Od „Czerwonego Błazna” do „Złocistej jaszczurki”

 

Od „Czerwonego Błazna” do „Złocistej jaszczurki”

Ranking 100 „Kryminałów przedwojennej Warszawy”

 

Pierwsze tomy serii „Kryminały przedwojennej Warszawy” ukazały się w 2012 roku. Trudno w to uwierzyć, ale od tego czasu do zbiorów miłośników dawnych polskich kryminałów trafiło już 100 tytułów. Po przedwojenne powieści kryminalne sięgamy nie tylko ze względu na skomplikowane zagadki kryminalne. W trakcie lektury chcemy przenieść się choć na kilka godzin do innego świata. Świata dawnej Warszawy. Klimatu dawnych kabaretów, nocnych lokali, kamienic, ulic, teatrów i melin, lepiej od Adama Nasielskiego, Stanisława Wotowskiego czy Marka Romańskiego nie są w stanie oddać nawet najlepsi współcześni twórcy kryminałów retro. I to jest właśnie główne kryterium jakie przyjąłem przy tworzeniu rankingu.

 

1. Aleksander Błażejowski, Korytarz Podziemny B
2. Henryk Nagiel, Sęp
3. Ryszard Braun, Manekin nr 6
4. Henryk Nagiel, Tajemnice Nalewek
5. Marek Romański, Odwet
6. Marek Romański, Mirko Borkowicz, Szajka Biedronki
7. Marek Romański, Mirko Borkowicz, Akcje ATN
8. Stanisław A. Wotowski, Tajemniczy wróg
9. Marek Romański, Mord na Placu Trzech Krzyży
10. Piotr Godek, Przeklęty skarb
11. Marek Romański, Czarny trójkąt
12. Marek Romański, Człowiek z Titanica
13. Marek Romański, Mister X, Część I
14. Marek Romański, Mister X, część 2
15. Adam Nasielski, As Pik (Wielkie gry Bernarda Żbika)
16. Józef Jeremski, Tajemnica komisarza policji
17. Adam Nasielski, Puama E (Wielkie gry Bernarda Żbika)
18. Marek Romański, Prokurator Garda
19. Walery Przyborowski, Widmo na Kanonii, t. 1
20. Walery Przyborowski, Widmo na Kanonii, t. 2
21. Stanisław A. Wotowski, Rycerze mroku
22. Stanisław A. Wotowski, Kariera Panny Mańki
23. Stanisław A. Wotowski, Niebezpieczna kochanka
24. Stanisław A Wotowski, Salon baronowej Wiery
25. Zenon Różański, Sprawa Edwina Cramma
26. Daniel Bachrach, Strzał w nocy
27. Marek Romański, Złote sidła
28. Marek Romański, Defraudant
29. Stanisław A. Wotowski, Ofiary półświatka
30. Zenon Różański, Willa grozy
31. Piotr Godek, Złocista jaszczurka
32. Ludwik Kurnatowski, Tajemnica Belwederu
33. Piotr Godek, Przepowiednia cyganki
34. Stanisław A. Wotowski, Złoto i krew
35. Marek Romański, Znak zapytania
36. Piotr Godek, Kartel stalowy
37. Adam Nasielski, Znak kwadratu
38. Zenon Różański, Pokój nr 23
39. Adam Nasielski, Węgierska awantura, Narzeczona z kontrwywiadu
40. Leon (Ludwik) Kurnatowski, Zagadkowi milionerzy
41. Stanisław A. Wotowski, Upiorny dom
42. Stanisław A. Wotowski, Półświatek
43. Antoni Hram, Upiór podziemi
44. Piotr Godek, Ekspres Warszawa-Paryż
45. Adam Nasielski, Dom tajemnic (Wielkie gry Bernarda Żbika)
46. Piotr Godek, Tajemnica białej willi
47. Adam Nasielski, Pociąg w nieznane
48. Adam Nasielski, Koralowy sztylet (Małe gry Bernarda Żbika)
49. Jan Grom, Bokser i dziewczyna. Hazardzista
50. Piotr Godek, Pocałunek śmierci
51. Zenon Różański, Godzina trwogi
52. Ludwik M. Kurnatowski, Samochodwa banda Kłaka
53. Piotr Godek, Tajemniczy wynalazca
54. Otto Stemin, Tunel śmierci
55. Otto Stemin, Musiałem zabić
56. Daniel Bachrach, Za kulisami kabaretu
57. Adam Nasielski, Człowiek z Kimberley (Wielkie gry Bernarda Żbika)
58. Rafał Scherman, Samobójstwo zmarłego
59. Marek Romański, W walce z Arseniuszem Lupinem
60. Stanisław A. Wotowski, Złotowłosy sfinks
61. Stanisław A. Wotowski, Demon wyścigów
62. Piotr Godek, Miłość i trucizna
63. ELMAR, Mord przy Chmielnej
64. Marek Romański, Pająk
65. Stanisław A. Wotowski, Człowiek, który zapomniał swego nazwiska
66. Adam Nasielski, Alibi (Wielkie gry Bernarda Żbika)
67. Adam Nasielski, Mecz o kobietę
68. Stanisław A. Wotowski, Czarny Adept
69. Marek Romański, Żółty szatan
70. Marek Romański, Ostatnia gra Yoshimury
71. Adam Nasielski, Gra ze śmiercią
72. Otto Stemin, Otchłań ciągnie
73. Zenon Różański, Ostatnia gra Normana Kinga
74. Daniel Bachrach, Król sutenerów Rozenberg działa
75. Adam Nasielski, Opera śmierci (Wielkie gry Bernarda Żbika)
76. Adam Nasielski, Skok w otchłań (Wielkie gry Bernarda Żbika)
77. Ludwik M. Kurnatowski, Szczury hotelowe
78. Adam Ty-ski, Mściciel. Opowiadania kryminalne
79. Adam Nasielski, Minus trzy
80. Wacław Wirski, Samobójstwo w hotelu Bristol
81. Daniel Bachrach, Przez namiętność do zbrodni
82. Adolf Doliński, Opowiadania kryminalne. Część 1.
83. Stanisław A. Wotowski, Sekta diabła
84. Walery Przyborowski, Szkielet na Lesznie
85. Walery Przyborowski, Czerwona skrzynia
86. Daniel Bachrach, Epidemia samobójstw
87. Daniel Bachrach, Kobieta, wino i hazard
88. Kazimierz Laskowski, Agent policyjny
89. Daniel Bachrach, W walce ze światem zbrodni
90. Mieczysław Jarosławski, Mistrz Marx
91. Mieczysław Jarosławski, Policjant nr 03721
92. Ludwik M. Kurnatowski, Życie i śmierć Wiktora Gruena
93. Adolf Doliński, Opowiadania kryminalne 2
94. Adam Nasielski, Grobowiec Ozyrysa (Wielkie gry Bernarda Żbika)
95. Aleksander Błażejowski, Czerwony Błazen
96. Tadeusz Starostecki, Krwawy reporter
97. Daniel Bachrach, Niebezpieczne poszlaki
98. Ludwik M. Kurnatowski, Niebieskie ptaki Warszawy
99. Antoni Starzewski, Męty
100. Aleksander Błażejowski, Sąd nad Antychrystem

