„Parabellum 1. Prędkość ucieczki”

Remigiusz Mróz „Parabellum 1. Prędkość ucieczki”

Pierwszy tom kultowej sagi historycznej Remigiusza Mroza. Misternie skonstruowana, wielowątkowa fabuła, której wątki łączą się ze sobą w najmniej oczekiwanych momentach. Jest sierpień 1939 roku, nad Polskę nieuchronnie zbliża się widmo wojny. Życie dwóch braci zmienia się z dnia na dzień, kiedy staje się jasne, że świat, jaki dotychczas znali, chyli się ku upadkowi. Starszy sierżant Bronek Zaniewski będzie musiał zmierzyć się z wrogiem na linii frontu, podczas gdy Staszek, młodszy z braci, zrobi wszystko, by zapewnić bezpieczeństwo Żydów­ce, której oświadczył się tuż przed niemiecką inwazją…

Seria Parabellum to nie tylko pełna napięcia opowieść o polskiej historii, ale także okazja do spojrzenia na konflikt oczami oficera Wehrmachtu, Christiana Leitnera – jednej z ciekawszych postaci na firmamencie współczesnej polskiej literatury.

Źródło:

http://czwartastrona.pl/ksiazki/parabellum-1-predkosc-ucieczki

Wydawca: Czwarta Strona

ISBN: 978-83-66381-16-2

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 376

„Człowiek, który rozpętał II wojnę światową”

Florian Altenhöner „Człowiek, który rozpętał II wojnę światową”
Alfred Naujocks – fałszerz, morderca, terrorysta

Przełożeni opisywali go jako „desperado i łotra”, który podejmie się nawet najbardziej ryzykownego zadania bez mrugnięcia okiem. To on zorganizował akcję pozorowanego ataku na radiostację w Gliwicach 31 sierpnia 1939 r. Zdarzenie to posłużyło jako pretekst do napaści Niemiec na Polskę. W późniejszym czasie brał udział w wielu podobnych akcjach. Z tego tytułu sam nazwał siebie po wojnie „niemieckim Jamesem Bondem”. W latach 50. i 60. sprzedawał swe opowieści mediom, piszącym chętnie o jego „fantazji”, pomniejszając jednocześnie wszelkie kwestie niewygodne.

Florian Altenhöner charakteryzuje życie Naujocksa bez jakichkolwiek upiększeń. Widzi w nim jednego z największych niemieckich zbrodniarzy wojennych. Opisuje kulisy działania agentów SD, pokazuje, jak Naujocks wprowadzał zamęt w szeregach organizacji działających przeciwko nazistom. Swoje informacje czerpie ze źródeł już publikowanych, ale także nowych, opracowanych po raz pierwszy. Pośrednio ukazuje również, jak możliwe stało się, by narodowy socjalizm funkcjonował tak sprawnie i tak długo. Naujocks zmarł w 1966 roku, w Niemczech nigdy nie wniesiono przeciwko niemu żadnych oskarżeń.

Florian Altenhöner urodził się w 1968 roku w Buchholz/Nordheide. W 2005 roku obronił doktorat na Uniwersytecie Humboldta w Berlinie i otrzymał nagrodę DHI London Prize za rozprawę za pracę Komunikacja i kontrola o propagandzie w historii Niemiec i Wielkiej Brytanii. Współpracuje jako niezależny historyk z Sachsenhausen Memorial, Deutsches Hygiene-Museum w Dreźnie, magazynem „Spiegel” i innymi mediami.

Źródło:

https://replika.eu/tytul/czlowiek-ktory-rozpetal-ii-wojne-swiatowa

Wydawca: Replika

ISBN: 978-83-7674-704-0

Data wydania: 2019

Liczba stron: 320

„Łuny nad jeziorami. Agonia Prus Wschodnich”

Leszek Adamczewski „Łuny nad jeziorami. Agonia Prus Wschodnich”

Dramatyczne, sensacyjne i tajemnicze wydarzenia z dziejów Prus Wschodnich w ostatnich miesiącach drugiej wojny światowej. Wiosną 1945 roku przez ziemie Prus Wschodnich przetoczył się walec dyszącej żądzą zemsty Armii Czerwonej. Po jej przemarszu pozostały stosy trupów, tysiące zgwałconych kobiet i setki spalonych miejscowości.

W dwudziestu rozdziałach tematycznych Leszek Adamczewski pisze o tych, jak i o innych zdarzeniach tamtego okresu. Porusza temat zamachu na życie Adolfa Hitlera w mazurskiej Kwaterze Głównej Führera, przedstawia przebieg późniejszej, panicznej ucieczki Niemców podczas srogiej zimy przełomu lat 1944–45. Wspomina także o losach legendarnej Bursztynowej Komnaty…

Książka "Łuny nad jeziorami" była nominowana do Literackiej Nagrody Warmii i Mazur 

WAWRZYN 2011.

Źródło:

https://replika.eu/tytul/luny-nad-jeziorami-agonia-prus-wschodnich-3

Recenzja książki:

https://historia.org.pl/2011/10/14/luny-nad-jeziorami-agonia-prus-wschodnich-l-adamczewski-recenzja

Książki Leszka Adamczewskiego:

http://www.zapomnianabiblioteka.pl/search/label/Leszek%20Adamczewski

Wydawca: Replika

ISBN: 978-83-66217-22-5

Data wydania: 2019

Liczba stron: 336 + 16 foto (kolor)

„Bagnet, piórnik, czarny chleb”

Anna Wołosik „Bagnet, piórnik, czarny chleb”

Jak młodzi ludzie pomogli Polsce wybić się na niepodległość

Książka „Bagnet, piórnik, czarny chleb. Jak młodzi ludzie pomogli Polsce wybić się na niepodległość” została przygotowana z okazji przypadającego w ubiegłym roku jubileuszu odzyskania niepodległości przez Polskę. Wśród szeregu wydawnictw znajdujących się w dorobku autorki publikacji Anny Wołosik, warto wymienić serię podręczników „Opowiem Ci ciekawą historię”. Również niniejsza książka adresowana jest do uczniów. Tym razem jednak można ją zarekomendować tym z młodych ludzi, którzy dotychczas niezbyt chętnie sięgali po lektury przedstawiające obfitujące w wydarzenia historyczne dzieje naszego kraju.

