„Łódź. Historia wielokulturowego miasta przemysłowego w XX wieku”

 

Hans-Jürgen Bömelburg „Łódź. Historia wielokulturowego miasta przemysłowego w XX wieku”

 

Hans-Jürgen Bömelburg prezentuje nowatorskie, całościowe i bogato udokumentowane ujęcie historii Łodzi, snując pasjonującą opowieść o tym drugim co do wielkości przez cały wiek XX polskim mieście z perspektywy wielokulturowości i wielojęzyczności. Rozkwit tej miejscowości był zasługą niemieckich, żydowskich i polskich fabrykantów tekstylnych, kupców, a także robotników, zwłaszcza robotnic, żyjących często w warunkach ubóstwa i niepewności. Ta społeczność kształtowała wizerunek Łodzi jako „miasta wielu kultur”. Autor pokazuje również jej rozpad na grupy narodowe w latach trzydziestych oraz rozsadzenie jej od środka i zagładę w czasie drugiej wojny światowej (poprzez eksterminację ludności żydowskiej i wymordowanie polskich elit), kiedy okupowana przez Niemców Łódź nosiła nazwę Litzmannstadt. Po 1945 roku wysiedlenia i dyskryminacje (głównie na fali antysemityzmu w 1968 roku) dopełniły dzieła zniszczenia wielokulturowego dziedzictwa metropolii. Łódzki przemysł włókienniczy, niedoinwestowany w Polsce Ludowej, w okresie transformacji nie mógł zaś liczyć na wsparcie ze strony kolejnych rządów, co przy utracie większości rynków zbytu doprowadziło do jego upadku, a w konsekwencji do deklasacji miasta. Dzisiejsza Łódź usiłuje zachować swoją spuściznę historyczną, jednak w obliczu zaniku dawnej wielojęzyczności i wielokulturowości jest to ogromnym wyzwaniem.

 

Książka na stronie wydawcy:

https://ksiegarnia.uni.lodz.pl/lodz-p-2488.html

 

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tłumacz: Łukasz Plęs

ISBN: 978-83-8331-190-6

Rok wydania: 2024

Liczba stron: 978-83-8331-190-6

Społeczne światy Studia Małych Form Filmowych „Se-Ma-For” w Łodzi

 

Ewa Ciszewska, Agata Hofelmajer-Roś, Michał Pabiś-Orzeszyna, Szymon Szul

Społeczne światy Studia Małych Form Filmowych „Se-Ma-For” w Łodzi

 

Książka jest monografią Studia Małych Form Filmowych „Se-Ma-For”, będącego środkowoeuropejską wytwórnią filmów animowanych, która działała w Łodzi w latach 1946–1999. Publikacja prezentująca analizy społecznych światów produkcji filmów animowanych w Se-Ma-Forze wpisuje się w tradycje empirycznych badań historii polskiej kinematografii jako instytucji życia społecznego. Przyjęta w monografii perspektywa, zorientowana na pozaestetyczne determinanty, odchodzi od imperatywu interpretowania kanonicznych utworów. Publikacja jest efektem spotkania kolektywnie tworzonego metaarchiwum z wypracowanymi w trakcie badań praktykami poznawczymi. Pytania stawiane w poszczególnych rozdziałach niosą piętno osobistych temperamentów badawczych, różnią się także stopniem użycia poszczególnych elementów metaarchiwum – w rozdziale pierwszym wiele jest archiwaliów, w drugim – danych ilościowych, zaś trzeci i czwarty ekstensywnie opierają się na przeprowadzonych w trakcie projektu wywiadach. Transdyscyplinarny charakter badania widoczny jest w łączeniu metodologii charakterystycznych dla filmoznawczych badań produkcji, socjologii sztuki i socjologii relacyjnej oraz prozopografii. Używanie „wędrujących pojęć” (pole, świat sztuki, osoba, przestrzeń, innowacja), ale także testowanie „wędrujących praktyk”, takich jak mikrohistoria, pozyskiwanie historii ustnej (czy relacji świadka), studium przypadku i badanie w archiwum, pozwalają na zrozumienie unikatowości aktora społecznego, który nie jest ani fabryką, ani grupą artystyczną, ale jednocześnie zawiera w sobie elementy składowe obu tych form organizacji życia społecznego.

Książkę wyróżnia mocny fundament metodologiczny, a w drugiej kolejności – szeroka baza źródłowa, która obejmuje niepublikowane archiwalia, dane ilościowe oraz zapisy rozmów z byłymi pracownikami studia Se-Ma-For. We wstępnej części pracy drobiazgowo przedstawiono założenia i realizację grantu, który stał u podstaw tej publikacji, oraz charakterystykę metody naukowej łączącej elementy socjologii, production studies, tradycyjnej historii kina, prozopografii z niewielką domieszką antropologii.

Monografia uderza w rozmaite mity narosłe wokół działalności Se-Ma-Fora. To przede wszystkim opowieść o przełamywaniu kryzysów, o konieczności funkcjonowania w gospodarce niedoboru, o niekończącym się paśmie problemów z zatrudnieniem, pieniędzmi, sprzętem, lokalami i partnerami. W tak opowiedzianej historii filmy schodzą na dalszy plan, a na pierwszy wysuwają się twarde dane z archiwów, relacje świadków, liczby i zestawienia. Z tej perspektywy nie widać co prawda zbyt wielu filmów ani tym bardziej anegdot, ale możemy w zamian dostrzec ukryte mechanizmy produkcyjne, nieoczywiste relacje między pracownikami, krzyżujące się intencje rozmaitych grup interesu, innowacyjne rozwiązania na planie filmowym. Z recenzji prof. Pawła Sitkiewicza

Nie mamy tutaj do czynienia z powodzią faktów historycznych, lecz bardzo przemyślanym studium, w którym wydobyte na plan pierwszy zostały aspekty najistotniejsze: baza materiałowa i techniczna, relacje wewnątrz (i nie tylko wewnątrz) zespołu, współpraca z innymi konfiguracjami produkcyjnymi, trwałość i charakter zatrudnienia czy usprawnienia procesu realizacji filmów. Wartość rozprawy oraz wyjątkowo twórczo zaprojektowana warstwa metodologiczna czynią zeń pracę wzorcową dla badaczy i badaczek. Można bowiem wykorzystywać wypracowane w zespole instrumentarium do badań innych instytucji produkcji filmowej.

