„Stanisław Bareja. Jego czasy i filmy”

 

Dorota Skotarczak „Stanisław Bareja. Jego czasy i filmy”

 

Stanisława Bareję można uznać chyba za najbardziej konsekwentnego reżysera działającego w okresie PRL. Realizował wyłącznie filmy i seriale należące do gatunków rozrywkowych. W jego dorobku są przede wszystkim komedie, ale też kryminały. Brak dramatów społecznych, wojennych, historycznych… Już ta niezwykła konsekwencja jest wystarczającym powodem, aby przyjrzeć się bliżej Stanisławowi Barei. Gdyby bowiem żył i tworzył w tym samym okresie historycznym, lecz w jakimś innym zachodnim kraju, nie byłoby niczego dziwnego w tym, że specjalizował się on w kinie rozrywkowym, które w dodatku przynosi zyski. Jednak w PRL niekoniecznie musiało to być najłatwiejsze i oczywiste. Od sztuki i jej twórców wymagano zaangażowania i stosownej powagi. Gatunków rozrywkowych – w filmie, ale również w literaturze – nie ceniono. Jednocześnie nieustannie apelowano i nawoływano do tworzenia socjalistycznej kultury masowej, do produkcji utworów rozrywkowych, które jednak będą wierne ideologicznym pryncypiom. Później, jakże często, narzekano na gotowe już komedie czy kryminały. Ze Wstępu

 

Spis treści

Wstęp 7

Rozdział I. Dzieciństwo w cieniu historii

Rozdział II. Młodość, czyli Filmówka

Rozdział III. Debiut, czyli miłe złego początki

Rozdział IV. Kryminał i komedia, czyli w kręgu kina gatunków

Rozdział V. Pełne widownie, czyli piewca drobnomieszczaństwa

Rozdział VI. „Bareizm”, czyli w odstawce

Rozdział VII. „Poszukiwany, poszukiwana”, czyli nowy Bareja

Rozdział VIII. Rozkwit, czyli twórca kina autorskiego

Rozdział IX. Czy to jeszcze jest komedia, czyli w kręgu kina moralnego niepokoju

Rozdział X. „Miś”, czyli w opozycji

Rozdział XI. „Alternatywy 4”, czyli wielka metafora

Rozdział XII. „Zmiennicy”, czyli reżyser, który stał się moralistą

Bibliografia

Indeks osób

 

Źródło:

https://wydawnictwo.uni.lodz.pl/produkt/stanislaw-bareja

 

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

ISBN: 978-83-8220-741-5

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 260

„Zofia Kossak-Szczucka. Służba”

 

Dariusz Kulesza „Zofia Kossak-Szczucka. Służba”

 

„Z perspektywy pisarstwa i losu Zofii Kossak ważna jest wartość ofiarnego poświęcenia: ostatecznego, heroicznego, męczeńskiego urzeczywistnienia wiary. Taka postawa wymaga literackiego udokumentowania i świadectwa życia, tekstu pokazującego konieczność i bezcenność ofiary oraz egzystencji zdolnej taki tekst potwierdzić. Nie ulega wątpliwości, że po Zofii Kossak pozostała i hagiograficzna literatura, i świadectwo życia, które w wielu aspektach literaturę tego typu potwierdza”. Z Wprowadzenia

Twórczość Zofii Kossak-Szczuckiej w opowieści Dariusza Kuleszy to literatura chrześcijańska, osobna, samotna, motywowana religijnie rozumianą służbą. Autor pokazuje ją w kontekście następujących trzech kategorii: rodzina, Polska i wiara, śledząc w kolejnych rozdziałach kluczową dla Kossak tematykę ideową, obecną zarówno w książkach powstałych przed wojną, w Proteście!, jaki i w tekstach opublikowanych już po wojnie. Czytelnik znajdzie tu oryginalne, nowe interpretacje takich dzieł Kossak, jak: Pożoga, Ku swoim, Dziedzictwo, Nieznany kraj, Prorest!, Z otchłani, Szaleńcy Boży, Krzyżowcy, Przymierze. Na tle biografii pisarki może wraz z autorem brać udział w dyskusji o chrześcijańskiej literaturze, historiozofii, hagiografii czy modelu chrześcijańskiej egzystencji, a wreszcie na koniec – o miejscu Zofii Kossak-Szczuckiej w historii literatury.

Na tle biografii pisarki może wraz z autorem brać udział w dyskusji o chrześcijańskiej literaturze, historiozofii, hagiografii czy modelu chrześcijańskiej egzystencji, a wreszcie na koniec – o miejscu Zofii Kossak-Szczuckiej w historii literatury.

