„Kalwarie polskie”

 

Marek Prejs „Kalwarie polskie”

Perspektywa komunikacyjna

 

Praca jest próbą opisu naukowego najważniejszych i najbardziej reprezentatywnych kalwarii w ich rozwoju czasowym, znajdujących się obecnie na terenie Polski. I tak obok powszechnie znanych obiektów pochodzących z XVII wieku, takich jak Kalwaria Zebrzydowska, Pakoska, Wejherowska, Pacławska, Krzeszowska czy Wambierzycka, oraz kalwarii z XVIII wieku, takich jak Kalwaria Annogórska, opisowi poddane zostały również mniej znane obiekty architektoniczno-krajobrazowe, dziewiętnastowieczne i z I połowy XX wieku, np. Kalwaria Piekarska, Głotowska, Ujska, tzw. małe kalwarie słupowe na Dolnym Śląsku, Kalwarie Wielewska, Panewnicka, oraz te całkiem współczesne, z końcówki wieku XX i XXI, jak Kalwaria Gietrzwałdzka, Kodeńska, Golgota Beskidów, Kalwaria w Wąsoszu Górnym, w Wierszach na obrzeżach Puszczy Kampinoskiej, w Pratulinie na Podlasiu czy też w Kurzętniku na Pojezierzu Brodnickim.

Uwzględnienie tych najnowszych założeń na równych prawach i z jednakową dokładnością, jak w przypadku ich utytułowanych barokowych poprzedniczek, umożliwiło całościowy ogląd fenomenu polskich kalwarii, ich rangi artystycznej i miejsca w dziedzictwie kulturowym, kształtującym naszą narodową tożsamość. Przy czym zastosowanie aparatury teorii komunikacji pozwoliło wykazać, jak skomplikowanym i wielopiętrowym są one tekstem kultury. Komunikują się językiem przestrzeni, będąc systemem „przestrzennych podpór” pamięci kulturowej (Assmann), językiem dekoracji plastycznej i towarzyszących im napisów, dzięki konsekwentnej teatralizacji i oralizacji programów treściowych, również językiem gestu i ciała, poprzez właściwe im praktyki cielesne (Connerton). Całość wzbogaca oryginalny autorski materiał fotograficzny, będący wynikiem wielu lat pracy „w terenie” i stanowiący organiczny element samego wywodu.

 

Publikacja na stronie wydawcy:

https://www.wuw.pl/product-pol-16666-Kalwarie-polskie-Perspektywa-komunikacyjna.html

 

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

ISBN: 978-83-235-5596-4

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 298

 

 

Łukasz Bukowiecki „Muzea-preteksty”

Niezrealizowane przedsięwzięcia muzealne wobec negatywnego dziedzictwa w Warszawie

 

Książka przedstawia niezrealizowane koncepcje muzeów, które formułowano w kontekście przełomowych dla Warszawy momentów XX wieku. Były one pretekstem do fizycznej transformacji i symbolicznego przechwycenia budowli postrzeganych jako „negatywne dziedzictwo” (Lynn Meskell). Muzea te miały służyć zagospodarowaniu i przekształceniu budynków, o których dalszą przyszłość toczono publiczne spory: opuszczony przez wiernych w 1915 roku sobór prawosławny na pl. Saskim, szykowany do powojennej odbudowy Zamek Królewski, odziedziczony po PRL-u Pałac Kultury i Nauki. Kto i dlaczego domagał się utworzenia muzeów w tych obiektach? Dlaczego te muzea nie powstały? Co z tego wynikło? Podstawą analiz są m.in. materiały archiwalne, dokumentacja projektowa, artykuły prasowe, a nawet utwory literackie.

Książka powstała na podstawie rozprawy doktorskiej, która w 2020 roku otrzymała wyróżnienie w konkursie Nagroda Prezydenta m.st. Warszawy za prace dyplomowe z zakresu rozwoju Warszawy.

 

Publikacja na stronie wydawcy:

https://www.wuw.pl/product-pol-17224-Muzea-preteksty-Niezrealizowane-przedsiewziecia-muzealne-wobec-negatywnego-dziedzictwa-w-Warszawie.html

 

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

ISBN: 978-83-235-5420-2

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 414

„Pomniki historii”

 

Monika Karolczuk „Pomniki historii”

 

Na szczególne wyróżnienie, jakim jest uznanie za pomnik historii, zasłużyły nie tylko miejsca szeroko znane ze swego historycznego znaczenia, jak zespoły miejskie Krakowa, Warszawy, Gdańska, Torunia czy Poznania, najstarsze opactwa, owiane aurą potęgi i malowniczości zamki, pola bitwy pod Grunwaldem, Racławicami i na Westerplatte, kanały Augustowski i Elbląski, ale także rzadziej wymieniane perły polskiego krajobrazu kulturowego, jak most żelazny w Ozimku, radiostacja w Gliwicach, drewniane kościoły w Orawce, Szalowej czy Klępsku i wiele innych. Książka prezentuje wszystkie aktualnie ustanowione rozporządzeniem Prezydenta RP pomniki historii, których jest aż 117, przy czym połowa znalazła się w tym gronie w ostatnich latach - w związku ze stuleciem odzyskania niepodległości w 2018 r. taką nobilitacją cieszyło się już nieco ponad 100 miejsc, potem przybyły kolejne.