Na potrzeby tego projektu zastosowano oryginalne połączenie metodologiczne, nie tylko inspirowane badaniami produkcyjnymi, lecz także socjologią sztuki, socjologią twórczości, refleksją nad sieciowością, badaniami wytwórni filmowych, komparatystyką czy wreszcie prozopografią. Ten miks metodologiczny cechowały harmonijne połączenia, funkcjonalność i okazał się on ostatecznie płodny poznawczo. Z recenzji prof. Marcina Adamczaka

Publikacja powstała w ramach projektu CEUS-UNISONO Narodowego Centrum Nauki oraz Czeskiej Agencji Grantowej pt. „Studia animacji filmowej w Gottwaldovie i Łodzi (1945/47-1990) – porównawcza biografia zbiorowa”, realizowanego na Uniwersytecie Łódzkim, nr rejestracyjny 2020/02/Y/HS2/00015 oraz na Uniwersytecie Masaryka w Brnie, nr rejestracyjny GF21-04081K

 

Książka na stronie wydawcy:

https://ksiegarnia.uni.lodz.pl/spoleczne-swiaty-studia-malych-form-filmowych-se-ma-for-w-lodzi-p-2515.html

Spis treści:

https://ksiegarnia.uni.lodz.pl/spoleczne-swiaty-studia-malych-form-filmowych-se-ma-for-w-lodzi-p-2515.html

 

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

ISBN: 978-83-8331-646-8

Rok wydania: 2025

Liczba stron: 252

„Łódzkie. Między Bzurą, Pilica i Wartą. Przewodnik”

 

Mirek Osip-Pokrywka „Łódzkie. Między Bzurą, Pilica i Wartą. Przewodnik”

 

Województwo łódzkie usytuowane w samym centrum Polski pozbawione jest sztandarowych atrakcji turystycznych, jakimi mogą się chwalić nadbałtyckie plaże, karpackie szlaki górskie, czy mazurskie jeziora. Są nawet tacy, którzy mieszkając tu po kilkanaście lat, nie znajdują wokół siebie nic ciekawego. Dowody na to, jak niewiele widzą, znajdą Państwo na następnych blisko dwustu stronach tej książki. Odkryłem ich dla Państwa 40 – tyle, ile jest podrozdziałów tej publikacji. Bo nie jest to typowy przewodnik. To raczej zbiór opowieści o miejscach szczególnych. Czasami są to duże aglomeracje, niewielkie miasteczka, wielokrotnie wioski, ale również obiekty przyrodnicze. Każda z opowieści rozwijana jest wokół konkretnej historii, legendy, przekazu ludowego lub postaci. Uzupełnieniem każdego takiego eseju są informacje zawarte w ramkach. Pozwalają one czytelnikowi na lepszą orientację na miejscu, ocenę kontekstu i doradzają, co warte jest obejrzenia w okolicy.

 

Przewodnik opisuje:

– główne krainy geograficzne i historyczne województwa łódzkiego ze szczegółowymi mapami: od północy Ziemia Łęczycka i Łowicka, na zachodzie Ziemia Sieradzka, na wschodzie Ziemia Rawska i Tomaszowska, oraz na południu Ziemia Wieluńska i Ziemia Piotrkowska.

– ponad 100 miejsc. Miasta, miasteczka, wioski – a tam około pół tysiąca zabytkowych obiektów. Szlaki piesze, rowerowe i kajakowe. Kompleksy leśne, parki krajobrazowe, rezerwaty i pomniki przyrody. Szlaki wodne i malownicze doliny głównych rzek: Bzury, Pilicy i Warty.

– wszystko zilustrowane autorską fotografią – ponad 600 kolorowych zdjęć.

 

Mirek Osip-Pokrywka podróżuje po świecie i publikuje materiały o ciekawych miejscach, krajach i kulturach w magazynach podróżniczych, pismach popularnonaukowych i periodykach krajoznawczych. Wydał (także z żoną) kilkanaście przewodników turystycznych i albumów fotograficznych. Za ostanie swoje dzieło, dwutomowy Leksykon Zabytków Architektury Kresów Wschodnich, podczas Warszawskich Targów Książki w 2018 r. otrzymał Nagrodę Magellana w kategorii Wydarzenie Roku.

 

Przewodnik na stronie wydawcy:

https://www.jednosc.com.pl/teologia-20/7610/lodzkie-miedzy-bzura-2c-pilica-i-warta-przewodnik

 

Wydawca: Jedność

ISBN: 9788381449939

Liczba stron: 192

Rok wydania: 2023

„Łódź w obiektywie Romana Wajnikonisa 1918-1939”

 

„Łódź w obiektywie Romana Wajnikonisa 1918-1939”

Agnieszka Janik (oprac.).

Album zawiera wybór zdjęć przedstawiających rodzinę fotografa oraz łódzkie ulice, parki i uroczystości w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Publikację wzbogacają materiały archiwalne dotyczące życia Romana Wajnikonisa z zasobu Archiwum Państwowego w Łodzi, które razem z Naczelną Dyrekcją Państwową jest współwydawcą albumu.

 

Publikacja na stronie wydawcy:

https://www.lodz.ap.gov.pl/p,3,publikacje

Więcej o publikacji:

https://www.lodz.ap.gov.pl/art,64,w-obiektywie-romana-wajnikonisa

 

Wydawca: Archiwum Państwowe w Łodzi

ISBN: 978-83-64806-88-9

Rok wydania: 2016

Liczba stron: 123

„Koniec łódzkiej Belle Époque”

 

„Koniec łódzkiej Belle Époque - wspomnienia emigrantki. Maria Eryka Geyer”

Łukasz Jaworski, Piotr Zawilski (red.)