Pogrubioną czcionką zaznaczono ostatnio dodane tytuły.

Recenzje wszystkich tomów znajdziecie na stronach ZAPOMNIANEJ BIBLIOTEKI:

http://www.zapomnianabiblioteka.pl/search/label/Krymina%C5%82y%20przedwojennej%20Warszawy

Kryminały przedwojennej Warszawy na Facebooku:

https://www.facebook.com/Krymina%C5%82y-przedwojennej-Warszawy-110549899073223

 

„Złocista jaszczurka”

 

Piotr Godek „Złocista jaszczurka”

 

Warszawa, lata 30. ubiegłego wieku. Córka bardzo zamożnego przedsiębiorcy Maryna Welska odnosi zwycięstwo w prestiżowym ogólnopolskim turnieju tenisowym. Niestety, wkrótce po powrocie do domu, i po podzieleniu się tą radosną nowiną z ukochanym ojcem, dowiaduje się od niego o poważnych tarapatach finansowych, w jakich nagle znalazła się jej rodzina. Życie przywykłej do zbytku młodej dziewczyny zostaje wywrócone do góry nogami. Wraz z ojcem zmuszeni zostają  przeprowadzki do skromnego mieszkania. Zmienia się krąg przyjaciół Maryny, a ona sama pod namową ojca postanawia zatrudnić się w banku należącym do przyjaciela Welskiego, pana Barnaby.

 

To nie koniec kłopotów rodziny Welskich. Ojciec Maryny zostaje oskarżony o sfałszowanie czeku, a także o próbę zastrzelenia dyrektora Barnaby. Kiedy sprawą zaczyna interesować się policja, Jan Welski znika. Załamana córka nie wierzy w jego winę. Stara się zrobić wszystko, co tylko w jej mocy aby wyjaśnić sprawę i ocalić ukochanego ojca. Gotowa jest nawet poślubić dyrektora Barnabę, byleby tylko zechciał on użyć swych wpływów i uratować Welskiego. W trakcie swych zabiegów dziewczyna odkrywa, że związek z tarapatami w jakie popadł jej ojciec ma tajemnicza „złota jaszczurka”. Maryna stara się wyjaśnić, dlaczego, każdy komu tylko wspomni o „złocistej jaszczurce” reaguje przerażeniem.

 

Akcja powieści rozgrywa się także poza Warszawą, na wschodzie kraju. Główna bohaterka, Maryna Welska „osaczona” przez kilku mężczyzna, niemal żadnemu z nich nie może zaufać. Na uwagę zasługują także postacie drugoplanowe: funkcjonariusze policji, oraz przedstawiciele warszawskiego półświatka, z których jeden postanawia zerwać z dotychczasowym życiem i stać się przyzwoitym człowiekiem. Nakładem wydawnictwa CM wznowiono wszystkie 9 książek Piotra Godka (Stefanii Osińskiej), które ukazały się przed wybuchem II wojny światowej[1]. Wydana w latach 30. „Złocista jaszczurka”, podobnie jak poprzednie, wyróżnia się wartką akcją, ciekawą intrygą oraz dramatycznym wątkiem romansowym. Autorka stosuje tu cały szereg chwytów fabularnych, wykorzystywanych przez klasyków powieści kryminalnej. Polecam.

 

Powieść na stronie wydawcy:

https://www.wydawnictwocm.pl/piotr-godek-zlocista-jaszczurka-kpw-100-p-725.html

 

Wydawca: CM

Seria wydawnicza: Kryminały przedwojennej Warszawy

ISBN: 978-83-67240-40-6

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 276

---

[1] Powieści Piotra Godka/Stefanii Osińskiej: http://www.zapomnianabiblioteka.pl/search?q=Godek

 

„Przepowiednia cyganki"

Piotr Godek „Przepowiednia cyganki”

 

Lata 30. ubiegłego wieku. Z pociągu pasażerskiego przejeżdżającego nieopodal małej wioski pod Kaliszem zostaje wyrzucony mężczyzna. Świadkiem dramatycznej sceny jest mały chłopiec. Dziecko biegnie do rodziców po pomoc. Poszkodowany, który przed wyrzuceniem z pociągu został uśpiony chloroformem, przewieziony zostaje do pobliskiego majątku. Tam dzięki troskliwej opiece córki administratora, studentki prawa, Jadwigi Wardalskiej i miejscowego lekarza powraca powoli do zdrowia. Niestety, mimo upływu czasu, nie odzyskuje pamięci. Nie można ustalić jego tożsamości. Pomiędzy tajemniczym rekonwalescentem a jego opiekunką, nawiązuje się nić sympatii.