 

- 117 pomników historii – kalejdoskop chwały polskiej historii, sztuki, kultury

- ciekawe opisy

- blisko 500 fotografii

- lokalizacja na mapie Polski

 

Źródło:

https://www.aromatslowa.pl/pomniki-historii-monika-karolczuk

https://www.aa.com.pl/pomniki-historii-monika-karolczuk 

https://www.religijna.pl/pomniki-historii-monika-karolczuk

Więcej o publikacji:

https://www.kmktychy.pl/produkt/pomniki-przyrody

 

Wydawca: Aromat Słowa

ISBN: 978-83-65758-45-3

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 320

„Amalia Krieger”

 

Ewa Gaczoł, Joanna Gellner „Amalia Krieger”

 

Amalia, córka Ignacego i Hanny z Thiebergów, urodziła się w 1846 roku w Lipniku w powiecie bialskim. Czternaście lat później rodzina przeprowadziła się do Krakowa, gdzie Ignacy otworzył zakład fotograficzny. Początkowo często pozowała ojcu i jako jedyna z pięciu córek, zainteresowała się pracą fotografa. Po śmierci ojca rodzeństwo odziedziczyło cieszący się renomą zakład i zgromadzoną kolekcję szklanych klisz. Choć oficjalnie firmę przejął Natan, to jednak prowadzili ją razem, zwłaszcza że brat często przyjmował zamówienia wymagające wyjazdów z Krakowa. Po śmierci Natana w 1903 roku Amalia została samodzielną właścicielką rodzinnego atelier. Kierowała zakładem do 1926 roku.

Prowadząc firmę, Amalia Krieger kontynuowała prace rozpoczęte przez swych poprzedników, udostępniając kolekcję klisz na potrzeby rozmaitych wydawnictw, publikacji i czasopism naukowych, prasy ilustrowanej oraz do produkcji pocztówek z widokami miasta. Amalia Krieger przejęła zakład fotograficzny będąc już kobietą w wieku dojrzałym co z pewnością wpłynęło w znaczący sposób na charakter wykonywanej przez nią pracy. Swoją uwagę skupiła więc na ścisłym centrum Krakowa i portretach oraz reprodukcjach dokumentów i dzieł sztuki.

Amalia Krieger starała się zatrzymać w swoich kadrach najważniejsze przemiany zachodzące w mieście. W szczególności dokumentowała stare budynki, które stopniowo znikały z mapy Krakowa. Amalia pozostawała wyczulona na różne przejawy życia artystycznego w mieście. Fotografowała jednak nie tylko dzieła uznanych artystów, lecz także twórców młodego pokolenia, m.in. należących do Grupy Pięciu Vlastimila Hofmana, Tymona Niesiołowskiego i Mieczysława Jakimowicza. Fotografka pozostawiła także bogatą kolekcję portretów pojedynczych osób oraz grup. Spod ręki Amalii wyszła też cała galeria portretów krakowian. Amalia Krieger zmarła 21 września 1928 roku. Na pogrzebie, który odbył się 23 września poza rodziną i przyjaciółmi, obecni byli także przedstawiciele czołowych instytucji miejskich, m.in. prezydent Krakowa Karol Rolle. Po jej śmierci zgodnie z pozostawionym testamentem gmina miejska stała się dysponentem klisz pochodzących z rodzinnego atelier.

Źródło:

https://sklep.muzeumkrakowa.pl/produkt/amalia-krieger-wer-pol#oprawa-miekka

 

Wydawca: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa

ISBN: 978-83-66334-21-2

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 147

„Pałac Popielów”

 

Paweł Dettloff „Pałac Popielów”

Przemiany architektoniczne i wystrój wnętrz.

W 200-lecie krakowskiej rezydencji rodzinnej

 

Najnowsza publikacja Pawła Dettloffa z Instytutu Sztuki PAN to wielowątkowa, przekrojowa opowieść o dziejach tytułowego pałacu usytuowanego przy ul. św. Jana 20, począwszy od średniowiecza aż po współczesność. Autor skupia się tym razem nie tylko na przemianach architektonicznych budynku – pierwotnie dwie kamienice w toku dziejów scaliły się, zmieniały właścicieli, podupadały i podnosiły się z ruiny. Jako historyk sztuki i konserwator zabytków Paweł Dettloff kompetentnie opowiada o detalach architektonicznych, szczególną uwagę skupiając na portalu wejściowym, który zdobi pałac. Z tej książki wyłania się jednak dużo pełniejszy obraz – można w niej przeczytać o losach ludzi, którzy byli z pałacem związani. Autor dzięki imponującej kwerendzie dotarł nie tylko do informacji na temat najznamienitszych lokatorów, uświadamiając Czytelnikom, że historię budynku tworzyli też ci, o których z czasem się zapomina. Pomieszczono tu kilkaset kolorowych ilustracji, ukazujących m.in. przemiany pałacu, plany, odkrywki w trakcie remontów oraz portrety mieszkańców.

 

Znalazło się w prezentowanej publikacji także miejsce na wątek bardziej osobisty – książkę dopełniają teksty obecnego właściciela budynku, Bogusława Rostworowskiego, który barwnie opowiada historię swoją i swojej walki o przywrócenie rezydencji dawnej świetności w niełatwej rzeczywistości PRL, a także później – opieka nad zabytkiem to nieustanna praca, która trwa także i dziś.

 

Pałac Popielów to interesująca lektura, ale jednocześnie rzetelna publikacja naukowa, stanowiąca ważny głos w badaniach nad krakowskimi kamienicami, postulująca kolejne badania, pozwalające rekonstruować historię budynków, które tworzą niepowtarzalny klimat Starego Miasta.

 

Źródło:

https://vistulana.pl/produkt/palac-popielow-przemiany-architektoniczne-i-wystroj-wnetrz-w-200-lecie-krakowskiej-rezydencji-rodzinnej-2

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

ISBN:  978-83-65548-88-7

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 536

„Ignacy Krieger”

 

Ewa Gaczoł, Teresa Kwiatkowska „Ignacy Krieger”

Wydanie drugie

 

Ignacy Krieger urodził się w 1817 roku w Mikołaju, później mieszkał w Lipniku, dawnym powiecie bialskim. W Krakowie zamieszkał z żoną Anną, trzema córkami oraz synem, w 1861 roku doczekał się jeszcze jednej córki. Pierwsze atelier przy ulicy Grodzkiej działało dość krótko, w tym czasie Krieger rozpoczął starania o wybudowanie zakładu fotograficznego w podwórzu domu przy ulicy św. Jana 1 i prawdopodobnie już na początku 1861 roku przeniósł się do nowej pracowni. Początkowo nowy zakład w kamienicy Bonerowskiej, mieszczącej się na rogu Rynku Głównego i ulicy św. Jana, był pozbawioną ogrzewania drewnianą budką na podwórzu, przybudowaną do murowanej oficyny.

