„Kościoły i klasztory rzymskokatolickie na terenie dawnego województwa bełskiego” Tom 2

 

„Kościoły i klasztory rzymskokatolickie na terenie dawnego województwa bełskiego” Tom 2

red. Andrzej Betlej, Agata Dworzak

 

Publikacja stanowi drugi tom serii poświęconej kościołom i klasztorom rzymskokatolickim na terenie dawnego województwa bełskiego, powstała jednak w nawiązaniu do założeń serii Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej pod redakcją naukową prof. Jana K. Ostrowskiego. Podstawowym celem Autorów i Redaktorów prezentowanej książki było uchwycenie stanu zachowania prezentowanych zabytków na rok 1939, czyli okres przed wybuchem II wojny światowej i przedstawienie w ten sposób panoramy artystycznej sztuki sakralnej  ziem dawnego województwa bełskiego. Zakres terytorialny opracowania ustalono, traktując jako punkt wyjścia  podział administracyjny  Rzeczypospolitej z roku 1772, na który nałożono granicę państwową z roku 1939 oraz nową granicę państwową z roku 1945 (pierwsza z nich wyznacza kres badanego obszaru na wschodzie, druga zaś na zachodzie).

 

W efekcie opracowaniem objęto zabytki, które do roku 1772 pozostawały na terenie województwa bełskiego, w okresie galicyjskim weszły w skład cyrkułu bełskiego Królestwa Galicji i Lodomerii, a następnie województwa lwowskiego II Rzeczypospolitej. Niniejszy tom obejmuje monografie 41 kościołów i kaplic znajdujących się w 34 miejscowościach zlokalizowanych na terenach dawnych powiatów bełskiego i buskiego. Teksty poszczególnych monografii, autorstwa znakomitych specjalistów, powstały na podstawie materiałów pozyskanych na podstawie kilku wyjazdów inwentaryzacyjnych. Książka o objętości ponad 1000 stron zawiera bogaty materiał ilustracyjny (961 ilustracji), indeks osobowy oraz spis obiektów opisanych w dwóch tomach serii.

 

Publikacja na stronie wydawcy:

https://vistulana.pl/produkt/koscioly-i-klasztory-rzymskokatolickie-na-terenie-dawnego-wojewodztwa-belskiego-t-2

 

Spis treści:

https://vistulana.pl/wp-content/uploads/2023/02/spis_Koscioly-i-klasztory_2.pdf

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

ISBN: 978-83-65548-79-5

Rok wydania: 2021

Liczba stron:  1032

„Kościoły i klasztory rzymskokatolickie na terenie dawnego województwa bełskiego” Tom 1

 

„Kościoły i klasztory rzymskokatolickie na terenie dawnego województwa bełskiego” Tom 1

red. Andrzej Betlej, Agata Dworzak

 

Publikacja stanowi pierwszy tom serii poświęconej kościołom i klasztorom rzymskokatolickim na terenie dawnego województwa bełskiego, powstała jednak w nawiązaniu do założeń serii Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej pod redakcją naukową prof. Jana K. Ostrowskiego. Podstawowym celem Autorów i Redaktorów prezentowanej książki było uchwycenie stanu zachowania prezentowanych zabytków na rok 1939, czyli okres przed wybuchem II wojny światowej i przedstawienie w ten sposób panoramy artystycznej sztuki sakralnej ziem dawnego województwa bełskiego.

 

Zakres terytorialny opracowania ustalono, traktując jako punkt wyjścia  podział administracyjny  Rzeczypospolitej z roku 1772, na który nałożono granicę państwową z roku 1939 oraz nową granicę państwową z roku 1945 (pierwsza z nich wyznacza kres badanego obszaru na wschodzie, druga zaś na zachodzie). W efekcie opracowaniem objęto zabytki, które do roku 1772 pozostawały na terenie województwa bełskiego, w okresie galicyjskim weszły w skład cyrkułu bełskiego Królestwa Galicji i Lodomerii, a następnie województwa lwowskiego II Rzeczypospolitej. Niniejszy tom obejmuje monografie 39 kościołów i kaplic znajdujących się w 27 miejscowościach zlokalizowanych na terenach dawnych powiatów rawskiego i sokalskiego. Teksty poszczególnych monografii, autorstwa znakomitych specjalistów, powstały na podstawie materiałów pozyskanych na podstawie kilku wyjazdów inwentaryzacyjnych. Książka imponuje objętością, licząc 1392 strony. Zawiera również bogaty materiał ilustracyjny (1390 ilustracji) oraz indeks osobowy.

 

Publikacja na stronie wydawcy:

https://vistulana.pl/produkt/koscioly-i-klasztory-rzymskokatolickie-na-terenie-dawnego-wojewodztwa-belskiego-t-1

Spis treści:

https://vistulana.pl/wp-content/uploads/2023/02/spis_Koscioly-i-klasztory_1.pdf

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

ISBN: 978-83-65548-78-8

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 1392

 

„Kościoły Drewniane w Polsce”

 

Piotr Krasny „Kościoły Drewniane w Polsce”

 

Drewniane świątynie stanowią ważny element krajobrazu architektonicznego Polski. W połowie wieku XIX w Europie Środkowej budownictwo drewniane było traktowane wręcz jako architektoniczna manifestacja tożsamości narodowej, a jednocześnie gwałtownie malała liczebność tych obiektów. Polskie sakralne budownictwo drewniane uległo więc swoistej mitologizacji, być może z tego powodu wzbudza nadal w naszym kraju wiele emocji i zainteresowania.

