wtorek, 29 maja 2018

„Dzika Mrówka i tam-tamy”



Andrzej Perepeczko „Dzika Mrówka i tam-tamy”


Przygody Dzikiej Mrówki to seria powieści, której bohaterami są bracia-bliźniacy Marek i Jarek czyli Dzika Mrówka i Jego Brat. W pierwszym tomie chłopcy podczas ekscytującego rejsu do Afryki ratują arabskich rozbitków, tropią podejrzanych hiszpańskich marynarzy i… łapią afrykańskich złodziejaszków.




Andrzej Perepeczko (ur. 5 czerwca 1930 we Lwowie) – marynarz. Objechał świat pływając na statkach polskich i zagranicznych jako mechanik. Wykładowca docent i profesor na Politechnice Gdańskiej oraz w Państwowej Wyższej Szkole Morskiej. Obronił też pracę doktorską z zakresu historii na Uniwersytecie Gdańskim, a przede wszystkim… pisał książki, których ma kilkadziesiąt na swoim koncie. Są to powieści dla dzieci i dorosłych, podręczniki i skrypty akademickie, artykuły i opowiadania.

Źródło:


Wydawca: Bernardinum
ISBN: 978-83-8127-068-7
Rok wydania: 2018
Liczba stron: 284



niedziela, 27 maja 2018

„Tajemnica zegara królewskiego”



Kazimierz Konarski „Tajemnica zegara królewskiego”


Na życzenie króla Stanisława Augusta Poniatowskiego jego nadworny zegarmistrz, pan Gugenmus, konstruuje zegar. Nie jest to zwykły czasomierz, lecz kunsztownie wykonane arcydzieło sztuki zegarmistrzowskiej. Na marmurowym postumencie wznosi się owalny palisandrowy cokół podparty wykonanymi z brązu figurami ludzkimi. Pan Gugenmus zbudował ponadto mechanizm, umożliwiający dostęp do umieszczonej wewnątrz zegara skrytki. O jej istnieniu poinformowany został jedynie król Stanisław August. Przez długi czas zegar cieszył gości przybywających do zamku królewskiego. W styczniu 1794 r. król wręczył go w prezencie ślubnym starościcowi Kazimierzowi Nałęckiemu i jego wybrance, pięknej pannie Krystynie Jasinowskiej, podkomorzance łukowskiej. Stanisław August przekazał młodym także zapieczętowany list. Zastrzegł jednak, że mogą go otworzyć wyłącznie jeśli znajdą się w bardzo trudnej sytuacji życiowej.




Mijają lata. Odchodzą najstarsi członkowie rodu Nałęckich, rodzą się dzieci, a przez kraj wymazany z mapy Europy przetaczają się kolejne konflikty zbrojne. Ziemie polskie spływają krwią. W każdym zrywie narodowowyzwoleńczym biorą udział przedstawiciele rodziny Nałęckich. Ich patriotyczna postawa sprawia, że zostają pozbawieni rodowego majątku. Przez cały ten okres w posiadaniu rodziny znajduje się strzegący królewskiej tajemnicy stary zegar.

Kazimierz Konarski urodził się w 1886 r. w Jeleniowie, małej wiosce leżącej u stóp Gór Świętokrzyskich[1]. Nic więc dziwnego, że akcję jednego z trzech rozdziałów powieści umieścił w tak bliskich sobie stronach. Potomkowie bohaterów na skutek dziejowych zawirowań osiadają bowiem w leżącym nieopodal gór Opatowie. W miasteczku tym, mogącym poszczycić się niemal tysiącletnią historią, włączają się aktywnie w nurt walk powstańczych w 1863 r.




„Tajemnica zegara królewskiego” to jedna z kilku powieści historycznych adresowanych do młodych czytelników w dorobku Kazimierza Konarskiego, zasłużonego polskiego archiwisty i profesora Uniwersytetu Warszawskiego. To pełna uroku, staroświecka powieść, nasączona nutami patriotycznymi. Nie brak tu scen batalistycznych a sympatyczni i mężni bohaterowie przeżywają emocjonujące przygody. To właśnie sensacyjna fabuła sprawia, że w przeciwieństwie do wielu podobnych utworów z tego okresu, czytelnik nie zasypia w trakcie lektury, lecz nieśpiesznie odwracając kartki wędruje wraz z przedstawicielami rodziny Nałęckich przez 123 lata mrocznej i krwawej historii naszej ojczyzny.

W powieści pojawiają się również postacie historyczne. Szymon Konarski pod przybranym nazwiskiem (Janusz Hejbowicz) powraca na ziemie ojczyste by prowadzić działalność rewolucyjną, a Józef Hauke-Bosak dowodzi siłami zbrojnymi województw krakowskiego i sandomierskiego w powstaniu styczniowym. Książka Kazimierza Konarskiego ukazała się w 1933 r. Dziś jednak bez trudu można zdobyć egzemplarz z 1971 r. i odkryć tajemnicę królewskiego zegara. Polecam.


Wydawca: Instytut wydawniczy PAX
Ilustracje: Ludwik Maciąg
Rok wydania: 1971
Liczba stron: 207


sobota, 26 maja 2018

„Ścieżki przeszłości”



Edyta Kowalska „Ścieżki przeszłości”


Weronka ma trzynaście lat, kiedy wybucha II wojna światowa. Jej życie diametralnie się zmienia, gdy pewnej nocy pod dom dziewczyny przyjeżdżają niemieccy żołnierze. Od tej chwili Weronka musi stawić czoła przeciwnościom losu.  Ponad siedemdziesiąt lat później jej wnuczka otrzymuje list z Danii. Co takiego wydarzyło się w życiu Weronki? Czy Julia pozna tajemnice swojej babci? „Ścieżki przeszłości” to opowieść o tym, jak kruche i złudne potrafi być szczęście oraz o tym, że przeszłość zatacza kręgi, z którymi wcześniej czy później musimy się zmierzyć.

