Pokazywanie postów oznaczonych etykietą świętokrzyskie. Pokaż wszystkie posty
Pokazywanie postów oznaczonych etykietą świętokrzyskie. Pokaż wszystkie posty

środa, 16 października 2024

Świętokrzyskie regionalia (cz. 161)

 

Andrzej Nowak-Arczewski „Długi cień świętej góry”

 

Nie ma końca podróż wzdłuż Pasma Jeleniowskiego, od Świętego Krzyża do Opatowa, podróż przez kraj, skąd nie ma już wyjścia. Ludzie modlą się, a potem zabijają jedni drugich. Gwałty, zbrodnie, akty zemsty nie mają nic wspólnego z powtarzanymi przez nich przykazaniami o miłości bliźniego.

Historię trzech rodzin, chłopskiej, ziemiańskiej, inteligenckiej, zrekonstruowałem na podstawie relacji ich synów i wnuków, a także na podstawie rodzinnych fotografii, dokumentów i źródeł pisanych. W przedstawieniu tła niektórych zdarzeń pomogły mi umieszczone w bibliografii publikacje książkowe, jak również nigdzie niepublikowane wspomnienia. Historyczny thriller, makabreska, niemal baśniowa, alegoryczna opowieść – tak, ale nie zawieszona w próżni, tylko głęboko udokumentowana w licznych, różnorodnych źródłach.

 


Andrzej Nowak-Arczewski, dziennikarz, repor­ter. Ukończył studia na Wydziale Polonistyki Uni­wersytetu Warszawskiego w zakresie kulturoznawstwa. Laureat Ogólnopolskiego Konkursu na reportaż imienia Zbigniewa Nosala. Laureat Ogólnopolskiej Nagrody Bonum Publicum imienia Aleksandra Patkowskiego za książkę „Zmiłuj się nad nami”. Autor książek reporterskich, m.in: „My z pałacu”, „Stań do apelu. Pseudonim Tarzan”, „Przykosa”, „Na uboczu”.

 

Książka na stronie wydawcy:

https://mhprl.pl/produkt/dlugi-cien-swietej-gory

 

Wydawca: Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego

ISBN: 978-83-7901-474-3

Liczba stron: 188

Rok wydania: 2024



piątek, 27 września 2024

Świętokrzyskie regionalia (cz. 160)

 

Zofia Jurczak „Slow przewodnik. Góry Świętokrzyskie i ziemia sandomierska”

 

Ta książka to coś więcej niż przewodnik. Autorka zaprasza do odkrywanie miejsc, które są jej szczególnie bliskie, zachęcając do niespiesznego i uważnego ich poznawania. Dzieli się swoimi wrażeniami i refleksjami, rozmawia z inspirującymi ludźmi. W zajmujący sposób opowiada o regionie, którego wyróżnikiem jest niewątpliwie dziedzictwo geologiczne, bo Góry Świętokrzyskie i Sandomierszczyzna, to kraina kamieniołomów, jaskiń (z bajecznej urody Jaskinią Raj na czele), słynnych gołoborzy i fantastycznych lessowych wąwozów. Nie brakuje tu również fascynujących miast i miasteczek – przepiękny stary Sandomierz to oczywiście numer jeden z ich listy.



Wśród odwiedzanych przez autorkę miejsc znalazły się też osobliwości, jakich próżno szukać gdzie indziej w Polsce. Jedyne w kraju muzeum organów Hammonda, pomnik żeliwnego kaloryfera, kopalnia z czasów neolitu, Żywe Muzeum Porcelany, to tylko niektóre z nich. Pojawią się także wątki literackie związane z Sienkiewiczem, Żeromskim, Myśliwskim i Tokarczuk.

 


Fragment wstępu autorki: „Będziemy jeść jabłka i śliwki, kosztować lokalnych win, zażywać kąpieli w wodzie wprost przesyconej siarką oraz – coś z zupełnie innej beczki – tropić ślady dinozaurów. I nigdzie się przy tym nie spiesząc, bo i po co. Świętokrzyskie to kraina idealna do podróżowania w niespiesznym rytmie. Zanurzmy się w niej razem”.

 


Przewodnik na stronie wydawcy:

https://www.wydawnictwosbm.pl/ksiazka/slow-przewodnik-gory-swietokrzyskie-i-ziemia-sandomierska

Wydawnictwo SBM na Facebooku:

https://www.facebook.com/WydawnictwoSbm

 

Wydawca: SBM

ISBN: 978-83-8348-364-1

Rok wydania: 2024

Liczba stron: 288



środa, 22 maja 2024

„Starucha. Gołoborze” Tom 3

 

Aleksandra Seliga „Starucha. Gołoborze” Tom 3

 

Obiecała sobie nie mieszać się więcej w sprawy Bogów. Los miał jednak wobec niej inne plany.

Nawojka z Łazów, waleczna kapłanka Starych Bogów i obrończyni starej wiary, rezygnuje z prowadzenia krucjaty. Teraz jako starsza pani, nie Nawojka, nie Brygida, ale Dobromiła, wiedzie spokojny żywot w Łazach u podnóży Łysej Góry. Przysięgła sobie, że nie będzie odprawiała żadnych czarów, a Weles dotrzymał danego słowa i nie rzucał jej w wir wielkich wydarzeń. W tym wcieleniu nie prowadzi wojen, nie przeżywa tragedii, spokojnie czeka swego kresu, obserwując zmieniający się świat. Zupełnie jak jej babka, Mieła, przeszło dziewięć wieków temu… Kiedy jednak u podnóży Łysej Góry dochodzi do morderstwa, a podejrzenia padają na członków jej najbliższej rodziny, Dobromiła zmuszona jest sięgnąć po odrzucone umiejętności i moce.

 


Czas jest niczym Uroboros, wąż zjadający własny ogon – opowieść o końcu musi być zarazem opowieścią o początku. Wyrusz w tę ostatnią i jednocześnie pierwszą podróż. Pozwól zabrać się do świata, w którym dawni Bogowie są wciąż wśród nas.