 

W tym samym czasie polska policja zajęta jest walką z grupą przestępczą rozprowadzającą na masową skalę fałszywe banknoty. Mózgiem szajki jest niejaki Konstanty Kaszycki. Bezwzględny i przebiegły przywódca bandy, tak zorganizował jej działalność, że mimo olbrzymich wysiłków, policjanci nie mogą wpaść na jakikolwiek trop i zmuszeni zostają do skorzystania z pomocy prywatnego detektywa zza oceanu, Ryszarda Stocka. Po pewnym czasie udaje im się jednak trafić na ślad osób puszczających w obieg fałszywe pieniądze. Przed prowadzącym śledztwo komisarzem Przyłęckim zaczynają się piętrzyć jednak nowe problemy.

 

„Przepowiednia cyganki” to niewątpliwie jedna z najlepszych powieści kryminalnych w dorobku Piotra Godka (Stefanii Osińskiej)[1]. Przed oczami czytelnika pojawia się cała galeria postaci z różnych sfer. Co ciekawe, na kartach powieści przedstawicielki płci pięknej nie odgrywają jedynie ról drugoplanowych, lecz w wielu przypadkach swą pomysłowością, zaangażowaniem i inteligencją przyćmiewają poczynania śledczych. Autorka inspirowała się powieściami nie tylko uznanych zagranicznych autorów kryminałów. Można tu także dostrzec wpływy poczytnych twórców z nad Wisły, szczególnie Adama Nasielskiego i Stanisława A. Wotowskiego. Powieść wyróżniająca się wartką, dynamiczną akcją, składa się z kilkudziesięciu krótkich rozdziałów. Być może była więc także drukowana na łamach przedwojennej prasy. Niniejsze wydanie opracowano na podstawie edycji z 1934 roku. Polecam.

 

Powieść na stronie wydawcy:

https://www.wydawnictwocm.pl/piotr-godek-przepowiednia-cyganki-kpw-96-p-628.html

                                                  

Wydawca: CM

Seria wydawnicza: Kryminały przedwojennej Warszawy

ISBN: 978-83-66704-63-3

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 298

---

[1] Powieści Piotra Godka/StefaniiOsińskiej: http://www.zapomnianabiblioteka.pl/search?q=Godek

 

 

„Złotowłosy sfinks”

 

Stanisław A. Wotowski „Złotowłosy sfinks”

Warszawa, lata 30. ubiegłego wieku. Prywatny sekretarz barona Trauba, trzydziestoletni Stefan Turski zawiera związek małżeński z piękną Krystyną Skalską. Dziwne to jednak małżeństwo. Krysia postawiła przed ślubem Stefanowi kilka warunków. Młodzi dzielą ze sobą jedynie mieszkanie, lecz już nie łoże. Świeżo upieczony, zakochany bez pamięci małżonek nie może dopytywać się o fakty z przeszłości kobiety, nie może też ingerować w jej obecne poczynania. A te są co najmniej podejrzane. Nocami Krysia wymyka się z mieszkania i spieszy do pałacyku należącego do księcia Ostrogskiego. W czasie jednej z takich nocnych eskapad, Stefan udaje się za swą małżonką i staje się świadkiem wydarzeń, których nie potrafi sobie wytłumaczyć.

 

„Złotowłosy sfinks” to jeden z wielu w dorobku Stanisława Antoniego Wotowskiego tzw. kryminałów salonowych. Akcja powieści rozgrywa się w pałacu zubożałego arystokraty Ostrogskiego, dostatnio urządzonym mieszkaniu barona Trauba, jak również w skromnym mieszkaniu sekretarza i znajdującym się gdzieś na Pradze podejrzanym domostwie dawnego znajomego Turskiego. Bohaterowie także wywodzą się z różnych środowisk, nie brakuje na kartach powieści przedstawicieli przestępczego półświatka. Książka zbliżona jest nieco klimatem do wznowionych nie tak dawno w serii „Kryminały przedwojennej Warszawy” utworów Wotowskiego: „Półświatek”, „Ofiary półświatka”, „Rycerze mroku” oraz „Kariera panny Mańki”[1].

 

Jeden z najpopularniejszych przedwojennych polskich autorów kryminałów osnuł fabułę niniejszej powieści wokół tajemnicy otaczającej małżonkę Stefana Turskiego. Główny bohater powoli stara się poznać motywy, które skłaniają Krystynę do takich a nie innych zachowań. Czy młodemu i uczciwemu sekretarzowi Trauba wystarczy sił i uczucia, by walczyć o tę miłość do skutku? Czy nie wycofa się z walki o Krysię, kiedy odkryje tajemnicę dziewczyny? Jest ktoś, kto zrobi wszystko, aby odebrać Turskiemu ukochaną. Na szczęście w chwili zwątpienia, pojawia się także niespodziewany sprzymierzeniec. Polecam.

Powieść na stronie wydawcy:

https://www.wydawnictwocm.pl/stanislaw-a-wotowski-zlotowlosy-sfinks-kpw-99-p-712.html

 

Wydawca: CM

Seria wydawnicza: Kryminały przedwojennej Warszawy

ISBN: 978-83-67240-26-0

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 224

---

[1] Powieści Stanisława A. Wotowskiego: http://www.zapomnianabiblioteka.pl/search/label/Stanis%C5%82aw%20Wotowski

Piotr Godek „Miłość i trucizna”

 

Piotr Godek „Miłość i trucizna”

 

Lata 30. ubiegłego wieku. Do niewielkiej miejscowości położonej tuż przy granicy z Czechosłowacją przybywa na urlop Andrzej Krasnolicki. Młody mężczyzna melduje się niewielkim hoteliku, a wolne chwile spędza na długich spacerach. Podczas jednej z takich przechadzek poznaje piękną Martę Dalle. Oczarowany dziewczyną postanawia dowiedzieć się o niej czegoś więcej. Niebawem poznaje także mieszkającego z dziewczyną wuja, emerytowanego pułkownika. Okoliczności zakończenia przez oficera kariery wojskowej są równie tajemnicze, jak wydarzenia, których świadkiem niebawem stanie się Krasnolicki.

