks-andrzej-zwolinski

 

Wydawca: Wydawnictwo AA

ISBN: 978-83-7864-482-8

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 256

„Mówią zbiory. Wykłady ossolińskie 2019–2020”

 

Teresa Sokół (red.) „Mówią zbiory. Wykłady ossolińskie 2019–2020”

 

Co łączy wyobrażenia fantastycznych krain i nieodkrytych lądów z niezwykłymi dziejami Piwnicy Świdnickiej we Wrocławiu? Jaki jest związek między wrocławską Wytwórnią Filmów Fabularnych i kolekcją złotych monet?

Autorki i autorzy tekstów zawartych w niniejszej publikacji odsła­niają tajemnice skarbów kultury przechowywanych w Ossolineum: starych druków, manuskryptów, dokumentów kartograficznych, bo­gato zdobionych tabakierek czy bezcennych złotych monet. Śledzą losy ossolińskich zbiorów w latach tuż po drugiej wojnie światowej, ale też rekonstruują żywą tkankę codzienności, opierając się na fo­tografiach, plakatach czy ulotkach zebranych w Dziale Dokumentów Życia Społecznego. Książka zawiera wykłady wygłoszone w latach 2019–2020 w cyklu Z ossolińskiej kolekcji. Zaprezentowane tu te­maty odzwierciedlają różnorodność zbiorów Zakładu Narodowego im. Ossolińskich oraz jego długą, bogatą i burzliwą historię.

 

Źródło:

https://wydawnictwo.ossolineum.pl/products/141

 

Wydawca: Ossolineum

Seria: Osso Wczoraj i Dziś

ISBN: 978-83-66267-43-5

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 240

„Rysunki artystów polskich z Muzeum Lubomirskich we Lwowie”

 

Anita Soroko 

„Rysunki artystów polskich z Muzeum Lubomirskich we Lwowie”

 

Muzeum Książąt Lubomirskich, od początku nierozerwalnie związane z Zakładem Narodowym im. Ossolińskich, posiadało w swych przedwojennych zbiorach bogatą kolekcję rysunku polskiego. Znaczna jej część została po 1945 roku we Lwowie i obecnie jest przechowywana w Bibliotece im. Wasyla Stefanyka, jedynie fragment kolekcji przewieziono do wrocławskiej siedziby Ossolineum.

 

W albumie obszernie prezentowane są rysunki polskie z niepodzielonych jeszcze zbiorów. Znajdują się tu szkice i prace takich artystów, jak Józef Chełmoński, Julian Fałat, Maksymilian Gierymski, Artur Grottger, Juliusz Kossak, Jacek Malczewski, Jan Piotr Norblin, Fryderyk Pautsch, Włodzimierz Skoczylas, Witold Wojtkiewicz, Leon Wyczółkowski i wielu innych.

 

Dziś uchylamy drzwi Biblioteki im. Wasyla Stefanyka we Lwowie oraz dawnego Muzeum Lubomirskich we Lwowie. Dzięki współpracy strony ukraińskiej i polskiej oraz wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego powstała dwujęzyczna, wyjątkowa publikacja, w której poza licznymi ilustracjami znalazł się opis początków kolekcji oraz jej powojennych losów.

 

Publikacja bezpłatna, udostępniana instytucjom badawczym i muzealnym.

 

Źródło:

https://wydawnictwo.ossolineum.pl/products/122

 

Wydawca: Ossolineum

Seria: Osso Wczoraj i Dziś

ISBN: 978-83-65588-33-3

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 568

„Polejowscy”

 

Agata Dworzak „Polejowscy”

Karta z dziejów lwowskiego środowiska artystycznego w drugiej połowie XVIII wieku

 

Publikacja Agaty Dworzak stanowi monografię dziejów i dorobku artystycznego rodziny Polejowskich, działającej we Lwowie w drugiej połowie XVIII wieku. Autorka w kompleksowy sposób zrekonstruowała artystyczne biografie braci Polejowskich na tle lwowskiego środowiska rzeźbiarskiego, eksponując ich znaczenie dla kształtowania się rzeźby wschodnich ziem Rzeczypospolitej XVIII stulecia. Jednocześnie, skupiając się na jednej rodzinie, skrupulatnie zobrazowała zjawiska i mechanizmy społeczno-artystyczne kształtujące codzienne życie twórców, produkcję warsztatową i sztukę XVIII-wiecznego Lwowa. Publikacja jest wynikiem niezwykle dociekliwych badań przeprowadzonych przez Autorkę, dzięki którym odnalazła ona cenne, dotąd niepublikowane fotografie zniszczonych figur i dzieł małej architektury oraz pozyskała istotne dane dotyczące familii Polejowskich ze źródeł zawierających, jak mogłoby się zdawać, nieliczne informacje do dziejów sztuki, takich jak księgi metrykalne lub akta notarialne. Bez wątpienia jest to obowiązkowa lektura dla badaczy nowożytnych dziejów rzeźby Rzeczypospolitej, wypełniająca lukę w badaniach nad tzw. lwowską rzeźbą rokokową.