 

Przetłumaczone wspomnienia emigrantki Marii Eryki Geyer stanowią zbiór wspomnień autorki „… z ponad czterdziestu lat życia, rodzinnych radości i dramatów, podróży i ciekawych postaci, a wszystko to na tle burzliwych dziejów Europy pierwszej połowy XX wieku”.

 

Publikacja na stronie wydawcy:

https://www.lodz.ap.gov.pl/p,3,publikacje

Więcej o publikacji:

https://uml.lodz.pl/kalendarz-wydarzen/wydarzenie/55047/2022/10/27/?L=344

 

Wydawca: Archiwum Państwowe w Łodzi

ISBN: 978-83-958553-0-6

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 200

„Przewodnik po filmowej Łodzi”

 

Maciej Kronenberg, Krzysztof Olkusz „Przewodnik po filmowej Łodzi”

Wydanie nowe

 

Dwóch autorów, blisko 400 stron, a na nich ok. 250 tytułów filmów i seriali, ok. 300 miejsc na terenie miasta. Do tego ok. 250 zdjęć, w tym blisko sto werków i kadrów. Tak w telegraficznym skrócie można by opisać nowe wydanie "Przewodnika po filmowej Łodzi".

Dekadę po pierwszym wydaniu oddajemy w ręce czytelników nową wersję - poprawioną i uzupełnioną zarówno o produkcje z ostatnich 11 lat, jak również o te starsze przy których z biegiem lat udało nam się potwierdzić ich łódzkie plenery.

Wstęp do książki, a także konsultacje merytoryczne zapewnił Mieczysław Kuźmicki, wieloletni dyrektor Muzeum Kinematografii. Partnerami tego wydania są Łódzka Organizacja Turystyczna, EC1 Miasto Kultury, Łódź Film Commission, Łódź Miasto Filmu UNESCO, Stare Kino Cinema Residence oraz Lecznica Pod Koniem.

Źródło:

https://regiocentrum.pl/wydawnictwo/przewodnik-po-filmowej-lodzi-wydanie-nowe

 

Wydawca: Centrum Inicjatyw na rzecz Rozwoju REGIO

ISBN: 978-83-9490706-8

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 382

„Przewodnik po secesji w Łodzi i województwie łódzkim”

 

Maria Nowakowska „Przewodnik po secesji w Łodzi i województwie łódzkim”

 

Nowa Sztuka do dziś budzi żywe, choć sprzeczne emocje. Dla jednych jest ostoją kiczu i pozbawionej treści dekoracyjności, dla innych okresem pełnym „wybujałego” piękna, odrzucającego skostniałe rygory. Niektórzy widzą w niej łabędzią pieśń odchodzącej w przeszłość „ornamentalnej wyobraźni”, która jako pogrobowiec XIX wieku musiała ustąpić pod naporem nowoczesności.

Secesja to ważny, choć krótki rozdział w historii architektury Łodzi. Śmiałe realizacje spod ręki Gustawa Landau-Gutentegera, Augusta Furuhjelma czy Dawida Lande – by wymienić tylko kilku z całej plejady twórców – do dziś cieszą oczy przechodniów, wzbogacając swoją urodą miejski pejzaż.

 

A jednak warto spojrzeć na początek XX wieku jako na kolebkę nie tylko Nowej Sztuki, ale i „Nowych Czasów”, w których Łódź – siłą swoich mieszkańców – pokonuje kolejne cywilizacyjne zapóźnienia, stawiając najnowocześniejsze w kraju szpitale, kina, banki i elektrownie. Nie znaczy to oczywiście, że przemilczymy grupę okazałych, bogato zdobionych kamienic i rezydencji. Parafrazując słowa wyryte na fasadzie wiedeńskiego Pawilonu Secesji: obdarzmy czasy przynależną im sztuką, sztukę – wolnością, Czytelnikom zaś dajmy należny im detal.

 

Powyższy tekst umieszczony na okładce przewodnika wprowadza w temat łódzkiej secesji. Na ponad 300 stronach opisanych zostało kilkadziesiąt przykładów sztuki secesyjnej z Łodzi i regionu, zarówno całych budynków, jak również mniejszych elementów, czy nawet detali. Całość jest bardzo bogato ilustrowana (ponad 200 fotografii!).

Przewodnik stanowi swoistą kontynuację książki "Łódzki detal. Przewodnik po Łodzi szlakami detali architektonicznych”, stworzoną przez Marię Nowakowską, twórczynię marki Łódzki detal.

Źródło:

https://regiocentrum.pl/wydawnictwo/przewodnik-po-secesji-w-lodzi-i-wojewodztwie-lodzkim

 

Wydawca: Centrum Inicjatyw na rzecz Rozwoju REGIO

ISBN: 978-83-949070-3-7

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 304

„Zapomniane miejsca. Łódzkie”

 

Jakub Jagiełło, Ewa Perlińska-Kobierzyńska, 

Aleksandra Szafrańska-Dolewska, Tomasz Szwagrzak

„Zapomniane miejsca. Łódzkie”

Przewodnik. II poszerzona edycja

 

10 lat temu ukazała się pierwsza edycja przewodnika „Zapomniane miejsca Łodzi i okolic”. Od tego czasu kilkanaście zabytkowych obiektów w nim przedstawionych zmieniło swój status. Cieszy fakt, że większość z nich została odnowiona lub jest w trakcie renowacji. Jedynie dwie budowle, drewniany dwór w Głupicach i elektrownia w Łodzi, zostały wyburzone. Wiatrak z miejscowości Zawada ocalał dzięki przeniesieniu go na teren skansenu w Łęczycy. Jak wynika ze wstępu do nowej edycji przewodnika, największe zmiany odnotowano w północnej części województwa, w okolicach Łęczycy, Łowicza i Kutna. Miejsce obiektów nie spełniających już zakładanych kryteriów przewodnika zajęły inne, odkryte przez autorów w czasie szeregu nowych wypraw i wycieczek.