 

Powieść na stronie wydawcy:

https://www.wydawnictwokobiece.pl/produkt/starucha-goloborze-tom-3

Recenzje powieści:

https://lubimyczytac.pl/ksiazka/5098914/starucha-goloborze-tom-3

 

Wydawnictwo Kobiece

Cykl: Gołoborze (tom 3)

ISBN: 978-83-8321-814-4

Liczba stron: 288

Rok wydania: 2024



wtorek, 2 kwietnia 2024

„Pałace świętokrzyskie. Dzieje – atrakcje – sekrety”

 

Rafał Jurkowski „Pałace świętokrzyskie. Dzieje – atrakcje – sekrety”

 

Pałace Świętokrzyskie to drugi tom serii przewodników Świętokrzyskie wędrówki historyczne. Przedstawiono w nim losy niemal sześćdziesięciu pałaców znajdujących się w granicach województwa świętokrzyskiego. Są pośród nich tak znane budowle jak Pałac Biskupów Krakowskich w Kielcach czy pałacyk Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku, są również obiekty, które w trakcie wieków utraciły funkcje obronne i z zamków przeistoczyły się w pałace. Znajdziemy na kartach przewodnika informacje o zabytkach, które podzieliły los pałacu Karskich we Włostowie, i na skutek dziejowych zawirowań z architektonicznych perełek zamieniły się w porośnięte trawą ruiny. W przewodniku znalazło się również miejsce na przypomnienie historii pałacyków wzniesionych na terenie Kielc i Ostrowca Świętokrzyskiego na przełomie XIX i XX stulecia.

 


Podobnie jak w poświęconym zamkom świętokrzyskim,  pierwszym tomie serii, także w niniejszej książce zamieszczone zostały informacje o wartych odwiedzania zabytkach znajdujących się w pobliżu opisywanych obiektów.

Źródło:

https://www.wydawnictwocm.pl/rafal-jurkowski-palace-swietokrzyskie-dzieje-atrakcje-sekrety-p-449.html

 

Wydawca: CM

Seria wydawnicza: Świętokrzyskie wędrówki historyczne

ISBN: 978-83-66371-33-0

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 240



piątek, 5 stycznia 2024

Świętokrzyskie regionalia (cz. 160)

 

„Funkcjonariusze Policji Państwowej w II Rzeczypospolitej, podczas okupacji i w okresie międzywojennym”

w świetle źródeł archiwalnych i wspomnień

 

Red. naukowa: Edyta Majcher-Ociesa, Wiesława Rutkowska

 

Losy policjantów w okresie niepodległej II Rzeczypospolitej, podczas II wojny światowej i w okresie powojennym skupiają na sobie znaczne zainteresowanie historyków. Przeważnie ten okres, niezbyt długi, dzielony jest na trzy oddzielne części, związane z różną sytuacją polityczną ziem polskich. Zabieg ten z punktu widzenia metodologicznego jest zasadny, natomiast traci się perspektywę uwzględniającą ważny aspekt tematu, mianowicie to, że w tych trzech różnych okresach żyli i pracowali ci sami ludzie, ci sami policjanci. (…) dr hab. Edyta Majcher-Ociesa, dr Wiesława Rutkowska

 


SPIS TREŚCI:

Wstęp – Edyta Majcher-Ociesa, Wiesława Rutkowska

ARTYKUŁY

Jarosław Olbrychowski – Obywatelskie służby porządkowe w Łodzi, jedne z pierwszych w Polsce

Piotr Pawłowski – Działalność organów bezpieczeństwa i porządku publicznego od momentu odzyskania niepodległości do chwili powołania Policji Państwowej na przykładzie miasta Sandomierza

Dariusz Buras – W służbie i poza służbą. Postawy etyczne policjantów w II Rzeczypospolitej na przykładzie województwa kieleckiego

Tadeusz Banaszek – Zadania Policji Państwowej województwa kieleckiego na wypadek wojny w świetle dokumentów Wydziału Wojskowego Urzędu Wojewódzkiego w Kielcach w okresie międzywojennym

Grażyna Szkonter – Starszy posterunkowy Piotr Książek – policjant z Gór Świętokrzyskich

Michał Chlipała – Policjanci zamordowani na terenie KL Plaszow w źródłach archiwalnych

Piotr Rogowski, Ewa Wójcicka – Szkoła policyjna dla Polnische Polizei w Nowym Sączu w latach 1941-1944

Anna Sikora, Edyta Majcher-Ociesa – O pomniku Policjantów II Rzeczypospolitej – Żołnierzy Związku Walki Zbrojnej/Armii Krajowej w Krakowie (2006-2012). Dlaczego powstał na terenie byłego Obozu KL Plaszow?

RELACJE

Tadeusz Mielczarek – Moja historia

Zbigniew Krasnodębski, Wiesława August – Losy policyjne Tadeusza Krasnodębskiego oczami najbliższych

Anna Sikora – Losy rodziny Franciszka Banasia, policjanta II Rzeczypospolitej (1923-1945) i żołnierza Związku Walki Zbrojnej/Armii Krajowej

Teresa Rudzka-Bednawska – Początek okupacji – Marymont i Szydłowiec

Aleksander Szumański – Moje lwowskie utracone dziedzictwo


O autorach i redaktorach

Indeks geograficzny

Indeks osobowy

Aneks fotograficzny

 


Publikacja na stronie wydawcy:

https://kieleckietowarzystwonaukowe.pl/sklep/funkcjonariusze-policji-panstwowej-w-ii-rzeczypospolitej-podczas-okupacji-i-w-okresie-miedzywojennym

 

Wydawca: Archiwum Państwowe w Kielcach, Kieleckie Towarzystwo Naukowe

ISBN: 978-83-961280-4-1, 978-83-60777-99-2

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 263 strony, papier kreda uszlachetniony + wkładka 23 strony z 46 fotografiami