 

„Miłość i trucizna” to nieco inna powieść, niż te do których przyzwyczaił czytelników Piotr Godek, a w zasadzie ukrywająca się pod tym pseudonimem Stefania Osińska. Akcja książki osnuta została bowiem wokół relacji tworzącej się pomiędzy Martą a Andrzejem. Jak to zwykle bywa w podobnych przypadkach, nim młodzi ludzie będą mogli połączyć swe losy, zmuszeni zostaną do pokonania całego szeregu przeszkód. Z każdą kolejną stroną powieści, z każdym kolejnym dniem, sytuacja się komplikuje, a panna Dalle zamiast zbliżać się do Krasnolickiego, coraz bardziej od niego się oddala. Na horyzoncie pojawia się ten trzeci, lekarz, który zostaje wezwany do wuja Marty. Należy tu dodać, że na ukochaną Krasnolickiego pada podejrzenie, iż otruła swego wuja – pułkownika.

 

Zarówno dziewczyna jaki i młodzieniec skrywają przed sobą jakieś tajemnice. Kto wie, być może gdyby zaufali sobie wcześniej, uniknęliby wielu przykrych, dramatycznych przeżyć i rozczarowań. Pierwsze wydania powieści Stefanii Osińskiej są dziś trudno dostępne. Na szczęście wszystkie jej książki sprzed 1939 roku zostały wznowione po latach w serii Kryminały przedwojennej Warszawy[1]. Twórczość tej zapomnianej już dziś, zmarłej w 1976 roku pisarki i dziennikarki, nie ustępuje dokonaniom najbardziej znanych przedwojennych autorów polskich kryminałów: Aleksandra Błażejowskiego, Stanisława A. Wotowskiego, Antoniego Marczyńskiego, Marka Romańskiego czy Adama Nasielskiego. Polecam.

Powieść na stronie wydawcy:

https://www.wydawnictwocm.pl/piotr-godek-milosc-i-trucizna-kpw-98-p-709.html

 

Wydawca: CM

Seria wydawnicza: Kryminały przedwojennej Warszawy

ISBN: 978-83-67240-21-5

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 220

---

[1] Powieści Piotra Godka/Stefanii Osińskiej: http://www.zapomnianabiblioteka.pl/search?q=Godek

„Samobójstwo w hotelu Bristol”

 

Wacław Wirski „Samobójstwo w hotelu Bristol”

 

Warszawa, lata 30. ubiegłego wieku. W jednym ze stołecznych komisariatów policji rozlega się dzwonek telefonu. To portier hotelu Bristol informuje funkcjonariusza o znalezieniu w jednym z pokojów zwłok młodego mężczyzny. Policjanci niezwłocznie przybywają do hotelu i przystępują do rutynowych czynności. Niestety już na początku pojawia się problem. Nie można ustalić kim jest ów młodzieniec. Gość nie zdążył się bowiem jeszcze zameldować w recepcji. Wiadomo jedynie, że pojawił się w hotelu z teczką, która później gdzieś znikła. Na pierwszy rzut oka wygląda, że mężczyzna popełnił samobójstwo, strzelając do siebie z rewolweru.

Niemal w tym samym czasie w Warszawie pojawiają się agenci brytyjskiego wywiadu. Czyżby więc mężczyzna znaleziony w hotelu Bristol wplątany był w jakąś szpiegowską aferę? Jaką rolę odgrywa w tej sprawie pewien złodziej, który zamierza zerwać z niechlubną przeszłością? Kto wie, czy policji udałoby się wyświetlić okoliczności zbrodni, i odpowiedzieć na te pytania, gdyby do śledztwa nie włączył się reporter pewnej stołecznej gazety, Adam Rychlicki. Sprytny i wszędobylski żurnalista swą przebiegłością potrafi błyskawicznie pozyskać informacje, które dla doświadczonych policjantów znajdują się niemal poza zasięgiem.

 

Kim był Wacław Wirski? Ustalenie tożsamości autora niniejszego kryminału jest równie trudne jak poznanie personaliów mężczyzny, którego uśmiercił na kartach swej książki. Wiadomo jedynie, że powieść „Samobójstwo w hotelu Bristol” ukazała się drukiem w 1935 roku. Po jej przeczytaniu, możemy się także domyślać, że autor inspirował się kryminałami jednego z najpopularniejszych przedwojennych twórców tego gatunku, Adama Nasielskiego[1]. Mamy tu bowiem podobnie skonstruowane postacie bohaterów, wartką akcję i solidną dawkę humoru. Gdzieś w tle zarysowany jest również wątek romansowy. Różni się natomiast sposób prowadzenia śledztwa. Tu detektywi Nasielskiego, ze słynnym Bernardem Żbikiem na czele, górują zdecydowanie nad agentami, którzy usiłują rozwikłać zagadkę śmierci w hotelu Bristol. Polecam.   

Powieść na stronie wydawcy:

https://www.wydawnictwocm.pl/waclaw-wirski-samobojstwo-w-hotelu-bristol-kpw-97-p-681.html

Wydawca: CM

Seria wydawnicza: Kryminały przedwojennej Warszawy

ISBN: 978-83-66704-93-0

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 122

---

[1] Powieści Adama Nasielskiego: http://www.zapomnianabiblioteka.pl/search/label/Adam%20Nasielski

„Kapitan Irena”

 

Adam Nasielski „Kapitan Irena”

 

Stany Zjednoczone, lata 30. ubiegłego wieku. Znudzony życiem młody mężczyzna Jim Dongan w rozmowie z przyjacielem, poczytnym literatem narzeka, że przygody jakie ten opisuje w swych książkach nie zdarzają się na co dzień zwykłym śmiertelnikom. Dongan, który jest zamożnym człowiekiem, synem milionera, właściciela potężnego koncernu stalowego, pragnie by kiedyś i jemu przytrafiło się coś niezwykłego. Marzy o wielkiej miłości. Nie zdaje sobie sprawy, że już niebawem jego fantazje się ziszczą a on znajdzie się w samym centrum niebezpiecznych, nieprawdopodobnych wręcz wydarzeń, i będzie marzył o powrocie do dawnego, ustabilizowanego życia.