 

Na kartach bogato ilustrowanego przewodnika czwórka autorów (Jakub Jagiełło, Ewa Perlińska-Kobierzyńska, Aleksandra Szafrańska-Dolewska oraz Tomasz Szwagrzak) opisała niemal 180 opuszczonych miejsc. Wśród mocno nadgryzionych zębem czasu obiektów znajdziemy dworki i pałace, w których wnętrzach hula dziś wiatr, wille dawnych fabrykantów i oczywiście zrujnowane zakłady przemysłowe. Są kościoły, w których od dawna wierni nie zbierają się na modlitwę i trudne do odnalezienia, zatopione w chaszczach cmentarze żydowskie i ewangelickie a także obiekty fortyfikacyjne.

 

Jak zawsze w przewodnikach serii „Zapomniane miejsca”, także i tym razem obok każdego z przedstawionych obiektów zamieszczone zostały informacje ułatwiające dotarcie do opisywanych miejsc[1]. Wybierając się na wyprawę szlakiem zapomnianych miejsc województwa łódzkiego nie należy zapominać o zachowaniu wszelkich środków ostrożności. Należy mieć oczy dookoła głowy, wiele bowiem z obiektów przypomnianych na kartach przewodnika znajduje się w złym stanie technicznym. Takie budowle zostały oznaczone w przewodniku ikonką wykrzyknika. Nie trzeba natomiast dodawać, że nie warto zwlekać z odwiedzaniem opisanych tu obiektów, za kilka lat po niektórych z zabytkowych budowli nie pozostanie zapewne żaden ślad. Polecam.

 

Przewodnik na stronie wydawcy:

https://www.wydawnictwocm.pl/zapomniane-miejsca-lodzkie-ii-poszerzona-edycja-p-625.html

 

Wydawca: CM

Seria wydawnicza: Zapomniane miejsca

ISBN: 978-83-66704-59-6

Liczba stron: 240

Rok wydania: 2021

---

[1] Seria "Zapomniane miejsca" na stronie wydawcy: https://www.wydawnictwocm.pl/zapomniane-miejsca-c-1_3_60.html

 

„Węgierska awantura. Narzeczona z kontrwywiadu”

 

Adam Nasielski „Węgierska awantura. Narzeczona z kontrwywiadu”

 

Przed wybuchem II wojny światowej dużym zainteresowaniem czytelników cieszyła się seria zeszytowa „Co tydzień powieść”. Ukazało się w niej kilkaset minipowieści oraz opowiadań znanych i mniej popularnych wówczas autorów. Nie mogło pośród nich zabraknąć twórców najpoczytniejszych kryminałów. Na zamówienie mającego siedzibę w Łodzi przy ulicy Piotrkowskiej wydawnictwa „Republika” maszynopisy wysyłał między innymi Adam Nasielski. W 1938 roku w jednym z numerów opublikowano jego minipowieść „Węgierska awantura”, a rok wcześniej wydrukowana została „Narzeczona z kontrwywiadu”.

 

Bohaterem pierwszego z utworów jest skromny ogrodnik Michał Gródecki. Zatrudniony w Ogrodzie Botanicznym mężczyzna prowadzi spokojne, monotonne życie. Jedyną rozrywką na jaką mogą mu pozwolić niezbyt wysokie dochody jest wyjście do kina. Michał szczególnie upodobał sobie westerny. Pewnego dnia Gródecki kupuje los na loterii organizowanej na rzecz głuchoniemych i ociemniałych. Nazajutrz okazuje się, że na los pada główna wygrana, samochód osobowy marki Fiat. Oszołomiony ze szczęścia ogrodnik bezzwłocznie postanawia wybrać się na przejażdżkę. W pewnym momencie paliwo się kończy, a samochód zatrzymuje się w dużej odległości od Warszawy. Pechowy kierowca, mimo obaw idzie w kierunku stojącej na odludziu willi. Ma nadzieję, że uda mu się zdobyć choć trochę benzyny. W willi spotyka podejrzanie zachowujących się mężczyzn oraz piękną kobietę.

 

„Narzeczona z kontrwywiadu” to historia miłości inżyniera Józefa Kosowskiego i młodej dziewczyny Jadzi. Bohaterowie pracują w zakładach „Karbon” w Łodzi. Wszystko układa się po myśli Kosowskiego do czasu pożaru fabryki. Mężczyzna po raz kolejny traci pracę i ląduje na bruku. Na szczęście los się do niego uśmiecha. Józef znajduje zatrudnienie w przedsiębiorstwie transportowym należącym do Wilhelma Hagena. Ze zdumieniem spostrzega, że w tym samym czasie pracę w firmie Hagena znajduje również panna Jadzia. Kilkanaście dni później inżynier otrzymuję propozycję wyjazdu służbowego do Berlina. Niebawem dowiaduje się, że z jego nowym zadaniem wiąże się podejrzana sprawa.

 

Obydwie historie, jak zawsze u Adama Nasielskiego, wypełnione są solidną dawką humoru[1]. Komicznych scenek, szczególnie w pierwszej z nich jest mnóstwo. Bohater „Węgierskiej awantury” przypomina do złudzenia Nikodema Dyzmę z powieści Tadeusza Dołęgi-Mostowicza. Jest także coś co łączy Gródeckiego z Koseckim. Obydwu mężczyznom zaglądało w oczy widmo bezrobocia. Niejednokrotnie kładli się głodni spać, a w kieszeniach nie raz hulał wiatr. Dlatego też cenili swoją pracę i starali się dawać więcej niż wymagali od nich przełożeni. Polecam.