Najstarsze zachowane kościoły drewniane na ziemiach polskich pochodzą z XV i XVI wieku. Prezentują jednolite rozwiązania architektoniczne, wypracowane i udoskonalane w poprzednich stuleciach. Są drobną częścią dawnego krajobrazu sakralnego budownictwa drewnianego w Polsce.

 

Niemniej jednak Autorowi, profesorowi Piotrowi Krasnemu udało się niełatwe zadanie wybrania około 60 reprezentatywnych przykładów tego budownictwa. Lista świątyń, które Autor przedstawia, jest dobrana w przemyślany sposób i reprezentatywna dla dorobku drewnianej architektury sakralnej w Polsce. Obejmuje ona także mniej znane, ale z pewnością zasługujące na popularyzację budowle z XIX i XX wieku. Autor nie skupił się na budowlach z południa Polski, dowartościowanych wpisaniem części z nich na listę UNESCO, ale poszukał interesujących przykładów na terenie całego kraju. Obok kościołów o szczególnie wysokiej klasie artystycznej prezentuje również świątynie spełniające specyficzne funkcje i dostosowane do nich kształtem architektonicznym.

Album na stronie wydawcy:

https://wydawnictwom.pl/albumy/8160-koscioly-drewniane-w-polsce-9788380438743.html

 

Wydawca: Wydawnictwo M

ISBN: 978-83-8043-874-3

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 272

„Kalwarie polskie”

 

Marek Prejs „Kalwarie polskie”

Perspektywa komunikacyjna

 

Praca jest próbą opisu naukowego najważniejszych i najbardziej reprezentatywnych kalwarii w ich rozwoju czasowym, znajdujących się obecnie na terenie Polski. I tak obok powszechnie znanych obiektów pochodzących z XVII wieku, takich jak Kalwaria Zebrzydowska, Pakoska, Wejherowska, Pacławska, Krzeszowska czy Wambierzycka, oraz kalwarii z XVIII wieku, takich jak Kalwaria Annogórska, opisowi poddane zostały również mniej znane obiekty architektoniczno-krajobrazowe, dziewiętnastowieczne i z I połowy XX wieku, np. Kalwaria Piekarska, Głotowska, Ujska, tzw. małe kalwarie słupowe na Dolnym Śląsku, Kalwarie Wielewska, Panewnicka, oraz te całkiem współczesne, z końcówki wieku XX i XXI, jak Kalwaria Gietrzwałdzka, Kodeńska, Golgota Beskidów, Kalwaria w Wąsoszu Górnym, w Wierszach na obrzeżach Puszczy Kampinoskiej, w Pratulinie na Podlasiu czy też w Kurzętniku na Pojezierzu Brodnickim.

Uwzględnienie tych najnowszych założeń na równych prawach i z jednakową dokładnością, jak w przypadku ich utytułowanych barokowych poprzedniczek, umożliwiło całościowy ogląd fenomenu polskich kalwarii, ich rangi artystycznej i miejsca w dziedzictwie kulturowym, kształtującym naszą narodową tożsamość. Przy czym zastosowanie aparatury teorii komunikacji pozwoliło wykazać, jak skomplikowanym i wielopiętrowym są one tekstem kultury. Komunikują się językiem przestrzeni, będąc systemem „przestrzennych podpór” pamięci kulturowej (Assmann), językiem dekoracji plastycznej i towarzyszących im napisów, dzięki konsekwentnej teatralizacji i oralizacji programów treściowych, również językiem gestu i ciała, poprzez właściwe im praktyki cielesne (Connerton). Całość wzbogaca oryginalny autorski materiał fotograficzny, będący wynikiem wielu lat pracy „w terenie” i stanowiący organiczny element samego wywodu.

 

Publikacja na stronie wydawcy:

https://www.wuw.pl/product-pol-16666-Kalwarie-polskie-Perspektywa-komunikacyjna.html

 

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

ISBN: 978-83-235-5596-4

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 298

 

 

Łukasz Bukowiecki „Muzea-preteksty”

Niezrealizowane przedsięwzięcia muzealne wobec negatywnego dziedzictwa w Warszawie

 

Książka przedstawia niezrealizowane koncepcje muzeów, które formułowano w kontekście przełomowych dla Warszawy momentów XX wieku. Były one pretekstem do fizycznej transformacji i symbolicznego przechwycenia budowli postrzeganych jako „negatywne dziedzictwo” (Lynn Meskell). Muzea te miały służyć zagospodarowaniu i przekształceniu budynków, o których dalszą przyszłość toczono publiczne spory: opuszczony przez wiernych w 1915 roku sobór prawosławny na pl. Saskim, szykowany do powojennej odbudowy Zamek Królewski, odziedziczony po PRL-u Pałac Kultury i Nauki. Kto i dlaczego domagał się utworzenia muzeów w tych obiektach? Dlaczego te muzea nie powstały? Co z tego wynikło? Podstawą analiz są m.in. materiały archiwalne, dokumentacja projektowa, artykuły prasowe, a nawet utwory literackie.

Książka powstała na podstawie rozprawy doktorskiej, która w 2020 roku otrzymała wyróżnienie w konkursie Nagroda Prezydenta m.st. Warszawy za prace dyplomowe z zakresu rozwoju Warszawy.