Na ponad 130 stronach książki zostało zamieszczonych około 300 archiwalnych fotografii, reprodukcji kart pocztowych, rysunków, plakatów i karykatur sprzed ponad stu lat. Wiele z tych ilustracji nie pojawiało się często w na kartach publikacji książkowych. Młody czytelnik zamiast długich i nudnych elaboratów, znajdzie tu przedstawione w zajmujący sposób wiadomości o rówieśnikach, którzy przed wiekiem zapisali na kartach naszej historii. Autorka ukazuje losy przedstawicieli młodego pokolenia w czasie I wojny światowej. Uwypukla wkład uczniów, studentów, harcerzy a także innych młodych mieszkańców miast i wsi w walkę o to aby Polska powróciła na mapę Europy. Autorka przedstawia sceny z codziennego życia młodych mieszkańców oraz zestawia z nimi dramatyczne wydarzenia jakie miały miejsce na linii frontu. Czytelnik który sięgnie po publikację będzie miał możliwość dowiedzenia się jaki wpływ na plany i marzenia prababć i pradziadków miał wybuch Wielkiej Wojny. Dużą zaletą książki jest niewątpliwie są zamieszczone fragmentów listów, pamiętników oraz  wspomnień z lat 1914-1918.

Wśród uczennic pensji były też członkinie drużyny skautek

Dlaczego z przyjemnością przeczytasz tę książkę?

Bo to nie jest kolejny nudny podręcznik do historii, a fascynująca opowieść o młodych ludziach, dziewczętach i chłopcach, tyle że żyjących ponad sto lat temu, w czasach, kiedy Polski w ogóle nie było na mapach. Była za to w ich sercach i umysłach i to w dużej mierze dzięki nim, my możemy teraz cieszyć się życiem w wolnej Polsce.

To książka o polskim sukcesie. Odzyskanie niepodległości to w ocenie Polaków jedno z najważniejszych wydarzeń w naszej historii. Ważne i radosne. Polacy niepodległość zdobyli odwagą, sprawnością bojową, poświęceniem. Ale też pomysłowością, zaradnością, umiejętnością radzenia sobie w każdej sytuacji.

W tej książce młodzi ludzie mają głos. Sami opowiadają o swoich przygodach, przeżyciach doświadczeniach i emocjach w pamiętnikach i wspomnieniach, listach, wierszach i opowiadaniach. Młody czytelnik lepiej zrozumie miniony świat, kiedy pozna relacje ludzi podobnych sobie, którzy ten świat tworzyli, i którzy tego świata doświadczyli na własnej skórze.

Należący do Polskiej Organizacji Wojskowej uczniowie częstochowskiego gimnazjum 

z bronią odebraną Niemcom

Anna Wołosik – historyczka, współautorka pakietów edukacyjnych poświęconych historii i kulturze: Kobiety dla Polski. Bojowniczki, liderki, wizjonerki; Jej portret. Dolnośląskie artystki dawniej i dziś; Malala, Istahil i Marilaine. Opowieści dziewczyn z Południowych Krain; Klio przy tablicy. Czy nauczać historii kobiet w szkole i jak to robić? Jak sama mówi, lubi uczyć, opowiadać o dawnych dziejach, otwierać drzwi między tym, co znane i nieznane. Mottem swojej pracy uczyniła słowami Józefa Piłsudskiego z jego listu do mężczyzn i kobiet działających w Polskiej Organizacji Wojskowej: …byście nigdy nie wstydzili się przeszłości i w odróżnieniu od wielu, bardzo wielu Polaków kochali swoje piękne „wczoraj”. 

Więcej informacji o książce znajdziecie na stronie wydawcy:

http://animusz.eu

Recenzje publikacji:

http://www.szkolnyklubrecenzenta.pl/2019/03/bagnet-piornik-czarny-chleb-anna-woosik.html

http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Niepodleglosc_i_Pamiec/Niepodleglosc_i_Pamiec-r2018-t25-n4_(64)/Niepodleglosc_i_Pamiec-r2018-t25-n4_(64)-s363-368/Niepodleglosc_i_Pamiec-r2018-t25-n4_(64)-s363-368.pdf

Wydawca: Animusz

ISBN: 978-83-951291-0-0

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 136

„Powstania śląskie 1919-1920-1921”

Ryszard Kaczmarek „Powstania śląskie 1919-1920-1921”
Nieznana wojna polsko-niemiecka

Był 15 sierpnia 1919 roku. Oczekujący od wielu godzin na wypłatę tłum górników stracił cierpliwość i wtargnął na plac mysłowickiej kopalni. Oddziały niemieckiego Grenzschutzu otworzyły ogień do nieuzbrojonych ludzi. Według oficjalnych danych zginęło sześć osób, w tym dwoje dzieci, a mysłowicka masakra stała się iskrą, która rozpoczęła otwarty konflikt o najcenniejsze i najlepiej rozwinięte gospodarczo ziemie zamieszkałe wówczas przez Polaków. Ryszard Kaczmarek, niezrównany znawca historii Ślązaków, określa powstania śląskie mianem nieznanej wojny polsko-niemieckiej.

Powstańcza kuchnia polowa, 1921 rok.

Powstania śląskie 1919-1920-1921 to pierwsza od dekad popularna publikacja dotycząca tych najgłośniejszych we współczesnej historii Śląska wydarzeń. Ryszard Kaczmarek dał się dotychczas poznać jako autor, który z równą uwaga przygląda się i spisom regimentów, i relacjom cywilów – również tym razem w ręce czytelników trafia pasjonująca książka nie tylko o realiach bitewnych, lecz także o życiu zwykłych Ślązaków wtrąconych w tryby wielkiej historii.

Powstania śląskie… składają się, wraz z Polakami w Wehrmachcie i Polakami w armii kajzera, na wielki tryptyk pozwalający poznać i w pełni zrozumieć historyczne uwarunkowania skomplikowanej śląskiej tożsamości.

Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa na Górnym Śląsku –

Przyjazd do Katowic przewodniczącego Komisji generała Henriego Le Ronda.