 

Książka na stronie wydawcy:

https://www.wydawnictwocm.pl/adam-nasielski-wegierska-awantura-narzeczona-z-kontrwywiadu-kpw-89-p-540.html

 

Wydawca: CM

Seria wydawnicza: Kryminały przedwojennej Warszawy

ISBN: 978-83-66704-02-2

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 146

---

[1] Powieści Adama Nasielskiego: http://www.zapomnianabiblioteka.pl/search/label/Adam%20Nasielski

„Wynajęty morderca”

 

Anna Kłodzińska jako Stanisław Załęski „Wynajęty morderca”

 

Przełom lat 80. i 90. ubiegłego wieku. Początek przemian ustrojowych. Dziennik Telewizyjny zastąpiły Wiadomości, pojawiły się pierwsze komputery, funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej z dnia na dzień przeistoczyli się w policjantów. Na mundialu we Włoszech wicemistrzostwo zdobywa reprezentacja Argentyny, z nieodżałowanym Diego Maradoną w składzie. Warszawską giełdę towarową kontroluje Leon Wistek. Jego fortuna rośnie z każdym dniem. Dla Wistka pracują dziesiątki drobnych handlarzy. Obdarzony niezwykłą intuicją mężczyzna doskonale wie gdzie szukać dostawców i jaki towar należy sprowadzić by przyniósł największe zyski. Wszystko układa się po myśli rekina giełdowego do momentu pojawienia się konkurencji. Wistek nie potrafi pogodzić się z tym faktem i za wszelką cenę dąży do wyeliminowania przeciwnika, niejakiego Bystronia. Układa plan, którego realizacja ma sprawić, że jeszcze długo na warszawskiej giełdzie nie pojawi się nikt kto mógłby próbować podważyć jego pozycję.

 

„Wynajęty morderca” to jedna z niewielu powieści Anny Kłodzińskiej, która została wydana pod pseudonimem. Cechą wszystkich kryminałów tej autorki, począwszy od pierwszych, wydanych jeszcze w połowie lat 50. jest ich wyrównany poziom[1]. W latach 70. i 80. Kłodzińska uatrakcyjniała fabułę swoich książek wplatając w nią wątki szpiegowskie. Nadal jednak bardzo ważną rolę odgrywali funkcjonariusze służby śledczej z porucznikiem, kapitanem, majorem a później podpułkownikiem Szczęsnym. W niniejszej powieści jest nieco inaczej. Kłodzińska stara się ukazać w jaki sposób rodziły się pierwsze fortuny nad Wisłą. Nie ma agentów obcego wywiadu, ich miejsce zajęli biznesmeni i liczący na okruchy z ich stołów liczni pomagierzy. Pojawiają się także zwykli szarzy obywatele, którzy na własnej skórze, zaczynają odczuwać skutki dziejowych przeobrażeń. Nie każdy potrafi odnaleźć się w nowej sytuacji tak dobrze jak Wistek czy Bystroń.

 

Na kartach powieści nie spotkamy żadnego z milicjantów, przed którymi przez ponad trzy dekady drżeli warszawscy przestępcy. Szczęsny, Daniłowicz i Kręglewski znikli niczym napisy „Milicja” z Fiatów, Nys i Polonezów. Nowi bohaterowie w policyjnych mundurach mimo przejściowych trudności, radzą sobie niezgorzej od starszych, zasłużonych kolegów. Powieść, którą klamrą splata dramatyczny wątek miłosny, ukazała się już w 1991 roku i była ostatnią w dorobku pisarki. Ostatnią, ale jedną z najlepszych. Polecam.

 

Powieść na stronie wydawcy:

https://www.wydawnictwocm.pl/anna-klodzinska-wynajety-morderca-t-33-p-524.html

 

Wydawnictwo: CM

Seria wydawnicza: Najlepsze kryminały PRL

ISBN: 978-83-66371-88-0

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 192

---

[1] Powieści Anny Kłodzińskiej: http://www.zapomnianabiblioteka.pl/search/label/Anna%20K%C5%82odzi%C5%84ska

„Dzieci, których nie ma”

Renata Piątkowska „Dzieci, których nie ma”

Polen-Jugendverwahrlager der Sicherheitspolizei in Litzmannstadt – obóz po dziś dzień mało znany, nadal leży poza granicami naszej świadomości, naszego poznania, a nawet naszej wyobraźni… To miejsce, w którym prawo chroniące dzieci umarło z chwilą jego powstania. (…) Jakakolwiek ocena jest zbędna, słowa zbyt słabe, by oddać bestialstwo, bezmiar cierpienia i krzywdy, jakich doznały dzieci w łódzkim obozie przy ulicy Przemysłowej. Nie wolno nam dopuścić, by to, co się wydarzyło w obozie dla polskich dzieci w Łodzi, poszło w zapomnienie. (Renata Piątkowska)

Źródło:

https://www.wydawnictwoliteratura.pl/ksiazki/dla-mlodziezy/dzieci-ktorych-nie-ma

Recenzja książki:

https://www.granice.pl/recenzja/dzieci-ktorych-nie-ma/34197

Wydawca: Literatura

Ilustracje: Maciej Szymanowicz

ISBN:  978-83-7672-802-5

Rok wydania 2020

Liczba stron: 56

„Mecz o życie”

Piotr Sowiński „Mecz o życie”

Jesień 1982, podczas transmisji z pucharowego meczu Widzewa z Rapidem Wiedeń ginie kobieta. Śledztwo prowadzone przez łódzkich milicjantów zostaje umorzone. Jednak parę miesięcy później, w czasie następnego meczu Widzewa, w rozgrywkach Pucharu Mistrzów, zostaje zamordowana kolejna kobieta. Gdy w dzień po półfinałowym spotkaniu Widzewa z Juventusem znaleziono zmasakrowane zwłoki kolejnych ofiar, milicjanci zaczynają domniemywać, że w Łodzi grasuje psychopatyczny morderca.