 

Pewnego dnia do przechadzającego się nad brzegiem morza Dongana podchodzi młody chłopiec, i wkłada mu do kieszeni kartkę, na której widnieje nie znany mężczyźnie adres. Zdziwiony Jim postanawia udać się na wskazane miejsce. To nie koniec niespodzianek. Dongan zaczyna zdawać sobie sprawę, że tajemnicza kartka trafiła do niego przez pomyłkę. Nabiera przekonania, że wplątał się w sprawy działających na terenie USA agentów obcego wywiadu. Po chwili zastanowienia udaje się do siedziby amerykańskiego Navy Yard  i oferuje swą pomoc w wykryciu siedziby szpiegowskiej szajki. Kim jest tytułowa kapitan Irena? To piękna kobieta, która mimo młodego wieku (liczy sobie zaledwie dwadzieścia kilka lat) piastuje odpowiedzialne stanowisko w Ministerstwie Marynarki. To właśnie ona zostaje przełożoną Jima, kiedy ten nawiązuje współpracę z Navy Yard. I to panna Chambers staje się obiektem westchnień młodzieńca. Jim jest pewien, że z taką kobietą, byłby gotowy spędzić całe życie.

 

Adam Nasielski na kartach swej powieści skrzyżował wątek romansowy z sensacyjnym. Główny bohater kilkukrotnie ociera się o śmierć. Na poważne niebezpieczeństwo narażone zostaje także życie jego ukochanej. Mimo to, od pierwszej do ostatniej strony książki, Jima nie opuszcza poczucie humoru. Nawet w najbardziej dramatycznych momentach zawsze ma pod ręką zabawny żarcik lub powiedzonko. Nie brakuje mu odwagi, często balansuje na granicy ryzyka. Wierzy w swój spryt, szczęście oraz siłę swoich mięśni. Powieść jednego z najpopularniejszych przedwojennych autorów powieści kryminalnych i sensacyjnych, Adama Nasielskiego oparto na wydaniu z   1936 roku[1]. Polecam.

Powieść na stronie wydawcy:

https://www.wydawnictwocm.pl/adam-nasielski-kapitan-irena-spk-16-p-739.html

 

Wydawca: CM

Seria wydawnicza: Stary polski kryminał

ISBN: 978-83-67240-52-9

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 184

---

[1] Powieści Adama Nasielskiego: http://www.zapomnianabiblioteka.pl/search/label/Adam%20Nasielski

„Plan R.”

 

Zenon Różański „Plan R.”

 

Lata 30. ubiegłego wieku. Z Nowego Jorku do Europy wypływa statek motorowy Wilson. Pośród pasażerów znajduje się polski inżynier Antoni Janczar. Za oceanem młody naukowiec spędził setki godzin w laboratorium, pracując nad rewolucyjną formułą chemiczną, zwaną „Planem R.” Formułę tę zamierzał przekazać polskiej armii. Nie trudno się domyślić, że chrapkę na zdobycie tak cennego wynalazku mają służby wywiadowcze wielu krajów. Kilka kabin na luksusowym transatlantyku zajmują agenci wywiadów ze Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Niemiec.

Największe niebezpieczeństwo grozi Janczarowi ze strony niezwykle urodziwej niemieckiej agentki Grety von Hesslar. Przebiegła kobieta, która przed inżynierem występuje jako Zofia Wilczewska, jest gotowa na wszystko by wykonać rozkaz i zdobyć teczkę z dokumentami naukowca. W obfitującej w zaskakujące zwroty akcji powieści, oprócz wątków romansowych, znajdziemy także trochę bójek i zabawnych konwersacji. Polski chemik podróżujący na pokładzie transatlantyka na brak przygód i emocji nie mógł zatem narzekać.

 

Zenon Różański, pozostawał w cieniu najbardziej popularnych przedwojennych autorów powieści kryminalnych: Aleksandra Błażejowskiego, Adama Nasielskiego, czy Stanisława A. Wotowskiego. Nie zrażał się tym jednak, i pozostawił po sobie całkiem pokaźny dorobek. Kilka tytułów tego pisarza i dziennikarza zostało wznowionych po latach w seriach Kryminały przedwojennej Warszawy oraz Stary polski kryminał. Warto je polecić szczególnie miłośnikom powieści Adama Nasielskiego. Różański, podobnie jak twórca postaci inspektora Bernarda Żbika, stosował zbliżone chwyty fabularne, jego kryminały przepełnione były również solidną dawką komicznych scen. Na kartach niniejszej książki także takowych nie brakuje.

Powieść Zenona Różańskiego drukowana była w odcinkach na łamach „Dziennika Bydgoskiego” w 1938 r. a na pierwsze wydanie książkowe czekała aż do 2022 r. Polecam.

 

Powieść na stronie wydawcy:

https://www.wydawnictwocm.pl/zenon-rozanski-plan-r-spk-15-p-710.html

 

Wydawca: CM

Seria wydawnicza: Stary polski kryminał

ISBN: 978-83-66704-97-8

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 160

„Eksperyment doktora Visconta”

 

Adam Nasielski „Eksperyment doktora Visconta”

 

Argentyna lata 30. ubiegłego wieku. W trakcie lotu samolotem dochodzi do niecodziennego wypadku. Nagły wstrząs maszyny rzuca jednego z pasażerów na drzwi. Te otwierają się, a człowiek wypada. Na szczęście doktor Viscont, bo to on jest owym nieszczęśnikiem, założył wcześniej  spadochron. Oszołomiony mężczyzna ląduje nieopodal położonej na odludziu willi. Okazały budynek należy do ekscentrycznego naukowca. Viscont przekracza próg willi w nadziei uzyskania pomocy. Nie spodziewa się jednak, że wkrótce po spotkaniu z profesorem Knorrhem jego życie zupełnie się odmieni.