Źródło:

https://www.wydawnictwoliterackie.pl/ksiazka/5035/Powstania-slaskie-1919-1920-1921---Ryszard-Kaczmarek

Więcej o publikacji:

http://lubimyczytac.pl/ksiazka/4881490/powstania-slaskie-1919-1920-1921

https://dziennikzachodni.pl/profesor-kaczmarek-widze-powstania-slaskie-jako-niewypowiedziana-wojne-polskoniemiecka-w-latach-19191921/ar/13921129

Wydawca: Wydawnictwo Literackie

ISBN: 978-83-08-06841-0

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 624

„Lwowski ptak”

Piotr Tymiński „Lwowski ptak”

Bohaterska obrona Lwowa widziana oczami młodej dziewczyny. Piętnastoletnia Tońka jest wielką patriotką. Swój protest przeciwko zawładnięciu polskim Lwowem przez Ukrainę wyraża chęcią przyłączenia się do walczącej młodzieży. Dowództwo uważa jednak, że dziewczyny mogą być co najwyżej sanitariuszkami, a nie stawać na froncie z bronią w ręku. Zdeterminowana Tońka nie zamierza się poddawać. Przebiera się za mężczyznę, ścina włosy i pod przybranym imieniem Hipolit dostaje się do liniowych oddziałów. Czy wzorem mitycznej królowej Amazonek, Hippolity, uda jej się stoczyć bohaterską walkę z nieprzyjacielem? Ta poruszająca powieść została napisana dla uczczenia pamięci setek lwowskich dzieci, które w listopadzie 1918 roku chwyciły za broń, pragnąc bronić ojczyzny. Niesłychany patriotyzm, heroiczne bohaterstwo i chęć poświęcenia dla najwyższych idei sprawiły, że marzenia pokoleń mogły się spełnić.

Kapitan „Wiktor” spojrzał na mnie dość chłodno.

– Nie mam żadnych środków medycznych, więc funkcja sanitariuszki będzie bez zabezpieczenia medycznego.

– Ja się zgłaszam do szeregów bojowych.

– Mam kilka wolnych karabinów, ale jak panienka będzie wyglądała? Wróg z oddali pomyśli, że jaka czarownica z miotłą stoi – zaśmiał się.

– Może to i dobrze, wtedy się wystraszy. Bo patrząc na was, z daleka się widzi, że tu same dzieciuchy –odparowałam.

– Ha, ha… – roześmiał się głośno. – I jeszcze pyskata. Przyjmuję na sanitariuszkę – powiedział tonem niedopuszczającym dyskusji.

---

Piotr Tymiński urodzony w 1969 roku. Historyk z wykształcenia i zamiłowania, specjalista w dziedzinie mniejszości narodowych w Polsce. Jego twórczości przyświeca myśl przekazywania czytelnikom wiadomości z naszych dziejów w jak najbardziej przystępny sposób. Autor poczytnych powieści historycznych: „Wołyń. Bez litości” oraz „Przybysz”.

Źródło:

https://novaeres.pl/katalog/tytuly?szczegoly=lwowski_ptak,druk

Recenzja powieści:

https://www.subiektywnieoksiazkach.pl/2019/02/lwowski-ptak-piotr-tyminski.html

Wydawca: Novae Res

ISBN: 978-83-8147-172-5

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 378

„Mrok i mgła nad Auschwitz”

Stanisław Głowa „Mrok i mgła nad Auschwitz”

Wspomnienia więźnia nr 20017

Cztery lata piekła w relacji naocznego świadka. Wydaje się, że o Auschwitz powiedziano już dość. Jednak wspomnienia Stanisława Głowy dowodzą, iż jest to temat, który, zgłębiany choćby wielokrotnie, nigdy nie przestanie zadziwiać i przerażać. Głowa przeżył w KL Auschwitz blisko cztery lata i zrobił tam swoistą „karierę”. Dzięki umiejętnościom, obrotności, sprzyjającym okolicznościom oraz ludziom – czasem nawet wbrew sobie – „awansował” na kolejne stanowiska. Na nich nie tylko mógł przetrwać we względnie lepszych warunkach, ale także konspirować i obserwować, a w końcu opisać funkcjonowanie różnych członów obozu, przeplatając swą relację obrazami z życia codziennego. Charakteryzuje więc szczegółowo rozkład dnia, tamtejsze praktyki, obozowych strażników – sadystów i sprzyjających więźniom. Nie waha się przed wskazywaniem wszelkich przejawów tchórzostwa, ale i bohaterstwa, jakie napotkał. Stąd też obraz, który rysuje, nie jest czarno-biały.

Dostaje się tym, którzy utracili swe człowieczeństwo, na hołd zasługują ci, którzy hart ducha zachowali. Bezimienna większość w tle tworzy ludzką masę, podlegającą mechanizmowi wyniszczającej pracy w fabryce śmierci. Autor nie oddaje oczywiście całości obozowego życia, ale jego opis jest bardzo szeroki, a nadto rzeczowy, treściwy i bezpośredni. Nie obawia się nazywać spraw i sprawców po imieniu. Dzięki temu właśnie jego wspomnienia wywierają ogromne wrażenie. Główny tekst wspomnień uzupełniony został w niniejszej książce treścią artykułów i dokumentów spisanych w innym czasie przez Stanisława Głowę, a w których rozwija on i pogłębia niektóre wątki obozowe. Opracowanie zilustrowano zdjęciami z archiwów rodziny.

Źródło:

https://replika.eu/tytul/mrok-i-mgla-nad-auschwitz-wspomnienia-wieznia-nr-20017

Wydawca: Replika

ISBN: 978-83-66217-01-0

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 229

„Oni tu przyszli”

Jacek Kiełpiński „Oni tu przyszli”

Wspomnienia Marianny Piątek z domu Wojdan, 

świadka mordu w Lubieszowie na Polesiu, 

gdzie dwustu Polaków spalono żywcem

Naprawdę ciepło było. Wyjątkowo ciepło. I cicho. Oni szli z bronią.  […]  Pięciu  było  tych  banderowców.  Wszyscy  uzbrojeni.  Szli szybko,  zamaszyście,  od  strony  Derewka  w  stronę  Lubieszowa. Przeraziliśmy  się.  Przecież  nasz  tato  pojechał  do  miasta!  Zginie! Niewiele minęło czasu, a dym zaczął lecieć i unosić się nad miastem. […] A tu nagle tato jedzie! Wraca z Lubieszowa, stoi na wozie, konia popędza,  a konia miał takiego dobrego, młodego.  […]  Gdy wpadł do domu, zaraz zaczął opowiadać. Jeden Ukrainiec mu dał znak, powiedział: „Oni tu przyszli”. Chyba tylko to powiedział: „Oni tu przyszli”. I tato od razu zrozumiał.