Mecz o życie to kryminał, w którym autor nakreślił obraz Łodzi w okresie stanu wojennego. Obok przedstawicieli lumpenproletariatu widzimy intelektualistów oraz zwykłych łodzian. Obok mniej lub bardziej lojalnych wobec władzy obywateli PRL występują ludzie związani z opozycją oraz z jej duchowym przywódcą – charyzmatycznym jezuitą z ulicy Sienkiewicza…

,,Mecz o życie" - kryminał z Wielkim Widzewem w tle

Źródło:

https://www.km.com.pl/ksiazka-428-mecz_o_zycie.html

Recenzja powieści:

http://portalkryminalny.pl/aktualnosci/nowosci/mecz-o-zycie-piotr-sowinski

Wywiad z autorem:

http://lodz.wyborcza.pl/lodz/7,44788,23975274,ktos-kto-chodzi-na-mecze-widzewa-nie-moze-byc-czlowiekiem-skomplikowanym.html

Więcej o książce:

https://www.radiolodz.pl/sport/47449-pierwszy-kryminal-z-pilkarskim-widzewem-lodz-w-tle-zdjecia

Wydawca: Dom Wydawniczy Księży Młyn

ISBN: 978-83-7729-412-3

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 292

„Przewodnik literacki po Łodzi”

Katarzyna Badowska, Karolina Kołodziej „Przewodnik literacki po Łodzi”

Książka jest rodzajem nietypowego przewodnika po mieście – zamiast opisu najcenniejszych łódzkich zabytków zawiera osiemnaście tras, wytyczonych szlakiem utworów literackich, których akcja rozgrywa się w Łodzi. Autorki – literaturoznawczynie z Uniwersytetu Łódzkiego – obalają przekonanie, że Łódź nie ma szczęścia do literatury i nie znalazła w niej odzwierciedlenia. Do tworzenia przewodnika wykorzystały materiał z blisko setki dzieł, przede wszystkim powieściowych! Udowodniły, że Łódź doczekała się wystarczająco wielu literackich obrazów, by mogły posłużyć za podstawę coraz popularniejszej na całym świecie turystyki czytelniczej.

Trasy zostały tak skomponowane, by ich pokonanie zajęło spacerującym od jednej do dwóch godzin. Pierwsze szlaki wiodą do centrum, na Piotrkowską i w jej okolice, kolejne – na Bałuty, Księży Młyn, Widzew, a nawet na Rudę Pabianicką i do Lasu Łagiewnickiego. Przewodnik wieńczy „szlak hotelowy”, poprowadzony z myślą o turystach, którzy podczas pobytu w Łodzi chcieliby według lekturowego klucza wybrać miejsce noclegowe.

Codzienne spacery Piotrkowską były ulubionym zajęciem Juliana Tuwima

Książka uświadamia beletrystyczne bogactwo Łodzi, ale też zawiera wiele podanych w lekkim stylu ciekawostek. Jej czytelnicy dowiedzą się, kim był wampir Bałut, kto porównał rzeźby na pałacu Poznańskich do strachów na wróble, co myśli Julian Tuwim, siedząc na ławeczce, gdzie w Łodzi można spotkać nocą nagą piękność wędrującą po dachu oraz która ulica w mieście jest najbardziej kryminogenna.

Autorki są przekonane, że każdy kolejny tekst literacki, w którym Łódź staje się scenerią wydarzeń, ożywia inną, niedostrzegalną zmysłami przestrzeń, ukrytą za mijanymi na co dzień budynkami. Literackie opowieści – nawarstwione – przekształcają miasto w palimpsest, w lekturę do pogłębionego odczytania. Artystyczne obrazy kształtują myślenie przechodniów o danym miejscu i w tym sensie wkraczają w realność.

Źródło:

http://regiocentrum.pl/publikacje/ksiazki/przewodnik-literacki-po-lodzi

Przewodniki filmowe Centrum Inicjatyw na rzecz Rozwoju REGIO:

http://www.zapomnianabiblioteka.pl/2016/03/przewodniki-filmowe-centrum-inicjatyw.html

Wydawca: Centrum Inicjatyw na rzecz Rozwoju REGIO 

ISBN: 978-83-949070-1-3

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 382

„W Bi-ba-bo i gdzie indziej”

Janusz Dunin „W Bi-ba-bo i gdzie indziej”

O humorze i satyrze Miasta Łodzi 

od Rozbickiego do Tuwima

Opowieść o początkach łódzkiej literatury satyrycznej, humorystycznej (często także frywolnej) itp. daje czytelnikom spojrzenie z innej, dotychczas nieznanej, perspektywy na życie kulturalne, społeczne, a nawet niejednokrotnie polityczne Łodzi przełomu XIX i XX w. Dunin wnikliwie ukazuje m.in. powstanie i działalność pierwszego łódzkiego pisma satyrycznego – tygodnika „Śmiech” oraz historię kabaretu w Łodzi, oczywiście ze szczególnym uwzględnieniem tytułowego „Bi-Ba-Bo”. Z kabaretem tym oraz jego autorami był już wówczas związany młody łódzki literat – Julian Tuwim. Książka została wzbogacona licznymi ilustracjami, pochodzącymi z ówczesnych gazet i czasopism, w tym autorstwa między innymi Artura Szyka i Wacława Przybylskiego.

W najnowszym, drugim wydaniu znalazły się kolejne ilustracje z omawianego okresu, osoby pracujące nad wznowieniem postarały się odnaleźć i podać czytelnikom miejsce pierwszej publikacji każdej z nich. Dodatkowym walorem publikacji Dunina jest bogata bibliografia oraz sporządzony przez niego spis dawnych łódzkich wydawnictw kabaretowych. Książka zawiera również obszerny aneks, w którym znajdują się teksty nieopublikowanych we wcześniejszym wydaniu tzw. kupletów oraz rewietek. W aneksie zamieszczono również tekst Leo Belmonta o kabarecie „Bi-Ba-Bo”. Obecne wydanie jest poprzedzone wstępem doktora Tomasza Majewskiego z Instytutu Kulturoznawstwa UŁ, który opisuje szersze tło badań kulturowych prof. Dunina i, ogólnie, wszelkich badań poświęconych kulturze popularnej w Polsce w XIX i XX w. Książka Janusza Dunina inauguruje nową serię wydawniczą Officyny pod nazwą „Archiwa popkultury”.