 

M. Polejowski, detale rzeźb.

Podzieloną na sześć rozdziałów publikację dopełnia obszerny i skrupulatnie przygotowany Katalog dzieł oraz Aneksy, na które składają się m.in. edycje dokumentów źródłowych. Integralną częścią książki jest znakomicie zaprezentowany materiał ilustracyjny, obejmujący ponad 300 zdjęć.

Publikacja została wydana wraz z Narodowym Instytutem Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA oraz dofinansowana ze środków Instytutu POLONIKA i Wydziału Historycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

Pozycja ta ukazała się w serii “Studia i Materiały”, gdzie są prezentowane przede wszystkim efekty badań Instytutu POLONIKA, jak również materiały, które powstały poza placówką, a stanowią istotny wkład do wiedzy o polskim dziedzictwie kulturowym znajdującym się poza krajem.

 

Książka na stronie wydawcy:

https://vistulana.pl/produkt/polejowscy-karta-z-dziejow-lwowskiego-srodowiska-artystycznego-w-drugiej-polowie-xviii-wieku

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

ISBN: 978-83-65548-65-8

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 620

Nakład: Tylko 420 egz.

„Demon ruchu, duch czasu, widma miejsc”

Joanna Majewska „Demon ruchu, duch czasu, widma miejsc”

Fantastyczny Grabiński i jego świat

Sto trzydzieści lat temu w miasteczku pod Lwowem urodził się pisarz, którego przeznaczeniem była egzystencja w cieniu i na pograniczach: w cieniu grozy i śmierci, na pograniczu jawy i snu; w cieniu gwiazd literackich, na pograniczu epok, prądów i stylów; w cieniu Wielkiej Wojny, która ujawniła groźne oblicze nowoczesności, i na pograniczu upadających Austro-Węgier, potem zaś odrodzonej Rzeczypospolitej.

Stefan Grabiński, bo o nim tu mowa, nigdy nie przestał być pisarzem drugorzędnym, choć wciąż aspirował do pierwszorzędności. Ów klasyk polskiej fantastyki inspirował innych twórców tego obszaru, choćby Stanisława Lema. Uwięziony w stereotypowych formułach („polski Poe”, „polski Lovecraft”, „polski Meyrink”), dziś okazuje się pisarzem wyjątkowym, wartym czegoś więcej niż konwencjonalne wzmianki w historycznoliterackich syntezach.

Joanna Majewska próbuje odtworzyć jego świat, którego centrum stanowił Lwów. Przypomina miejsca, ludzi, zdarzenia kształtujące wyobraźnię i talent pisarza. Potwierdzenia swoich hipotez oraz intuicji szuka w jego twórczości. Dzieło Grabińskiego ukazuje jako zjawisko oryginalne, uformowane przez osobiste doświadczenie i prowincjonalny mikrokosmos, a zarazem wpisujące się – świadomie lub nie – w przemiany zachodzące w makrokosmosie literatury i kultury europejskiej.

Źródło:

https://wydawnictwo.ossolineum.pl/products/demon-ruchu-duch-czasu-widma-miejsc-fantastyczny-grabinski-i-jego-swiat-71

Wydawca: Ossolineum

Seria wydawnicza: Na Jeden Temat

ISBN: 978-83-65588-25-8

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 352

„Ostatnie lata polskiego Lwowa”

Sławomir Koper, Tomasz Stańczyk „Ostatnie lata polskiego Lwowa”

Czy Polska może istnieć bez Lwowa? Ostatnie siedemdziesiąt lat udowadnia, że jest to możliwe, ale polska dusza mocno straciła na tej separacji. Jak magię miasta, porównywanego nieraz do Florencji, legendę stolicy polskiej przedwojennej kultury i elegancji przełożyć na język zrozumiały dla współczesnego pokolenia? Wehikuł czasu prowadzony wprawną ręką znanych popularyzatorów historii; Sławomira Kopra i Tomasza Stańczyka zaprasza na pokład.