Kościół i klasztor oo. Kapucynów w Lubieszowie na Polesiu

Źródło:

https://ipn.gov.pl/pl/publikacje/ksiazki/63301,Oni-tu-przyszli-Wspomnienia-Marianny-Piatek-z-domu-Wojdan-swiadka-mordu-w-Lubies.html

Wydawnictwo: IPN

ISBN: 978-83-8098-505-6

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 184

„Husaria. Duma polskiego oręża”

Radosław Sikora „Husaria. Duma polskiego oręża”

Kopie skrzydlatych jeźdźców dosięgną cię, zanim zdążysz zrobić im jakąkolwiek krzywdę. Jeśli przetrwasz pierwszą szarżę, Polacy zaatakują ponownie. Nie obronisz się, nawet jeśli masz piętnastokrotną przewagę. A jeśli jest was stu na jednego husarza? Nie atakuj. Przegrasz.

Najskuteczniejsza jazda w dziejach świata powstała na naszej ziemi. Przez 300 lat broniła Rzeczpospolitej. Stanowiła jej kluczową siłę ofensywną i decydowała o jej najwspanialszych zwycięstwach. Na polach bitew wzbudzała strach i podziw. Choć zwykle mierzyła się z kilkukrotnie liczniejszym przeciwnikiem, niewielu potrafiło stawić jej czoła.

Fragment obrazu Szymona Boguszowicza, przedstawiającego bitwę pod Kłuszynem

Jaka naprawdę była polska husaria? W czym tkwił fenomen jej zabójczej skuteczności? Jak wyglądali husarze? Jak walczyli i co robili, gdy przeciwnika nie było w pobliżu? Czemu ich czas bezpowrotnie minął? Husaria obrosła legendami, jednak jej prawdziwa historia jest dużo bardziej niezwykła.

Źródło:

https://www.znak.com.pl/kartoteka,ksiazka,132628,Husaria-Duma-polskiego-oreza

Recenzja książki:

https://histmag.org/Radoslaw-Sikora-Husaria.-Duma-polskiego-oreza-recenzja-i-ocena-18254

Więcej o książce:

https://menway.interia.pl/historia/news-co-sprawilo-ze-husaria-stala-sie-bezuzyteczna,nId,2808377

Wydawca: Znak

ISBN: 978-83-240-5468-8

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 400

„Świnie w kinie?”

Krzysztof Trojanowski „Świnie w kinie?”

Film w okupowanej Polsce

Okupując ziemie polskie, hitlerowcy dążyli do objęcia kontrolą i regulacją prawną wszelkich aspektów życia. W ten system została włączona także kultura, rozwijająca się w ekstremalnych warunkach. Komu podlegały kina w Generalnym Gubernatorstwie? Czy cieszyły się popularnością? Na co przeznaczano dochód z biletów? Czy w kinach ściśle przestrzegano zasad segregacji? Na te i inne pytania odpowiada książka Krzysztofa Trojanowskiego wypełniająca lukę w polskiej literaturze poświęconej tematowi kina w okupowanej Polsce. Publikacja ma charakter pionierski, a jej celem jest konfrontacja ze stereotypami, jak powszechne przekonanie o pustych kinach czy wyłącznie niskim poziomie artystycznym wyświetlanych filmów.

Praca zawiera dokładną charakterystykę repertuaru kinowego w Generalnym Gubernatorstwie (filmy fabularne i dokumenty propagandowe, w tym także kroniki), informacje na temat funkcjonowania kin, zachowań publiczności, akcji małego sabotażu i prób bojkotu kin. Autor opisuje wojenne losy gwiazd ekranu. Ponadto czytelnik znajdzie tu liczne ciekawostki, dane z prasy okupacyjnej: tej jawnej i podziemnej, historie niezrealizowanych planów, niepublikowane dotychczas materiały ikonograficzne. Autor dotarł nie tylko do filmów, w tym tych najbardziej kontrowersyjnych, lecz także jako pierwszy przeanalizował całą prasę okupacyjną. Zdobył oryginały programów filmowych i fotosów, jak również dokumenty z IPN dotyczące powojennych procesów o kolaborację środowiska filmowców.

Przedwojenny program do filmu „Kaprys markizy Pompadour”

„Książka Krzysztofa Trojanowskiego oferuje kompleksowe przedstawienie, analizę i interpretację zagadnienia wskazanego w drugiej części tytułu - "Film w okupowanej Polsce". Autor bierze pod uwagę zarówno realizowane wówczas pozycje, jak i losy ich autorów, nie tylko reżyserów, lecz całej plejady współtwórców z aktorami na czele. W równej mierze przedmiotem zainteresowań doktora Krzysztofa Trojanowskiego są sprawy repertuaru ówczesnych kin (dystrybucja, eksploatacja, reklama) i publiczności, której repertuar ów, starannie wyselekcjonowany, proponowano. Chodzi, oczywiście, o publiczność polską. […] Doktor Trojanowski rewidując te potoczne przeświadczenia nie zajął stanowiska moralisty, który miałby postawy widzów uczęszczających wówczas do kin potępiać bądź rozgrzeszać. Autor pisał swoją książkę z pozycji historyka - filmoznawcy, który na podstawie źródeł rekonstruuje stan rzeczy przede wszystkim w sferze faktów. Mogą one podlegać różnej interpretacji, ale przede wszystkim muszą być stwierdzone i zweryfikowane. Ich ocena moralna zależy od zbyt wielu czynników, by stosować jedną miarę, jedno kryterium wobec sytuacji, które, choć wydają się identyczne, są w gruncie rzeczy różne. Doktor Trojanowski wydaje się szczególnie wyczulony w tej mierze, a tym samym skłonny traktować każdy przypadek rzeczywistej bądź domniemanej kolaboracji w sposób indywidualny.” (Prof. dr hab. Alicja Helman)

---

Krzysztof Trojanowski - Doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Katedrze Filologii Romańskiej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Absolwent Instytutu Romanistyki Uniwersytetu Warszawskiego oraz studiów podyplomowych z zakresu dwudziestowiecznego dramatu, teatru i filmu w Studium Filologii Polskiej UMK. Autor przekładów literackich i publikacji w języku polskim oraz francuskim z dziedziny kultury Francji i historii kina, między innymi monografii Marcel Carne. Klasyk francuskiego kina (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2011) oraz Moda w okupowanej Francji i jej polskie echa (Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2014).