Pod koniec lat 70. XIX wieku, w czasie przebudowy kamienicy, którą podwyższono o jedną kondygnację, atelier zostało przeniesione na IV piętro. Przez cały okres istnienia zakładu reklamowały go gabloty i okna wystawowe ze zdjęciami, umieszczone na parterze kamienicy. Ignacy Krieger w ciągu całej kariery zawodowej posługiwał się w pracy techniką mokrego kolodionu. Proces ten polegał na naniesieniu na szklaną płytę substancji zwanej kolodionem - alkoholowo-eterowego roztworu azotanu celulozy z światłoczułymi solami srebra. Nowa technika pozwalała na uzyskanie dowolnej liczby odbitek na podłożu papierowym. Stosowano papier albuminowy, który był cienki i delikatny, wymagał więc podklejania na tekturę, często zdobioną dekoracją litograficzną. Technika kolodionowa, odznaczająca się wysoką jakością obrazu, była znacznie prostsza i tańsza od dagerotypii. Dzięki tym cechom szybko zapewniła fotografii prawdziwą powszechność i masowość.

Najstarsze fotografie Ignacego Kriegera ukazują jeszcze zbiedniały Kraków ze śladami wielkiej przeszłości jako stolicy Polski. Widzimy na nich Rynek - serce miasta od czasów lokacji w 1257 roku - ze szpecącymi go Sukiennicami. Na kolejnych, powstających z biegiem lat kliszach utrwalone zostały więc przemiany miasta, takie jak renowacja i przebudowa Sukiennic czy budowa nowych gmachów użyteczności publicznej. Dużą część klisz Ignacego Kriegera stanowią tak zwane typy ludowe. Największa część to zdjęcia mieszkańców podkrakowskich wiosek. Byli oni fotografowani głównie w swych odświętnych strojach, a charakterystyczny ubiór Krakowiaków budził zachwyt zarówno artystów jak i ludoznawców, tworzył całe serie fotografii typów ludowych w różnych ujęciach lub pozowanych scenkach. Ignacy Krieger zmarł 17 czerwca 1889 roku i został pochowany na Nowym Cmentarzu Żydowskim przy ulicy Miodowej.

Dobrze prosperujący zakład wraz ze zrobionymi dotychczas kliszami pozostawił swoim dzieciom których wyuczył zawodu. W 1926 roku Amalia Krieger przekazała wielotysięczny zbiór szklanych negatywów i wyposażenie atelier gminie miasta Krakowa. Klisze te, przechowywane obecnie w Muzeum Historycznym Miasta Krakowa, są bezcennym świadectwem zmian zachodzących w mieście i posiadają olbrzymią wartość jako źródła historyczne.

 

Źródło:

https://sklep.muzeumkrakowa.pl/produkt/ignacy-krieger-wer-pol#oprawa-miekka

 

Wydawca: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa

ISBN: 978-83-66334-23-6

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 119

„Podgórze”

 

Anna Kwiatek „Podgórze”

Album

 

Położone na prawym brzegu Wisły Podgórze ma grono wiernych miłośników. Niegdyś Królewskie Wolne Miasto, założone w 1784 roku przez cesarza Austrii Józefa II, od ponad stu lat połączone z Krakowem, przykuwa uwagę dzięki pięknym zabytkom, malowniczym zaułkom, parkowej zieleni, skałom Krzemionek, widokom roztaczającym się z kopca Kraka… Znajdują się tu miejsca będące zarówno świadkami historii, sięgające mitycznych początków Krakowa, jak i odgrywające istotną rolę w najnowszych dziejach miasta.

 

Album, który oddajemy do Państwa rąk, nie jest katalogiem – to subiektywny wybór fotografii Podgórza z zasobu Muzeum Krakowa, prezentowany w układzie chronologicznym. Terytorialnie obejmuje widoki tzw. Starego Podgórza, bowiem dzisiejsza dzielnica XIII jest znacznie większa niż historyczny teren dawnego miasta. Głównym bohaterem albumu jest zmieniający się krajobraz miasta, decydujący o jego specyficznej atmosferze. W związku z tym główną rolę w albumie odgrywają fotografie wykonane w plenerze.

 

Podgórze przez lata przyciągało fotografów, którzy utrwalali jego architekturę, mieszkańców, sceny z życia codziennego, momenty wyjątkowe i odświętne. Plon ich pracy zachował się między innymi w zbiorach Muzeum Krakowa, które od 2018 roku może się poszczycić oddziałem poświęconym historii Podgórza mieszczącym się w odrestaurowanych zabudowaniach zajazdu Pod św. Benedyktem. Dokumentacja fotograficzna znajdująca się w muzealnej kolekcji umożliwia wgląd w jego przeszłość tej części Krakowa, a fotografie te są nie tylko nośnikiem bezcennych informacji i niezwykle wartościowym źródłem ikonograficznym, ale skłaniają także do zadumy nad burzliwymi dziejami Podgórza. Wiele z nich ma również wyjątkowe walory estetyczne.

Inspiracją do powstania albumu była również wystawa „Wizja lokalna. Podgórze w oczach fotografów”, prezentowana w 2018 roku w Muzeum Podgórza.