 

PROJEKT: EGZYSTENCJA I LITERATURA

Seria poświęcona jest wybitnym polskim pisarzom – ich twórczości ujmowanej przez nich samych i interpretowanej przez krytyków jako projekt egzystencjalny, jako próba ustanowienia i zapisania siebie i swojego sposobu odczytywania sensów rzeczywistości, indywidualnego oglądu różnych jej sfer – społecznej, politycznej, etycznej, kulturowej, metafizycznej. Istotnymi kategoriami wyjaśniającymi pisarskie dzieło są w tym przypadku biografia, tożsamość oraz kształtujące je szeroko rozumiane doświadczenie: cielesne i zmysłowe, psychiczne i społeczne, historyczne i polityczne, etniczne i estetyczne, religijne i duchowe...

 

Źródło:

https://wydawnictwo.uni.lodz.pl/produkt/zofia-kossak-szczucka

Autor o książce:

https://www.youtube.com/watch?v=o3HjOgmPVoA

 

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Projekt: Egzystencja i literatura

ISBN: 978-83-8220-296-0

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 260

„Życie prywatne Polaków w XIX wieku. Kariera w optyce prywatności”

 

Jarosław Kita, Maria Korybut-Marciniak (red.)

„Życie prywatne Polaków w XIX wieku. Kariera w optyce prywatności” Tom 9

 

Jedną z największych przygód badaczy przeszłości jest odkrywanie motywów działania człowieka. To często mozolna rekonstrukcja uwarunkowań, które nadały kierunek aktywności jednostki, grupy, narodu. Przeszłość składa się z faktów, które zostały zapamiętane, oraz tych, które uległy zapomnieniu albo uznano je za niewygodne, oczywiste lub nikomu niepotrzebne i przez to bezwartościowe. Historyk zamierzający zrekonstruować obraz przeszłości w możliwie pełnej formie musi pochylić się również nad „przemilczeniami”, motywami ukrytymi, a czasem nieuświadomionymi. Odrzucenie w badaniach nad historią społeczną i biografistyką źródeł o charakterze prywatnym lub prywatności dotyczących może doprowadzić do zniekształceń, utrwalenia pośmiertnych legend bohaterów, którzy z racji sprawowanych funkcji, ról, jakie odegrali w określonym czasie, sukcesów lub porażek w ważnych momentach dziejowych, ukazywani są wyłącznie przez pryzmat aktywności publicznej. „Etykiety”, jakie nadali im współcześni lub biografowie, zostają wówczas przekształcone w mity i stereotypy, a z pola widzenia traci się indywidualne uwarunkowania, motywy zakonspirowane przed „publicznością” lub te o charakterze socjokulturowym i intymnym.

Badacze przemian społeczno-kulturowych na ziemiach polskich w dobie rozbiorów coraz częściej sięgają do źródeł prywatnych, co przynosi ciekawe z poznawczego punktu widzenia wyniki i otwiera nowe perspektywy. Życie prywatne jest bowiem fragmentem społecznego procesu – determinuje je poziom rozwoju cywilizacyjnego, sytuacja polityczna, model kulturowy, świadomość historyczna etc. W prezentowanym tomie proponujemy czytelnikom odświeżone spojrzenie na Polaków w XIX stuleciu poprzez ukazanie w nowym świetle grup społecznych, reinterpretacje znanych lub rekonstrukcję dotąd niezidentyfikowanych rysów biograficznych oraz fragmentów życiorysów ze szczególnym uwzględnieniem prywatnych uwarunkowań karier.

 

Źródło:

https://wydawnictwo.uni.lodz.pl/produkt/zycie-prywatne-polakow-w-xix-wieku-8

 

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

ISBN: 978-83-8142-846-0

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 364

„Sibi, suisque et Patriae ornamento”

 

Zbigniew Bania „Sibi, suisque et Patriae ornamento”

Fundacje artystyczne Koniecpolskich w XV–XVII wieku 

 