 

Publikacja na stronie wydawcy:

https://www.wuw.pl/product-pol-17224-Muzea-preteksty-Niezrealizowane-przedsiewziecia-muzealne-wobec-negatywnego-dziedzictwa-w-Warszawie.html

 

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

ISBN: 978-83-235-5420-2

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 414

„Archiwa kościelne w niepodległej Polsce”

 

Anna Laszuk (red.) „Archiwa kościelne w niepodległej Polsce”

„W XIX w. zaczęły powstawać archiwa publiczne, na ziemiach polskich działające w ramach struktur państw zaborczych. Odzyskanie niepodległości przez Polskę w 1918 r. umożliwiło organizację sieci polskich archiwów państwowych oraz powstawanie profesjonalnie prowadzonych archiwów kościelnych. Tym właśnie archiwom, ich początkom oraz obecnym osiągnięciom i problemom poświęcone zostało niniejsze wydawnictwo.

Niniejszy zbiór artykułów zawiera informacje o dziejach twórców kościelnego dziedzictwa kulturowego, opisy odtwarzania struktur i zasobów po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. oraz relacje o działaniach podejmowanych obecnie przez instytucje kościelne, także we współpracy z archiwami państwowymi. Większość artykułów została przedstawiona na konferencji Archiwa kościelne w niepodległej Polsce, która odbyła się w Łodzi 14–16 października 2019 r.” Ze wstępu:

 

Publikacja na stronie wydawcy:

https://www.archiwa.gov.pl/produkt/archiwa-koscielne

 

Wydawca: Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych

ISBN: 978-83-65681-95-9

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 316

 

„Achille Ratti - Pius XI”

 

    Marek Hyjek „Achille Ratti - Pius XI”   

Znalazłem w Polsce drugą ojczyznę

 

25 kwietnia 1918 r. papież Benedykt XV mianował Achillesa Rattiego, przyszłego papieża Piusa XI, wizytatorem apostolskim na Polskę. Akt ten miał znaczenie symboliczne: wizytator został powołany jeszcze przed odzyskaniem przez Polskę niepodległości. 6 czerwca 1919 r. Ratti został podniesiony do godności nuncjusza. Latem 1920 r., gdy do bram Warszawy zbliżała się nawała bolszewicka, nie opuścił Polski, ale został w Warszawie. Obecność Rattiego podnosiła na duchu polskie społeczeństwo. Przyszły papież Pius XI odegrał też istotną rolę w procesie kształtowania się Kościoła w niepodległej Polsce i podczas plebiscytów.

Do godności papieskiej Achille Ratti został wyniesiony 6 lutego 1922 r., przyjął imię Piusa XI. To za jego pontyfikatu został podpisany Konkordat z II Rzeczpospolitą i ustalono nowy podział administracji kościelnej na ziemiach polskich.

Książka autorstwa Marka Hyjka Achille Ratti – Pius XI. „Znalazłem w Polsce drugą Ojczyznę”, przybliża osobę Papieża, który tak mocno związał się z Polską, że obrał ją sobie za drugą Ojczyznę. Warto zapoznać się z tą ciekawą publikacją, przybliżającą nie tylko postać Ojca Świętego, ale dzięki temu, że Autor oparł swą rozprawę na przedwojennych materiałach prasowych, oddaje też ona „ducha czasu”.

 

Książka na stronie wydawcy:

https://www.ksiegarnia-katolicka.pl/pl/p/Achille-Ratti-Pius-XI-Marek-Hyjek/26999

Więcej o publikacji:

https://www.wrotapodlasia.pl/pl/bogactwo_roznorodnosci/akcje_promocyjne/historia-papieza-piusa-xi--polaka-wsrod-polakow.html

Wydawca: Wydawnictwo świętego Jerzego w Białymstoku

ISBN: 978-83-65893-44-4

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 293

"Kościół polski w Rzymie..."

 

Józef Skrabski „Kościół polski w Rzymie: tożsamość i reprezentacja w perspektywie sztuki”

 

Publikacja Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana” pt. Kościół polski w Rzymie: tożsamość i reprezentacja w perspektywie sztuki autorstwa Józefa Skrabskiego to nowatorskie i pasjonujące studium dziejów artystycznych i społecznych kluczowych polskich instytucji we Włoszech – narodowego hospicjum i kościoła św. Stanisława w Rzymie. Autor kompleksowo i w perspektywie kilku stuleci bada temat kształtowania polskiej tożsamości narodowej w Wiecznym Mieście i jej reprezentacji poprzez sztukę. Z jednej strony ze znawstwem wytrawnego badacza sztuki nowożytnej przygląda się dziełom malarstwa, rzeźby i rzemiosła artystycznego funkcjonującym w przestrzeni kościoła i hospicjum – i to zarówno obiektom wciąż istniejącym, jak i tym znanym jedynie ze źródeł pisanych – z drugiej zaś z uwagą i dużą wrażliwością historyczną odmalowuje kontekst społeczny opisywanych zjawisk artystycznych, czerpiąc między innymi z koncepcji miejsca pamięci Pierre’a Nory czy badań nad kreowaniem wizerunku za pomocą środków artystycznych (w tym wypadku obiektem zainteresowania nie jest jednak wizerunek konkretnej osoby, a całej nacji!).

 

Czytelnicy znajdą w książce zarówno szczegółowy opis dziejów architektonicznych kompleksu polskiego w Rzymie od chwili jego powstania u schyłku XVI wieku aż po upadek żelaznej kurtyny, jak i błyskotliwą analizę zmieniającego się w tym długim okresie znaczenia polskich instytucji w Rzymie dla samoidentyfikacji Polaków jako jednej z wielu nacji szukających właściwych sposobów wyrażania własnej tożsamości i promowania swoich interesów w sercu chrześcijańskiego świata. Bohaterami tej opowieści są przebywający nad Tybrem Polacy różnych stanów, administratorzy i rektorzy świątyni narodowej, a także przedstawiciele elit Rzeczypospolitej i Stolicy Apostolskiej przyjmujący rolę fundatorów i protektorów narodowych instytucji. Głównym punktem odniesienia zawsze jednak pozostaje dla Józefa Skrabskiego sztuka.