Źródło:

Recenzja powieści:


Wydawca: Poligraf
ISBN: 978-83-7856-493-5
Rok wydania: 2016
Liczba stron: 184



piątek, 25 maja 2018

Świętokrzyskie regionalia (cz. 54)



Kazimierz Winiarczyk „Wąchock i okolice od pradziejów do współczesności”
Kalendarium


Jest to już ósma publikacja Kazimierza Winiarczyka, po „Kalendarium wąchockim", „Cmentarzach wąchockich", „Szkicach z dziejów Wąchocka", „To już 20 lat", „Marcinków zarys dziejów" oraz „Rataje i okolice. Zarys dziejów", "Wąchockim Słowniku Biograficznym". Stanowi ona efekt jego długoletnich poszukiwań w Archiwach Państwowych: w Radomiu, Kielcach i Starachowicach, ale także w Archiwum Parafialnym w Wąchocku i Wydziale Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Starachowicach. Autor czerpał też z materiałów Archiwum Zakładowego Urzędu Miasta i Gminy Wąchock i własnych zapisków dotyczących historii najnowszej.



Wąchock, ul. Kościelna. Początek lat dwudziestych ubiegłego wieku.


Źródło:

Więcej o publikacji:



Wydawca: PU Compus, Starachowice
ISBN: 978-83-64038-48-8
Rok wydania: 2016
Liczba stron: 240



czwartek, 24 maja 2018

„Historia wspólna czy rozdzielna”



Maria Barbara Piechowiak (pseud. Topolska) „Historia wspólna czy rozdzielna”
Polacy, Litwini, Białoerusini, Ukraińcy w ich dziejowym stosunku (XV-XX w.)


Autorka, prof. emeryt. Uniwersytetu Zielonogórskiego, od lat 1970. specjalizując się w mało znanej z powodów polityki historycznej i mało rozpowszechnianej tematyce, stawia w swej książce szereg pytań. Próby odpowiedzi dotyczą wspólnej z Polską przeszłości Litwinów, Białorusinów i Ukraińców. Ich wspólnych zasług w pochodzie zachodnioeuropejskiej cywilizacji (głównie w j. polskim) – odmiennej od Rosji. A także zalet tego modelu, tworzonego z udziałem przedstawicieli również innych narodowości i wyznań, co symbolizuje przyjmowanie go przez carów Rosji i ich otoczenie od połowy XVII w. W tej książce – twórcy nowoczesnych państw  narodowych – występują jako członkowie europejskiej wspólnoty od kilku wieków, do której po bolesnych doświadczeniach XX w. usiłują obecnie powrócić.



Kościół katedralny we Lwowie


Zobaczmy jak wiele czynników wpływa nadal na niewłaściwe oceny wspólnych niegdyś zasług, podziwianych w państwach zachodnich. Przyczyniły się one do utrwalania i wzrastania  stereotypów oraz, w celu umacniania świadomości narodowej, prowadziły do bratobójczych walk. Esej X – w podsumowaniu – wskazuje na efekty procesu bliskości i następnie przejawów obcości aż do naszych dni. 


Źródło:


Wydawca: Oficyna Wydawnicza Kucharski 
ISBN: 978-83-64232-05-3
Rok wydania: 2015
Liczba stron: 380


środa, 23 maja 2018

„Złote lata polskiej chuliganerii. 1950-1960”



Piotr Ambroziewicz „Złote lata polskiej chuliganerii. 1950-1960”


Jaki jest rodowód chuligana? Dlaczego chuligan stał się problemem politycznym? Jak mucha zwalczała chuliganerię? Co wspólnego z polskim chuliganem miał bagnet w brzuchu Koreanki? Czy chuligan i bikiniarz byli przyrodnimi braćmi? To tylko niektóre z wielu ciekawych pytań, które autor stawia w zakrojonej na szeroką skalę opowieści o pladze, jaka nawiedziła Polskę Ludową w latach pięćdziesiątych minionego stulecia – chuligaństwie. Szeroką, bo przedstawiającą rozmaite aspekty tego zjawiska w okresie jego złotych lat, gdy chuligaństwo kwitło na potęgę – wskutek niemocy władz, nieudolności fatalnie wyszkolonej milicji, braku narzędzi prawnych, a także z powodu powiększania się rzeszy młodych ludzi znudzonych socjalistyczną „mową-trawą”. Wszystko w formach też rozmaitych, ale zawsze atrakcyjnych dla odbiorcy, zwłaszcza gdy nie jest pozbawiony poczucia humoru. Autor nie stroni od anegdot i historii barwnych, choć przecież wyłuskanych z ponurej, wszechogarniającej szarzyzny tamtej dekady. W paru momentach sięga i do własnych wspomnień, ale – w tych kluczowych – ponad „opis własnymi słowami” przedkłada pełnokrwisty, najlepiej oddający istotę rzeczy oraz atmosferę cytat.

Wielu czytelników lektura może zaszokować. Mniej nawet łobuzerskimi lub zgoła bandyckimi poczynaniami chuligańskich paczek, bardziej emanującym z licznych stron antyamerykanizmem, w treści i formie graniczącym z paranoją. Nie autora, lecz ważnych, choć drugoplanowych, bohaterów jego książki: polityków, dziennikarzy na usługach władzy, tzw. działaczy, prawników. Z kolei miłośników literatury i filmu zainteresują chuligańskie fascynacje autorów dzieł papierowych i celuloidowych. Jest jeszcze coś, co wyróżnia tę książkę – to ważny dla każdego rozdziału i dla wielu sytuacji opis tła, na jakim rozgrywają się przedstawione wypadki. Tła politycznego, społecznego, obyczajowego. Z kolei dołączone do każdego rozdziału „Niezbędniki” wyjaśnią (młodszemu lub po prostu mniej w historii zorientowanemu) czytelnikowi: kto, co i dlaczego.

---


Piotr Ambroziewicz, warszawiak lewobrzeżny, absolwent Wydziału Prawa i Administracji UW. Dzięki studenckim praktykom w sądach i prokuraturze poznał ten „najstarszy teatr świata” i zrezygnował z pracy w todze na rzecz dziennikarstwa sądowego i okołosądowego. Najdłużej (27 lat) pracował w „Prawie i Życiu” oraz w „Gazecie Sądowej” (12 lat). Współpracował m.in. z „Aneksem”, magazynem kryminalnym „Reporter” i literacko-kryminalnym „Pocisk”. W „Skarpie Warszawskiej” wydał książkę Widziałem. Słyszałem. Spisałem. Wspomnienia reportera sądowego PRL (2016), a w KiK (obecnie Wolters Kluwer Polska) zbiór felietonów Moja Wysokość Podatnik, drukowanych w „Przeglądzie Podatkowym” w latach 1998–2003.