 

Źródło:

https://sklep.muzeumkrakowa.pl/produkt/podgorze-album

  

Wydawca: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa

ISBN: 978-83-66334-58-8

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 192

„Przewodnik po secesji w Łodzi i województwie łódzkim”

 

Maria Nowakowska „Przewodnik po secesji w Łodzi i województwie łódzkim”

 

Nowa Sztuka do dziś budzi żywe, choć sprzeczne emocje. Dla jednych jest ostoją kiczu i pozbawionej treści dekoracyjności, dla innych okresem pełnym „wybujałego” piękna, odrzucającego skostniałe rygory. Niektórzy widzą w niej łabędzią pieśń odchodzącej w przeszłość „ornamentalnej wyobraźni”, która jako pogrobowiec XIX wieku musiała ustąpić pod naporem nowoczesności.

Secesja to ważny, choć krótki rozdział w historii architektury Łodzi. Śmiałe realizacje spod ręki Gustawa Landau-Gutentegera, Augusta Furuhjelma czy Dawida Lande – by wymienić tylko kilku z całej plejady twórców – do dziś cieszą oczy przechodniów, wzbogacając swoją urodą miejski pejzaż.

 

A jednak warto spojrzeć na początek XX wieku jako na kolebkę nie tylko Nowej Sztuki, ale i „Nowych Czasów”, w których Łódź – siłą swoich mieszkańców – pokonuje kolejne cywilizacyjne zapóźnienia, stawiając najnowocześniejsze w kraju szpitale, kina, banki i elektrownie. Nie znaczy to oczywiście, że przemilczymy grupę okazałych, bogato zdobionych kamienic i rezydencji. Parafrazując słowa wyryte na fasadzie wiedeńskiego Pawilonu Secesji: obdarzmy czasy przynależną im sztuką, sztukę – wolnością, Czytelnikom zaś dajmy należny im detal.

 

Powyższy tekst umieszczony na okładce przewodnika wprowadza w temat łódzkiej secesji. Na ponad 300 stronach opisanych zostało kilkadziesiąt przykładów sztuki secesyjnej z Łodzi i regionu, zarówno całych budynków, jak również mniejszych elementów, czy nawet detali. Całość jest bardzo bogato ilustrowana (ponad 200 fotografii!).

Przewodnik stanowi swoistą kontynuację książki "Łódzki detal. Przewodnik po Łodzi szlakami detali architektonicznych”, stworzoną przez Marię Nowakowską, twórczynię marki Łódzki detal.

Źródło:

https://regiocentrum.pl/wydawnictwo/przewodnik-po-secesji-w-lodzi-i-wojewodztwie-lodzkim

 

Wydawca: Centrum Inicjatyw na rzecz Rozwoju REGIO

ISBN: 978-83-949070-3-7

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 304

„Zamki, dwory i pałace”

Mikołaj Gospodarek „Zamki, dwory i pałace”

Polska nieznana. 150 najwspanialszych dzieł architektury

 

W tej publikacji zdjęciom towarzyszą opisy, lecz miejsce liczb i dat zajęły emocje i przeżycia. Znajdziesz tu minimum informacji potrzebnych, by lepiej zrozumieć niezwykłość budowli, i zdjęcie, w którym zakląłem chwilę zachwytu. W trudnym wyborze obiektów, które tu znajdziecie, kierowałem się prostą zasadą – co chciałbym zobaczyć ponownie, do którego miejsca chcę wracać? Wybierzcie się więc tam teraz razem ze mną! Wsłuchajmy się w szepty historii. To one są w tych miejscach najpiękniejsze. Mikołaj Gospodarek

 

Mikołaj Gospodarek – fotograf, dziennikarz i podróżnik. Ukończył studia na Wydziale Filmu i Fotografii w Wyższej Szkole Sztuki i Projektowania w Łodzi. Zawodowo zajmuje się utrwalaniem na fotografiach piękna krajobrazów. Od niedawna także opisuje miejsca niezwykłe w Polsce, na które natknął się podczas wieloletnich podróży. Jego celem było i jest jednak opisywanie świata nie słowami, a obrazami.

 

Źródło:

https://www.empik.com/zamki-dwory-i-palace-polska-nieznana-gospodarek-mikolaj,p1286402922,ksiazka-p

 

Wydawca: Pascal

ISBN: 978-83-8103-855-3

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 320

 

„Cracovia Sacra”

 

„Cracovia Sacra”

Przewodnik pielgrzyma po Krakowie i okolicach

 

W przewodniku opisano zabytki sakralne i znane miejsca kultu religijnego w Krakowie: od katedry wawelskiej, przez kościoły Starego Miasta i Kazimierza, klasztory i sanktuaria usytuowane w różnych częściach Krakowa (m.in. Tyniec, Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Łagiewnikach, Sanktuarium św. Jana Pawła II) aż po najważniejsze świątynie i sanktuaria w okolicach Krakowa (Wadowice, Kalwaria Zebrzydowska, Ludźmierz, zakopiańskie Krzeptówki, Wieliczka).

 

W przewodniku uwzględniono również krakowski szlak św. Jana Pawła II oraz najciekawsze atrakcje turystyczne w pobliżu miejsc świętych.

 

Źródło:

https://www.aromatslowa.pl/cracovia-sacra-przewodnik-pielgrzyma-po-krakowie-i-okolicach

 

Wydawca: Wydawnictwo AA

ISBN: 978-83-7864-369-2

Rok wydania: 2016

Liczba stron: 112

„101 skarbów historii w Polsce”

 

„101 skarbów historii w Polsce”

Przewodnik turystyczny z atlasem samochodowym

PRZEWODNIK TURYSTYCZNY PO POLSKICH SKARBACH HISTORII 

Z ATLASEM SAMOCHODOWYM w skali 1:750 000!

 

NAJWAŻNIEJSZE OBIEKTY HISTORYCZNE:

POLA BITEW, ZAMKI I FORTYFIKACJE, KATEDRY,

ZABYTKOWE PODZIEMIA, MUZEA I SKANSENY

Aktualna sieć dróg i autostrad! Opis i informacje praktyczne! 260 kolorowych zdjęć! Wygodna, elastyczna oprawa! Miejsca historyczne oznaczono na mapach i dokładnie omówiono w przewodniku W bocznych kolumnach zamieszczono opisy miejsc historycznych innych niż tytułowe Dołączono informacje praktyczne (festyny, inscenizacje, dane adresowe, telefony, adresy stron internetowych, godziny i okresy otwarcia).