 

Książka jest efektem wieloletnich badań obejmujących między innymi kwerendy archiwalne w Rzymie i Petersburgu. Wśród 379 barwnych ilustracji znajdują się nigdy niepublikowane fotografie i plany architektoniczne, a w liczącym ponad 100 stron aneksie źródłowym Czytelnicy znajdą m.in. szeroki wybór niewydanych do tej pory inwentarzy kościoła i hospicjum polskiego w Rzymie.

 

Źródło:

https://vistulana.pl/produkt/kosciol-polski-w-rzymie-tozsamosc-i-reprezentacja-w-perspektywie-sztuki

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

ISBN: 978-83-65548-87-0

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 695

„Cracovia Sacra”

 

„Cracovia Sacra”

Przewodnik pielgrzyma po Krakowie i okolicach

 

W przewodniku opisano zabytki sakralne i znane miejsca kultu religijnego w Krakowie: od katedry wawelskiej, przez kościoły Starego Miasta i Kazimierza, klasztory i sanktuaria usytuowane w różnych częściach Krakowa (m.in. Tyniec, Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Łagiewnikach, Sanktuarium św. Jana Pawła II) aż po najważniejsze świątynie i sanktuaria w okolicach Krakowa (Wadowice, Kalwaria Zebrzydowska, Ludźmierz, zakopiańskie Krzeptówki, Wieliczka).

 

W przewodniku uwzględniono również krakowski szlak św. Jana Pawła II oraz najciekawsze atrakcje turystyczne w pobliżu miejsc świętych.

 

Źródło:

https://www.aromatslowa.pl/cracovia-sacra-przewodnik-pielgrzyma-po-krakowie-i-okolicach

 

Wydawca: Wydawnictwo AA

ISBN: 978-83-7864-369-2

Rok wydania: 2016

Liczba stron: 112

„Do źródła”

 

Marek Walczak „Do źródła”

 

Oddajemy do rąk Czytelników kolejny tom serii „Studia z historii sztuki dawnej Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego i Muzeum Narodowego w Krakowie” autorstwa Marka Walczaka. Do źródła jest zbiorem kilkunastu artykułów z dorobku naukowego Autora, zaktualizowanych o uzupełnioną lub rozwiniętą argumentację i – często – kolorowe fotografie. W siedmiu działach zostały przedstawione różne perspektywy metodologiczne czy metody badawcze, które Czytelnik może traktować jako drogowskazy do odczytywania sekretów dzieł sztuki, a także zastanawiać się wraz z Autorem nad relacją dzieła sztuki i historii.

 

W jednym tomie znalazły się obok siebie teksty o architekturze, rzeźbie, malarstwie, artefaktach. Wszystkie zostały bogato zilustrowane, dzięki czemu Czytelnik będzie mógł nie tylko wyobrażać sobie, o czym czyta, ale też zobaczyć omawiane dzieła.

 

Publikacja dofinansowana ze środków Wydziału Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego jest wspólnym projektem wydawniczym Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”, Wydziału Historycznego UJ oraz Muzeum Narodowego w Krakowie.

 

Źródło:

https://vistulana.pl/produkt/do-zrodla

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

ISBN: 978-83-7581-350-0

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 472

„Diabły w legendach polskich”

 

Herbert Oleschko „Diabły w legendach polskich”

 

Diabły – wrogowie Boskiego ładu, wichrzyciele i buntownicy. Nieustannie piętrzą przeszkody i uciekają się do przemyślnych forteli, aby szkodzić człowiekowi i zdobyć jak najwięcej dusz. Często tak dobrze ukrywają się w fałdach ludzkich mózgów, że mało kto dopatrzy się w naszych złych czynach oraz wydarzeniach historycznych diabelskich inspiracji. Od kilku wieków coraz częściej i głośniej powątpiewa się w istnienie złych duchów, a to dla nich sytuacja wymarzona.

 

Legendy zaprezentowane w tym tomie – będącym kontynuacją Aniołów w legendach polskich[1] – osadzone są w konkretnej przestrzeni historycznej, powiązane z prawdziwymi wydarzeniami i osobami kształtującymi dzieje Polski, co pozwala lepiej zrozumieć poszczególne opowieści i oświetlić ich bogate konteksty.

 

„Życzę wszystkim odbiorcom, aby przytoczone tu legendy oraz materiały objaśniające skłoniły ich do refleksji nad sprawami niewidzialnymi. Może każą zastanowić się nad udziałem niewidzialnych mocy w kulturze materialnej oraz duchowej naszego narodu?” Autor

 

Źródło:

https://wydawnictwom.pl/historia/7093-diably-w-legendach-polskich-9788380437517.html

 

Wydawca: Wydawnictwo M

ISBN: 978-83-8043-751-7

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 321

---

[1] „Anioły w legendach polskich”: http://www.zapomnianabiblioteka.pl/2021/06/anioy-w-legendach-polskich.html

Świętokrzyskie regionalia (cz. 122)

 

Paweł Tkaczyk, Krzysztof Pęczalski

„Katedra Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kielcach”

 

Ten oryginalny w formie album jest wspólnym dziełem dwóch autorów: ks. Pawła Tkaczyka, dyrektora Muzeum Diecezjalnego w Kielcach, mającego pod swoją troskliwą pieczą zabytki sakralne znajdujące się na terenie diecezji kieleckiej, oraz Krzysztofa Pęczalskiego, znanego kieleckiego fotografa, od lat zajmującego się dokumentowaniem urody i walorów ziemi świętokrzyskiej.