Właściciel willi, znajdujący się na łożu śmierci naukowiec postanawia, że przypadkowy gość zostanie ujęty w jego testamencie. Stawia przy tym jeden, ale niezwykle trudny do wypełnienia warunek. Viscont otrzyma pokaźną sumę zielonych banknotów jeżeli uda mu się odnaleźć człowieka zmarłego na atak serca, a następnie ożywić go zastrzykiem opracowanym przez profesora. Adam Nasielski postanowił popuścić wodze fantazji, a tej nigdy mu nie brakowało, i poszedł tym razem na całość. Powieść przepełniona jest dużą ilością nieprawdopodobnych wręcz zdarzeń. Począwszy od feralnego lotu, niezwykłego testamentu, po perypetie głównego bohatera, który za wszelką cenę postanawia doprowadzić, do tego aby warunki testamentu zostały wypełnione.

 

Jeden z najpopularniejszych przedwojennych polskich autorów powieści kryminalnych i sensacyjnych stworzył tym razem głównego bohatera, który znacznie odbiega od słynnego inspektora Żbika[1]. Wiele miejsca poświęcił na ukazanie rozterek, jakie targały Viscontem, starał się także tłumaczyć wybory dokonywane przez główną w powieści postać. Dzięki tym zabiegom doktor Viscont stał się postacią bardzo bliską zwykłemu czytelnikowi. Znajdziemy na kartach powieści także wątki romansowe oraz jak zawsze solidną dawkę humoru. Powieść Adama Nasielskiego „Eksperyment doktora Visconta” ukazała się w 1937 r. i na kolejne wydanie książkowe czekała ponad 80 lat. Polecam.

 

Powieść na stronie wydawcy:

https://www.wydawnictwocm.pl/adam-nasielski-eksperyment-doktora-visconta-spk-14-p-701.html

 

Wydawca: CM

Seria wydawnicza: Stary polski kryminał

ISBN: 978-83-67240-14-7

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 182

---

[1] Powieści Adama Nasielskiego: http://www.zapomnianabiblioteka.pl/search/label/Adam%20Nasielski

„Uśmiech na wokandzie”

 

Rafał Jurkowski „Uśmiech na wokandzie”

 

„Uśmiech na wokandzie” to zbiór kilkuset dowcipów wybranych z czasopism ukazujących się na ziemiach polskich w latach 1918-1939. Bohaterami żartów są włamywacze, kieszonkowcy, rabusie i zabijacy, których lepiej nie spotkać nocą w ciemnym zaułku. Nie brakuje kawałów o oszustach, defraudantach, uwodzicielach i sędziach spoglądających z politowaniem na ławę oskarżonych, gdzie cwany adwokat za sowite honorarium udziela porad kutemu na cztery nogi rzezimieszkowi. Autorzy dowcipów wykpiwają bankierów, którzy nie martwią się rozprutą kasą, lecz usiłują nie dopuścić by wieści o ich problemach z płynnością finansową dotarły do opinii publicznej. Detektywi na ogół nie potrafią wyśledzić z kim spotyka się zdradzająca małżonka, a posiadacze automobilów rozjeżdżają przypadkowych przechodniów autem, które nie zostało jeszcze spłacone. Uśmiechu i pogody ducha nie brakuje bohaterom dowcipów odprowadzanych do drzwi celi bądź pod szubienicę. Jakże więc może brzmieć ostatnie życzenie fryzjera, który popełnił ciężkie przestępstwo i skazany został na karę śmierci? „Proszę o ostrą brzytewkę. Pragnąłbym przed śmiercią ogolić pana prokuratora”.

 

Żródło:

https://www.wydawnictwocm.pl/usmiech-na-wokandzie-p-746.html

 

Wydawca: Wydawnictwo CM

Seria: Zbrodnie z myszką

ISBN: 978-83-67240-55-0

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 330

„Sprawa Edwina Cramma”

 

Zenon Różański „Sprawa Edwina Cramma”

 

Warszawa, lata 30. ubiegłego wieku. Młody, zdolny pisarz Edwin Cramm po rozmowie z dyrektorem wydawnictwa „Głos Poranny” postanawia wstąpić do kawiarni. Na swoje nieszczęście przy jednym ze stolików dostrzega oszałamiająco piękna kobietę. Nigdy wcześniej, żadna z pań nie wywarła na nim takiego wrażenia jak tajemnicza nieznajoma. Młodzieniec postanawia podejść do zajmowanego przez nią stolika, przedstawić się i nawiązać rozmowę. Niestety nie wszystko układa się po jego myśli. Po chwili kobieta opuszcza lokal, wsiada do stojącego w pobliżu samochodu i odjeżdża. Oszołomiony i zdesperowany Cramm podbiega do najbliższej taksówki i poleca szoferowi by nie stracił z pola widzenia auta, które niebawem może zniknąć gdzieś za zakrętem. 

 

Literat nie zdaje sobie sprawy, że rozpoczynając pościg za nieznajomą, znajdzie się wkrótce w samym centrum afery szpiegowskiej. Nie świadom niebezpieczeństwa pojawia się w miejscu, którego powinien wystrzegać się jak ognia. Na domiar złego młodzieńcza fantazja i brawura sprawiają, że zamiast definitywnie przeciąć wciągający go wir wydarzeń, wpada coraz głębiej w sieć, z której wyplątanie się być może stanie się niemożliwe. Kto wie jak zakończyłyby się perypetie sympatycznego pisarza, gdyby na horyzoncie nie pojawiła się urocza, dzielna dziewczyna z sąsiedztwa. Mieszkająca tuż obok panna Ziuta zauważa podejrzanych osobników, którzy wyprowadzają z mieszkania Edwina Cramma. Postanawia interweniować i nie dopuścić by stała mu się jakakolwiek krzywda. Warto tu dodać, że rezolutna panna podkochuje się w przystojnym literacie.