Źródło:


Wydawca: PWN
ISBN: 978-83-01-19852-7
Rok wydania: 2018
Liczba stron: 238



wtorek, 22 maja 2018

„Perkunowe wyroki”



Joanna Żamejć „Perkunowe wyroki”
Powieść magiczno-historyczna


Lata 70. XIV wieku. Puszczański gród nad Alną rozrasta się i prężnie rozwija, przybywają kolejni przybysze w nadziei na lepszą przyszłość. To właśnie tu, w średniowiecznym Allenstein, Joanna Żamejć rozpoczyna swą opowieść – kontynuację losów Auszry, Namira, Maurersohnów, zasadźcy, Margrit, ale oddaje także głos nowemu pokoleniu, czyli dzieciom pierwszych osadników. Społeczność grodu powoli zaczyna się krystalizować, umacniają się lokalne więzi oparte na tradycji i Jedynej Wierze. Czy we wspólnocie Allenstein jest zatem miejsce dla obcej, innej – dla litewskiej ragany? Czy Auszra i jej współplemieńcy ocalą swą tradycję, żyjąc wśród chrześcijan? Czy można jeszcze przestrzegać odwiecznych praw natury, gdy coraz bardziej kuszą „brzęcząca moneta” i wielki świat, pełen nowych wyzwań, tajemnic i zagrożeń? 



„Perkunowe wyroki" to kontynuacja powieści „Nawrócenie wiedźmy".


Autorka w barwnych słowach kreśli historie pełnokrwistych postaci, którymi rządzą ludzkie, jakże uniwersalne namiętności: miłość, przyjaźń, oddanie, ale także nienawiść, zazdrość, chęć zemsty… Na tle losów bohaterów rozgrywa się bezwzględna walka biskupstwa warmińskiego z państwem zakonnym. Krzyżackie intrygi dawno przestały mieć wymiar dyplomatyczny, a stały się niebezpieczną grą, która bezceremonialnie wkracza w życie bohaterów i burzy ich spokój.



Spotkanie autorskie z Joanną Żamejć w ramach promocji książki „Perkunowe wyroki”
Stary Ratusz Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Olsztynie, 12.05.2018 r.


„Perkunowe wyroki” to opowieść o powrotach i bolesnych rozstaniach, o wyborach i ich konsekwencjach, o ciężarze odpowiedzialności, o konieczności zachowania wiary i tradycji przy jednoczesnej akceptacji tego, co nowe, o poszukiwaniu szczęścia i spełnienia nawet daleko poza rodzinnym, bezpiecznym gniazdem, bo kto wie, dokąd prowadzą kręte Perkunowe ścieżki?

Źródło:


Wydawca: Pracownia Wydawnicza ElSet
ISBN: 978-83-64736-94-0
Rok wydania: 2018
Liczba stron: 486


Pracownia Wydawnicza ElSet na Facebooku:


poniedziałek, 21 maja 2018

„Rutka”



Zbigniew Białas „Rutka”


Koszmar życia w getcie, pierwsza miłość, wywózka do Auschwitz. Skromny rozmiarami dziennik Rutki ujawniony sześćdziesiąt lat po wojnie był sensacją historyczną. Rekonstruując losy dziewczyny w zbeletryzowanej formie Zbigniew Białas w nowej, niecierpliwie wyczekiwanej powieści składa wzruszający hołd nastolatce, której przyszło dorastać w nieludzkich czasach.

Źródło:

Więcej o książce:


Wydawca: MG
ISBN: 978-83-7779-481-4 
Rok wydania: 2018
Liczba stron: 128



niedziela, 20 maja 2018

„Zapomniane miejsca Lubuskie. Część południowa”



„Zapomniane miejsca Lubuskie. Część południowa”


14. tom przewodników serii "Zapomniane miejsca". Obejmuje jeden z najbardziej zrujnowanych regionów kraju: południową część województwa lubuskiego. Przewodnik poprowadzi Ciebie do miejsc, których „się nie zwiedza” i „się nie opisuje”. Zrujnowane pałace, zamki i dwory, budynki fabryczne, bunkry Armii Czerwonej, zniszczone zabytki techniki, ruiny z czasów PRL, nietypowe pomniki.




W obecnym tomie opisaliśmy wszystkie warte odwiedzenia zniszczone zabytki, które znajdują się w granicach województwa lubuskiego od granicy niemieckiej aż po Odrę i linię dróg nr 289 i 290, które przebiegają przez Brody, Lubsko, Nowogród Bobrzański i Kożuchów. Geograficznie teren ten przynależy do Niziny Śląsko-Łużyckiej, hydrograficznie – do zlewni Odry, Bobru i Nysy Łużyckiej. Przypomnijmy pokrótce, jakie obiekty spełniają kryteria „zapomnianych miejsc”. Może być to ruina, najlepiej mało znana, nawet w środowisku przewodników czy historyków sztuki, lub inny interesujący i cenny zabytek z jakiegoś powodu nieodwiedzany przez tłumy turystów. Kryteria spełniają również kurioza, jak np. dziwne pomniki, zabytki techniki czy miejscowości o trudnej historii. Drugie podstawowe kryterium – muszą to być miejsca, do których warto pojechać.