Historia kieleckiej katedry obchodzącej właśnie swój jubileusz 850-lecia została zatem opowiedziana zarówno poprzez sugestywne, barwne słowo, jak i piękny, nastrojowy obraz. Przeglądając karty albumu, zgłębiamy burzliwą biografię tej świątyni, powstałej z fundacji biskupa krakowskiego Gedeona w 1171 r. i poświęconej w 1213 r. przez jego następcę bpa Wincentego Kadłubka. Na przestrzeni wieków, zachowując ciągłość kultu, przechodziła szereg architektonicznych przeobrażeń, zyskując w końcu obecny wygląd barokowej budowli, z wysmukłą sygnaturą oraz apsydą z romańskich ciosów pozostałych po pierwotnym kościele i naznaczonych gmerkami, znakami pierwszych budowniczych. Z kolejnych rozdziałów – Niebo, Ofiara, Skarb – dowiadujemy się wielu ciekawych informacji na temat programu ikonograficznego dekoracji malarskiej tej bazyliki, wyposażenia wnętrza i otoczenia kościoła, licznych ołtarzy, w tym głównego z imponującą nastawą i obrazem Wniebowzięcia NMP autorstwa Szymona Czechowicza, czy cennych zabytków przechowywanych w katedralnym skarbcu.

Zapoznając się z materialnym bogactwem kieleckiej katedry, poznajemy też jej gospodarzy i opiekunów: biskupów i proboszczów, artystów i mecenasów, duchownych i świeckich, którzy na miarę własnych możliwości dbali o swoją świątynię, będącą świadkiem ich silnej wiary i dziejowych przemian. Historia kieleckiej katedry to wszak szczególny dokument życia tutejszej wspólnoty wiernych i samych Kielc.

 

Ks. Paweł Tkaczyk, ur. w 1969 r., dr historii sztuki, dyrektor Muzeum Diecezjalnego w Kielcach, dyrektor ds. Budownictwa Sakralnego i Kościelnego diecezji kieleckiej, kapłan i wykładowca.

Krzysztof Pęczalski, ceniony fotograf, operator kamery, ur. w Pińczowie, zawodowo związany z ziemią świętokrzyską i Ponidziem. Jego prace ilustrują m.in. liczne albumy poświęcone tym małym ojczyznom.

 

Źródło:

https://www.jednosc.com.pl/teologia-20/6005/katedra-wniebowziecia-najswietszej-maryi-panny-w-kielcach

 

Wydawca: Jedność

ISBN: 978-83-8144-585-6

Liczba stron: 300

Rok wydania: 2021

„ks. Jan Gnatowski (1855-1925) na tle epoki”

 

Jan Maria Jackowski „ks. Jan Gnatowski (1855-1925) na tle epoki”

Biografia historyczna

 

Książką jest pierwszą biografią historyczną ks. prał. Jana Gnatowskiego (1855 – 1925), który był nie tylko cenionym kapłanem, lecz również uznanym pisarzem i publicystą, a także dyplomatą papieskim. Jego otwarty umysł oraz znajomość społecznych, kulturowych i religijnych realiów ówczesnej Europy, szerokość zainteresowań intelektualnych i osiągnięcia literackie, a także szeroka działalność społeczna spowodowały, że należał do grona najwybitniejszych przedstawicieli polskiej inteligencji przełomu XIX i XX wieku.

Źródło:

https://wydawnictwo.uksw.edu.pl/ksiegarnia/175-ks-jan-gnatowski-1855-1925-na-tle-epoki.html

Więcej o publikacji:

https://www.ekai.pl/powstala-biografia-historyczna-ks-jana-gnatowskiego

 

Wydawca: 

Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego

Seria wydawnicza: W służbie Niepodległej

ISBN: 978-83-8090-500-9

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 552

„Wojna i wiara. 1920”

 

Dariusz Walusiak „Wojna i wiara. 1920”

 

Rzecz o kulisach wojny polsko-bolszewickiej oraz o jej kulminacyjnym wydarzeniu: Bitwie Warszawskiej, która w 1920 r. zadecydowała o losach Polski i świata. Jest to jednak książka wyjątkowa. Autor koncentruje się nie tyle na działaniach zbrojnych, strategii wojskowej, rozkazach dowódców i bohaterskich czynach żołnierzy, ile raczej na duchowym aspekcie tej wojny, który okazał się decydujący. Mówi o cudownej interwencji Matki Bożej, która objawiła się czerwonowarmistom powstrzymując ich krwawą ofensywę. Opowiada też o nadzwyczajnej przemianie Polaków, którzy w godzinie próby podnieśli się ze stanu duchowego zagubienia, dezorientacji a nawet dekadencji, by z żywą wiarą stanąć w obronie Ojczyzny stojącej w obliczu śmiertelnego niebezpieczeństwa.

Źródło:

https://www.aromatslowa.pl/wojna-i-wiara-1920-dariusz-walusiak

 

Wydawca: Wydawnictwo AA

ISBN: 978-83-7864-011-0

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 192

Świętokrzyskie regionalia (cz. 121)

 

ks. Bartłomiej Krzos 

„Przewodnik po dziejach Diecezji Sandomierskiej”

 

W 2018r. Diecezja Sandomierska obchodzi piękny jubileusz 200 lat swojego istnienia. Z tej okazji powstała niniejsza książka, która w przystępny sposób opisuje dzieje ziem leżących obecnie w granicach diecezji.

