Maja i Jan Łozińscy „W powojennej Polsce. 1945-1948”
Z roku na rok ubywa świadków
przełomowych wydarzeń w dziejach naszego narodu. Coraz mniej jest osób
pamiętających lata dwudzieste i trzydzieste ubiegłego wieku a także tragiczny
czas II wojny światowej i odbudowy naszego kraju ze zniszczeń dokonanych przez
niemieckiego okupanta. O ile w ostatnich latach ukazało się wiele wydawnictw
obejmujących swym zakresem losy mieszkańców naszego kraju w okresie
dwudziestolecia międzywojennego, to późniejszy okres doczekał się znacznie mniejszej ilości
opracowań. Jedną z publikacji wypełniających tę lukę jest książka Mai i Jana
Łozińskich przedstawiająca życie Polaków na tle przemian systemowych i
gospodarczych w latach 1945-1948.
Fot 1. Księgarnia w ruinach, Warszawa, 1945 rok,
źródło: „W powojennej Polsce. 1945-1948.”
Maja i Jan Łozińscy wiele miejsca poświęcili na ukazanie trudności jakie piętrzyły się przed mieszkańcami polskich miast, głównie Warszawy, po opuszczeniu ich przez żołnierzy w niemieckich mundurach. Umacniająca się na naszych ziemiach władza ludowa, fałszerstwa wyborcze, aresztowania przeciwników politycznych, walka z podziemiem niepodległościowym, własnością prywatną, problemy z zaopatrzeniem w podstawowe produkty i sposoby na radzenie sobie z nędzą przez rodaków, którym udało się przetrwać wojenny kataklizm to tylko kilka z wielu zagadnień poruszonych przez autorów w niniejszej książce.
Lata powojenne przepełnione były dramatami
i nadziejami związanymi ze zmianą granic naszego kraju. Wysiedlano ludność
niemiecką a setki pociągów dowoziło na Ziemie Odzyskane mieszkańców z
przeludnionych terenów wschodniej Polski. Nie wszyscy jednak potrafili odnaleźć
się w nowej rzeczywistości. Obietnice władz często nie pokrywały się z tym, co
czekało na przybyszów w miastach, miasteczkach i wsiach, które starano się
scalić z tą częścią kraju, która pozostała po odcięciu terenów położonych na
wschód od Bugu.
Fot. 2. Sprzedaż chleba na ulicach Warszawy, marzec 1945
roku,
źródło: „W powojennej Polsce. 1945-1948.
źródło: „W powojennej Polsce. 1945-1948.
Na powracających do Warszawy
mieszkańców czekały gruzy. Kluczowym zadaniem było więc zapewnienie ludności
dachu nad głową. W ruinach grasowali szabrownicy. Osoby przybyłe z zagranicy szokował fakt, że tuż za progiem nielicznych
ocalałych kawiarni można było się natknąć na groby poległych w trakcie
powstania warszawiaków. Po opuszczeniu stolicy przez wojska niemieckie w
gruzowiskach i piwnicach znajdowało się jeszcze ponad 12 tysięcy ciał. Stąd też
obawiając się wybuchu epidemii, starano się przyspieszyć prace ekshumacyjne.
Był to jeden z wielu najbardziej palących problemów, z którymi musiały zmierzyć
się władze miasta.
Pracę Mai i Jana Łozińskich
uzupełnia kilkadziesiąt czarnobiałych fotografii, na których możemy zobaczyć
nie tylko ruiny zbombardowanych miast, lecz także przejawy odradzającego się
wśród gruzów życia: kobietę handlującą pieczywem, uliczne stragany z kwiatami,
czy żebrzące kalekie dzieci. W zniszczonej bramie kamienicy ulokował się
sprzedawca książek, w centrum miasta wóz konny w zastępstwie tramwaju przewozi kilkunastu
pasażerów objuczonych walizkami zawierającymi częstokroć dobytek całego życia.
Młodsi czytelnicy zapewne z ciekawością zerkną do zamykającego pracę
„Słowniczka wyrazów zapomnianych,” z którego mogą się dowiedzieć czym bym
domiar, kim Gruzinki i jakie osoby nazywano zaplutymi karłami reakcji. Polecam.
Wydawca: Dom Wydawniczy PWN
ISBN: 978-83-7705-823-7
Rok wydania: 2015
Liczba stron: 184