Źródło:

https://ksiegarnia.pwn.pl/Swinie-w-kinie-Film-w-okupowanej-Polsce,763206756,p.html

Recenzje książki:

https://teatrdlawszystkich.eu/bez-mitow

http://tu-czytam.blogspot.com/2018/12/krzysztof-trojanowski-swinie-w-kinie.html

Wydawnictwo: PWN

ISBN:  978-83-01-20196-8

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 394

„Bitwy polskiego września”

Apoloniusz Zawilski „Bitwy polskiego września”

1 września 1939 roku rozpoczął się nowy rozdział w dziejach ludzkości: III Rzesza zaatakowała Polskę i doprowadziła do wybuchu II wojny światowej. Władze Rzeczpospolitej nie uległy groźbom Hitlera i nie zdecydowały się na żadne kompromisy, które byłyby w rzeczywistości kapitulacją. „Tak się kończył - pisze Apoloniusz Zawilski - długi i bezkarny okres pokojowych zwycięstw Hitlera [...]. Kończył się okres szantażu politycznego, zaczynała się wojna [...]. Pod słonecznym, jasnym niebem pięknej polskiej jesieni 1939 roku w jednej chwili rozpętało się piekło”.

Bitwa pod Kockiem

Bitwy polskiego września to obraz walk w czasie kampanii wrześniowej. Tom ten można traktować nie tylko jak źródło szczegółowej wiedzy o pierwszym rozdziale II wojny światowej, ale też jako reporterską opowieść o losie żołnierzy i dowódców polskich oddziałów. Barwny język, umiejętne budowanie napięcia i liczne beletryzowane fragmenty oraz cytaty z autentycznych relacji sprawiają, że pod piórem Zawilskiego narodziła się wciągająca epopeja o polskim Wrześniu. Książka ta jest również hołdem, który autor składa - jak pisze w dedykacji - „Żołnierzom Września”.

Źródło:

https://www.znak.com.pl/kartoteka,ksiazka,132623,Bitwy-polskiego-wrzesnia

Więcej o publikacji:

https://wiadomosci.onet.pl/kraj/jak-bardzo-zacofana-byla-we-wrzesniu-1939-roku-polska-armia/zv4ny6f

Wydawnictwo: Znak

ISBN:  978-83-240-5692-7

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 896

„Wojenni kochankowie”

Aleksandra Katarzyna Maludy „Wojenni kochankowie”

Dla rodzącej się miłości i szczęścia straszna wojna i rewolucja w Rosji na początku XX wieku nie były dobrym czasem. Co stanie się z Irenką i Jędrkiem żyjącymi w świecie, który zadrżał w posadach? Co stanie się z tymi, którzy ulegli trującemu urokowi idei głoszonych przez Feliksa Dzierżyńskiego i Włodzimierza Ilicza Lenina? Jak Wielką Wojnę przeżyła Warszawa i jej mieszkańcy?

Źródło:

http://www.rytm-wydawnictwo.pl/nowosci/wojenni-kochankowie_p_1769.html

Recenzje powieści:

http://lubimyczytac.pl/ksiazka/4859030/wojenni-kochankowie

Wydawnictwo: Oficyna Wydawnicza RYTM

Cykl: Cień od wschodu

ISBN: 978-83-7399-783-7

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 278

„Polskie triumfy”

„Polskie triumfy”

50 chwalebnych bitew Polaków, o których każdy powinien pamiętać

Niezłomne wojska Jagiełły łamiące teutońską butę na polach Grunwaldu. Skrzydlate oddziały husarii roznoszące w pył Szwedów pod Kircholmem i odsiecz Sobieskiego dla Wiednia, która odmieniła losy Europy i całego świata. Genialny manewr w bitwie warszawskiej, który w 1920 roku uchronił kontynent przed najazdem bolszewików.

Pod Somosierrą Hiszpanie stawiali zaciekły opór żołnierzom polskim i francuskim.

Bezskutecznie. Obraz namalował January Suchodolski

Heroiczne, okupione krwią natarcie Polaków na Monte Cassino i bohaterska szarża kawalerii pancernej Maczka pod Falaise. Historia Polski pełna jest zwycięskich bojów, wybitnych dowódców i nieugiętych wojowników śmiejących się śmierci prosto w twarz. Poznaj starcia, które zmieniły bieg dziejów. Od triumfalnych bojów w czasach Bolesława Chrobrego, po zacięte walki drugiej wojny światowej. Sukcesy, o których każdy Polak powinien pamiętać.

Powstanie wielkopolskie było jednym z nielicznych polskich

zrywów zbrojnych zakończonych pełnym zwycięstwem

50 najważniejszych i najchwalebniejszych polskich zwycięstw opisanych przez czołowych historyków i najbardziej poczytnych publicystów. Książka przygotowana przez redakcję najpopularniejszego polskiego magazynu o historii – Ciekawostek historycznych.

Źródło:

https://www.znak.com.pl/kartoteka,ksiazka,127952,Polskie-triumfy

Recenzje książki:

http://www.nowastrategia.org.pl/recenzja-ksiazki-polskie-triumfy-50-chwalebnych-bitew-polakow-o-ktorych-kazdy-powinien-pamietac

http://historyk.eu/wpis/polskie-triumfy-recenzja-ksi%C4%85%C5%BCki

Wydawnictwo: CiekawostkiHistoryczne.pl

ISBN: 978-83-240-5472-5

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 560

„Ochrona grobów i cmentarzy wojennych w Polsce”

Jolanta Mikołajczyk „Ochrona grobów i cmentarzy wojennych w Polsce”