 

Źródło:

https://wds.pl/200-lat-diecezji-sandomierskiej-przewodnik-po-dziejach-diecezji-sandomierskiej,c111,p1011,pl.html

 

Wydawca: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu

ISBN: 978-83-8101-205-8

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 432

Świętokrzyskie regionalia (cz. 120)

 

Elżbieta Orzechowska

„Duchowieństwo diecezji sandomierskiej w Powstaniu Styczniowym”

 

Zryw niepodległościowy 1863r. był ściśle powiązany z religijną motywacją społeczeństwa i katolicką tożsamością narodu. Uwidoczniło się to w zespoleniu ze sobą dwóch popularnych wówczas haseł: obrony wiary i wolności ojczyzny. Ludzie Kościoła nie pozostali obojętni na te wezwania. Nie znaczy to, że wszyscy solidarnie i jednomyślnie opowiedzieli się za walką zbrojną. Postawy duchowieństwa rzymskokatolickiego, podobnie jak innych grup społecznych w Królestwie Polskim, były bardzo zróżnicowane. Bezpośredni udział księży w insurekcji - wbrew twierdzeniu wielu badaczy - nie był też powszechny.

 

Zadaniem autorki było ukazanie w tej publikacji wielorakich zachowań duchownych diecezji sandomierskiej w dobie Powstania Styczniowego. Razem z innymi uczestnikami zrywu zbrojnego odegrali oni bowiem ważną rolę w podtrzymywaniu i utrwalaniu narodowej tożsamości i wolnościowych dążeń społeczeństwa polskiego, bez których nie byłoby wydarzeń 1918 r. Książka ukazuje się w ważnym czasie dla dziejów Polski: w setną rocznicę odzyskania niepodległości po 123 latach niewoli.

 

Źródło:

https://wds.pl/200-lat-diecezji-sandomierskiej-duchowienstwo-diecezji-sandomierskiej-w-powstaniu-styczniowym,c111,p1013,pl.html

 

Wydawca: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu

ISBN: 978-83-8101-206-5

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 520

Świętokrzyskie regionalia (cz. 119)

 

ks. Bogdan Stanaszek „Diecezja Sandomierska 1818-2018”

Tradycje historyczne

 

Historyk napotyka na spore przeszkody, chcąc opisać dzieje diecezji. Wbrew pierwszym skojarzeniom nie chodzi tu o granice, kościoły, nawet te zabytkowe, majątki, również te wielkie. Te czynniki są ważne, ale podmiotem w historii jest człowiek. To ludzie tworzą instytucje, wznoszą budynki, wytyczają granice jednostek administracyjnych. Chcąc przedstawić historię diecezji rozumianej jako wspólnota wierzących trzeba przede wszystkim przypomnieć ludzi, który ją kształtowali. Spojrzenie badacza koncentruje się na duchownych, a świeccy pojawiają się niejako w tle, choć przecież oni współtworzą Kościół. Pewno usprawiedliwieniem takiego ujęcia jest fakt, że to biskupi i księża nadają ton pracy duszpasterskiej, a bez ich zaangażowanie życie religijne obumiera. Ze wstępu

 

Źródło:

https://wds.pl/200-lat-diecezji-sandomierskiej-diecezja-sandomierska-1818-2018,c111,p1019,pl.html

 

Wydawca: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu

ISBN: 978-83-8101-197-6

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 160

„Anioły w legendach polskich”

 

Herbert Oleschko „Anioły w legendach polskich”

 

„Wierzę w istnienie dobrych oraz złych duchów, wierzę w ich misję i niebagatelny wpływ tak na losy indywidualne, jak i całych społeczności oraz państw”. Herbert Oleschko

Każde miejsce ma swojego ducha – genius loci – który sprawia, że jest ono niepowtarzalne. Anielskie legendy zaprezentowane w tym tomie są osadzone w konkretnej czasoprzestrzeni oraz powiązane z wydarzeniami i osobami kształtującymi dzieje Polski. Szerokie tło historyczne i odwołania do źródeł pozwalają czytelnikowi lepiej zrozumieć poszczególne opowieści, naświetlając ich bogate konteksty i rozmaite uwarunkowania.

 

Książka adresowana jest nie tylko do osób zajmujących się tematyką anielską. Ogrom przedstawionego w niej materiału historycznego i etnograficznego z pewnością zainteresuje wszystkich, którym drogie są dzieje Ojczyzny i jej kultura duchowa.

 

Źródło:

https://wydawnictwom.pl/duchowosc/6682-anioly-w-legendach-polskich--9788380437470.html

 

Wydawca: Wydawnictwo M

ISBN: 978-83-8043-747-0

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 304

„Jako serce pośrodku ciała…”

 

Marek Walczak, Agata Wolska (red.) „Jako serce pośrodku ciała…”

Kultura artystyczna kościoła Mariackiego w Krakowie

 

Jako serce pośrodku ciała… Kultura artystyczna kościoła Mariackiego w Krakowie to niezwykle obszerny i bogato ilustrowany tom, przygotowany we współpracy z parafią Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny dzięki ogromnemu wysiłkowi i zaangażowaniu redaktorów naukowych, prof. Marka Walczaka i dr Agaty Wolskiej, a przede wszystkim grona ponad 50 znakomitych historyków, historyków sztuki, muzykologów i konserwatorów, którzy zechcieli ubogacić treść książki prezentacją swoich ustaleń.