 

Powieść Zenona Różańskiego drukowana była w odcinkach na łamach „Małego Dziennika” w 1936 r. Nigdy dotąd nie ukazała się w formie książkowej. To dość dziwne, gdyż jest to jedna z najlepszych powieści tego autora[1]. Napisana z dużym przymrużeniem oka, z  humorem książka obfituje w liczne zwroty akcji. Ta zaś z kolei jest niezwykle wartka jak zwykło się pisywać w recenzjach. Bohaterowie wywodzą się z różnych środowisk, a nawet krajów, jak na kryminał szpiegowski przystało. Główny bohater, mający w dorobku już kilka powieści, Edwin Cramm nie zdaje sobie sprawy, że wszystko to co dotychczas wyszło spod jego pióra jest niczym wobec przygód, które staną się jego udziałem. Polecam.

 

Źródło:

https://www.wydawnictwocm.pl/zenon-rozanski-sprawa-edwina-cramma-kpw-95-p-624.html

 

Wydawca: Wydawnictwo CM

Seria wydawnicza: Kryminały przedwojennej Warszawy

ISBN: 978-83-66704-58-9

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 271

---

[1] Powieści Zenona Różańskiego: http://www.zapomnianabiblioteka.pl/search?q=Zenon+R%C3%B3%C5%BCa%C5%84ski

„Ofiary półświatka”

 

Stanisław A. Wotowski „Ofiary półświatka”

 

W książce „Ofiary półświatka” Stanisław A. Wotowski przedstawił dalsze losy bohaterów znanych z powieści „Półświatek”. Warto więc sięgnąć po te lektury we właściwej kolejności.

Warszawa, lata 30. ubiegłego wieku. Małżeństwo młodej dziewczyny Leny nie należy do szczęśliwych. Jej małżonek to starszy, nudny i skąpy urzędnik. Lenka chciałaby się stroić, bawić, tymczasem spędza popołudnie wysłuchując ciągłych narzekań i wymówek męża. Dziewczyna popada w długi i wpada w szpony niejakiej Helmanowej. Bezwzględna i sprytna kobieta prowadząca dom schadzek, wykorzystując naiwność i trudną sytuację dziewczyny, oferuje jej pomoc finansową. Po pewnym czasie Lenka nawiązuje romans z jednym z klientów Helmanowej. To stateczny, dużo starszy od niej mężczyzna, a ponadto bezpośredni zwierzchnik jej męża.

 

Komplikują się relacje pomiędzy bratem Lenki Fredem, a piękną studentką Hanką. Dziewczyna zmienia swój stosunek do młodzieńca. Ten zaś odkrywa tajemnicę łączącą jego wybrankę z Helmanową. Załamana Hanka postanawia zerwać wszelkie relacje z właścicielką domu schadzek i Fredem. Zrozpaczona wędruje ulicami Warszawy zastanawiając się nad swą niedolą. Na jednym z mostów dostrzega dziewczynę starsza kobieta i proponuje jej nocleg. Hanka, której jest już wszystko jedno, przyjmuje propozycję. Zmęczona budzi się w obskurnej melinie na Pradze. Na ucieczkę jest już jednak za późno.

 

W porównaniu do „Półświatka” w niniejszej powieści Stanisław Wotowski skupił się na przedstawieniu dramatycznych epizodów z życia gotowych na wszystko przestępców wywodzących się z marginesu społecznego. Tu nie ma miejsca na skomplikowane knowania i subtelne intrygi. Nikt nie negocjuje, nie prosi o łaskę. Kto trafił w sidła rzezimieszków zdaje sobie doskonale sprawę, że jeśli im się nie podporządkuje czeka go niechybna śmierć. Sposób w jaki przedstawione zostały wydarzenia rozgrywające się na praskiej melinie pokazują dobitnie potencjał tkwący autorze, który swój czas poświęcił na pisanie popularnych kryminałów, powieści sensacyjnych i książek o tematyce okultystycznej.

 

Wotowski wzniósł się tu na wyżyny i zaprezentował swoją najwyższą formę. Ze scen pozornie niezbyt skomplikowanych wykrzesał maksimum. Patrząc na „Półświatek” i „Ofiary półświatka” jako na całość, trzeba przyznać że obok dylogii „Rycerze mroku” i „Kariera panny Mańki” to najlepsze dzieła w bogatym dorobku tego autora[1]. Polecam.

Powieść na stronie wydawcy:

https://www.wydawnictwocm.pl/stanislaw-a-wotowski-ofiary-polswiatka-kpw-94-p-618.html

 

Wydawca: Wydawnictwo CM

Seria wydawnicza: Kryminały przedwojennej Warszawy

ISBN: 978-83-66704-53-4

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 176

---

[1] Powieści Stanisława A. Wotowskiego: 

http://www.zapomnianabiblioteka.pl/search/label/Stanis%C5%82aw%20Wotowski

 

„Półświatek”

 

Stanisław A. Wotowski „Półświatek”

Powieść sensacyjna na tle zakulisowych stosunków Warszawy

 

Warszawa, lata 30. Lena, pochodząca z niezamożnej rodziny młoda dziewczyna, poślubia starszego o wiele lat mężczyznę. Małżeństwo nie jest udane. Lena nie kocha pana Ignacego, szanowanego i statecznego urzędnika. Pięćdziesięcioletni mężczyzna nie jest zbyt przystojny, ponadto nieustannie wypomina Lenie, jak wiele mu zawdzięcza. Dziewczyna nudzi się w jego towarzystwie. Lubi się stroić i niemal wszystkie pieniądze jakie otrzymuje od małżonka przeznacza na suknie i inne fatałaszki. Niestety pan Ignacy jest bardzo skąpy. Z czasem zaczyna przeznaczać coraz mniej środków na realizację kaprysów młodej żony. Pewnego dnia lekkomyślna dziewczyna podrabia więc podpis męża wekslu. Nie zdaje sobie sprawy jakie konsekwencje może pociągnąć jej postępek. Weksle skupuje pani Helmanowa, która prowadzi w Warszawie dom schadzek.