---

Publikacje Kieleckiego Towarzystwa Naukowego

można nabyć w biurze Towarzystwa lub zamawiać:

listownie: Kieleckie Towarzystwo Naukowe, ul. Rynek 3, 25 – 303 Kielce

telefonicznie: tel. (41) 344 54 53 lub 798 120 328

e-mail: ktn@kieleckietowarzystwonaukowe.pl

e-mail: kie.tow.nau@gmail.com



środa, 13 grudnia 2023

Świętokrzyskie regionalia (cz. 159)

 

„Dziedzictwo kulturowe Bodzentyna”

Redakcja naukowa: Urszula Oettingen

 

Bodzentyn jest miastem o bogatej historii. Położony w Górach Świętokrzyskich nad rzeką Psarką, założony w połowie XIV w. przez biskupa krakowskiego Jana Bodzantę w różnych okresach stanowił  ważny ośrodek gospodarczy, życia społecznego, kulturalnego i religijnego, działalności patriotycznej.Od kilkudziesięciu lat prowadzone są badania dotyczące jego przeszłości. Ukazują się publikacje, w których prezentowana jest różnorodna problematyka dotycząca dziejów miasta, jego urbanistyki, architektury, postaci i wydarzeń, które zapisały się w historii miejscowości, regionu świętokrzyskiego i Polski. Wśród nich należy wymienić ukazujące się materiały z konferencji naukowych, które miały miejsce w Bodzentynie. Dotychczas zostało wydanych drukiem pięć publikacji z tej serii. (…) dr hab. Urszula Oettingen, prof. UJK

 


SPIS TREŚCI:

Przedmowa – Urszula Oettingen

Maria Brykowska – Bodzentyn – miasto i jego architektura w dziejach i w krajobrazie. Wartości zachowane i utracone

Tomasz Graff, Dobrosława Horzela – Kardynał Zbigniew Oleśnicki i jego tablica fundacyjna dla kościoła parafialnego w Bodzentynie

Bartłomiej Michał Wołyniec – Działalność fundacyjna biskupa krakowskiego Marcina Szyszkowskiego (1616-1630) w Bodzentynie

Michał Sobala – Między „zamkiem” a „pałacem. Rezydencja biskupów krakowskich w Bodzentynie w świetle inwentarza z 1680 roku

Piotr Rosiński – Dawne organy w kościołach Bodzentyna

Cezary Jastrzębski – Najstarsze tradycje zwiedzania Bodzentyna

Justyna Staszewska – Ludność żydowska w Bodzentynie i jej spuścizna

Witold Comber – Odzyskanie praw miejskich przez Bodzentyn w 1994 roku

Urszula Oettingen – Miejsca pamięci w krajobrazie kulturowym Bodzentyna

Tomasz Domański – Źródła do dziejów Bodzentyna i gminy Bodzentyn w okresie II wojny światowej w zasobie archiwalnym Instytutu Pamięci Narodowej

Wiesława Rutkowska, Iwona Pogorzelska – Materiały kartograficzne i ikonograficzne dotyczące Bodzentyna w zasobie Archiwum Państwowego w Kielcach

Anna Adamczyk – Zespół zabudowy Bodzentyna. Problemy ochrony konserwatorskiej

Czesław Hadamik – Dwa ratusze Bodzentyna. Wyniki badań wykopaliskowych w obrębie Górnego Rynku przeprowadzonych we wrześniu 2012 roku

Czesław Hadamik – Wyniki badań archeologicznych przeprowadzonych w 2019 r. w obrębie historycznej ruiny zamku biskupów krakowskich w Bodzentynie, pow. kielecki

Noty o autorach

Indeks osobowy

 


Publikacja na stronie wydawcy:

https://kieleckietowarzystwonaukowe.pl/sklep/dziedzictwo-kulturowe-bodzentyna

 

Wydawca: Kieleckie Towarzystwo Naukowe

ISBN: ISBN 978-83-60777-92-3

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 339 stron, papier kreda, 124 kolorowe ilustracje

 


piątek, 8 grudnia 2023

Świętokrzyskie regionalia (cz. 158)

 

„Monografia Suchedniowsko-Oblęgorskiego Parku Krajobrazowego”

Redakcja naukowa: Anna Świercz

 

Walory krajobrazowe to jedna z wartości, która podlega ochronie i promowaniu w parkach krajobrazowych. Obszary otwarte, m. in. łąki, pastwiska, torfowiska, pola tereny nadrzeczne, choć z pozoru wydają się nudne i monotonne, to oprócz bogactwa flory i fauny, czy ważnej funkcji retencjonowania wody, stanowią wartość estetyczną. Pozwalają naszemu wzrokowi wędrować po horyzont, postrzegać krajobraz jako niepodzielną całość. W dzisiejszym świecie, w którym nasz wzrok skupiamy na monitorach, takie spojrzenie może być terapeutyczne. Suchedniowsko-Oblęgorski Park Krajobrazowy to park krajobrazowy położony w województwie świętokrzyskim. Obejmuje zachodnią część Płaskowyżu Suchedniowskiego, Wzgórza Kołomańskie i Tumlińskie oraz Pasmo Oblęgorskie, z najwyższym wzniesieniem Górą Siniewską. (…) dr hab. inż. Anna Świercz, prof. UJK

 


SPIS TREŚCI:

Anna Świercz – Wstęp

Anna Świercz – Cele utworzenia i ogólna charakterystyka Parku

Hubert Wróblewski – Granice, powierzchnia, położenie Parku

Jan Urban, Andrzej Kasza, Zbigniew Złonkiewicz – Przyroda nieożywiona

Tomasz Kalicki, Paweł Przepióra, Karolina Fularczyk – Rzeźba i osady rejonu Suchedniowa i doliny Krasnej

Anna Świercz – Pokrywa glebowa i jej walory użytkowe

Roman Suligowski, Tadeusz Ciupa – Wody powierzchniowe

Jan Prażak – Wody podziemne

Krzysztof Jarzyna, Elwira Żmudzka, Paweł Przepióra – Warunki klimatyczne i topoklimatyczne

Bartosz Piwowarski, Alojzy Przemyski, Jan Starus – Szata roślinna Parku

Alojzy Przemyski, Bartosz Piwowarski, Jan Starus – Flora roślin naczyniowych – wybrane zagadnienia