Patronat medialny: 
Forum Miłośników Pana Samochodzika, Zapomniana Biblioteka 


Źródło:


Wydawca: CM
Seria wydawnicza: Zapomniane miejsca
Rok wydania: 2018
Liczba stron: 196



sobota, 19 maja 2018

„… a Bóg rozdaje karty”



Jerzy Kusecki „… a Bóg rozdaje karty”
Tom 1: Wojna


Kiedy po pewnym czasie zaczęła wracać do świadomości, nadal leżała obok „wpatrującego się” w nią trupa. W szklistym odbiciu jego szeroko otwartych oczu jak w zimnym zwierciadle zobaczyła teraz to, co wydarzyło się przed kilkoma minutami. Nagle, jakby wracając ze słodkiego niebytu, poczuła silne ukłucie pod sercem. „A jednak to prawda – pomyślała z rezygnacją. – A jednak to się stało”. Z dławiącym gardło żalem powoli budziła się znowu do życia. W miarę uświadamiania sobie tragicznej prawdy zaczął przygniatać ją dziwny, coraz większy i dokuczliwszy ciężar. Już wydawało się, że w następnej chwili nie zdoła go udźwignąć, że nie da rady, gdy niespodziewanie znowu wszystko stało się lekkie, jasne i radosne.
–Śmierć! Tak! Śmierć jest wybawieniem! – Rozległo się wyraźnie w jej uszach.
Jeszcze nie wiedziała, jak i kiedy nadejdzie, ale już kurczowo uczepiła się tych słów jak wspaniałej, najlepszej i najcudowniejszej nadziei. Bezwiednie zaczęła się słodko uśmiechać, a gdzieś w oddali rozległo się bicie anielskiego dzwonu: Śmierć! Śmierć! Śmierć!… 





Tom I powieści "…a Bóg rozdaje karty" to fascynująca opowieść o pogmatwanych losach Polaków, których spokojne życie zostało przerwane przez II wojnę światową. Autor nie stroni od wstrząsających opisów. Nie epatuje jednak okrucieństwem i pamięta o tym, by zapewnić czytelnikowi chwile oddechu. Nie bez znaczenia jest też to, że główne wątki powieści zostały oparte na faktach, a dwoje z bohaterów nadal żyje...

Źródło:


Wydawca: Poligraf
ISBN: 978-83-7856-632-8
Rok wydania: 2017
Liczba stron: 220



piątek, 18 maja 2018

„Sprawy kresowe bez cenzury”



Marian Kałuski „Sprawy kresowe bez cenzury”
Tom I i tom II


Marian Kałuski jest dziennikarzem, pisarzem, historykiem polskim i australijskim oraz podróżnikiem (był w 81 krajach), mieszkającym w Australii od 1964 r. Był redaktorem (1974-77) „Tygodnika Polskiego” w Melbourne, współzałożycielem i kierownikiem Studium Historii Polonii Australijskiej (1977). Jego zasługą było wydanie przez Pocztę Australijską (Australia Post) w 1983 r. znaczka pocztowego upamiętniającego zasługi Pawła Edmunda Strzeleckiego dla Australii (wydał dwie jego biografie po angielsku). Jest członkiem Światowej Rady Badań nad Polonią (Warszawa). Autor m.in. 23 książek z zakresu historii, religii, Kresów i Polaków na świecie, w tym: Jan Paweł II. Pierwszy Polak papieżem (Australia 1979, USA 1980), The Poles in Australia (1985), Litwa. 600-lecie chrześcijaństwa 1387-1987 (1987), Ukraiński zamach na Polskie Sanktuarium Narodowe pod Monte Cassino (1989), Wypełniali przykazanie miłosierdzia. Polski Kościół i polscy katolicy wobec holocaustu (2000), Cienie, które dzielą. Zarys stosunków polsko-żydowskich na Ziemi Drohobyckiej (2000), Polacy w Chinach (2001), Polska-Chiny 1246-1996 (2004), Polskie dzieje Gdańska (2004), Polacy w Nowej Zelandii (2006), Śladami Polaków po świecie (2007), Polonia katolicka w Australii (2010), Polskie dzieje Kijowa (2015), Włochy – druga ojczyzna Polaków. Powiązania Polski i Polaków z Rzymem, Watykanem, Florencją i Wenecją (2016), Polacy w Indiach i powiązania polsko-indyjskie (2016).

Marian Kałuski pochodzi z Pomorza Gdańskiego. Lata dziecięce i młodzieńcze spędził na Ziemiach Zachodnich, gdzie zamieszkało bardzo dużo Polaków wypędzonych z Kresów przez okupanta sowieckiego po 1945 r. Z tymi ludźmi miał kontakt na co dzień. Słyszał setki opowiadań i wspomnień kresowych, w wyniku czego sam zainteresował się Kresami w wieku 15 lat. To była jego pierwsza, i po dziś dzień pozostająca, najważniejsza pasja, która także zaowocowała pracą społeczną. W 1968 r. założył pierwszą w Australii polską organizację kresową – Koło Lwowian i Miłośników Miasta Lwowa w Australii, a w 1970 r. kierował australijską akcją protestacyjną przeciwko burzeniu Cmentarza Orląt we Lwowie przez władze sowieckie. Został odznaczony Złotą Odznaką Honorową Koła Lwowian w Londynie (1971), Krzyżem Zasługi (1991), Srebrnym Medalem Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”  w Warszawie (2006) oraz odznaką „Pamięci Ofiar Ludobójstwa OUN-UPA” (2015). Jest autorem wielu setek tekstów na tematy kresowe, które były drukowane w kilkunastu czasopismach oraz czterech książek kresowych.

Jego najnowsza książka jest jak gdyby „Biblią kresową”. Po jej przeczytaniu Czytelnik pozna prawdę o Kresach, jakiej nie znajdzie w żadnej innej jednotomowej publikacji na ten temat.


Z uwagi na duże zainteresowanie Czytelników ukazał się tom II:




Spis treści:

Kresy
Granica bezprawia i krzywdy
Polska polityka wschodnia
Polska historia Kresów
Kresy w dziejach polskiego chrześcijaństwa
Kresy w życiu narodu polskiego
Znani Polacy pochodzący z Kresów
Polskie dziedzictwo narodowe więzione na Ukrainie, Litwie i Białorusi
Kresowiana w zbiorach polskich

Ukraina
Lwów
Małopolska Wschodnia
Wołyń
Litwa
Wilno i Wileńszczyzna dziś litewska
Białoruś
Wileńszczyzna dziś białoruska
Grodzieńszczyzna
Nowogródczyzna
Polesie

Źródło:


Wydawca: Oficyna Wydawnicza Kucharski 
ISBN: 978-83-64232-20-6 (tom I) i 978-83-64232-26-8 (tom II)
Rok wydania: 2017 (tom I)  i 2018 (tom II)
Liczba stron: 664 (tom I)  i 690 (tom II)



czwartek, 17 maja 2018

„PeeReL zza krat”



Helena Kowalik „PeeReL zza krat”
Głośne sprawy sądowe z lat 1945-1989


Jak obywatel Śliwa został fałszywym konsulem generalnym Austrii? Czym zajmowali się po godzinach biesiadnicy z „czerwonej oberży”? Jak to się stało, że większość kobiet w Rejowie nagle zaczęła ubierać się w najnowsze płaszcze Mody Polskiej? W jaki sposób Kalibabce udało się uwieść setki kobiet? Jak skończyła się błyskotliwa kariera Krwawego Maćka?