Źródło:

http://officyna.com.pl/ksiazka-w-bi-ba-bo-i-gdzie-indziej

Recenzja:

http://tu-czytam.blogspot.com/2012/07/janusz-dunin-w-bi-ba-bo-i-gdzie-indziej.html

Wydawca: Officyna

Seria wydawnicza: Archiwa popkultury

ISBN: 978-83-62409-03-7

Rok wydania: 2010

Liczba stron: 176

„Pitawal łódzki”

Kazimierz Badziak, Justyna Badziak „Pitawal łódzki. 

Głośne procesy karne od początku XX wieku do wybuchu II wojny światowej”

Publikacja stanowi pierwsze dla Łodzi i regionu całościowe opracowanie o charakterze pitawalu dokumentacyjnego. Główny nurt rozważań podejmowanych w książce koncentruje się na obszernym opisie trzynastu wybranych procesów karnych z pierwszej połowy XX wieku – od zabójstwa fabrykanta Juliusza Kunitzera (1905 r.) do sprawy Marii Zajdlowej (1938 r.). Z dużą starannością zebrano materiały rozproszone w archiwalnych aktach sądowych, starych gazetach codziennych i czasopismach oraz w innych źródłach, a następnie zestawiono je z opisem realiów – politycznych, ekonomicznych, społecznych, kulturalnych – właściwych dla danej rzeczywistości historycznej.

W ten sposób udało się oddać tendencje epoki, w której żyli bohaterowie prezentowanych wydarzeń i to, co nimi kierowało bądź mogło kierować. Niezwykle interesujące jest również całościowe spojrzenie na ówczesny wymiar sprawiedliwości w sprawach karnych. Każdy proces to swoisty wyimek z dziejów politycznych, nastawienia społecznego i poglądów na obowiązujący porządek prawny. Opracowanie wzbogacają archiwalne zdjęcia bądź wycinki z prasy, przedstawiające m.in. strony opisywanych procesów. Książka przeznaczona jest głównie dla historyków i prawników, jednak z uwagi na syntetyczne ujęcie oraz przystępny język zainteresuje wszystkich miłośników historii Łodzi i regionu.

Spis treści:

Rozdział I. Wprowadzenie do pitawalu, czyli ogólna charakterystyka rozwoju prawa karnego 

na obszarze Królestwa Polskiego w latach 1815–1918, a także w niepodległej Polsce 

do wybuchu II wojny światowej 21

Rozdział II. Tramwaj śmierci. Zabójstwo Juliusza Kunitzera (30 IX 1905) 71

Rozdział III. Napad terrorystyczny na transport pocztowy w Łodzi (17 V 1907) 

i jego konsekwencje 85

Rozdział IV. Interesy zbijane na biedzie szybko przestają się opłacać – zabójstwo fabrykanta

 Mieczysława Silbersteina (13 IX 1907) i jego konsekwencje 101

Rozdział V. Zabójcy prezydenta Łodzi. Śmierć Mariana Cynarskiego (14 IV 1927) 119

Rozdział VI. „Władcy nocy”. Proces wielkiej organizacji przestępczej (1929) 143

Rozdział VII. Zabójca w palcie z fokowym kołnierzem – Stanisław Łaniucha przed sądem 159

Rozdział VIII. Procesy Ślepego Maksa w Łodzi międzywojennej 177

Rozdział IX. „Ja proszę sąd o rehabilitację” – proces podinspektora policji Zygmunta Noska. 

U źródeł szczególnej pozycji Ślepego Maksa w środowiskach obozu sanacyjnego w Łodzi 203

Rozdział X. Proces łódzkich „bombiarzy”. Działacze partyjni i związkowi przestępcami 227

Rozdział XI. Proces członków Stronnictwa Narodowego oskarżonych o spowodowanie zajść 

3 V 1934 w Łodzi. Drugi „proces brzeski” 239

Rozdział XII. Tajne „piątki” przed sądem. Proces sprawców zamachów bombowych 

i oskarżonych o ekscesy antyżydowskie 259

Rozdział XIII. Fabryka w ogniu – sprawa Leona Prywesa 273

Rozdział XIV. Potwór w ludzkim ciele. Sprawa „dzieciobójczyni” Marii Zajdlowej (1938) 287

Źródło:

https://wydawnictwo.uni.lodz.pl/produkt/pitawal-lodzki

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

ISBN: 978-83-8088-398-7

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 326

Księgarnia ArtTravel poleca

Krzysztof R. Kowalczyński „Łódź 1915–1918. Czas głodu i nadziei”

Książka Krzysztofa R. Kowalczyńskiego Łódź 1915–1918. Czas głodu i nadziei omawia interesujący, lecz mało znany okres historii Łodzi i losy jej mieszkańców w czasie I wojny światowej. Autor opisuje życie łodzian od momentu zajęcia miasta przez oddziały armii niemieckiej do ostatnich dni okupacji. Ten niemal czteroletni okres pozostawił głęboki ślad w historii miasta. Informacje zawarte w książce zostały przedstawione w formie kalendarium, uzupełnionego opisami najważniejszych wydarzeń.

Publikacja wypełnia lukę w dostępnych opracowaniach dotyczących historii Łodzi. Zapoznanie się z nią pozwali Czytelnikowi lepiej zrozumieć problematykę funkcjonowania organizmu miejskiego Łodzi w okresie I wojny światowej. W 1917 r. wspólnymi siłami łódzkich społeczników otwarto Bibliotekę Publiczną, którą wkrótce zaczęło utrzymywać miasto. Działały teatry i kina wyświetlające najnowsze filmy europejskie i amerykańskie. Na łódzkich scenach występowali znani polscy aktorzy: Pola Negri, Konrad Tom, Karol Adwentowicz, Ludwik Solski, Kazimierz Junosza-Stępowski. Śpiewano piosenki Andrzeja Własta, bawiono się przy skeczach pióra Juliana Tuwima. To wtedy, podczas wieczorków muzycznych dla dzieci szkolnych zadebiutowało słynne, muzykalne rodzeństwo Bacewiczów. Ten trudny, ale i ciekawy, wojenny okres w dziejach miasta został również utrwalony na licznych fotografiach i pocztówkach, które wzbogacają publikację.