 

Publikacja jest adresowana zarówno do profesjonalnych badaczy dziejów i kultury artystycznej jednej z najpiękniejszych i najważniejszych świątyń w Polsce, jak i do miłośników zabytków i historii tego wyjątkowego kościoła. Na kartach książki Czytelnicy znajdą wnikliwe studia poświęcone kontekstom historycznym i społecznym funkcjonowania krakowskiej fary, zagadnieniom architektonicznymi i funeralnym, liturgii i jej oprawie muzycznej oraz wyposażeniu świątyni z uwzględnieniem niezwykle szerokiego spektrum związanej z nim problematyki. Pisząc o kwestiach znanych, Autorzy dokonują reinterpretacji dotychczasowych ustaleń, a duża część tekstów – jak podkreślają redaktorzy naukowi w słowie wstępnym – „ma charakter pionierski (np. studia dotyczące spraw liturgii i jej oprawy muzycznej, topografii i krypt, dziejów cmentarza parafialnego albo architektury kamienicy penitencjarzy) i będzie stanowić punkt wyjścia dla przyszłych pogłębionych badań”.

 

Spis treści

9 ks. infułat Dariusz Raś, archiprezbiter bazyliki Mariackiej w Krakowie „Jako serce pośrodku ciała”. Słowo w czasie mszy świętej. Kraków, 23 kwietnia 2016 roku 

11 ks. arcybiskup Grzegorz Ryś, metropolita łódzki Kościół jest Oblubienicą 

16 Marek Walczak, Agata Wolska Słowo od redaktorów naukowych 

17Krzysztof J. Czyżewski, Marek Walczak „Jako serce pośrodku ciała”. Wprowadzenie do problematyki historycznoartystycznej kościoła Mariackiego w Krakowie 

45 Monika Jakubek-Raczkowska, Juliusz Raczkowski Średniowieczne fary wielkich miast pruskich – współczesne problemy badawcze i konserwatorskie 

55 Zdzisław Noga Krakowska gmina miejska a kościół farny w okresie przedindustrialnym 

63 ks. Szymon Fedorowicz Służba Boża w kościele Mariackim w Krakowie na przestrzeni wieków na przykładzie wybranych zagadnień 

75 ks. Janusz Królikowski Nieznane kazanie Jacka Mijakowskiego OP wygłoszone w kościele Mariackim w Krakowie w Wielki Piątek 1630 roku 

91 Elżbieta Zwolińska Salve sancta Parens. O dźwiękowej oprawie liturgii w krakowskiej świątyni Mariackiej w pierwszej połowie XVI wieku

101 Andrzej Edward Godek Repertuar osiemnastowiecznych mansjonarskich ksiąg liturgicznych z Archiwum Bazyliki Mariackiej w Krakowie

109 Elżbieta Knapek Świętosław Milczący i jego ikonografia w świetle nowych źródeł 

115 Piotr Pajor Co wiemy o pierwszym gotyckim kościele Mariackim? Rekonstrukcja, fazy budowy, styl 

127 Jakub Adamski Kim był Heynricus parlirer zatrudniony przy wznoszeniu kościoła Mariackiego? Uwagi o architekturze korpusu fary i przemianach w organizacji prac budowlanych w późnośredniowiecznym Krakowie

137 Sonia Bała Maswerki kościoła Mariackiego w Krakowie w świetle zachowanej ikonografii 

153 Waldemar Komorowski Kamienica spowiedników i inne domy duchowieństwa mariackiego 

161 Michał Kurzej Uwagi o aranżacji kościoła Mariackiego w czasach ks. Jacka Łopackiego 

171 Natalia Koziara Realizacje malarskie Andrzeja Radwańskiego dla kościoła Mariackiego 

179 Joanna Daranowska-Łukaszewska Źródła dekoracji stropu w pomieszczeniu reprezentacyjnym na drugim piętrze kamienicy penitencjarzy mariackich w Krakowie 

183 Michał Wardzyński Rzeźba i mała architektura marmurowa pierwszej połowy XVII wieku w kościele Mariackim: analiza historyczno-materiałoznawcza, pochodzenie warsztatowe, przemiany tradycji artystycznych 

195 Wojciech Walanus Caemeterium circa hanc Ecclesiam est amplum. O wyglądzie dawnego cmentarza przy kościele Mariackim w Krakowie

207 Aldona Sudacka Krypty grobowe i groby w kościele Mariackim w Krakowie w świetle archiwaliów i badań terenowych 

219 Katarzyna Mikocka-Rachubowa Nagrobek Marcina Leśniowolskiego w kościele Mariackim w Krakowie 

227 Aleksander Stankiewicz Z dziejów fundacji mieszczan krakowskich. Grobowiec Franckowiczów i Lodwigów 

237 Weronika Rostworowska-Kenig Kościół Mariacki jako nekropolia obywatelska w okresie Wolnego Miasta Krakowa 

249 Barbara Ostafin Fundacje kościelne Tadeusza Polaczka-Korneckiego (1885–1942) dla kaplicy św. Łazarza w kościele Mariackim w Krakowie 

253 Katarzyna Płonka-Bałus Bracia Hutterowie i Biblia altarystów kościoła Mariackiego 

261 Adam Spodaryk Zaginiony ołtarz Michała Lancza z Kitzingen z kaplicy Nawrócenia św. Pawła w kościele Mariackim w Krakowie 