 

Źródło:

https://www.aromatslowa.pl/101-skarbow-historii-w-polsce-przewodnik-turystyczny-z-atlasem-samochodowym

 

Wydawca: Wydawnictwo AA

ISBN: 978-83-7864-664-8

Rok wydania: 2014

Liczba stron: 256

„Przewodnik po Kresach. Ukraina, Białoruś, Litwa”

 

Jędrzej Majka „Przewodnik po Kresach. Ukraina, Białoruś, Litwa”

 

Niniejszy przewodnik pomoże przygotować się do podróży na Kresy – znajdujące się obecnie w granicach Ukrainy, Białorusi i Litwy. Turystom indywidualnym czy też podróżującym w małych grupkach pozwoli zaplanować najlepszą trasę. Turystom, którzy jadą na wycieczkę zorganizowaną, przybliży miejsca, które będą zwiedzać. Również osoby, które z różnych powodów nie mogą podróżować, znajdą w przewodniku pożyteczną lekturę: ilustrowane źródło wiedzy o zabytkach, pamiątkach historycznych i bogactwie kultury na Kresach.

Przewodnik podzielony został na trzy części: Ukraina, Białoruś i Litwa. Część pierwsza, Ukraina, ze względu na duży obszar tego państwa, została dodatkowo podzielona na cztery podrozdziały: ziemia lwowska, Podole, Wołyń i Huculszczyzna.

Każdy rozdział poprzedzony został blokiem informacyjnym zatytułowanym Poradnik turysty oraz aktualną mapą samochodową. Informacje tutaj zawarte pozwolą wybrać najlepszy termin na podróż oraz środek transportu. Poradnik zawiera pakiet niezbędnych informacji dotyczących przekraczania granicy, ubezpieczenia, bezpieczeństwa etc. Zasadniczą część każdego rozdziału stanowi przegląd najważniejszych miejscowości, przedstawienie ich historii, opis atrakcji wartych obejrzenia, ciekawostki oraz informacje praktyczne. Dodatkowo, w przypadku dużych miejscowości, zamieszczone zostały aktualne plany. Na końcu przewodnika zamieszczono indeks miejscowości.

Źródło:

https://www.aromatslowa.pl/przewodnik-po-kresach-ukraina-bialorus-litwa-majka-jedrzej

 

Wydawca: Wydawnictwo AA

ISBN: 978-83-7864-756-0

Rok wydania: 2014

Liczba stron: 264

„Wilno i okolice. Przewodnik”

 

Jędrzej Majka „Wilno i okolice. Przewodnik”

 

Najnowszy, bardzo szczegółowy i bogato ilustrowany przewodnik po zabytkach Wilna ze szczególnym uwzględnieniem miejsc sakralnych. Autor podąża śladami wielkich Polaków, którzy żyli i tworzyli w tym wyjątkowym mieście. Przewodnik został podzielony na osiem części (Góra Zamkowa i Plac Katedralny, Od katedry do ratusza, Wokół Ostrej Bramy, Rossa - dzielnica cmentarzy, Zarzecze, Antokol, Aleja Giedymina i Zwierzyniec, Snipiszki), uzupełnionych o rozdział „Okolice Wilna". Każda część została poprzedzona szczegółowym wycinkiem z planu miasta. Przewodnik zawiera pakiet niezbędnych informacji dotyczących planowania podróży na Litwę.

Do przewodnika dołączono dwa obrazki - reprodukcje wizerunków: Matki Bożej Ostrobramskiej i Jezusa Miłosiernego (z Wilna).

 

Źródło:

https://www.aromatslowa.pl/wilno-i-okolice-przewodnik-jedrzej-majka

 

Wydawca: Wydawnictwo AA

ISBN: 978-83-7864-170-4

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 144

„Lwów i okolice. Przewodnik”

 

Jędrzej Majka „Lwów i okolice. Przewodnik”

 

Lwów skradł mi wszystkie zmysły. Pokonuję 350 schodów i z ratuszowej wieży zachwycam się niepowtarzalnym widokiem Starówki. Z wysokości 65 metrów spoglądam na katedrę łacińską i ormiańską, na Wysoki Zamek i wieżę Korniakta. W uszach wciąż słyszę dźwięki gitary, wydobywające się spod palców niewidomego mężczyzny, który niemal zawsze gra na rogu Rynku i ul. Halickiej. Smak Lwowa to barszcz ukraiński z pampuszkami, gołąbki z farszem ziemniaczanym i kwas chlebowy, który najlepiej gasi pragnienie w upalne dni. A wszędzie unosi się zapach kawy. Czarnej i mocnej. I tak spacerując, włócząc się pośród starych kamienic, dotykam miasta. Za każdym razem uczę się go na nowo. Odkrywam dla siebie. Cieszę się, kiedy rodowici lwowianie przekonują mnie, wbrew faktom, że mam lwowskie korzenie. Ale w tym mieście wszystko jest możliwe. I każdy ma prawo powiedzieć: Lwów jest mój. Autor

 

W przewodniku:

Stolica Galicji i jej historia

Ciekawostki i opisy miejsc niezwykłych

Szczegółowe mapy z zaznaczonymi zabytkami

Plany lwowskich nekropolii

Mnóstwo informacji praktycznych

Aktualny schemat linii tramwajowych

Prawie 400 kolorowych zdjęć

Lwowskie wspomnienia Kazimierza Górskiego

Okolice Lwowa

Pomysł na jednodniowe wycieczki

 

Źródło:

https://www.aromatslowa.pl/lwow-i-okolice-przewodnik

 