Więcej na stronie: Księgarnia turystyczna ArtTravel: 

http://www.arttravel.pl/lodz-1915-1918-czas-glodu-i-nadziei

Przewodniki filmowe Centrum Inicjatyw na rzecz Rozwoju REGIO

„Stawkowy przewodnik filmowy”

Kolejna po „Przewodniku po filmowej Łodzi” książka w naszym dorobku związana z tematem filmowym.  Tym razem będzie również o Łodzi, ale nie tylko – w książce opisane zostaną wszystkie miejscowości, w których realizowane były zdjęcia do serialu. A były to m.in. Warszawa, Kraków, Wrocław, Gdańsk, Gdynia, Sopot, Olsztyn, Płock, Pabianice, Zgierz, Łąck i Pieskowa Skała. Nad tekstami poświęconymi poszczególnym miastom pracowało siedmioro autorów, całość prac redakcyjnych koordynował Bogdan Bernacki, autor książki „Stawka większa niż życie. Serial wszech czasów”.

Ogromnym atutem książki są liczne zdjęcia archiwalne. W celu jak najlepszego zilustrowania treści sięgnęliśmy nie tylko po zdjęcia z zasobów Filmoteki Narodowej, czy agencji fotograficznych, ale również po zdjęcia z archiwów reżyserów serialu. Dzięki współpracy z Klubem Miłośników Stawki w tekście pojawiają się również ciekawostki z planów zdjęciowych, przekazane przez aktorów i osoby pracujące przy tworzeniu serialu. Jesteśmy wreszcie bardzo dumni, że honorowy patronat nad naszym wydawnictwem objął Stanisław Mikulski. Oto fragment z tekstu jego autorstwa, który znajdzie się we wstępie do książki:

Zapraszam Państwa na wędrówkę szlakiem plenerów i obiektów z serialu „Stawka większa niż życie”, w którym zagrałem postać Hansa Klossa. Rola ta, stanowiąca ważny epizod w mojej karierze artystycznej, wiązała się z półtorarocznym pobytem na planie filmowym i wieloma podróżami po naszym kraju. Jestem mile zaskoczony, że po kilkudziesięciu latach od zakończenia zdjęć do „Stawki większej niż życie” liczne grono miłośników polskiego kina odwiedza filmowe zakątki. Mam nadzieję, że niniejszy przewodnik ubarwi Państwa pobyt w serialowych plenerach i obiektach. 

Źródło:

http://regiocentrum.pl/publikacje/ksiazki/stawkowy-przewodnik-filmowy

Więcej o przewodniku na stronie http://www.stawkologia.pl

http://www.stawkologia.pl/stawkowy-przewodnik-filmowy,ft172.html

Wydawca: Centrum Inicjatyw na rzecz Rozwoju REGIO 

ISBN: 978-83-931044-2-0

Rok wydania: 2014

Liczba stron: 320

„Przewodnik filmowy po województwie łódzkim”

Jest to pierwszy kompleksowy przewodnik po jednym z najbardziej filmowych regionów Polski. Książka przybliża plenery z ponad 150 filmów rozmieszczonych w 75 miastach i miejscowościach województwa, zarówno miejscach wielokrotnie wykorzystywanych w polskiej kinematografii takich jak Łódź, Piotrków Trybunalski, Zgierz, Pabianice, Tomaszów Mazowiecki, Sulejów czy Nieborów, jak również ciekawych lecz położonych z dala od głównych dróg – jak Jeżów, Bolimów, Turowa Wola oraz miejsc urodzenia i magicznych miejsc filmowców – m.in. Brzeziny, Niewiadów k. Ujazdu, Klęk, Popielawy. Przewodnik przytacza liczne anegdoty z planów zdjęciowych, prezentuje archiwalne zdjęcia dokumentujące pracę filmowców a także ciekawostki krajoznawcze.

Autorem książki jest Maciej Kronenberg, współautor wcześniejszych publikacji REGIO: Stawkowego przewodnika filmowego oraz Przewodnika po filmowej Łodzi. Nowa książka to jego w pełni autorskie osiągnięcie, o którym mówi tak: Praca nad książką zajęła mi blisko trzy lata. Mam za sobą przeszło tysiąc godzin obejrzanych filmów a także wiele rozmów z osobami pracującymi przy produkcji lub statystującymi na planie. Szukanie kolejnych śladów, a potem ich weryfikacja okazały się fascynującą przygodą. Tym bardziej że niektóre z miejsc opisanych w książce wyglądają dziś niemal tak samo jak przed nawet  kilkudziesięciu laty, gdy pracowali w nich filmowcy – np. wnętrza pałacu w Nieborowie widoczne w „Popiołach” Andrzeja Wajdy, inne bardzo się  zmieniły albo nie ma już po nich śladu – np. po dekoracji zrujnowanego Berlina z Bramą Brandenburską zbudowanej na lotnisku w Aleksandrowie Łódzkim, którą wykorzystano w „Czterech pancernych i psie”.

Książkę udało się wydać dzięki wsparciu licznych partnerów. Wśród nich są: Muzeum Kinematografii, Urząd Miasta Zgierza, Regionalna Organizacja Turystyczna Województwa Łódzkiego, Urząd Miejski w Strykowie, Urząd Miejski w Sulejowie, Urząd Gminy Jeżów, Centrum Promocji i Kultury w Brzezinach, Starostwo Powiatowe w Łęczycy, Łódź Film Commission, Stare Kino Cinema Residence, Fundacja My kochamy Pabianice, Hotel Fabryka Wełny. Część środków niezbędnych do wydania książki została pozyskana dzięki wsparciu wielu darczyńców za pośrednictwem portalu polakpotrafi.pl. Partnerom i darczyńcom serdecznie dziękujemy!

Źródło:

http://regiocentrum.pl/publikacje/ksiazki/przewodnik-filmowy-po-wojewodztwie-lodzkim 

Wydawca: Centrum Inicjatyw na rzecz Rozwoju REGIO 

ISBN: 978-83-931044-5-1

Rok wydania: 2015

Liczba stron: 350