271 Masza Sitek Retabulum świętych Janów z kaplicy Bonerowskiej. Problem istnienia 

289 Jerzy Żmudziński Matka Boska Częstochowska w kościele Mariackim w Krakowie. Dzieje wizerunku na tle początkowych dziejów kultu 

297 Piotr Kołpak Znaczenie średniowiecznych witraży w prezbiterium kościoła Mariackiego w Krakowie na przestrzeni dziejów 

309 Dobrosława Horzela „Szyby kolorowe”. Akwarelowa dokumentacja średniowiecznych witraży kościoła Mariackiego 

317 Danuta Czapczyńska-Kleszczyńska, Tomasz Szybisty Przyczynek do biografii artystycznej ks. Bronisława Mazura, ostatniego projektanta witraży do kościoła Mariackiego w Krakowie 

323 Agata Felczyńska Dzwony bazyliki Mariackiej – pozornie dobrze znany zespół dzieł dawnego ludwisarstwa 

331 Magdalena Adamska O złotym kielichu Błażeja Szeligowskiego 

343 Katarzyna Moskal „Krzyż staroświeckiey roboty szyty”. Gotyckie haftowane preteksty w skarbcu kościoła Mariackiego w Krakowie jako źródło informacji o parafii i mieszczanach 

355 Anna Warzecha Haft Kościoła wschodniego w skarbcu bazyliki Mariackiej w Krakowie 

365  Joanna Sławińska Kobierce perskie tzw. polskie (tapis polonais) w kościele Mariackim

379 Beata Biedrońska-Słotowa Niekonwencjonalne dary dla kościoła Mariackiego i sposoby ich zastosowania 

383 Maria Porucznik Ksiądz archiprezbiter Józef Krzemieński jako opiekun i fundator szat liturgicznych oraz tkanin ze skarbca kościoła Mariackiego w Krakowie 

393 Aleksandra Hola, Jacek Bagniuk, Michał Płotek, Małgorzata Walczak, Grażyna Korpal Badania sześciu obrazów Hansa Süssa z Kulmbachu przedstawiających sceny z życia św. Katarzyny Aleksandryjskiej: przyczynek do rozważań na temat miejsca powstania i pierwotnej funkcji cyklu 

399 Katarzyna Pakuła-Major, Aleksandra Hola Konserwacja cyklu obrazów z ołtarza z kamienicy księży penitencjarzy 

405 Małgorzata Nowalińska Badania i konserwacja obrazu Matki Boskiej z Dzieciątkiem  (po połowie XV wieku) w typie Hodegetrii Krakowskiej w ołtarzu kaplicy Loretańskiej kościoła archiprezbiterialnego Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Krakowie 

411 Anna Wyszyńska Strój w twórczości Wita Stwosza na przykładzie ołtarza mariackiego 

421 Agata Dworzak Uroczystości rocznicowe fundacji kościoła Mariackiego w 1726 roku 

429 Iwona Kęder Kościół Mariacki w dziewiętnastowiecznej ikonografii 

437 Anna Bednarek, Wojciech Walanus „Rzecz to zapewne niełatwa, gdzie mało światła słonecznego, a pełno zawsze pobożnych”. O najstarszych fotografiach ołtarza mariackiego Wita Stwosza 

449 Agata Wolska Niezamknięty rozdział – restytucje dzieł sztuki zrabowanych z kościoła Mariackiego podczas drugiej wojny światowej 

 

467 Wykaz skrótów

469 Bibliografia

521 Spis ilustracji

 

Źródło:

https://vistulana.pl/produkt/jako-serce-posrodku-ciala-kultura-artystyczna-kosciola-mariackiego-w-krakowie

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

ISBN:  978-83-65548-61-0

Rok wydania: 2020-2021

Liczba stron: 630

„Kult świętych patronów Królestwa Polskiego w czasach Jagiellonów”

 

Piotr Kołpak „Kult świętych patronów Królestwa Polskiego w czasach Jagiellonów”

 

Publikacja ta jest pierwszą próbą monograficznego opracowania kultu świętych patronów państwa polskiego w czasach jagiellońskich. Pracy tej nie należy jednak traktować jako zbioru tradycyjnych monografii poszczególnych świętych, lecz jako wszechstronne opracowanie znaku władzy uczestniczącego w różnych sferach życia politycznego i religijnego. Skonstruowana w pierwszej połowie XV stulecia w środowisku katedry krakowskiej koncepcja grupy patronów Królestwa Polskiego ujmowała postaci świętych Stanisława, Wojciecha, Wacława i Floriana. Od tej pory, aż do końca XVI w. znakiem tym posługiwano się w kontekście takich zjawisk, jak: zmagania polityczne między dworami władców a episkopatem, spory między hierarchami kościelnymi, krystalizowanie się narodu polskiego czy osobista dewocja ludzi władzy.

 

Autor omawia kolejne przekazy pisane oraz ikonograficzne, bada ich możliwości transmisyjne oraz pyta o ich znaczenie dla nadawców i odbiorców, chcąc wpisać je w całość kulturową. Choć analiza zjawiska sprawia wrażenie kontemplowania wybrakowanej mozaiki kultu świętych orędowników, to w rezultacie pozwala  zrozumieć ideę świętego patronatu nad państwem polskim w czasach jagiellońskich.

 

Źródło:

https://vistulana.pl/produkt/kult-swietych-patronow-krolestwa-polskiego-w-czasach-jagiellonow

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

Seria wydawnicza: Monografie Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

ISBN: 978-83-65548-73-3

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 431