Panorama Racławicka widziana ze Lwowa

Najlepsze trunki – tylko z firmy Baczewski

Wesoła Lwowska Fala – Szczepcio, Tońcio i lwowski bałak

Wielkie zbrodnie z namiętności i sprawa Gorgonowej

Początki polskiej piłki nożnej

Polski dramat sceniczny i lwowskie lata Gabrieli Zapolskiej

Legenda cmentarza Łyczakowskiego

Lwowscy pogromcy tyfusu

Hemar i Lem. Lwów to wielka tęsknota

Skandal w Galicyjskiej Kasie Oszczędności

Obrona Lwowa 1939

Wygnanie z polskiego Lwowa

Pożoga wojenna spowodowała, że Lwów, jedno z trzech najważniejszych polskich miast (obok Warszawy i Krakowa), pozostało poza granicami Rzeczypospolitej. Większość literatury o Lwowie to nostalgiczne wspomnienia, jego dawnych mieszkańców lub ich potomków. Nic więc dziwnego, że malują oni obraz wyidealizowany, pozbawiony wad, jak wspomina się kraj szczęśliwej młodości czy dzieciństwa. Autorzy poszli inną drogą, przedstawili ostatnie półwiecze polskiego Lwowa z punktu widzenia historyków. To ostatnie lata, fascynującego i wspaniałego miasta, ale również sceny na której miały miejsce wydarzenia które czasami lepiej wyrzucić ze zbiorowej pamięci. Nie zmieniło to jednak ciepłych uczuć jakie Autorzy żywią do tego cudownego grodu.

Źródło:

https://wydawnictwofronda.pl/ksiazki/ostatnie-lata-polskiego-lwowa

Recenzja książki:

https://histmag.org/Slawomir-Koper-Tomasz-Stanczyk-Ostatnie-lata-polskiego-Lwowa-recenzja-i-ocena-19412

Wydawca: Fronda

ISBN: 978-83-8079-465-8

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 560

„Lwowski ptak”

Piotr Tymiński „Lwowski ptak”

Bohaterska obrona Lwowa widziana oczami młodej dziewczyny. Piętnastoletnia Tońka jest wielką patriotką. Swój protest przeciwko zawładnięciu polskim Lwowem przez Ukrainę wyraża chęcią przyłączenia się do walczącej młodzieży. Dowództwo uważa jednak, że dziewczyny mogą być co najwyżej sanitariuszkami, a nie stawać na froncie z bronią w ręku. Zdeterminowana Tońka nie zamierza się poddawać. Przebiera się za mężczyznę, ścina włosy i pod przybranym imieniem Hipolit dostaje się do liniowych oddziałów. Czy wzorem mitycznej królowej Amazonek, Hippolity, uda jej się stoczyć bohaterską walkę z nieprzyjacielem? Ta poruszająca powieść została napisana dla uczczenia pamięci setek lwowskich dzieci, które w listopadzie 1918 roku chwyciły za broń, pragnąc bronić ojczyzny. Niesłychany patriotyzm, heroiczne bohaterstwo i chęć poświęcenia dla najwyższych idei sprawiły, że marzenia pokoleń mogły się spełnić.

Kapitan „Wiktor” spojrzał na mnie dość chłodno.

– Nie mam żadnych środków medycznych, więc funkcja sanitariuszki będzie bez zabezpieczenia medycznego.

– Ja się zgłaszam do szeregów bojowych.

– Mam kilka wolnych karabinów, ale jak panienka będzie wyglądała? Wróg z oddali pomyśli, że jaka czarownica z miotłą stoi – zaśmiał się.

– Może to i dobrze, wtedy się wystraszy. Bo patrząc na was, z daleka się widzi, że tu same dzieciuchy –odparowałam.

– Ha, ha… – roześmiał się głośno. – I jeszcze pyskata. Przyjmuję na sanitariuszkę – powiedział tonem niedopuszczającym dyskusji.

---

Piotr Tymiński urodzony w 1969 roku. Historyk z wykształcenia i zamiłowania, specjalista w dziedzinie mniejszości narodowych w Polsce. Jego twórczości przyświeca myśl przekazywania czytelnikom wiadomości z naszych dziejów w jak najbardziej przystępny sposób. Autor poczytnych powieści historycznych: „Wołyń. Bez litości” oraz „Przybysz”.