Inspiracją dla sformułowanego tytułu książki Sibi, suisque et Patriae ornamento jest akapit z pamiętnika Stanisława Albrychta Radziwiłła, który tymi słowami ujął wrażenie, jakie na nim wywarła oglądana willa-pałac hetmana Stanisława Koniecpolskiego w Podhorcach. Bo rzeczywiście to, co zdążył zrealizować hetman, zaliczane jest do kreacji architektonicznych reprezentujących najwyższy poziom rozwiązań formalnych w dziejach naszej architektury. Należy również podkreślić, że fundacje architektoniczne hetmana stanowią apogeum przedsięwzięć realizowanych przez przedstawicieli tej rodziny przez niemal 300 lat jej funkcjonowania w życiu politycznym Królestwa Polskiego i Rzeczypospolitej. Zachętą do podjęcia się scharakteryzowania tak długo trwającego procesu inwestycyjnego jednego rodu było poznanie faz jego następowania, odniesienia go do dziejów poszczególnych pokoleń i gałęzi rodu, zależności między ich potencjałem ekonomicznym a skalą i klasą powstających obiektów. W działaniach tych znakomite potwierdzenie zyskuje przesłanie wyrażone przez Arystotelesa w Etyce, opublikowanej w tłumaczeniu Sebastiana Petrycego w 1618 roku, które zwięźle podsumowuje autor Krótkiej nauki budowniczej…, że „budowanie trwałą pamiątkę po sobie zostawuje”.

 

Na dwu terenach dawnej Rzeczypospolitej rodzina ta odgrywała niezwykle ważną rolę: w okresie średniowiecza i wczesnej nowożytności były to ziemie Polski Centralnej, w XVII wieku – tereny południowo-wschodnich Kresów. Koniecpolscy byli rodem w dziejach Polski bardzo zasłużonym, którego przedstawiciele działali konsekwentnie w sytuacjach, gdy sprzyjały ku temu okoliczności polityczne i odznaczali się zapobiegliwością w budowaniu swych podstaw ekonomicznych.

 

Źródło:

https://wydawnictwo.uni.lodz.pl/produkt/sibi-suisque-et-patriae-ornamento

 

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

ISBN: 978-83-8220-578-7

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 240

„Diabeł Boruta w dawnej kulturze polskiej”

 

Maria Wichowa (red.) „Diabeł Boruta w dawnej kulturze polskiej”

 

Tom oddawany do rąk czytelników powstał w wyniku współpracy Łódzkiego Towarzystwa Naukowego, Uniwersytetu Łódzkiego, Muzeum w Łęczycy, Towarzystwa Naukowego Płockiego i Towarzystwa Miłośników Ziemi Łęczyckiej. Należy żywić nadzieję, że wzbogaci on w sposób znaczący wiedzę o diable Borucie w dawnej kulturze polskiej, rozpatrywanej w różnych aspektach, przede wszystkim zaś w twórczości literackiej autorów XIX stulecia i początku wieku XX. Analizowane tutaj teksty długo czekały na swych badaczy, skupiających uwagę na postaci i sposobie kreacji ich głównego bohatera – Boruty. Maria Wichowa, UŁ

Jak wiadomo, czart ten, według znanej legendy, jest mieszkańcem zamku łęczyckiego i bohaterem licznych przygód, w których uczestniczył, włączając się w życie miejscowej społeczności oraz używając w relacjach z ludźmi swej nadprzyrodzonej mocy. W tomie na jego temat wypowiadają się historycy literatury, gdyż w piśmiennictwie polskim jest wiele tekstów z Borutą jako bohaterem, czekających na dogłębne przebadanie przez specjalistów, a także historycy dziejów, penetrujący te obszary kultury, w których bez trudu można wykazać żywotność i zakorzenienie się legendy o Borucie w życiu miejscowej społeczności, m.in. poprzez funkcjonowanie nazwiska Borucki i nazwy miejscowej Borucice. Stanisław Pawlak, przewodniczący Towarzystwa Naukowego Płockiego, Oddział w Łęczycy

 

Źródło:

https://wydawnictwo.uni.lodz.pl/produkt/diabel-boruta-w-dawnej-kulturze-polskiej

 

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Seria: Analecta Literackie i Językowe. t. XIII

ISBN: 978-83-8220-240-3

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 136

 

„Życie prywatne Polaków w XIX wieku”

Życie prywatne Polaków w XIX wieku. "Moda i styl życia". Tom 6

Redaktor: Jarosław Kita, Maria Korybut-Marciniak

Przewodnim wątkiem VI tomu „Życia prywatnego Polaków w XIX wieku” jest zjawisko kulturowe mody. Zaprezentowano w nim szereg oryginalnych aspektów z zakresu mody, łączących się z wieloma dziedzinami życia społecznego na ziemiach polskich w dobie zaborów. Kwestie związane z modą zostały podjęte z różnych punktów widzenia: grupy społecznej, mikrohistorii, historii przypadku, zjawiska literackiego, historii codzienności, historii mentalności i kultury materialnej. W publikacji można odnaleźć szerokie spektrum zagadnień dotyczących mody na: poszukiwania archeologiczne, dobroczynność, sport, sposoby leczenia, zegary i zegarki, fotografię (także pośmiertną), artystów-malarzy, ale również na pielgrzymki do sanktuariów. Autorzy artykułów zbadali ponadto lansowane style ubioru i biżuterii oraz tematykę związaną z XIX-wiecznymi zasadami życia towarzyskiego.