Tomasz Paciorek, Bartosz Piwowarski, Adam Stebel – Mszaki

Janusz Łuszczyński – Grzyby wielkoowocnikowe

Anna Łubek – Porosty

Jolanta Bąk-Badowska – Entomofauna

Dariusz Wojdan – Herpetofauna

Piotr Dębowski, Włodzimierz Szczepaniak, Piotr Wilniewczyc, Marcin Mandziak, Paweł Szczepaniak, Maciej Wachecki – Awifauna

Tomasz Figarski – Teriofauna

Jan Starus – Formy ochrony przyrody

Dariusz Kalina – Dziedzictwo kulturowe w ujęciu historycznym

Anna Świercz – Przegląd zabytków kultury materialnej

Daniel Czernek – Archeologia

Bartosz Kozak – Dziedzictwo poprzemysłowe i techniczne

Iwona Kiniorska, Patryk Brambert – Ludność i sieć osadnicza

Ryszard Garus – Zagospodarowanie turystyczne i dostępność komunikacyjna Parku

Summary – A Monograph of the Suchedniowsko-Oblęgorski Landscape Park

Autorzy publikacji

 


Publikacja na stronie wydawcy:

https://kieleckietowarzystwonaukowe.pl/sklep/monografia-suchedniowsko-oblegorskiego-parku-krajobrazowego

 

Wydawca: 

Kieleckie Towarzystwo Naukowe, 

Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, 

Zespół Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych

ISBN: 978-83-65850-47-8, 978-83-60777-98-5, 978-83-87900-69-4

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 607

---

Publikacje Kieleckiego Towarzystwa Naukowego

można nabyć w biurze Towarzystwa lub zamawiać:

listownie: Kieleckie Towarzystwo Naukowe, ul. Rynek 3, 25 – 303 Kielce

telefonicznie: tel. (41) 344 54 53 lub 798 120 328

e-mail: ktn@kieleckietowarzystwonaukowe.pl

e-mail: kie.tow.nau@gmail.com


sobota, 2 grudnia 2023

Świętokrzyskie regionalia (cz. 157)

 

„Dziennik Stanisława Borkowskiego konserwatywnego ziemianina z jędrzejowskiego Lipna

(1919-1921)”

Opracował: Mariusz Nowak

 

Memuar  Stanisława Borkowskiego, opisujący wydarzenia społeczno-polityczne w Polsce lat 1919-1921, ze szczególnym uwzględnieniem południowo-zachodniej części województwa kieleckiego, z wielu względów stanowi interesujący materiał poznawczy. Jego tytuł: „Dziennik czynności gospodarskich Stanisława Borkowskiego z jędrzejowskiego Lipna (16 czerwca 1919 – 21 grudnia 1921)”, widniejący na okładce skoroszytu, mógłby sugerować, że zapiski dotyczą jedynie kierowania majątkiem ziemskim. Tymczasem źródło to można uznać za zapis aktywności ekonomicznej i publicznej średniozamożnego ziemianina z Kielecczyzny z początku lat dwudziestych XX wieku (w tym okresie majątek Lipno miał około 557 ha). Ukazuje ono problemy adaptacyjne większej własności do nowych warunków z trudem odbudowującego się jednolitego rynku gospodarczego II Rzeczypospolitej. (…) dr hab. Mariusz Nowak, prof. UJK

Publikacja wydana przy wsparciu finansowym Kieleckiego Towarzystwa Naukowego.

 


SPIS TREŚCI:

Wstęp

Stanisław Borkowski (1858-1935)

Problematyka ekonomiczna i polityczno-społeczna pierwszych lat II Rzeczypospolitej w świetle dziennika Stanisława Borkowskiego

Lipno przykładem problemów gospodarczych i finansowych średnioobszarowych majątków ziemskich w województwie kieleckim w latach 1919-1921

Kalendarz całorocznych prac w majątku ziemskim w okresie międzywojennym

Wybrane zagadnienia dotyczące sytuacji społeczno-politycznej w Polsce w latach 1919-1921

Dziennik czynności gospodarskich Stanisława Borkowskiego z jędrzejowskiego Lipna (16 czerwca 1919 – 21 grudnia 1921)

Bibliografia

Indeks osób

Indeks nazw geograficznych

 


 Publikacja na stronie wydawcy:

https://kieleckietowarzystwonaukowe.pl/sklep/dziennik-stanislawa-borkowskiego


Wydawca: Kieleckie Towarzystwo Naukowe, Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego

ISBN: 978-83-7133-765-9. ISBN 978-83-7133-765-9

Rok wydania: 2019

Liczba stron: LXXXII + 201 stron

---

Publikacje Kieleckiego Towarzystwa Naukowego

można nabyć w biurze Towarzystwa lub zamawiać:

listownie: Kieleckie Towarzystwo Naukowe, ul. Rynek 3, 25 – 303 Kielce

telefonicznie: tel. (41) 344 54 53 lub 798 120 328

e-mail: ktn@kieleckietowarzystwonaukowe.pl

e-mail: kie.tow.nau@gmail.com



niedziela, 26 listopada 2023

Świętokrzyskie regionalia (cz. 156)

 

„Świętokrzyskie Studia Archiwalno-Historyczne” Tom XI/2022

Redakcja naukowa: Łukasz Guldon, Edyta Majcher-Ociesa, Wiesława Rutkowska, Hubert Wilk

 

SPIS TREŚCI:

ARTYKUŁY

Dorota Rosińska – Struktura wyznaniowa ludności Zagłębia Dąbrowskiego do 1914 roku

Barbara Łabędzka – Działalność Towarzystwa „Patronat” i komitetów więziennych działających na rzecz pomocy więźniom w okresie międzywojennym (1918-1939)

Dariusz Buras – Postrzelenia w Kielcach w 1925 roku. Studium przypadku

Tomasz Karbowniczek – Obchody 30. rocznicy „Krwawej środy” w województwie kieleckim w 1936 roku