Źródło:

https://novaeres.pl/katalog/tytuly?szczegoly=lwowski_ptak,druk

Recenzja powieści:

https://www.subiektywnieoksiazkach.pl/2019/02/lwowski-ptak-piotr-tyminski.html

Wydawca: Novae Res

ISBN: 978-83-8147-172-5

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 378

„Oko Proroka”

Władysław Łoziński „Oko Proroka, czyli Hanusz Bystry i jego przygody”

Rok 1614 r. Przedborze, niewielka wieś na Kresach, leżąca gdzieś przy trakcie wiodącym do Lwowa, Sambora i Przemyśla. Rodzina młodego, piętnastoletniego chłopca Hanusza Bystrego zmuszona jest do opuszczenia gospodarstwa. Ojciec chłopca aby uratować swój skromny majątek i zapewnić rodzinie godziwy byt musi zdobyć dużą sumę pieniędzy. Wyrusza więc jako furman z orszakiem kupieckim na niebezpieczną wyprawę do Turcji. W tych niespokojnych czasach przez Przedborze przejeżdżają żołnierze powracający z wojny z Turkami. Do wioski przybywa również pewien kozak i zatrzymuje się w domostwie Bystrego. Semen Bedryszko pomaga w gospodarstwie, uczy młodego Hanusza radzenia sobie w lesie, posługiwania się łukiem i wielu jeszcze innych przydatnych umiejętności. Hanusz zaprzyjaźnia się z niewiele starszym od siebie kozakiem, a ten powierza mu pod przysięgą pewien sekret związany z cennym diamentem nazywanym Okiem Proroka. Aby dotrzymać słowa danego Semenowi Hanusz wikła się w cały szereg niespodziewanych zdarzeń. Na domiar złego ojciec chłopca nie wraca z tureckiej wyprawy. Dzielny piętnastolatek postanawia najpierw wyruszyć za chlebem, aby ulży doli osamotnionej matki, a później kiedy nadarza się okazja decyduje się na karkołomną wyprawę w poszukiwaniu zaginionego ojca.

Fabuła powieści Władysława Łozińskiego (1843-1913) ogniskuje się wokół podróży Hanusza Bystrego na południe Europy. Przemierzając nieznane miasta i góry chłopiec przeżywa wiele niebezpiecznych przygód. Na jego drodze stają zastępy postaci przeróżnych narodowości. Jedni starają się go wesprzeć, innych zaś musi się wystrzegać i bacznie śledzić ich poczynania. Tu trzeba nadmienić że autor zadbał, aby sylwetka nawet trzeciorzędnego bohatera zapadła czytelnikowi w pamięć. Niektóre z postaci są naszkicowane nieco grubszą kreską, przez co autorowi udało się osiągnąć pewien efekt komiczny.

Autor „Oka Proroka” był młodszym bratem Walerego Łozińskiego, zmarłego przedwcześnie pisarza, posiadającego w dorobku jedną z najpoczytniejszych polskich książek przygodowych „Zaklęty dwór”[1]. Łoziński nie byłby sobą gdyby po macoszemu potraktował warstwę obyczajową powieści. Posiadający w dorobku tak uznane dzieła jak „Życie polskie w dawnych wiekach” czy „Prawem i lewem. Obyczaje na Czerwonej Rusi w pierwszej połowie XVII wieku” pisarz znakomicie oddał klimat kresowych wiosek, miast i miasteczek. Autor starał się także przedstawić stosunki panujące na wsi pańszczyźnianej oraz wprowadzić czytelnika w barwny świat lwowskich kupców. W przeciwieństwie choćby do Sienkiewicza, w powieści „Oko Proroka” bohaterowie wywodzący się ze szlachty nie odgrywają istotnej roli. Łoziński uwypukla natomiast postawę etyczną i troskę mieszczan o rozwój dawnej Rzeczypospolitej.

Konstrukcja fabuły jest dość prosta. Pisarz na przemian rzuca bohaterowi kłody pod nogi, to znów wyciąga do niego pomocną dłoń. Hanusz Bystry przemierza niestrudzenie kolejne mile, przezwyciężając piętrzące się przed nim trudności. Z naiwnego, wychowanego na wsi chłopca przeistacza się rozsądnie myślącego, odważnego i potrafiącego dotrzymać słowo młodzieńca. Wartka akcja sprawia, że po odłożeniu na chwilę książki mamy ochotę natychmiast znów po nią sięgnąć, aby przekonać się, czy z pozoru skazana na niepowodzenie misja jakiej podjął się Hanusz zostanie doprowadzona do szczęśliwego końca.