Skazany wyszedł z sali rozpraw pilnowany przez konwojentów. Na widok kogoś mu bliskiego, stojącego na korytarzu, ułożył palce w kwadracik, tak jak kadruje obraz reżyser filmowy, żeby nic nie rozpraszało widoku. „Okienko” miało znaczyć pójście za kraty. Ta książka jest właśnie takim okienkiem, soczewką w oglądzie PRL z perspektywy więziennej kraty. Przedstawione przestępstwa i czas procesów zostały tak dobrane, aby pokazać historie skazanych także w kontekście sytuacji politycznej, gospodarczej czy przemian obyczajowych. Sprawy dotyczą różnych rodzajów przestępstw i mają różne tło, łączy je z pewnością to, że wzbudzały ogromne zainteresowanie nie tylko środowiska prawniczego i rodzin oskarżonych, lecz także opinii publicznej.

Autorka przez pryzmat spraw sądowych przedstawia nam nie tylko przestępców, lecz także cały peerelowski świat wymiaru sprawiedliwości oraz życie codzienne w Polsce Ludowej. Niektórzy oskarżeni, którzy zostali uznani za winnych w rozumieniu ówczesnych kodeksów karnych, z dzisiejszej perspektywy nie złamali prawa, a zarzuty wobec nich wydają się absurdalne. Ciekawym elementem tego świata są ingerencje cenzury w relacje z rozpraw – dobrze było wtedy wiadomo, o czym i jak należy pisać.

Bazą materiałową dla książki były relacje prasowe z sal sądowych, zamieszczone w kilkunastu gazetach wychodzących w tamtym okresie, akta śledcze i sądowe, wspomnienia obrońców oskarżonych oraz reporterskie śledztwa autorki, niektóre prowadzone nawet wiele lat po zamknięciu sprawy. Informacje o tym, co zdarzyło się u skazanych, gdy wyszli na wolność, często przynoszą zaskakujące zwroty akcji. Teksty w pierwotnej wersji były publikowane jako artykuły w tygodniku „Wprost” i tygodniku „Detektyw” (jeden reportaż), teraz w wersji rozbudowanej i uzupełnionej, jako szeroka panorama sądowych dziejów PRL, oddawane są w ręce Czytelnika.

Wykadrowany więzienną kratą pejzaż Polski, z głębią ostrości od stalinizmu do upadku komunizmu. W tych reportażach z najgłośniejszych procesów sądowych spotykamy „wyklętych” i kułaków, łapówkarzy i hochsztaplerów, szlachetność i draństwo, grozę i śmieszność. Po latach Autorka odnajduje dawnych więźniów i pyta, jak potoczyło się ich życie. Przejmujący dialog z historią. (Magdalena Grochowska)

---


Helena Kowalik, dziennikarka, pisarka, wieloletnia korespondentka prasowa z sal sądowych. Zna świat polskiego wymiaru sprawiedliwości od podszewki, a sprawy kryminalne nie mają przed nią tajemnic. Z zacięciem dziennikarza śledczego tropi różne historie, by wyjaśnić je swoim czytelnikom. Pracowała m.in. w „Życiu Warszawy”, „Przeglądzie Tygodniowym” „Przeglądzie” oraz „Prawie i Życiu”.

Autorka kilkunastu książek, głownie zbiorów reportaży: Wyjście z lasu (1977), Wiesz pan, skąd ja jestem? (1978), Chleb, który nie bodzie (1978), Mielizna (1981), Mali ludzie Gierka (1990), Opolski exodus (1990), Wysoka Izbo (jako współautorka) 1991, Warszawa Kryminalna (tom I – 2010, tom II – 2012), Hipokrates przed sądem (2013), Miłość, zbrodnia i kara (2015). Publikowała swoje literackie reportaże w seriach „Ekspres reporterów” wydawnictwa KAW oraz „Białe Plamy” Oficyny Literatów Rój. Laureatka wielu konkursów, jest współautorką w kilkunastu antologiach literatury faktu. Wydała także dwie powieści: Człenio o środowisku warszawskich dziennikarzy (2008) oraz Córka Kaina (2009).

Jej dorobek był wielokrotnie doceniany. Zdobyła I Nagrodę im. Ksawerego Pruszyńskiego za osiągnięcia reporterskie, III nagrodę im. B. Prusa za całokształt pracy w dziennikarstwie. W Ogólnopolskim Radiowym Konkursie „Melchiory” nagrodzona w kategorii „Inspiracje roku 2010” za „uporczywe i konsekwentne dążenie do prawdy w reportażach sądowych”. W 2016 roku za całokształt twórczości otrzymała Nagrodę Specjalną Krajowego Klubu Reportażu.

Źródło:


Wydawca: PWN
ISBN: 978-83-0119853-4
Rok wydania: 2018
Liczba stron: 318


środa, 16 maja 2018

„Szepty Raduni, szepty Motławy”



Zenon Gołaszewski „Szepty Raduni, szepty Motławy”
Rzecz o najsławniejszym pomorskim rozbójniku Szymonie Maternie


Szymon Matern – autentyczna postać z przełomu XV i XVI w. W opinii historyków najsławniejszy pomorski rozbójnik. Jeszcze w ubiegłym stuleciu straszono nim niegrzeczne dzieci. Dlaczego zatem wstawiali się za nim królowie polscy? Dlaczego wstawiała się za nim i udzielała mu schronienia pomorska szlachta? Autor, na podstawie materiałów źródłowych, dochodzi do wniosku, że stał się on ofiarą ówczesnych stosunków społecznych. Broni go na kartach swej książki, przedstawia go nam jako „szlachetnego rozbójnika”, podobnej rangi co angielski Robin Hood. Rozgrywająca się w latach 1492 – 1516 wartka akcja powieści przenosi Czytelnika w tamtą epokę, jest bowiem mocno osadzona w jej realiach historycznych.