Źródło:

https://wydawnictwo.uni.lodz.pl/produkt/zycie-prywatne-polakow-w-xix-wieku-5

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

ISBN: 978-83-8088-801-2

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 330

Życie prywatne Polaków w XIX wieku „Prywatne światy zamknięte w listach”. Tom 7

Redaktor: Jarosław Kita, Maria Korybut-Marciniak

Kolejny tom „Życia prywatnego Polaków w XIX wieku” ma charakter interdyscyplinarny, plasuje się na styku badań historycznych, literaturoznawczych i socjologicznych. Znajdziemy w nim różne ujęcia metodologiczne dotyczące wybranych źródeł osobistych – listów. Teksty odsłaniają realia egzystencji Polaków w różnych częściach Europy i świata – w Anglii, we Francji, Stanach Zjednoczonych i Brazylii. Korespondencja stała się podstawą ukazania problemów dnia codziennego polskich kobiet, m.in. Elizy Orzeszkowej czy Marii Curie-Skłodowskiej. Od strony intymności poznajemy również znane postacie – Władysława Reymonta, Zygmunta Krasińskiego, Kazimierza Bartoszewicza, Józefa Piłsudskiego.

Różnorodność metod i ujęć „prywatnych światów zamkniętych w listach” daje w efekcie monografię inspirującą, pogłębiającą biografistykę, wzbogacającą wiedzę o tle epoki, pobudzającą do dalszych badań nad społeczeństwem polskim XIX stulecia.

Źródło:

https://wydawnictwo.uni.lodz.pl/produkt/zycie-prywatne-polakow-w-xix-wieku-6

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

ISBN: 978-83-8142-182-9

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 326

„Odwrót Wielkiej Armii Napoleona z Rosji w roku 1812”

Rafał Kowalczyk „Odwrót Wielkiej Armii Napoleona z Rosji w roku 1812”

Jest to pierwsza w polskiej historiografii książka, która wyjaśnia przyczyny tragicznego w skutkach odwrotu Napoleona z Rosji w roku 1812. Nie powiela stereotypów, wskazuje winnych fizycznego zniszczenia wojsk napoleońskich, ale też przedarcia się przez zastępy rosyjskich korpusów. Ukazuje rolę dwóch głównodowodzących – Napoleona i Kutuzowa. Napoleona – twórcę klęski Wielkiej Armii, i Kutuzowa – który uczynił wszystko, by zastępom napoleońskim udało się opuścić Rosję, budując im słynne „złote mosty”. Właśnie to ujęcie czyni książkę tak atrakcyjną zarówno dla badaczy, jak i zainteresowanych wojnami napoleońskimi.

Źródło:

https://wydawnictwo.uni.lodz.pl/produkt/odwrot-wielkiej-armii-napoleona-z-rosji-w-roku-1812

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

ISBN: 978-83-8088-396-3

Rok wydania: 2016

Liczba stron: 184

„Architekci i polityka w PRL-u”

Błażej Ciarkowski „Architekci i polityka w PRL-u”

Publikacja dotyczy wzajemnych relacji architektów i polityki w latach 1944-1989. Autor przybliża losy wybranych jednostek, które uznać można za reprezentatywne dla całego środowiska. Projekty i realizacje, jakkolwiek niezwykle ważne, stanowią tło dla opisanych historii. Narrację budują osobiste wspomnienia architektów zawarte w pamiętnikach lub przekazane osobiście autorowi podczas kilkudziesięciu przeprowadzonych wywiadów. Książka jest kierowana nie tylko do historyków rodzimej architektury XX w., środowiska zawodowego oraz akademickiego, lecz także do miłośników powojennego budownictwa.