Powieść ukazała się w 1899 r. W wydaniu  z 1989 r. nie zdecydowano się na szczęście na uwspółcześnienie charakterystycznych cech ówczesnego języka i pozostawiono w tekście liczne wyrażenia gwarowe, prowincjonalizmy, czy rusycyzmy. W 1982 r. miała miejsce premiera filmu fabularnego „Oko Proroka”, a w 1985 r. na ekrany telewizorów trafił serial „Oko Proroka czyli Hanusz Bystry i jego przygody”. W 1984 r. zrealizowano również film „Przeklęte Oko Proroka”, przedstawiający dalsze losy rodziny Hanusza oraz kozaka Semena. Reżyserem wszystkich produkcji był Paweł Komorowski[2]. Powieść jest o wiele lepsza od filmów. Polecam.

Wydawca: Wydawnictwo Literackie

ISBN: 83-08-02062-3

Rok wydania: 1989

Liczba stron: 298

---

[1] Recenzje powieści Walerego Łozińskiego: http://www.zapomnianabiblioteka.pl/search/label/Walery%20%C5%81ozi%C5%84ski

[2] http://www.filmpolski.pl/fp/index.php?osoba=113961

„Mord przy Chmielnej”

ELMAR „Mord przy Chmielnej”

Warszawa, lata dwudzieste i trzydzieste ubiegłego wieku. W mieszkaniu przy ulicy Chmielnej zostają znalezione zwłoki zamordowanego mężczyzny. Ciało denata odkryto w trumnie ustawionej w jednym z pomieszczeń. Sprawca zbrodni pozostawił w mieszkaniu ofiary złote monety leżące w szufladzie biurka. Śledztwo w tej niezwykłej i ponurej sprawie prowadzi cieszący się nieposzlakowaną opinią, znakomity warszawski detektyw Jerzy Brand.

Poza opowiadaniem „Mord przy Chmielnej” w niniejszym tomie znajdziemy jeszcze trzy inne interesujące opowiadania, których autor zamiast imieniem i nazwiskiem podpisał się pseudonimem ELMAR. Bardzo oryginalna jest „Niezwykła przygoda detektywa Banda”. Jej bohater, również detektyw Brand, na prośbę serdecznego przyjaciela bierze udział w ryzykownej, zakończonej niespodziewanym rezultatem, nocnej eskapadzie.  Detektywowi udaje się także wykryć sprawcę morderstwa dokonanego w czasie seansu spirytystycznego oraz rozwiązać sprawę zabójstwa w lwowskim hotelu Pompadour.

Mieszkający przy ul. Moniuszki w Warszawie detektyw Brand w czasie kilkuletniego pobytu za oceanem zdobywał cenne doświadczenie pracując w najstarszej agencji detektywistycznej na świecie – Pinkerton. W wolnych chwilach pan Jerzy lubił sięgnąć na półkę z książkami. Jego ulubionym autorem był oczywiście twórca postaci Sherlocka Holmesa - Arthur Conan Doyle.

Historie kryminalne napisane przez ELMAR-a nie są co prawda wybitnie skomplikowane, jednak każda wciąga czytelnika, a przedstawiony w nich obraz przedwojennej Polski urzeka niezwykłym kolorytem. Wszystkie zamieszczone w niniejszym zbiorze opowiadania mogłoby być zaczątkami dłuższych kryminalnych utworów. Tajemniczy autor pisze barwnie i ze swadą. Niewątpliwie jest to osoba, która debiut literacki ma już dawno za sobą. W notatce zamieszczonej na końcu tomu znajdziemy hipotezę, przypisującą autorstwo opowiadań popularnemu przedwojennemu twórcy powieści kryminalnych Markowi Romańskiemu. Pierwotnie opowiadania ukazały się drukiem w czasopiśmie „Ostatnie Wiadomości krakowskie” (1933 r.). Polecam.

Wydawca: CM

Seria wydawnicza: Kryminały przedwojennej Warszawy

ISBN: 978-83-65499-88-2

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 86

Powieści kryminalne Pawła Jaszczuka

Paweł Jaszczuk „Foresta Umbra”

Rok 1936. W Rowach, letniskowej miejscowości położonej nieopodal Lwowa, mają miejsce tajemnicze morderstwa kobiet. Oprócz policji, w śledztwo włączają się dziennikarze, w tym Jakub Stern, który gotów jest poświęcić nawet rodzinę, byle odnieść zawodowy sukces. Kłopoty z bliskimi, bezwzględna rywalizacja w pracy i ciągła presja czasu doprowadzają dziennikarza do załamania nerwowego.