Poczytność książki sprawiła, że pojawiło się jej kolejne, III wydanie:



Źródło:


Wydawca: Wimana
ISBN: 978-83-948079-2-4
Rok wydania: 2017 
Liczba stron: 342




wtorek, 15 maja 2018

„Złowieszczy szept wiatru”



Dariusz Domagalski „Złowieszczy szept wiatru”

(Tom IV cyklu krzyżackiego)


Rok 1414. Minęły cztery lata od pogromu zakonu krzyżackiego na polach Grunwaldu.  Pokój między mocarstwami nie trwa jednak wiecznie. Szykuje się nowa wojna. Król polski Władysław Jagiełło zbiera wielką armię i najeżdża ziemie panów pruskich. Ale Krzyżacy nie podejmują walki, nie stają na otwartym polu, tylko bronią się w zamkach i twierdzach. Nadszedł czas wojny i głodu. Śmierci i zarazy. Okrucieństwa i zdrady.

Burgundzki rycerz Dagobert z Saint-Amand powraca, by ponownie zmierzyć się z własnym przeznaczeniem. Mistyczna siła próbuje zachwiać fundamentami świata i wprowadzić nowy porządek. Równowaga na Drzewie Życia znów jest zagrożona i zaczyna się bój o trwałość wszechświata… 




Dariusz Domagalski to pisarz, felietonista i scenarzysta komiksów. Debiutował w 2006 roku w czasopiśmie „Science Fiction, Fantasy i Horror”, w roku 2009 rozpoczął wydawanie cyklu powieściowego z okresu wielkiej wojny z zakonem krzyżackim, łączącego elementy powieści historycznej i fantasy. Na swoim koncie ma ponadto klasyczne powieści historyczne Vlad Dracula i Piraci Północy: Bractwo, powieść science fiction Silentium Universi i kryminał Cherem.

Źródło:

Recenzja powieści:


Wydawca: Rebis
ISBN: 978-83-8062-250-0
Rok wydania: 2017
Liczba stron: 328



poniedziałek, 14 maja 2018

„Mag. Stefan Ossowiecki”



Karolina Prewęcka „Mag. Stefan Ossowiecki”


Jasnowidz Stefan Ossowiecki należał do najbarwniejszych postaci przedwojennej Polski. Zapraszali go artyści, przedsiębiorcy i finansiści. Gościł u dostojników kościelnych i polityków. Obdarzony szeregiem zdolności paranormalnych Ossowiecki bywał u Józefa Piłsudskiego, z którym kilkukrotnie przeprowadzał doświadczenia. Przebywając w znacznym oddaleniu od marszałka potrafił odczytywać jego myśli lub treść listów w zapieczętowanych kopertach. Wielokrotnie korzystała z jego pomocy policja śledcza lub, kiedy zawiodły wszystkie inne środki, do jego mieszkania kierowali kroki zdesperowani mieszkańcy. Liczyli że Ossowiecki odnajdzie ich bliskich, ostrzeże przed niebezpieczeństwem lub doradzi w trudnej sytuacji życiowej. Jasnowidz nie przyjmował nigdy pieniędzy za wyświadczoną pomoc.

Książka Karoliny Prewęckiej rozpoczyna się od próby rekonstrukcji ostatnich chwil życia zaginionego w pierwszych dniach powstania warszawskiego słynnego jasnowidza. Widzimy Ossowieckiego idącego w kolumnie Warszawiaków prowadzonej przez esesmanów. Wkrótce padną strzały a w masowej egzekucji zginie kilkaset osób. Czy zginął w niej również inżynier Ossowiecki? Wszystko wskazuje na to, że tak. W oparciu o niektóre ze źródeł można domniemywać, że inżynier miał możliwość ocalenia życia, najwyraźniej z niej jednak nie skorzystał. Można także znaleźć relacje, według których jasnowidz przepowiedział w jakich okolicznościach rozstanie się ze światem doczesnym oraz fakt, że po śmierci jego ciało nie zostanie odnalezione.

Najmniej znany jest okres dzieciństwa i młodości Ossowieckiego. O ile bowiem o jego doświadczeniach z udziałem prominentnych osobistości ówczesnej Polski można znaleźć informacje w publikacjach poświęconych życiu towarzyskiemu w dwudziestoleciu międzywojennym, to wczesne lata jasnowidza owiane są mgiełką tajemnicy. Karolina Prewęcka dotarła do źródeł, które umożliwiły przedstawienie drogi jaką przebył młody Ossowiecki nim jego nazwisko rozbłysło na salonach Warszawy i innych europejskich stolic.

W ostatnich rozdziałach książki  zamieszczonych zostało kilkanaście listów, protokołów oraz sprawozdań potwierdzających prawdziwość przeprowadzanych przez inżyniera Ossowieckiego niezwykłych doświadczeń. Pierwotnie publikowane były one w słynnym dziele jasnowidza „Świat mego ducha i wizje przyszłości”. Autorka pokusiła się również o odnalezienie w utworach literackich wzmianek oraz nawiązań do postaci bohatera niniejszego opracowania. Ossowiecki inspirował bowiem czołowych autorów dwudziestolecia międzywojennego i pojawiał się od czasu do czasu w tekstach piosenek i w scenkach kabaretowych. Polecam.


Wydawnictwo: Fabuła Fraza
ISBN: 978-83-65411-15-0
Rok wydania: 2018
Liczba stron: 216


niedziela, 13 maja 2018

„Utwory dla młodzieży”



Wanda Wasilewska „Utwory dla młodzieży”


Kiedy sięgamy po przedwojenne książki dla dzieci i młodzieży są to na ogół wznowienia pełnych humoru i ciepła, sentymentalnych powieści Kornela Makuszyńskiego. Pierwszoplanowe role grają w nich najczęściej dzieciaki, którym nie zawsze najlepiej się powodzi, ale też nie żyją w nędzy i nie są zmuszeni do walki o każdy grosz. Akcja takich powieści rozgrywa się w często w dworkach lub eleganckich kamienicach. Po pewnym czasie wszystko dobrze się kończy a młodzi bohaterowie żyją w dostatku i szczęściu długie, długie lata.