Ilona Sarek – Życie kulturalne Kielc w świetle prasy regionalnej w przededniu II wojny światowej

Mariusz Nowak – Kieleccy ziemianie-żołnierze WP we wrześniu 1939. Próba retrospektywy

Karolina Trzeskowska-Kubasik – Działalność aresztu powiatowego w Busku-Zdroju w latach 1940-1944 w świetle księgi ewidencyjnej więźniów

Paweł Wolańczyk – „Oświadczam, że nie wyjdę stąd, chyba że po trupach i to z przydziałem na mieszkanie” – czyli gospodarka lokalami na terenie Kielc w pierwszych latach po II wojnie światowej (1945-1950)

 


ŹRÓDŁA

Piotr Sławiński – Konwersje Żydów w parafii Przybysławice w latach 1739-1776. Edycja źródłowa

Krzysztof Myśliński – Zespół koszarowo-mieszkaniowy dawnego 4 Pułku Piechoty Legionów w Kielcach-Bukówce 1925-1936

 

RECENZJE I OMÓWIENIA

Anna Błachucka, Adam Malcki, Tułacze losy, Kozłów 2021, ss. 651 – Lech Frączek

Omówienia: Andrzej Niespodziewany, Kroniki wiązownickie, wyd. autor, Zawada 2022, ss. 680; Z dziejów Gminy Łoniów, pod red. Wiesławy Rutkowskiej i Piotra Sławińskiego, Archiwum Państwowe w Kielcach, Gminny Ośrodek Kultury w Łoniowie, Kielce – Łoniów 2022, ss.204; Z dziejów Sulisławic i nie tylko… Prace konkursowe, pod red. Wiesłąwy Rutkowskiej i Piotra Sławińskiego, Archiwum Państwowe w Kielcach, Ochotnicza Straż Pożarna w Sulisławicach, Kielce – Sulisławice 2022, ss. 156 – Zespół Redakcyjny

 

SYLWETKI

Jan Jadach (28 VIII 1949 – 4 XI 2021) – archiwista, historyk, bibliotekarz i regionalista –Maria Domańska-Nogajczyk 

 


KRONIKA

Działalność Archiwum Państwowego w Kielcach w 2021 roku – Iwona Pogorzelska, Wiesława Rutkowska

Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Przyjaciół Archiwum Diecezjalnego im. bł. Wincentego Kadłubka w Kielcach za rok 2021 – Lech Frączek

Sprawozdanie z realizacji nagrań do projektu Kieleckiego Towarzystwa Naukowego pod tytułem „By nie zapomnieć… Ludzie nauki, kultury i sztuki w Kielcach” w 2021 roku –Artur Kornacki

Sprawozdanie z realizacji cyklu „Spotkania ze źródłem archiwalnym ” w 2021 roku – Kamil Nowogrodzki

Sprawozdanie z konferencji pt. „Armia Krajowa w źródle archiwalnym” (w ramach cyklu „Spotkania ze źródłem archiwalnym”), Kielce, 30 marca 2022 roku – Kamil Mucha

Sprawozdanie z konferencji popularnonaukowej pt. „Społeczność żydowska w źródle archiwalnym” ( w ramach cyklu „Spotkania ze źródłem archiwalnym”), Kielce 6 lipca 2022 roku – Łukasz Ospara

Sprawozdanie z konkursu „Nasi sąsiedzi – Żydzi” – Paweł Pryt

 


Informacja o autorach

Indeks osób

Indeks miejscowości

Fotografie

 

Źródło:

https://kieleckietowarzystwonaukowe.pl/sklep/swietokrzyskie-studia-archiwalno-historyczne-tom-xi

 

Wydawca: Kieleckie Towarzystwo Naukowe

ISSN: 2353-12235

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 319 stron + wkładka 59 stron na papierze kreda z 118 fotografiami

 

---

 

Publikacje Kieleckiego Towarzystwa Naukowego

można nabyć w biurze Towarzystwa lub zamawiać:

listownie: Kieleckie Towarzystwo Naukowe, ul. Rynek 3, 25 – 303 Kielce

telefonicznie: tel. (41) 344 54 53 lub 798 120 328

e-mail: ktn@kieleckietowarzystwonaukowe.pl

e-mail: kie.tow.nau@gmail.com


niedziela, 19 listopada 2023

„Wszystkich wystrzelać jak psów…”

 

Janusz Gmitruk, Longin Kaczanowski „Wszystkich wystrzelać jak psów…”

Niemiecki odwet za działalność Oddziału Wydzielonego Wojska Polskiego majora „Hubala”

 

1 września każdego roku to nie tylko radosny dzień w życiu każdego ucznia, ale także tragiczny w dziejach narodu polskiego. We wrześniu 1939 roku naród polski został zarażony śmiertelnym wirusem niemieckiej i sowieckiej nienawiści i zaborczości. Trwało to 2078 dni. Głównym celem Rosjan była inkorporacja i sowietyzacja podbitych ziem. Niemcy mieli zgoła inne zamierzenia wobec narodu polskiego. Wynikały one z Generalnego Planu Wschodniego. Po zwycięskiej wojnie miała powstać Wielka III Rzesza na cmentarzu narodów słowiańskich. Polacy mieli być najpierw wyniszczeni głodem, terrorem, a ostatecznie eksterminowani biologicznie. Od pierwszych dni mimo kapitulacji armii polskiej, niektóre oddziały nie zaprzestały walki, do jednego z tych oddziałów partyzantki powrześniowej należał oddział legendarnego majora Henryka Dobrzańskiego ,, Hubala ,, – oficera, dowódcy, kawalerzysty, obrońcy ojczyzny we wrześniu 1939 roku, uważanego za pierwszego partyzanta II wojny światowej. Dlaczego podjął on się tej walki? Henryk Dobrzański urodził się 22 czerwca 1897 roku w Jaśle w rodzinie o bogatych tradycjach patriotycznych. Był synem Henryka herbu Leliwa i Marii z hr. Lubienieckich. Przed I wojną światową ukończył szkołę średnią. Był zdolnym wybijającym się uczniem. Egzamin dojrzałości złożył w czasie wojny w trybie specjalnym. Uczestniczył w polskim czynie zbrojnym w I wojnie światowej. Galicja była Postrzegana jako polski Piemont, z którego miało wyjść wyzwolenie ziem polskich. W czasie młodzieżowej działalności niepodległościowej zetknął się z pracą społeczno-polityczną ruchu ludowego. Podczas I wojny światowej walczył jako siedemnastoletni członek Polskich Drużyn Strzeleckich, a później żołnierz II Brygady Legionów Polskich. Ranny w bitwie pod Rarańczą po wyleczeniu i internowaniu u ciekł z obozu, aby brać udział w walkach o Lwów w 1918 roku w latach 1919-1921 uczestniczył w w wojnie polsko – bolszewickiej.[…] fragment z Przedmowy