Atmosfera powieści gęstnieje z każdą stroną książki, niecodzienne wydarzenia i niesamowite osoby sprawiają, że nic do końca nie jest oczywiste, a Foresta Umbra budzi grozę. Foresta Umbra to znakomita powieść psychologiczno-sensacyjna, która zapoczątkowała cykl przygód Jakuba Sterna i została nagrodzona Nagrodą Wielkiego Kalibru. Obecne wydanie ukazuje się równolegle z nową historią bohatera w Lekcji martwej mowy.

Źródło:

http://www.szaragodzina.pl/ksiazki/zapowiedzi/ksiazka/66.html

Recenzja powieści:

http://www.kulturantki.pl/ksiazki/foresta-umbra-pawla-jaszczuka-pierwszy-tom-przygod-jakuba-sterna

Wydawca: Szara Godzina

ISBN: 978-83-65684-28-8

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 298

Paweł Jaszczuk „Lekcja martwej mowy”

Wojna z bolszewikami w 1920, okupacja sowiecka Lwowa w 1939, wydarzenia marcowe oraz interwencja wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji w 1968 roku, stanowią tło historyczne Lekcji martwej mowy, w którą wplątana została dziennikarska para: Jakub Stern i Wilga de Brie z przedwojennego „Kuriera”. 

Jakub Stern wraca do Lwowa z misją. Po co? Kto mu pomaga, a kto przeszkadza? Czego boi się Gomułka? Czym jeszcze nas zaskoczy nietuzinkowy dziennikarz? Nowa powieść Pawła Jaszczuka to intrygująca mieszanka sensacji, emocji i tajemnic trzymająca w napięciu do ostatniej strony.

Źródło:

http://www.szaragodzina.pl/component/ksiazki/ksiazka/67.html

Recenzja powieści:

http://www.kulturantki.pl/ksiazki/jakub-stern-z-misja-we-lwowie

Wydawca: Szara Godzina

ISBN: 978-83-65684-29-5

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 298

„Lekcja martwej mowy”

Paweł Jaszczuk „Lekcja martwej mowy”

Wojna z bolszewikami w 1920, okupacja sowiecka Lwowa w 1939, wydarzenia marcowe oraz interwencja wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji w 1968 roku, stanowią tło historyczne Lekcji martwej mowy, w którą wplątana została dziennikarska para: Jakub Stern i Wilga de Brie z przedwojennego „Kuriera”. 

Jakub Stern wraca do Lwowa z misją. Po co? Kto mu pomaga, a kto przeszkadza? Czego boi się Gomułka? Czym jeszcze nas zaskoczy nietuzinkowy dziennikarz? Nowa powieść Pawła Jaszczuka to intrygująca mieszanka sensacji, emocji i tajemnic trzymająca w napięciu do ostatniej strony.

Źródło:

http://www.szaragodzina.pl/component/ksiazki/ksiazka/67.html

Recenzja powieści:

http://www.kulturantki.pl/ksiazki/jakub-stern-z-misja-we-lwowie

Wydawca: Szara Godzina

ISBN: 978-83-65684-29-5

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 298

„Foresta Umbra”

Paweł Jaszczuk „Foresta Umbra”

Rok 1936. W Rowach, letniskowej miejscowości położonej nieopodal Lwowa, mają miejsce tajemnicze morderstwa kobiet. Oprócz policji, w śledztwo włączają się dziennikarze, w tym Jakub Stern, który gotów jest poświęcić nawet rodzinę, byle odnieść zawodowy sukces. Kłopoty z bliskimi, bezwzględna rywalizacja w pracy i ciągła presja czasu doprowadzają dziennikarza do załamania nerwowego.

Atmosfera powieści gęstnieje z każdą stroną książki, niecodzienne wydarzenia i niesamowite osoby sprawiają, że nic do końca nie jest oczywiste, a Foresta Umbra budzi grozę. Foresta Umbra to znakomita powieść psychologiczno-sensacyjna, która zapoczątkowała cykl przygód Jakuba Sterna i została nagrodzona Nagrodą Wielkiego Kalibru. Obecne wydanie ukazuje się równolegle z nową historią bohatera w Lekcji martwej mowy.