„Na szczególną uwagę zasługuje wydobycie warunków i uzależnień zachodzących między władzą a architektami […]. Przyjęte przez autora w tytule określenie odcienie szarości doskonale oddaje złożoność tych czasów, na którą składają się różne rodzaje zadań, różne stopnie autorytaryzmu władzy oraz – jak zawsze – różne charaktery realizowanych poleceń. Prowadzenie toku rozważań opartych o wywiady z bezpośrednimi uczestnikami tego procesu nadaje pracy większą wiarygodność, pozostawiając czytelnikowi ostateczną ocenę faktów dokonanych na pozornie jednolitym tle” (Witold Cęckiewicz)

Książka została wydana pod patronatem Stowarzyszenia Architektów Polskich, 

Fundacji im. Stefana Kuryłowicza i Muzeum Architektury we Wrocławiu

Źródło:

https://wydawnictwo.uni.lodz.pl/produkt/odcienie-szarosci

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

ISBN: 978-83-8088-515-8

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 172

„Pitawal łódzki”

Kazimierz Badziak, Justyna Badziak „Pitawal łódzki. 

Głośne procesy karne od początku XX wieku do wybuchu II wojny światowej”

Publikacja stanowi pierwsze dla Łodzi i regionu całościowe opracowanie o charakterze pitawalu dokumentacyjnego. Główny nurt rozważań podejmowanych w książce koncentruje się na obszernym opisie trzynastu wybranych procesów karnych z pierwszej połowy XX wieku – od zabójstwa fabrykanta Juliusza Kunitzera (1905 r.) do sprawy Marii Zajdlowej (1938 r.). Z dużą starannością zebrano materiały rozproszone w archiwalnych aktach sądowych, starych gazetach codziennych i czasopismach oraz w innych źródłach, a następnie zestawiono je z opisem realiów – politycznych, ekonomicznych, społecznych, kulturalnych – właściwych dla danej rzeczywistości historycznej.

W ten sposób udało się oddać tendencje epoki, w której żyli bohaterowie prezentowanych wydarzeń i to, co nimi kierowało bądź mogło kierować. Niezwykle interesujące jest również całościowe spojrzenie na ówczesny wymiar sprawiedliwości w sprawach karnych. Każdy proces to swoisty wyimek z dziejów politycznych, nastawienia społecznego i poglądów na obowiązujący porządek prawny. Opracowanie wzbogacają archiwalne zdjęcia bądź wycinki z prasy, przedstawiające m.in. strony opisywanych procesów. Książka przeznaczona jest głównie dla historyków i prawników, jednak z uwagi na syntetyczne ujęcie oraz przystępny język zainteresuje wszystkich miłośników historii Łodzi i regionu.

Spis treści:

Rozdział I. Wprowadzenie do pitawalu, czyli ogólna charakterystyka rozwoju prawa karnego 

na obszarze Królestwa Polskiego w latach 1815–1918, a także w niepodległej Polsce 

do wybuchu II wojny światowej 21

Rozdział II. Tramwaj śmierci. Zabójstwo Juliusza Kunitzera (30 IX 1905) 71

Rozdział III. Napad terrorystyczny na transport pocztowy w Łodzi (17 V 1907) 

i jego konsekwencje 85

Rozdział IV. Interesy zbijane na biedzie szybko przestają się opłacać – zabójstwo fabrykanta

 Mieczysława Silbersteina (13 IX 1907) i jego konsekwencje 101

Rozdział V. Zabójcy prezydenta Łodzi. Śmierć Mariana Cynarskiego (14 IV 1927) 119

Rozdział VI. „Władcy nocy”. Proces wielkiej organizacji przestępczej (1929) 143

Rozdział VII. Zabójca w palcie z fokowym kołnierzem – Stanisław Łaniucha przed sądem 159

Rozdział VIII. Procesy Ślepego Maksa w Łodzi międzywojennej 177

Rozdział IX. „Ja proszę sąd o rehabilitację” – proces podinspektora policji Zygmunta Noska. 

U źródeł szczególnej pozycji Ślepego Maksa w środowiskach obozu sanacyjnego w Łodzi 203

Rozdział X. Proces łódzkich „bombiarzy”. Działacze partyjni i związkowi przestępcami 227

Rozdział XI. Proces członków Stronnictwa Narodowego oskarżonych o spowodowanie zajść 

3 V 1934 w Łodzi. Drugi „proces brzeski” 239

Rozdział XII. Tajne „piątki” przed sądem. Proces sprawców zamachów bombowych 

i oskarżonych o ekscesy antyżydowskie 259

Rozdział XIII. Fabryka w ogniu – sprawa Leona Prywesa 273

Rozdział XIV. Potwór w ludzkim ciele. Sprawa „dzieciobójczyni” Marii Zajdlowej (1938) 287

Źródło:

https://wydawnictwo.uni.lodz.pl/produkt/pitawal-lodzki

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

ISBN: 978-83-8088-398-7

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 326