Wybór dokumentów

Opracowanie dr Jolanty Mikołajczyk jest pierwszą tak obszerną próbą skompletowania aktualnie obowiązujących aktów prawnych. Autorka ma cenne doświadczenie wieloletniego zawodowego zaangażowania w problematykę ochrony miejsc martyrologii. Stworzone przez nią kompendium regulacji prawa międzynarodowego i krajowego to nie tylko odpowiedź na praktyczne zapotrzebowanie administracji państwowej. Może ono stanowić również podstawę działań podejmowanych przez organizacje pozarządowe, prawników, historyków, lokalne grupy zainteresowań i wszystkie osoby pragnące współpracować z organami państwowymi w zakresie opieki nad miejscami pamięci. (Władysław Bartoszewski)

Uznając szczególną rolę nekropolii wojennych i miejsc pamięci związanych z militarnym wymiarem dziejów naszej Ojczyzny, Autorka dostrzegła lukę badawczą, którą jest brak usystematyzowania i skompletowania materiału poznawczego z zakresu unormowań prawnych odnoszących się do wskazanych wyżej obiektów. Problematyka z tego zakresu stanowi jeden z pobocznych obszarów badań realizowanych na gruncie historyczno-wojskowym, prawnym jak i szeroko rozumianych działań konserwatorskich. Zbiór unormowań będzie przydatny wszystkim podejmującym trud edukacji patriotycznej. Przytoczone dokumenty wyczerpują obowiązujące na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ustalenia w zakresie legislacji […] w różnych ujęciach przedmiotowych. Wybór aktów potwierdza dobre przygotowanie Autorki do prowadzenia przedmiotowej kwerendy prawnej, uwzględniającej aspekty administracyjne i kulturoznawcze. (Płk dr hab. Jeremiasz Ślipiec, prof. AON)

Jestem zwolennikiem wydawania wszelakiego typu źródeł, zwłaszcza rozproszonych i trudno dostępnych. Ten zbiór do takich należy i uważam, że bardzo dobrze się stało, że powstał. Zawiera on także akty prawne, które nie były publikowane, co podnosi jego wartość. Analiza zestawionych dokumentów pozwala na stwierdzenie, że Autorka dosyć szeroko traktuje problematykę, proponując do druku teksty, które jedynie we fragmencie dotykają zagadnienia. Daje to pracy pewien „oddech”, i dobrze się stało, że przyjęła rozwiązanie pozwalające umieścić temat w szerszym kontekście. (Prof. Dr hab. Jacek M. Majchrowski)

Źródło:

https://akademicka.pl/index.php?detale=1&a=1&id=40075

Wydawnictwo: Księgarnia Akademicka

ISBN: 978-83-7638-862-5

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 212

„Złoto UPA”

Adam Podhajecki „Złoto UPA”

Opowieść o złocie, wojnie i miłości. O niezdrowej fascynacji i dziwnych przypadkach. Autor odtwarza kontrowersyjne dzieje radykalnych ukraińskich narodowców, którzy w ostatnim okresie II wojny światowej wywieźli na Zachód złoto i kosztowności zrabowane Polakom, Żydom, Rosjanom, Ormianom, Węgrom i innym narodowościom.

Źródło:

http://www.rytm-wydawnictwo.pl/nowosci-wydawnictwa-rytm/zloto-upa_p_1708.html

Wywiad z autorem:

http://www.piotrsamolewicz.pl/2017/09/29/na-tropie-skarbow-upa-rozmawiam-z-pisarzem-adamem-podhajeckim

Więcej o książce:

http://lubimyczytac.pl/ksiazka/4806628/zloto-upa

Wydawnictwo: Oficyna Wydawnicza RYTM

ISBN: 978-83-7399-717-2

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 368

„Płonące pustkowie”

Marcin Ludwicki 

„Płonące pustkowie. Warszawa od upadku Powstania do stycznia 1945.

Relacje świadków”

Pozbawione mieszkańców miasto widmo zostało skazane na zagładę. Specjalne oddziały niemieckie niszczyły je metodycznie, kwartał po kwartale. Po ich przejściu w milczących ruinach poza zdziczałymi kotami nie było już nikogo. Książka opowiada o dramatycznych miesiącach po kapitulacji Powstania, zbierając relacje tych, którzy pozostali w mieście:

X Pielęgniarek opiekujących się rannymi w szpitalach

X Żołnierzy batalionu „Kiliński” osłaniających ewakuację ludności cywilnej i szpitali

X Bibliotekarzy i muzealników starających się w ramach tzw. akcji pruszkowskiej ratować dobra kultury z niszczonej Warszawy

X Warszawskich Robinsonów – ludzi, którzy chcieli lub musieli ukrywać się w ruinach pustego miasta

X Młodych mieszkańców Warszawy wcielonych siłą przez Niemców do komand sortujących i pakujących ocalały dobytek przed wysyłką do Rzeszy.

Przez sześćdziesiąt trzy dni „Jurek” walczył na pierwszej linii. Czasem działo się więcej, czasem mniej, jednak każdy kontakt z Niemcami oznaczał walkę na śmierć i życie. Teraz żandarmi niemieccy zwracali się do nich per Kameraden. Jemu na ich widok palec odruchowo wędrował do spustu. „Przyzwyczaiłem do tego, że do Niemców się strzela”.

Niemieccy żołnierze z magazynów Domu Towarowego Braci Jabłkowskich powyciągali samochodziki-zabawki, nakręcali je i puszczali po rozoranej jezdni. Bawili się tymi autkami, a na Marszałkowskiej komanda niemieckie systematycznie, dzień po dniu, paliły dom po domu. Żołnierze Brandkommando zjawili się spalić Bibliotekę Narodową i nie spodziewali się zastać kogokolwiek w budynku. Dyrektor Grycz okazał dokumenty wystawione przez generała SS stwierdzające, że biblioteka ma zostać jednak ewakuowana. Podpalacze wycofali się niechętnie, rzucając na odchodne: „Ale się spieszcie. My nie będziemy długo czekać”.

Dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących 

z Funduszu Promocji Kultury.