Nie można jednak zapominać, że w pierwszych latach XX w. czy w okresie dwudziestolecia międzywojennego większość dzieci egzystowała w tragicznych warunkach. Dominowały rodziny wielodzietne, kwitło bezrobocie a śmiertelność niemowląt i małych dzieci była bardzo wysoka. Często niespełna 10-letnie maluchy zmuszane były do szukania jakiegokolwiek zajęcia aby dołożyć się do skromnego rodzinnego budżetu. Prawo pracy było pojęciem czysto abstrakcyjnym. Nieproduktywnych przedstawicieli najstarszego pokolenia, czyli dziadków, często wyrzucano z domu, zmuszając aby ostatni okres życia spędzili o żebraczym chlebie. To jest bardziej prawdziwy obraz tamtych lat niż ten wyidealizowany przez pana Makuszyńskiego. Ale o ileż przyjemniej czyta się o wesołych przygodach Adasia Cisowskiego niż o ponurych, tragicznych sprawach. Życiu dzieci z rodzin robotniczych i chłopskich wiele miejsca w swej twórczości poświęciła m.in. Wanda Wasilewska.

Jaki Wasilewska miała życiorys oraz jak jej postawa była oceniana w latach PRL-u i dziś, większość z nas dobrze wie. Negatywnie o jej postawie ideowej wypowiadali się nawet jej współcześni: Maria Dąbrowska, Marian Hemar czy Władysław Gomułka. Jedną z niewielu osób, które wzięły w obronę Wasilewską była Janina Broniewska (autorka m.in. lektury szkolnej z czasów PRL-u „Filip i jego załoga na kółkach” oraz powieści poświęconej życiu i „dokonaniom” generała Karola Świerczewskiego „O człowieku, który się kulom nie kłaniał”). Właśnie Broniewska napisała obszerny wstęp zamieszczony w zbiorze „Utwory dla młodzieży” wydanym w 1954 r.  Nawiązuje w nim do czasów kiedy w 1934 r. w budynku Wydziału Wydawniczego Związku Nauczycielstwa Polskiego poznała Wasilewską. Słowo wstępne nie zachęca do dalszego wertowania opasłego tomiska. Nie poddałem się jednak łatwo i w ciągu kilku miesięcy, strona po stronie, przebrnąłem aż do spisu treści.

Liczące niemal 800 stron „Utwory dla młodzieży” to solidnie i ładnie wydana księga w zielonej, płóciennej oprawie. Znajdziemy w niej kilka powieści i kilkanaście opowiadań. Całość została uzupełniona wieloma czarnobiałymi ilustracjami. Wszystkie, poza jednym,  utwory ukazały się pierwotnie w latach 20. i 30. W drukowanych m.in. na łamach „Płomyka” i „Płomyczka” drobnych opowiadaniach można dostrzec zarys problematyki, która w kolejnych latach zabsorbuje pisarkę: przyjaźń, koleżeństwo, wzajemna pomoc, szacunek dla robotników i wytworów ich pracy. Można też zauważyć, że Wasilewską pociągały tematy fantastyczne. Zdarzało się jej stosować zabiegi zwane antropomorfizacją, czyli obdarzać przedmioty oraz zwierzęta cechami ludzkimi. Bohaterami wielu powieści Wasilewskiej były znane postacie historyczne, innych zaś dzieci z rodzin robotniczo-chłopskich.

Pierwszy zamieszczony utwór „W pierwotnej puszczy” jest literacką wizją czasów prehistorycznych. Główne role odgrywają tu żywioły (woda, ogień, ziemia, krzemień i glina) oraz zwierzęta, z którymi pierwotny człowiek zawiera przymierza a następnie podporządkowuje je sobie i korzysta z ich dobrodziejstw.

W króciutkim, ukończonym tuż przed wybuchem II wojny światowej (wydanym w 1946 r.) opowiadaniu „Skrzydła u ramion” ukazane zostało dzieciństwo i młodość Przemysława II. Młody bohater niecierpliwie rwie się do walki, aż wreszcie dane mu jest wziąć udział w pierwszej wyprawie przeciwko Brandenburczykom. W „Skrzydłach…” Wasilewska przemyca między wierszami ostrzeżenie przed nadciągającym konfliktem zbrojnym i zagrożeniem ze strony Niemców.

Podobną konstrukcję ma powieść „Kryształowa kula Krzysztofa Kolumba”. Młody Krzysztof, wbrew planom rodziny postanawia za wszelka cenę zrealizować swe marzenie i zostać sławnym żeglarzem. Okupione wieloma wyrzeczeniami zamiary udaje mu się oczywiście zrealizować.

„Legenda o Janie z Kolna” to najpiękniejszy utwór Wasilewskiej zamieszczony w niniejszej antologii. Pisarka snuje fantastyczną opowieść rozpoczynającą się pod Warną, gdzie w bitwie z Turkami ginie król Władysław. Uczestniczący w wyprawie, bliski towarzysz króla Jan z Kolna nie może pogodzić się ze śmiercią monarchy. Wraca do kraju, lecz i tam nie znajduje sobie miejsca. Wyrusza więc nad Bałtyk i mieszka przez pewien czas w chacie starego rybaka. Nie zamierza jednak poświęcić reszty życia na łowienie ryb. Po pewnym czasie dociera do Norwegii. Zyskuje tam sympatię króla Christiana i wyjednuje u niego zgodę na budowę potężnego okrętu, którym pragnie dotrzeć do nie odkrytych jeszcze ziem leżących hen za Grenlandią. Opis onirycznej podróży Jana przez bezkresne morza, unikanie spowitych we mgły lodowców, wizyta w klasztorze na Islandii i spotkanie z przeorem to chyba szczytowe osiągnięcie literackie Wandy Wasilewskiej w dziedzinie twórczości dla młodych czytelników. To niezwykle wciągająca, niemal baśniowa opowieść, można tu dostrzec nawet pewne elementy fantasy,  z wartką akcją i ciekawie przedstawionymi bohaterami.