 


Spis treści:

Przedmowa

Janusz Gmitruk – Eksterminacja wsi polskiej w Generalnym Gubernatorstwie 1939-1945

Longin Kaczanowski : ”Wszystkich wystrzelać jak psów ”

Prolog , czyli uparta Polska

Krwawe ciernie Września

Hubal i niepokonani

Pierwsze kroki

Osaczeni

Przyjechali Niemcy by spalić wioskę,

I ojcom naszym odebrać życie…

Dziś was musimy wybić i spalić

Boście trzymali oddział Hubali…

Czemu wy od nas ich zabieracie

I na śmierć prowadzicie…

Tu wzięli dzieciom ojca ,

tam matce trzech synów…

Wszystkich wystrzelać jak psów

Zabierzcie wszystko co mamy

A ojcom naszym darujcie życie

Tysiąc dziewięćset roku czterdziestego

a kwietnia jedenastego…

Polska ziemia wszystko wykryła …

…Droga (do) Prawdy…

Janusz Gmitruk

Ludowa legenda majora Henryka Dobrzańskiego ” Hubala ”

pierwszego partyzanta II wojny światowej

Aneksy – Longin Kaczanowski ( wybór )

Bibliografia

Zdjęcia

 


Publikacja na stronie wydawcy:

https://mhprl.pl/produkt/wszystkich-wystrzelac-jak-psow

 

Wydawca: Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego

ISBN: 978-83-7901-387-6

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 364



wtorek, 14 listopada 2023

Świętokrzyskie regionalia (cz. 155)

Kacper Kępiński „Ruch tektoniczny”

Przewodnik po powojennej architekturze województwa świętokrzyskiego”

 

Skały i wzgórza, kamieniołomy i lasy, stal i ceramika – surowy, a zarazem fascynujący krajobraz i bogactwa naturalne Gór Świętokrzyskich ukształtowały architekturę powojenną regionu.

Świętokrzyskie to jeden z najstarszych geologicznie obszarów Europy. Na niewielkiej powierzchni są widoczne skały i skamieniałości pochodzące ze wszystkich okresów geologicznych. Region obfituje w bogactwa mineralne – od złóż piaskowców, wapieni oraz rud żelaza, miedzi czy ołowiu po unikatowy krzemień pasiaty. To tutaj odkryto i sklasyfikowano jako najstarsze znane człowiekowi tropy zwierząt lądowych na świecie. Można więc powiedzieć, że wszyscy pochodzimy spod Kielc. Jednocześnie o tym regionie i jego architekturze wiemy niewiele.

 


Nieoczywisty architektoniczny regionalizm, jaki wykształcił się na tym obszarze, czerpie z praktyk budownictwa wernakularnego, z dostępności lokalnych materiałów, z krajobrazu i z przemysłu. Te z kolei różnią się w poszczególnych częściach województwa. Architektoniczną różnorodność regionu Świętokrzyskiego starano się oddać w niniejszym przewodniku. Dlatego wśród opisywanych budynków znalazły się także te pozbawione cech wybitnych – ale stanowiące ważny zapis momentu dziejowego, w którym powstawały. Nie zabrakło tu jednak dzieł ikonicznych – kieleckiego dworca autobusowego, huty w Sandomierzu czy masztu na Świętym Krzyżu.

 


Ruch tektoniczny to pierwsze przekrojowe opracowanie na temat świętokrzyskiej architektury. Prasa branżowa przez lata nie była zainteresowana tym regionem – skupiano się na Warszawie, Krakowie i Śląsku. Niedostatek opracowań i materiałów źródłowych sprawił, że w przypadku części obiektów ważnych dla historii architektury nie sposób ustalić ich dat powstania czy autorów. Brak dokumentów nie powinien jednak skutkować tym, że znamienne dla regionu budynki pozostaną niezauważone. Historia świętokrzyskiej architektury wciąż czeka na odkrycie i uzupełnienie.

 


Kacper Kępiński – architekt, krytyk architektury, kurator wystaw architektonicznych. Kierownik Działu Projektów Zewnętrznych i Wystaw w Narodowym Instytucie Architektury i Urbanistyki. Współzałożyciel stowarzyszenia Przestrzeń – Ludzie – Miasto oraz członek rady fundacji Instytut Architektury. Stały współpracownik kwartalnika „Autoportret. Pismo o dobrej przestrzeni” oraz redaktor portalu Architektura & Biznes. Kurator wystaw, m.in. „Ściana Wschodnia. Architektura Zbigniewa Karpińskiego” i „Antropocen”. Współprowadzi zajęcia z projektowania na Wydziale Architektury VUT w Brnie, dotyczące inkluzywnej architektury mieszkaniowej.