Źródło:

https://wydawnictwofronda.pl/ksiazki/plonace-pustkowie-warszawa-od-upadku-powstania-do-stycznia-1945-relacje-swiadkow

Wydawnictwo: Zona Zero

ISBN: 978-83-66177-29-1

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 368

„W królestwie Hansa Franka”

Leszek Adamczewski „W królestwie Hansa Franka”

Sensacje z Generalnego Gubernatorstwa

Generalne Gubernatorstwo – nielegalne „państwo” utworzone przez Niemców na terenach okupowanej Rzeczpospolitej. Jego dzieje rozciągają się na wszystkie lata wojny – od 1939 do 1945 roku. Polakom ten dziwny administracyjny twór kojarzył się głównie z ulicznymi łapankami, egzekucjami, deportacjami do obozów koncentracyjnych lub na roboty przymusowe, a także z dwoma przegranymi powstaniami.

Nie pomijając tych tragedii, autor pokazuje także nieco inne oblicze Generalnego Gubernatorstwa: od losów skarbów kultury po testy z rakietami V-2. Adamczewski prowadzi czytelników na tajne narady dygnitarzy hitlerowskich, zagląda za kulisy przygotowań do zamachów Armii Krajowej na Franza Kutscherę oraz Hansa Franka i Wilhelma Koppego. Odwiedza schrony dwóch kwater Führera zbudowanych w Generalnym Gubernatorstwie. Próbuje także ustalić, czy Adolf Hitler mógł gościć w klasztorze jasnogórskim w Częstochowie.

17 sierpnia 1940 r. Zrzucanie figury Adama Mickiewicza z pomnika mu poświęconego, 

stojącego koło Sukiennic na Rynku Głównym w Krakowie, 

który Niemcy przemianowali na Adolf Hitler-Platz.

Leszek Adamczewski – poznański pisarz i dziennikarz, urodzony w 1948 roku w Szczecinie. Absolwent Uniwersytetu imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu. Pracę dziennikarską rozpoczął już na studiach. Autor prawie trzydziestu książek o zagadkowych i tajemniczych wydarzeniach z lat drugiej wojny światowej, w tym o losach skarbów kultury. Od 2009 roku współpracuje z Wydawnictwem Replika. Utrzymana w charakterystycznym dla Adamczewskiego stylu książka W królestwie Hansa Franka jest pierwszą w jego dorobku w całości poświęconą Generalnemu Gubernatorstwu.

Źródło:

https://replika.eu/tytul/w-krolestwie-hansa-franka-sensacje-z-generalnego-gubernatorstwa

Wydawnictwo: Replika

ISBN: 978-83-7674-731-6

Rok wydania: 2018

Liczba stron:  448

„Gdzie jest skrytka generała Grota?”

Artur Pacuła „Gdzie jest skrytka generała Grota?”

Co robić kiedy rozpoczynają się ferie zimowe, za oknem pada śnieg a temperatura spada poniżej zera? Można wyjechać w góry aby poszusować na nartach, kręcić piruety na lodowisku lub nadwyrężać wzrok przed telewizorem lub monitorem komputera. Młodzi bohaterowie trzeciej już powieści Artura Pacuły „Gdzie jest skrytka generała Grota?” mają jednak inne sposoby na spędzanie czasu wolnego od zajęć szkolnych. Dwa tygodnie zimowej laby przeznaczają na poszukiwanie miejsca, w którym generał Stefan Grot-Rowecki ukrył tajemnicze dokumenty, mogące mieć niebagatelny wpływ na dalszy przebieg II wojny światowej.

Czytelnicy, którym przypadły do gustu dwie pierwsze książki autora, będą mieli powody do zadowolenia[1]. Ponownie spotkają się bowiem ze swoimi dobrymi znajomymi, czwórką rezolutnych nastolatków, specjalistów od rozwiązywania zagadek historycznych: Alą i Moniką oraz Igorem i Mirosławem (zwanym przez wszystkich Mirasem). Nad gromadką dzieciaków czuwał będzie Marcin Krygier (zwany Bossem), nauczyciel który stosując nie zawsze konwencjonalne metody zaszczepił w młodych bohaterach historycznego bakcyla. Nauczyciel jest dla uczniów nie tylko autorytetem, lecz przede wszystkim przyjacielem. Nie podejmuje decyzji za podopiecznych, ale umiejętnie pobudza kreatywność i podsyca ich ciekawość. Zainteresowania dziejami naszego kraju rozniecać nie musi, gdyż pasja ta rozwinęła się w bohaterach już w trakcie poszukiwań korony cara, przedstawionych w pierwszej powieści autora. Autor tak wiarygodnie przedstawił relacje pomiędzy młodymi ludźmi, ich radości i problemy, że nie trudno się domyśleć iż w jego otoczeniu zapewne nie brakuje rówieśników głównych bohaterów.

Od czasu do czasu do akcji wkraczają rodzice. Wypada tu wyjaśnić, że ojcu jednego z chłopców także udzielił się entuzjazm nauczyciela i kiedy tylko czas pozwala, ów tato włącza się do akcji wspierając poczynania dzieciaków. Warto zaznaczyć, że istotny wpływ na działania młodocianych poszukiwaczy ma życzliwa pomoc małżeństwa starszych Warszawiaków, zakochanych w historii swojego miasta. Na kartach książki pojawia się oczywiście postać, która znacznie utrudni bohaterom prowadzenie poszukiwań skrytki generała Roweckiego. Artur Pacuła subtelnie zarysował także wątek miłosny, który na szczęście wyblakł nim zdążył rozkwitnąć. Dzięki temu nic nie przysłania tego co w powieści miało znajdować się na pierwszym planie, czyli przygody i historii.

Autor wodzi bohaterów i czytelników zaśnieżonymi ulicami Warszawy. Przedstawia historie miejsc związanych z losami dowódcy Armii Krajowej Stefana Grota-Roweckiego, co zrozumiałe szczególny nacisk kładąc na wydarzenia jakie miały miejsce tuż przed aresztowaniem generała, 30 czerwca 1943 r. Akcja powieści rozkręca się z każdą stroną. Bohaterowie pokonując kolejne trudności przeżywają szereg, niejednokrotnie karkołomnych przygód. Krok po kroku zbliżają się do celu jaki sobie założyli, odkrywając jednocześnie nieznane epizody z lat wojny.