Wydawca: Wydawnictwo AA

ISBN: 978-83-7864-061-5

Rok wydania: 2015

Liczba stron: 144

„Zapomniane miejsca. Pomorskie”

 

Michał Piotrowski „Zapomniane miejsca. Pomorskie”

Część południowa. Przewodnik

 

„Zapomniane miejsca. Pomorskie. Część południowa” to drugi z przewodników, w którym przedstawione zostały opuszczone historyczne obiekty znajdujące się na terenie Pomorza. Podobnie jak w tomie pierwszym, autorzy Michał Piotrowski i Marcin Tymiński, zamieścili w nim obszerne informacje o ponad stu miejscach, które nie oparły się upływowi czasu i niszczeją gdzieś z dala od asfaltowych szos[1]. Przeciętny turysta z rzadka dociera do takich budowli, konserwatorzy zabytków unikają ich jak diabeł święconej wody, i tylko od wielkiego dzwonu pojawia się w okolicy zrujnowanego dworu, pałacu czy fabryki prawdziwy miłośnik historii. Od czasu do czasu można znaleźć w mediach informację o tym, że jacyś lokalni aktywiści ocalili gdzieś cmentarz, pomnik, czy kapliczkę. Nadal jednak są to tylko jednostkowe przypadki, a z każdym rokiem znikają z krajobrazu, nie tylko Pomorza, kolejne materialne ślady przeszłości.

 

Podobnie jak przewodnik „Zapomniane miejsca. Pomorskie. Część południowa” również niniejszy tom został podzielony na trzy części. Pierwsza obejmuje Bory Tucholskie i Kociewie – na południe od DK20, w części drugiej opisane zostały obiekty znajdujące się na Żuławach, na północ od DK22, w ostatniej natomiast przybliżono dzieje miejsc leżących na Powiślu, na południe od DK22. Dotarcie do każdego z przedstawionych na kartach przewodnika obiektów ułatwią z pewnością precyzyjne wskazówki, a nawet współrzędne GPS. Każdy z przewodników serii „Zapomniane miejsca” zaopatrzony jest w mapki, na których zaznaczono opisywane miejsca, w słowniczek wyjaśniający trudniejsze terminy a także w indeks miejscowości. Nie inaczej jest oczywiście również w tym przypadku.

 

Organizując wyprawę szlakiem zapomnianych miejsc nie możemy zapominać o zabraniu ze sobą odpowiedniego wyposażenia. Dotarcie do niektórych obiektów wymagać bowiem może dość dużo wysiłku. Kiedy już znajdziemy się we wnętrzu opuszczonego dworu, pałacu lub zakładu przemysłowego przydatna może okazać się choćby latarka. Zawsze należy pamiętać o zachowaniu szczególnej ostrożności kiedy znajdziemy się w pobliżu obiektu, którego stan techniczny budzi nasze wątpliwości. Na kartach przewodnika takie miejsca zostały zaznaczone ikonką wykrzyknika. Nie trzeba chyba dodawać, że nie powinniśmy zbytnio zwlekać ze zwiedzaniem przypomnianych w przewodniku miejsc. Za kilka lat po wielu z nich na pewno nie pozostanie już niestety żaden ślad. Polecam.

Przewodnik na stronie wydawcy:

https://www.wydawnictwocm.pl/zapomniane-miejsce-pomorskie-czesc-poludniowa-p-619.html

 

Wydawca: CM

Seria wydawnicza: Zapomniane miejsca

ISBN: 978-83-66704-47-3

Liczba stron: 190

Rok wydania: 2021

---

[1] http://www.zapomnianabiblioteka.pl/2021/11/zapomniane-miejsce-pomorskie.html 

„Zapomniane miejsca. Pomorskie”

 

Michał Piotrowski „Zapomniane miejsca. Pomorskie”

Część północna. Przewodnik

 

„Zapomniane miejsca. Pomorskie” to kolejny tom serii przewodników przedstawiających rzadko odwiedzane przez turystów obiekty, leżące zazwyczaj z dala od uczęszczanych szlaków turystycznych. W niniejszym przewodniku opisanych zostało aż 131 miejsc. W trakcie kilkunastu wypraw i wycieczek autorzy (Michał Piotrowski i Marcin Tymiński) odwiedzili między innymi zrujnowane pałace i dwory oraz znajdujące się nierzadko w ich pobliżu mauzolea i grobowce. Budowle te będące niegdyś świadectwem świetności rodów straszą dziś pustymi oczodołami okien. Ich wnętrza już dawno zostały pozbawione cennego wyposażenia, rzeźb, mebli i malowideł. Część z nich zagrabiono, a część uległa zniszczeniu w trakcie wojen i innych dziejowych zawirowań jakie nie szczędziły tych ziem.

 

Pamiątką po dawnych mieszkańcach są także zapomniane, pokryte chaszczami kurhany i cmentarze. Na kartach niniejszego przewodnika znajdziemy kilkanaście obiektów pamiętających czasy konfliktów zbrojnych. Autorzy dotarli do budowli obronnych, fortyfikacji, schronów, a nawet do wraków okrętów wojennych. Opisane zostały zdewastowane przez ludzi i czas obiekty przemysłowe, wieże ciśnień, mosty kolejowe i wiatraki. Z przewodnikiem w plecaku dotrzemy do opuszczonych kościołów i kaplic. Przy zwiedzaniu każdej z budowli należy zachować szczególną ostrożność. Wszystkie obiekty najlepsze czasy mają już przecież dawno za sobą. Czasem jeden nieostrożny krok, może skutkować tragicznymi konsekwencjami. Nie można zapominać o zabraniu na wyprawę odpowiedniego wyposażenia. Miejsca najbardziej niebezpieczne oznaczone zostały w przewodniku ikoną wykrzyknika.