Źródło:

http://www.szaragodzina.pl/ksiazki/zapowiedzi/ksiazka/66.html

Recenzja powieści:

http://www.kulturantki.pl/ksiazki/foresta-umbra-pawla-jaszczuka-pierwszy-tom-przygod-jakuba-sterna

Wydawca: Szara Godzina

ISBN: 978-83-65684-28-8

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 240

„Skarbiec. 200 lat Ossolineum”

Marta Markowska „Skarbiec. 200 lat Ossolineum”

Dwa stulecia istnienia Zakładu Narodowego im. Ossolińskich przedstawione w formie montażu świadectw. Na książkę złożył się bogaty wybór ilustracji i zapisów (zarówno drukowanych, jak i pozostających w rękopisach) pochodzących z dzienników, wspomnień, a także listów, dokumentów, wywiadów i innych tekstów prasowych oraz – w końcowym etapie opowieści – nagranych relacji. Dzięki starannemu wyborowi powstała kompozycja, która odzwierciedla dzieje instytucji, począwszy od pomysłu na jej utworzenie, a na współczesności skończywszy. Czytelnik znajdzie tu m.in. listy Józefa Maksymiliana Ossolińskiego (oficjalne i prywatne) czy cesarza Austrii Franciszka I, a nierzadko też anegdotyczne wspomnienia współpracowników hrabiego. W niniejszej książce oddajemy głos świadkom wydarzeń związanych z Ossolineum w całej jego historii.

Książka została przygotowana we współpracy z Ośrodkiem KARTA.

Lwów. Katalogi księgozbioru Ossolineum

Wrocław 1947 r. Gmach Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich

Źródło:

https://wydawnictwo.ossolineum.pl/products/65

Więcej o publikacji:

http://dzieje.pl/ksiazki/jubileuszowa-publikacja-skarbiec-200-lat-ossolineum

Wydawca: Ossolineum

ISBN: 978-83-65588-37-1

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 360

„Cmentarz Łyczakowski we Lwowie”

Katarzyna Łoza „Cmentarz Łyczakowski we Lwowie”

Przewodnik

Przewodnik po jednej z najstarszych i najpiękniejszych nekropolii w Europie. Czytelnik znajdzie tu m.in. kilka propozycji zwiedzania cmentarza, opisy jego najcenniejszych nagrobków oraz życiorysy ponad stu pięćdziesięciu wybitnych osób spoczywających na Łyczakowie, zarówno znanych, jak choćby Stefan Banach, Maria Konopnicka, Gabriela Zapolska, jak i tych nieco dziś zapomnianych, ale zasłużonych dla Lwowa i Polski, których sylwetki warto przypomnieć. W osobnym rozdziale prezentujemy Cmentarz Orląt i jego historię, a także kwatery powstańców listopadowych i styczniowych.

Nagrobek Jana Nepomucena Kamińskiego

Mimo że książka skierowana jest do polskiego czytelnika i przedstawia przede wszystkim postacie ważne dla polskiej historii i kultury, zwrócono w niej uwagę na wybitnych Ukraińców spoczywających na cmentarzu, ukazując zwłaszcza te sylwetki, które miały w swej biografii związek z Polską i Polakami. Część praktyczną poprzedza obszerny wstęp, pozwalający umieścić postacie w kontekście historycznym. Dzięki bogactwu materiału ikonograficznego książka będzie także doskonałą pozycją dla tych, którzy na wyprawę do Lwowa nie mogą sobie pozwolić.

Źródło:

https://wydawnictwo.ossolineum.pl/products/43

Wydawca: Ossolineum

ISBN: 978-83-65588-13-5

Rok wydania: 2016

Liczba stron: 352

„Spowiedź ojca zamordowanej Lusi”

Henryk Zaremba „Spowiedź ojca zamordowanej Lusi. 

Przyczynek do procesu Gorgonowej”

Patronat medialny: ZAPOMNIANA BIBLIOTEKA

W latach trzydziestych ubiegłego wieku sprawa zabójstwa siedemnastoletniej Lusi Zarembianki nie schodziła z pierwszych stron gazet jeszcze długo po zakończeniu sądowych procesów. Dziewczyna mieszkała wraz z młodszym bratem oraz ojcem w willi w Brzuchowicach pod Lwowem. Głowa rodziny – wzięty architekt Henryk Zaremba z powodu choroby psychicznej swej żony zmuszony zostaje do zatrudnienia kogoś do opieki nad dziećmi i prowadzenia domu. Znajoma poleca mu pochodzącą z Dalmacji dwudziestotrzyletnią kobietę Ritę Gorgon. Kobieta zajmuje się dziećmi Zaremby, w krótkim czasie zostaje również jego kochanką. Pomiędzy nią a córką wytwarza się pełna wzajemnej niechęci atmosfera.