 

Przewodnik na stronie wydawcy:

https://niaiu.pl/dzialalnosc/ruch-tektoniczny

 

Wydawca: Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki

Seria: Przewodniki

ISBN: 978-83-965401-6-4

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 313


 

wtorek, 7 listopada 2023

„Brzemię niewinności. Emilia Malessa „Marcysia” (1909-1949)”

 

Maria Weber „Brzemię niewinności. Emilia Malessa „Marcysia” (1909-1949)”

 

Spis treści:

Przedmowa – Andrzej Krzysztof Kunert

Słowo od autorki

Rozdział I. W kręgu dońskiej Polonii

Rozdział II. ,,Nie chcę narażać siebie i dzieci na śmierć głodową ,,

Rozdział III. Emilia i Stanisław

Rozdział IV. ,,Zagroda,,

Rozdział V. Zdrada ,,Jaracha,,

Rozdział VI. Powstanie Warszawskie

Rozdział VII. ,,Załoga,, krakowska

Rozdział VIII. Prywatne życie Mili

Rozdział IX. ,,Ponury,,

Rozdział X. 1945

Rozdział XI. Śledztwo

Rozdział XII. Zawiodłam…

Rozdział XIII. Mity i półprawdy

Rozdział XIV. Pamięć po latach


 

,,Nie  sztuką było pracować z zapałem i wiarą w słusznej sprawie , w okresie okupacji niemieckiej , ale sztuką jest wytrwać bez wiary ”. Kpt. Emilia Malessa ,,Marysia”

,,W wyniku rozpracowania agenturalnego i i wykorzystania posiadanych materiałów śledczych w okresie 1 do 15 listopada br. aresztowano niemal całe kierownictwo WiN, skonfiskowano kasę organizacji (prawie 1,5mln dolarów) skonfiskowano 5 radiostacji i rozbito system łączności kurierskiej z Londynem”. Siemion Dawydow , z-za doradcy NKWD przy MBP ,1946

,,Dramatyzm czasu spowodował , że Mila Izdebska – Piwnik , zdesperowana , zmęczona latami odpowiedzialnej, trudnej walki z wrogiem zewnętrznym a następnie bolszewikami rodzimymi , przy braku zrozumienia decyzji o ujawnieniu współtowarzyszy u części działaczy AK choć okryta chwałą poprzez swoje wojenne czyny , odebrała sobie życie 5 czerwca 1949roku. Wcześniej została , z powodu niesprzyjających okoliczności, pozbawiona kontaktu z ukochanym przygarniętym dzieckiem. Brak mi słów z powodu poniesionej straty.

Niezapomnianej matce – Siunio – Michał Westwalewicz”

 


Publikacja na stronie wydawcy:

https://mhprl.pl/produkt/brzemie-niewinnosci-emilia-malessa-marcysia-1909-1949

 

Wydawca: Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego

ISBN: 978-83-7901-407-1

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 417



sobota, 4 listopada 2023

Świętokrzyskie regionalia (cz. 154)

 

Jan Kulpiński, Adam Malicki „Tobiem winien miłość, a Ojczyźnie życie”

Powstanie styczniowe w Świętokrzyskiem.

Wybór wspomnień uczestników walk

 

„Tobiem winien miłość, a Ojczyźnie życie. Powstanie styczniowe w Świętokrzyskiem. Wybór wspomnień uczestników walk” to opracowanie autorstwa Jana Kulpińskiego i Adama Malickiego. Niniejszy tom jest kontynuacją pierwszego zbioru wspomnień „Bywaj dziewczę zdrowe, Ojczyzna mnie woła”. Złożyły się nań, podobnie jak wcześniej, mało znane i rzadko publikowane wspomnienia powstańców, które zostały opatrzone obszernym komentarzem historycznym, genealogicznym i uzupełnione aneksami. Dzięki temu czytelnicy zainteresowani tematem powstania zyskali doskonały materiał do zgłębiania tematu, analizy wydarzeń i porównań.

 


Zwracają uwagę obszerne aneksy, których przygotowanie wymagało nierzadko wiele pracy poświęconej na kwerendę archiwalną i opracowanie materiałów. Szczegółowe biogramy autorów opracowanych wspomnień uzupełniają noty biograficzne wymienionych we wspomnieniach postaci. Całość została opatrzona indeksami. Klimat wydarzeń przybliżają liczne zdjęcia, plany, mapy i skany dokumentów.

 


Publikacja jest dostępna na stronie Drukarni Kontur:

https://www.facebook.com/drukarniakontur 

Spis treści:

https://www.facebook.com/photo/?fbid=712773247320520&set=pcb.712741800656998

 

Druk: Drukarnia Kontur, tel. 41 39 45 321

ISBN: 978-83-65334-80-0

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 452



piątek, 27 października 2023

Świętokrzyskie regionalia (cz. 153)

 

Stanisława Skrzyniarz „Tęsknota za Bielinami”

 

Z Przedmowy do książki (fragment):  „Z radością przyjąłem propozycje napisania wstępu do książki Stanisławy Skrzyniarz, kuzynki Stanisława Durleja, ale też kobiety niezwykłej. Jej życiorys wpisuje się w dramatyczne dzieje Bielin i okolic. Jest to historia biednego dziecka wiejskiego, które ze wszystkich sił dążyło do tego, aby kochać i być kochane przez najbliższych. Inteligentna, pełna życia chciała poznawać świat, wyjść za opłotki domu rodzinnego. Aby sięgać wyżej, uczyć się, studiować. Dla młodej dziewczyny ze wsi niełatwo było wyrwać się z biedy, która była nieodzowną częścią jej życia, ale i społeczności wiejskiej”. Dr Janusz Gmitruk, Dyrektor Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego

 


Spis treści:

Podziękowanie

Część I

Przedmowa

Słowo wstępne

Część II

1.Dom rodzinny i moi sąsiedzi

2.Różne opowiadania

3.W bielińskiej szkole

4.Od małego byłam chuderlakiem

5.Z malinami z Bielin do Kielc

6.Piąta kolumna w Bielinach

7. Gdy wybuchła II wojna światowa

8.Pierwsze zbrodnie niemieckie w Bielinach

9. Sierpień 1944 roku

10.Żołnierzy radzieckich częstowaliśmy bimbrem i kiszoną kapustą

11.A po wojnie

12.Na Święty krzyż do dentysty

13.Ożywiło się życie kulturalno-oświatowe

14. W Uniwersytecie Ludowym w Brusie koło Łodzi prowadzonym przez Zofię Solarzowi

15. Nago i boso

16.Ciągnął mnie sentyment do miejsca urodzenia i dzieciństwa

17. Smutek po śmierci brata Józka i ojca

18.Nigdy nie przyznałam się, że byłam głodna

19. Wspomnienia autorki o nauczycielu Władysławie Turynie

20. Moja podróż do Bielin po 10 latach

21.Przebieg uroczystości odsłonięcia pamiątkowej tablicy w Szkole Podstawowej w Bielinach, poświęconej Władysławowi Turynie- 13października 1996 roku

22.Artykuł z ,,Ludowca Świętokrzyskiego” nr 11(36) z listopada 1996r.(przedruk)

23.Artykuł z ,,Gazety Bielińskiej” z 20.03-20.04.2002r.