 

Przewodnik, który podzielony został na trzy części (Wybrzeże – na północ od DK6, Kaszuby – między DK6 i DK20 oraz Trójmiasto i okolice), podobnie jak wszystkie poprzednie publikacje tej serii, zawiera mapki. Znajdziemy w nim również dokładne wskazówki umożliwiające odnalezienie każdego z opisywanych obiektów. Autorzy zamieścili ponadto współrzędne GPS. Wielu zaprawionych w bojach turystów dotrze do docelowych miejsc bez pomocy elektronicznych gadżetów, lecz dla mniej doświadczonych będzie to zapewne znaczne ułatwienie. Na ostatnich stronach przewodnika zamieszczono słowniczek, w którym wyjaśniono bardziej skomplikowane terminy pojawiające się w tekście. Przewodnik zaopatrzony został również w indeks miejscowości. Polecam.

 

Przewodnik na stronie wydawcy:

https://www.wydawnictwocm.pl/zapomniane-miejsce-pomorskie-czesc-polnocna-p-613.html

 

Wydawca: CM

Seria wydawnicza: Zapomniane miejsca

ISBN: 978-83-66704-46-6

Liczba stron: 228

Rok wydania: 2021

„Zapomniane miejsca Warmińsko-mazurskie. Część środkowa”

 

Marek Dudziak, Tomasz Sowiński

„Zapomniane miejsca Warmińsko-mazurskie. Część środkowa”

Przewodnik

 

Trzy lata po napisanym przez Emilię Jaroszewską przewodniku „Zapomniane miejsca. Warmińsko-mazurskie. Część zachodnia”[1] w księgarniach pojawił się kolejny tom serii „Zapomniane miejsca” poświęcony temu wyjątkowemu regionowi. Jego autorzy, Marek Dudziak i Tomasz Sowiński postanowili przybliżyć czytelnikom pasjonującym się historią warte odwiedzenia miejsca leżące w części środkowej tego województwa. Przewodnik jest pokłosiem wielu wycieczek, w trakcie którzy autorzy dotarli do miejsc i obiektów, których próżno szukać w popularnych przewodnikach turystycznych. Taka jest bowiem idea przyświecająca serii „Zapomniane miejsca”. Ukazujące się w niej przewodniki prowadzą czytelników ścieżkami, na których niezbyt często można spotkać przeciętnego turystę.

 

Pośród malowniczych mazurskich lasów i jezior ukryte są zrujnowane pałace i dworki. Gdzieś w zaroślach dostrzec można opuszczone zabudowania gospodarcze, młyny i spichlerze, wzniesione jeszcze w schyłkowym okresie XIX stulecia. W mazurskich miastach i miasteczkach przetrwały zabytki techniki, wieże ciśnień a także dworce, z których ostatni pasażerowie korzystali dziesiątki lat temu.  Można tu także odnaleźć niewykorzystywane od dawna mosty. Tereny Warmii i Mazur obfitują w pamiątki związane z II wojną światową – schrony i fortyfikacje. Autorzy opisali na kartach przewodnika kilkanaście takich obiektów.

 

Podobnie jak wspomniana wcześniej Emilia Jaroszewska, również autorzy niniejszego przewodnika deklarują iż od lat są fanami twórczości Zbigniewa Nienackiego, a przemierzanie szlaków bliskich pisarzowi mieszkającemu nad Jeziorkiem, było dla nich wspaniałą i niezapomnianą przygodą[2]. Przystępując do zwiedzania przedstawionych w przewodniku obiektów, a jest ich aż 90, należy zawsze zachowywać szczególną ostrożność. Niemal każda z budowli znajduje się bowiem w złym stanie technicznym. W planach wydawniczych wydawnictwa CM znajdują się jeszcze dwa tomy, w których przedstawione zostaną zapomniane miejsca Warmii i Mazur. Polecam.

 

Przewodnik na stronie wydawcy:

https://www.wydawnictwocm.pl/zapomniane-miejsca-warminsko-mazurskie-czesc-srodkowa-p-623.html

 

Wydawca: CM

Seria wydawnicza: Zapomniane miejsca

ISBN: 978-83-66704-57-2

Liczba stron: 178

Rok wydania: 2021

---

[1] http://www.zapomnianabiblioteka.pl/2018/07/zapomniane-miejsca-warminsko-mazurskie.html

[2] Forum Miłośników Pana Samochodzika: http://pansamochodzik.net.pl

 

„Zapomniane miejsca. Łódzkie”

 

Jakub Jagiełło, Ewa Perlińska-Kobierzyńska, 

Aleksandra Szafrańska-Dolewska, Tomasz Szwagrzak

„Zapomniane miejsca. Łódzkie”

Przewodnik. II poszerzona edycja

 

10 lat temu ukazała się pierwsza edycja przewodnika „Zapomniane miejsca Łodzi i okolic”. Od tego czasu kilkanaście zabytkowych obiektów w nim przedstawionych zmieniło swój status. Cieszy fakt, że większość z nich została odnowiona lub jest w trakcie renowacji. Jedynie dwie budowle, drewniany dwór w Głupicach i elektrownia w Łodzi, zostały wyburzone. Wiatrak z miejscowości Zawada ocalał dzięki przeniesieniu go na teren skansenu w Łęczycy. Jak wynika ze wstępu do nowej edycji przewodnika, największe zmiany odnotowano w północnej części województwa, w okolicach Łęczycy, Łowicza i Kutna. Miejsce obiektów nie spełniających już zakładanych kryteriów przewodnika zajęły inne, odkryte przez autorów w czasie szeregu nowych wypraw i wycieczek.

 

Na kartach bogato ilustrowanego przewodnika czwórka autorów (Jakub Jagiełło, Ewa Perlińska-Kobierzyńska, Aleksandra Szafrańska-Dolewska oraz Tomasz Szwagrzak) opisała niemal 180 opuszczonych miejsc. Wśród mocno nadgryzionych zębem czasu obiektów znajdziemy dworki i pałace, w których wnętrzach hula dziś wiatr, wille dawnych fabrykantów i oczywiście zrujnowane zakłady przemysłowe. Są kościoły, w których od dawna wierni nie zbierają się na modlitwę i trudne do odnalezienia, zatopione w chaszczach cmentarze żydowskie i ewangelickie a także obiekty fortyfikacyjne.