Tragicznej zimowej nocy z 30 na 31 grudnia 1931 r. kiedy wszyscy domownicy przebywają w willi, śpiąca w swoim pokoju dziewczyna zostaje zamordowana. Pierwsze podejrzenia padają na guwernantkę. Aresztowany zostaje także ojciec Lusi. Cała rodzina przeżywa dramat, którym żywi się spragniona sensacji opinia publiczna. Prasa wydaje wyrok niemal natychmiast. Winna jest Gorgonowa. W gronie z reporterów, którzy relacjonowali proces był m.in. znany autor powieści kryminalnych Marek Romański. Jego „Sprawa Rity Gorgon. Reportaż kryminalny” została wznowiona po kilkudziesięciu latach przez wydawnictwo CM.[1] Niniejsza książka jest więc już drugą pozycją w serii „Unikaty” nawiązującą do tych dramatycznych wydarzeń. Tym razem jednak mamy możliwość spojrzenia na sprawę z zupełnie innej perspektywy.

           

W gronie z reporterów, którzy relacjonowali proces był m.in. znany autor 

powieści kryminalnych Marek Romański. Jego „Sprawa Rity Gorgon. Reportaż kryminalny” 

została wznowiona po kilkudziesięciu latach przez wydawnictwo CM.

Czytamy opowieść ojca ofiary, mieszkańca willi, partnera kobiety oskarżonej o zabójstwo jego córki, ale też inżyniera, osoby wykształconej, światłej, posiadającej rozległe zainteresowania, nie tylko techniczne, lecz również artystyczne. Na pierwszych stronach „Spowiedzi” Zaremby znajdziemy szereg informacji o dzieciństwie i młodości, przyjaźniach i miłościach, rozczarowaniach, nadziejach i niespełnieniach, o krótkotrwałych chwilach radości sukcesach i porażkach jakie go nie omijały. Niemal każde słowo ojca zamordowanej można odczytywać jak usprawiedliwienie. Czy książka ta miała potwierdzić świadectwo niewinności osoby, która została przecież oczyszczona przez sąd z zarzutów współuczestnictwa w zbrodni, czy też miała podreperować nadwątlony budżet architekta, którego kariera zawodowa dramatycznie się załamała? Na to pytanie każdy z czytelników powinien sam znaleźć odpowiedź. Społeczeństwo napiętnowało architekta jako moralnego sprawcę zbrodni, ponieważ zatrudnił Gorgonową. Sam Zaremba twierdzi, że spowiadając się przed opinią publiczną  ma nadzieję na pozbycie się przytłaczającego go okrutnego ciężaru.

Niniejszy tom to jednocześnie kronika życia rodziny Zarembów, w której najbardziej interesujące, choć tragiczne epizody zaczynamy odnajdywać się w momencie pojawienia się w życiu osamotnionego Henryka pięknej guwernantki. Kiedy porównamy fakty przedstawione przez jednego z głównych aktorów głośnej sprawy z relacją wspomnianego wyżej Marka Romańskiego dostrzeżemy, że obaj autorzy patrzą na pewne aspekty zupełnie inaczej, zauważymy także, że Zaremba o kilku rzeczach nie wspomina. W obu książkach znajdziemy jednak wspólny mianownik. Jest nim dość dokładnie odzwierciedlone tło obyczajowe dwudziestolecia międzywojennego.

Po ukazaniu się książki w 1933 r. podejrzewano, że jej prawdziwym autorem jest znany pisarz Leo Belmont. Ten zaś przyznał, że służył „pomocą literacką” inżynierowi Henrykowi Zarembie. Pod naciskiem niektórych tytułów prasowych „Spowiedź ojca zamordowanej Lusi” została wycofana z księgarń jako książka „zagrażająca moralności publicznej”. Polecam.

Wydawca: CM

Patronat medialny: Zapomniana Biblioteka

Seria wydawnicza: Unikaty. Cykl kryminalny

ISBN: 978-83-65499-04-2

Rok wydania: 2016

Liczba stron: 233

---

[1] http://www.zapomnianabiblioteka.pl/2016/01/sprawa-rity-gorgon-reportaz-kryminalny.html