24.Artykuł z ,,Ludowca Świętokrzyskiego” nr3-4(95-96) z 2002r.

Aneks fotograficzny

Publikacje książkowe Ludowego Towarzystwa Naukowo- Kulturalnego Oddział w Kielcach

 


Publikacja na stronie wydawcy:

https://mhprl.pl/produkt/tesknota-za-bielinami

 

Wydawca: Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego

ISBN: 978-08-8816-166-7

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 145




sobota, 5 sierpnia 2023

Świętokrzyskie regionalia (cz. 152)

 

Paweł Ameryk „Opowieść o wojennej Włoszczowe”

 

„Opowieść o wojennej Włoszczowe” to kolejna książka byłego burmistrza i profesora I LO we Włoszczowie Pawła Ameryka. Najnowsza publikacja omawia okres II wojny światowej we Włoszczowie. Tematyka ta została zaprezentowana w kilkudziesięciu krótkich artykułach i opracowaniach. Wyjątkową wartość mają te fragmenty, w których autor zebrał i zaprezentował informacje o żołnierzach, partyzantach i pomordowanych pochodzących z Włoszczowy. Z pewnością, listy nazwisk będą (choćby wymagały zweryfikowania) trwałą wartością tej publikacji. Forma książki, w czasach, gdy odchodzą już ostatni świadkowie tamtych wydarzeń, pozwala ocalić pamięć o dawnych bohaterach i wydarzeniach.

 


Autor, znakomity gawędziarz, odcisnął trwały ślad na sposobie w jaki prezentuje i omawia wojenny okres. Wiele autorskich zapisków wzbogaconych jest anegdotami i opowieściami o uroku gawędy, które autor skrupulatnie zbierał, zapisywał i zapamiętywał. Jest przy tym przekonujący na tyle, że nierzadko można wręcz odnieść wrażenie, że czytamy relację świadka wydarzeń. Jest to niezwykle cenne, bo historia, zwłaszcza lokalna, potrzebuje opowieści, legendy czy mitu. Nawet jeśli fakty o wojennych wydarzeniach są powszechnie znane, to pamięć wymaga narracji, aby je przekazać następnym pokoleniom. A w kreowaniu takich opowieści o Włoszczowie Paweł Ameryk wydaje się niezrównany. Książkę można zamówić we włoszczowskiej Drukarni Kontur. Gorąco polecamy książkę miłośnikom historii Włoszczowy i okolic!



Publikacja jest dostępna na stronie Drukarni Kontur:

https://www.facebook.com/drukarniakontur

 

Druk: Drukarnia Kontur, tel. 41 39 45 321

ISBN: 978-83-65334-75-6

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 166



niedziela, 23 lipca 2023

Świętokrzyskie regionalia (cz. 151)

 

Edmund Wierusz-Kowalski „Wspomnienia moje z roku 1863”

oraz wybór źródeł do dziejów powstania styczniowego 

na terenie powiatu włoszczowskiego w zasobach Archiwum Państwowego w Kielcach

Opracował Adam Malicki

 

„Wspomnienia moje z roku 1863” Edmunda Wierusz-Kowalskiego zostały wydane na podstawie odnalezionego rękopisu. Całość opracował i uzupełnił o wybór archiwalnych źródeł do dziejów powstania na terenie powiatu włoszczowskiego Adam Malicki. Jest to rzecz wyjątkowa i cenna. Publikacja została bardzo solidnie opracowana, a jej pierwsze wydanie zebrało bardzo dobre recenzje.

Autor wspomnień - Edmund Wierusz-Kowalski do powstania wyruszył z majątku w Ojsławicach (obecna gmina Radków w powiecie włoszczowskim). Przyłączył się do oddziału Kazimierza Błaszczyńskiego. Po śmierci dowódcy walczył w kawalerii, w oddziale Zygmunta Chmieleńskiego. Brał udział w potyczkach w Przedborzu, Oksie, Ociesękach, Strojnowie i Bodzechowie. Po pojmaniu Chmieleńskiego przez Rosjan, Kowalski przez miesiąc walczył w szwadronie dowodzonym przez Napoleona Krzywdę-Rzewuskiego, po czym sam dostał się do niewoli i został skazany na zesłanie.

 


Jeśli kogoś interesuje atmosfera tamtych dni, to odnajdzie ją we wspomnieniach. Jeśli ktoś chce poznać dzieje powstania na terenie powiatu włoszczowskiego, to część poświęcona źródłom archiwalnym będzie nieocenioną do tego pomocą.

 


Niniejsze, drugie wydanie zostało przez Adama Malickiego uzupełnione o kolejne archiwalne znaleziska i reprodukcje eksponatów. Tym razem ilustracje w książce wzbogaciły fotografie pasa powstańczego Edmunda Kowalskiego, modlitewnika ofiarowanego matce oraz pamiątki z zesłania.

 

Publikacja jest dostępna na stronie Drukarni Kontur:

https://www.facebook.com/drukarniakontur

Spis treści:

https://www.facebook.com/photo?fbid=712773247320520&set=pcb.712741800656998

https://www.facebook.com/photo?fbid=712773300653848&set=pcb.712741800656998

 

Druk: Drukarnia Kontur, tel. 41 39 45 321

ISBN: 978-83-65334-34-3

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 318