Warto tu przypomnieć wypowiedź z 2016 r., w której Artur Pacuła zdradza małe co nieco z tajników swojego warsztatu pisarskiego. Znajduje ona również odzwierciedlenie w niniejszej powieści: „Musiałem się wystrzegać skomplikowanych odniesień historycznych, które uwielbiam, ale młodzież niekoniecznie. Starałem się tak wpleść je w opowiadanie historii, aby nie zanudziły czytelnika. Jednak jakaś wiedza jest potrzebna i musi się przewinąć. Staram się, aby historia opowiadana w powieści była jak najbliższa rzeczywistości. Stąd długo grzebię w źródłach. Musiałem uważać, aby wszyscy mówili językiem zrozumiałym i adekwatnym do wieku”[2].

Powieść „Gdzie jest skrytka generała Grota?” została wydana pod patronatem Forum Miłośników Pana Samochodzika. Miłośnicy twórczości Zbigniewa Nienackiego mogą się zatem pobawić w wyszukiwanie na jej kartach pewnych analogii związanych z bohaterami utworów jakie wyszły spod pióra autora, który znalazł życiową przystań nad Jeziorkiem. Choć na okładce książki widnieje wskazówka sugerująca, że jej adresatem jest młodzież uważam, że jest to raczej powieść familijna, a jej lektura może sprawić przyjemność również nieco starszym czytelnikom. Dwie poprzednie powieści Artura Pacuły zostały wysoko ocenione przez członków kapituły konkursu na najlepszą Samochodzikową Książkę Roku. Tę również warto polecić.

Wydawnictwo: Novae Res

Patronat medialny: Forum Miłośników Pana Samochodzika

ISBN: 978-83-8147-184-8
Rok wydania: 2018

Liczba stron: 402

---

[1] Recenzje pierwszych powieści Artura Pacuły: http://www.zapomnianabiblioteka.pl/search/label/Artur%20Pacu%C5%82a

[2] Wywiad dla Forum miłośników Pana Samochodzika, lato 2016 r.: http://pansamochodzik.net.pl/viewtopic.php?t=3767

”Profesor Weigl i karmiciele wszy”

Mariusz Urbanek ”Profesor Weigl i karmiciele wszy”

Rudolf Weigl to człowiek, który pokonał tyfus plamisty. W czasie pierwszej wojny światowej epidemie tyfusu pochłonęły kilka milionów ludzkich istnień. Szczepionka opracowana przez Weigla uratowała od śmierci kolejne miliony w Chinach, Afryce i Europie. W czasie drugiej wojny światowej we Lwowie dał polisę na życie paru tysiącom ludzi. Poeta Zbigniew Herbert, matematyk Stefan Banach, filozof Mieczysław Kreutz, pisarz Mirosław Żuławski, geograf Eugeniusz Romer, historyk literatury Stefania Skwarczyńska, kompozytor Stanisław Skrowaczewski, aktor Andrzej Szczepkowski karmili własną krwią wszy konieczne do produkcji leku.

Ausweis Instytutu Antytyfusowego Rudolfa Weigla był w czasie okupacji gwarancją bezpieczeństwa. Pozwalał uniknąć wywiezienia na roboty przymusowe i bezpiecznie wyjść z każdej łapanki. Niemcy potrzebowali szczepionki. Chcieli, żeby Weigl podpisał reichslistę. Odmówił. Czuł się Polakiem, choć w jego żyłach nie było polskiej krwi. Kusili go poparciem w Komitecie Noblowskim dla nagrody, do której był wielokrotnie nominowany przed wojną. Nie uległ. Po wojnie wrócił temat Nobla dla Weigla. Wtedy kilku zazdrosnych kolegów oskarżyło go o kolaborację, bo szczepionkę, którą produkował, wykorzystywał Wehrmacht. Historia zadrwiła z Rudolfa Weigla okrutnie. Pierwszy raz stracił szansę na Nobla, bo chciał być Polakiem a nie Niemcem, drugi, bo znaleźli się Polacy, którzy uznali, że był złym Polakiem.

Źródło:

http://iskry.com.pl/biografie/574-profesor-weigl-i-karmiciele-wszy-9788324410095.html

Recenzje książki:

https://histmag.org/Mariusz-Urbanek-Profesor-Weigl-i-karmiciele-wszy-recenzja-i-ocena-17614

http://tu-czytam.blogspot.com/2018/10/mariusz-urbanek-profesor-weigl-i.html

Wydawca: Iskry

ISBN: 978-83-244-1009-5

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 376

„Podziemia III Rzeszy”

Jerzy Rostkowski „Podziemia III Rzeszy”

Tajemnice Książa, Wałbrzycha i Szczawna-Zdroju

Dolny Śląsk to kraina tajemnic i na poły mitycznych skarbów III Rzeszy. Ukrytych w podziemiach starych zamków, w kopalnianych korytarzach, niekiedy w samych centrach dużych miast. Zamaskowane i zaminowane, do dziś dyskretnie pilnowane są przez budzących lęk zagadkowych „strażników” i polskie służby specjalne.

Laboratoria, które pracowały nad bronią jądrową i rakietami balistycznymi, zbiory muzealne, broń Werwolfu, złoto banków Rzeszy – to tylko część frapujących dolnośląskich sekretów, które w Podziemiach III Rzeszy odsłania znakomity ich badacz i odkrywca Jerzy Rostkowski. - Tadeusz Kisielewski, autor bestsellerów „Zamach”, „Zabójcy” i „Katyń”

Jerzy Rostkowski urodził się w 1950 r. w Jeleniej Górze. Jak pisze Tadeusz Kisielewski, jest on „jednym z najwybitniejszych polskich eksploratorów – ludzi, których wiedza, dociekliwość, pasja oraz intuicja badawcza prowadzą nierzadko do odkryć budzących zazdrość zawodowych historyków”. Niestrudzony tropiciel sekretów II wojny światowej oraz ich popularyzator. Uwielbia, jak mówi, „ulotny pył tajemnicy drzemiący na starych dokumentach”. Napisał wiele książek, m.in. Zamek Książ – zapomniana tajemnica, Znikające miasta, Lampy śmierci i Rozkaz – zapomnieć!

Źródło:

https://www.rebis.com.pl/pl/book-podziemia-iii-rzeszy-tajemnice-ksiaza-walbrzycha-i-szczawna-jerzy-rostkowski,HCHB04428.html

Więcej o książce:

http://mojhistorycznyblog.pl/rostkowski-jerzy-bdquopodziemia-iii-rzeszy-co-kryja

Wydawca: Rebis

ISBN: 978-83-7510-642-8

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 296