Lenka ulega szantażowi ze strony Helmanowej i decyduje się od czasu do czasu na spotkania w jej eleganckim mieszkaniu z zamożnymi mężczyznami. W zamian za to stręczycielka obiecuje redukcję długu a także pewne sumy pieniędzy na zaspakajanie bieżących potrzeb. W tym samym czasie brat dziewczyny zakochuje się w pannie Hance Gliniewskiej. Prawy i uczciwy młodzieniec nie spodziewa się, że niebawem jego losy splotą się z zepsutą do szpiku kości właścicielką domu schadzek. Na domiar złego coś zaczyna się psuć w rozpoczętej dopiero relacji z Hanką. Wkrótce Fred odkrywa, że za zmianą w zachowaniu Gliniewskiej kryje się pewna rodzinna tajemnica.

„Półświatek” to jedna z najbardziej znanych powieści Stanisława A. Wotowskiego[1]. Podobnie jak w innych powieściach tego autora znajdziemy w niej sceny z życia różnych sfer. Częstymi gośćmi w mieszkaniu Helmanowej bywają arystokraci, bankierzy, przedsiębiorcy i zamożniejsi mieszczanie. Wszystkim zależy na zachowaniu bezwzględnej dyskrecji. Na drugim biegunie mamy miłosne rozterki dwojga skromnych młodych ludzi. Hance i Fredowi do szczęścia wystarczy naprawdę niewiele. Mimo to ich uczucie zostanie wystawione na ciężką próbę. Muszą odnaleźć się w otaczającej ich aurze obłudy i niedomówień. Książka Wotowskiego ukazała się po raz pierwszy w 1931 roku. Dalsze losy bohaterów przedstawione zostały w powieści „Ofiary półświatka”. Polecam.

Powieść na stronie wydawcy:

https://www.wydawnictwocm.pl/stanislaw-a-wotowski-polswiatek-kpw-93-p-617.html

 

Wydawca: Wydawnictwo CM

Seria wydawnicza: Kryminały przedwojennej Warszawy

ISBN: 978-83-66704-52-7

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 134

---

[1] Powieści Stanisława A. Wotowskiego: http://www.zapomnianabiblioteka.pl/search/label/Stanis%C5%82aw%20Wotowski

„Koncern B.”

 

Adam Nasielski „Koncern B.”

 

Londyn, Ocean Indyjski, Wyspy Andamańskie, lata 30 ubiegłego wieku. Kapitan Howard, dowódca brytyjskiego krążownika podwodnego UC-143, otrzymuje nowy rozkaz. Ma dostarczyć w pewne wyznaczone miejsce niezwykle ważne, ściśle tajne dokumenty. Akta nie mogą dostać się w ręce wrogich mocarstw. Doświadczony oficer jest przekonany, że zachowanie standardowych procedur wystarczy by bez większego trudu wykonać rozkaz. Niestety, tuż po wypłynięciu z portu zaczyna zdawać sobie sprawę, że zadanie które mu powierzono jest niezwykle trudne do zrealizowania.

 

Okazuje się, że na pokładzie okrętu podwodnego znajduje się ktoś, kogo celem jest pokrzyżowanie planów kapitana Howarda. Tajemniczy osobnik uszkadza peryskopy, a także sprawia iż łączność radiowa pomiędzy okrętem a dowództwem staje się niemożliwa. Ginie kilku członków załogi. Kiedy okręt osiada na dnie i z godziny na godzinę zaczyna ubywać zapasów tlenu, nawet kapitan traci nadzieję na wypełnienie powierzonej mu misji. Przyczyną wszystkich nieszczęść jest niejaki Magnus von Berndorf, przywódca szpiegowskiej szajki nazywanej Koncernem B. To on przyjął zlecenie przejęcia lub zniszczenia tajnych dokumentów. Ambitny i bezwzględny szef doskonale zorganizowanej szajki ma wszędzie swoich ludzi, dzięki czemu potrafi z wyprzedzeniem przewidzieć każdy ruch przeciwników.

 

„Koncern B.” to powieść z wartką, sensacyjną fabułą. Choć akcja rozgrywa się głównie w zamkniętej przestrzeni, na pokładzie okrętu podwodnego dzieje się bardzo wiele. Po drugiej stronie barykady stoi bowiem tajemnicza organizacja Secret Five. W jej skład wchodzi pięciu niezwykle przebiegłych dżentelmenów, którzy w przeszłości nie raz pokrzyżowali już szyki Magnusowi von Berndorfowi. Powieść Adama Nasielskiego „Koncern B.” została wydana w 1932 roku. Jej bohaterowie pojawili się także w innych książkach tego autora: „Strzał”[1] (wyd. 1931 r.) oraz „R.”[2] (wyd. 1935 r). Obydwie zostały wznowione po latach przez wydawnictwo CM. „Strzał” ukazał się w 2016 roku a „R.” kilka miesięcy temu. Polecam.

 

Powieść na stronie wydawcy:

https://www.wydawnictwocm.pl/adam-nasielski-koncern-b-spk-11-p-599.html

 

Wydawca: CM

Seria wydawnicza: Stary polski kryminał

ISBN: 978-83-66704-39-8

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 208

---

[1] Adam Nasielski „Strzał”: http://www.zapomnianabiblioteka.pl/2016/06/strza.html

[2] Adam Nasielski „R.”: http://www.zapomnianabiblioteka.pl/2021/08/adam-nasielski-r.html