 

Jak zawsze w przewodnikach serii „Zapomniane miejsca”, także i tym razem obok każdego z przedstawionych obiektów zamieszczone zostały informacje ułatwiające dotarcie do opisywanych miejsc[1]. Wybierając się na wyprawę szlakiem zapomnianych miejsc województwa łódzkiego nie należy zapominać o zachowaniu wszelkich środków ostrożności. Należy mieć oczy dookoła głowy, wiele bowiem z obiektów przypomnianych na kartach przewodnika znajduje się w złym stanie technicznym. Takie budowle zostały oznaczone w przewodniku ikonką wykrzyknika. Nie trzeba natomiast dodawać, że nie warto zwlekać z odwiedzaniem opisanych tu obiektów, za kilka lat po niektórych z zabytkowych budowli nie pozostanie zapewne żaden ślad. Polecam.

 

Przewodnik na stronie wydawcy:

https://www.wydawnictwocm.pl/zapomniane-miejsca-lodzkie-ii-poszerzona-edycja-p-625.html

 

Wydawca: CM

Seria wydawnicza: Zapomniane miejsca

ISBN: 978-83-66704-59-6

Liczba stron: 240

Rok wydania: 2021

---

[1] Seria "Zapomniane miejsca" na stronie wydawcy: https://www.wydawnictwocm.pl/zapomniane-miejsca-c-1_3_60.html

 

„Zapomniane miejsca Dolnego Śląska”

 

Jakub Jagiełło „Zapomniane miejsca Dolnego Śląska”

Cz. 1. Sudety Zachodnie. Przewodnik

Wydanie II zmienione

 

Dolny Śląsk to jeden z najbardziej tajemniczych a zarazem malowniczych regionów naszego kraju. Niezwykle zróżnicowany krajobraz, setki zamków, pałaców i pałacyków, ukryte gdzieś w sztolniach depozyty… To wszystko od wielu lat rozpala wyobraźnię poszukiwaczy przygód i skarbów. Nic zatem dziwnego, że kilka po pierwszym wydaniu przewodnika „Zapomniane miejsca Dolnego Śląska” do księgarń trafiła jego nowa, zaktualizowana edycja. W porównaniu do wydania z 2012 roku warto zaznaczyć, że pięć obiektów wówczas opisanych, zostało poddane w mniejszym bądź większym stopniu renowacji. Istnieje więc szansa, że zabytki te przetrwają jeszcze wiele lat. Niestety dwie budowle znikły z krajobrazu. Słodownię w Ciechanowicach wyburzono, a schronisko Leśna Chata na Rozdrożu Izerskim po częściowym zawaleniu się zostało rozebrane.

 

Przewodnik składa się z trzech części. W pierwszej autor opisał obiekty znajdujące się w okolicach Jeleniej Góry i Wałbrzycha, druga obejmuje Górne Łużyce i pogranicze śląsko-łużyckie, trzecia natomiast Pogórze Kaczawskie o okolice. W sumie na kartach niniejszego przewodnika Jakub Jagiełło ocalił od zapomnienia aż 160 obiektów. Przy każdym z nich zamieszczone zostały fotografie ukazujący aktualny stan zabytku. Dodatkowo publikacja zawiera dwie wkładki z kolorowymi zdjęciami. Pod opisami zamków, dworów, kościołów czy pałaców znajdziemy dokładne informacje umożliwiające bezproblemowe odnalezienie ich w terenie. To ważne, gdyż wiele z miejsc o których przeczytamy znajduje się z dala od uczęszczanych szlaków turystycznych.

 

Taka też jest idea przyświecająca serii „Zapomniane miejsca”. Przewodniki, które się w niej ukazują są kopalnią informacji o miejscach, do których nie dociera przeciętny, niedzielny turysta[1]. Takich miejsc na terenie naszego kraju są tysiące. Zagłębiając się w lekturę niniejszego tomu poznamy historię zamków, pałaców i dworów, zwiedzimy zrujnowane zabytki techniki, zajrzymy do opuszczonych świątyń i zatrzymamy się na ukrytych pośród drzew cmentarzach ewangelickich. Zwiedzanie tych miejsc z przewodnikiem w plecaku, będzie znacznie prostsze, przyjemniejsze i bezpieczniejsze. Nie trzeba chyba dodawać, że z odwiedzeniem tych miejsc nie powinniśmy zbyt długo zwlekać.

 

Z przewodnikiem „Zapomniane miejsca Dolnego Śląska. Sudety Zachodnie” znacznie łatwiej odnajdziemy miejsca, które być może za kilka lat znikną lub zmienią się bez powrotnie. Żyjemy w czasach kiedy miliardy złotych pompowane są w budowanie replik pałaców i kamienic w centrum Warszawy, a brakuje środków na ratowanie i powstrzymanie degradacji cennych zabytków znajdujących się poza wielkimi aglomeracjami. Taka polityka osób odpowiedzialnych za ochronę dziedzictwa narodowego sprawia, że autorom kolejnych tomów serii „Zapomniane miejsca” nie zabraknie materiałów do opracowywania przewodników jeszcze przez długie lata. Polecam.

Przewodnik na stronie wydawcy:

https://www.wydawnictwocm.pl/zapomniane-miejsca-dolnego-slaska-cz-1-sudety-zachodnie-ii-wydanie-p-402.html

 

Wydawca: CM

Seria wydawnicza: Zapomniane miejsca

ISBN: 978-83-66022-82-9

Liczba stron: 220

Rok wydania: 2019

---

[1] Seria "Zapomniane miejsca" na stronie wydawcy: https://www.wydawnictwocm.pl/zapomniane-miejsca-c-1_3_60.html