Drugą powieścią, którą chciałbym wyróżnić jest utwór „Szlakiem przygód”. Jego bohaterami są dwaj młodzi chłopcy, Kaźko syn starosty krakowskiego oraz jego pachołek Stanko. Pewnego dnia młodzieńcy zostają porwani przez jednego ze sług starosty. Wykorzystując własny spryt i nieuwagę porywaczy udaje im się zbiec z niewoli. Kolejne dni i tygodnie upływają im na wędrówce przez bezkresne bory. Złaknieni przygód chłopcy zmagają się w wieloma trudnościami, zdobywają pożywienie polując na zwierzynę, zachwycają się pięknem otaczającej ich przyrody. Wędrowcy docierają do gór, gdzie korzystają z pomocy i gościnności pasterzy, wreszcie natrafiają na wypełnioną zrabowanymi kosztownościami kryjówkę rozbójników.

Niezbyt urzekła mnie natomiast historia Aleksandra Kostki Napierskiego zatytułowana „Królewski syn”. Rozwlekły utwór zupełnie nie pasuje do pozostałych zamieszczonych w  książce.

Dwie ostatnie powieści: „Wierzby i bruk” oraz „Pokój na poddaszu” łączy znacznie poważniejsza tematyka. W pierwszej z nich, rodzina mieszkająca na wsi zmuszona jest do opuszczenia ubogiego gospodarstwa i przeprowadzki do Krakowa. Matka pracuje ponad siły, starając się zapewnić byt trójce swoich dzieci. Widząc starania matki starszy syn pragnie jej pomóc. Długo szuka pracy, która mogłaby mu przynieść jako taki zarobek, wreszcie udaje mu się znaleźć zatrudnienie na budowie. Trzynastolatek pracując w pocie czoła, wspiera podupadającą na zdrowiu matkę. Znalazłem informację, że Wasilewska konsultowała ten utwór ze swoim drugim mężem, murarzem Marianem Bogatko. Ów nieszczęsny małżonek miał sprzeciwić się ponoć współpracy żony z komunistami, więc funkcjonariusze NKWD poczęstowali go strzałem w głowę. Po tragicznej śmierci męża również z głową Wasilewskiej zaczęło być coraz gorzej. A jej niezdrowe ciągoty ku krajowi rządzonemu przez Stalina przybrały formy trudno akceptowalne nawet przez członków polskich ugrupowań lewicowych i artystów, którzy tworzyli podwaliny socrealizmu.   

„Pokój na poddaszu” był lekturą obowiązkową kilku pokoleń dzieciaków wychowanych w latach PRL-u. Jest to jeszcze smutniejsza historia od poprzedniej. Tym razem Wasilewska przedstawia tragiczną sytuację czwórki sierot. Najstarsza z rodzeństwa, nie chcąc dopuścić do rozdzielenia rodziny, zatrudnia się w szwalni i ciężko pracując stara się zaspokoić najpilniejsze potrzeby mieszkającej w maleńkim pokoiku na poddaszu gromadki dzieci. Młodzi bohaterowie zmuszeni są do zderzenia się z brutalnym życiem. Przeżywają przy tym kilka przygód, zawiązują przyjaźnie, wspólnie z innymi dziećmi z podwórka pielęgnują drzewko i ogródek. Starają się nie dopuścić do szykanowania przez dzieci z sąsiedztwa synka żydowskiego szewca mieszkającego w tej samej kamienicy.

W powieściach tych autorka stara się przekazać czytelnikom, że dzięki poświęceniu, wspólnemu wysiłkowi i ciężkiej pracy można przejść zwycięsko nawet przez najtrudniejszy okres życia. Zapewne w trakcie ich lektury po policzku niejednego dziecka spłynęła łza. Trzeba bowiem przyznać, że choć w mniejszym lub większym stopniu książki Wasilewskiej przesiąkały ideologią socrealizmu, to jednak pisarka opanowała do perfekcji sztukę wzruszania dziecięcych serc. Powieści Wasilewskiej to niezbyt rozbudowane, zazwyczaj jednowątkowe utwory o niezwykle różnorodnej tematyce. Warto przy tym mieć na uwadze, że pisarka tworzyła dla niewykształconych odbiorców. Częstokroć rodzice dziecka, które sięgało po jej książki, pracując od rana do wieczora za marne grosze, nie mogli znaleźć czasu aby samemu nauczyć się czytać i pisać.

Nie znam utworów Wasilewskiej napisanych po 1945 r. Jednak po przeczytaniu powieści i opowiadań zamieszczonych w przedstawionej książce, muszę stwierdzić, że była to autorka posiadająca bardzo solidny warsztat literacki, obdarzona niezwykle bogatym słownictwem (zaryzykowałbym tu stwierdzenie, że znacznie bogatszym i „dźwięczniejszym” niż Makuszyński). Wykorzystując różnorakie środki stylistyczne Wasilewska potrafiła pięknie pisać zarówno o przyrodzie jak też o dramatach najmłodszych. Zamiast o wydumanych problemach panienek z dobrych domów pisała dzieciach z marginesu społecznego, czy też o awansie społecznym z nędzarza na murarza. Oskarżano wielokrotnie ją o przemycanie w książkach dla dzieci treści komunistycznych, stąd też jej utwory były niezbyt popularne w czasach II RP.

Dziś tabliczki z nazwiskiem Wandy Wasilewskiej znikają ze ścian domów i z płotów, a książki jej autorstwa lądują w skupach makulatury. O ile to pierwsze wydaje się głęboko uzasadnione, trzeba obiektywnie przyznać, że wiele z utworów pisarki broni się po latach i szkoda by wszystkie uległy całkowitemu zapomnieniu.


Wydawca: Czytelnik
Ilustracje: Leonia Janecka
Rok wydania: 1954
Liczba stron:  780



piątek, 11 maja 2018

Świętokrzyskie regionalia (cz. 53)



Elżbieta Drozd „Dziewczyna z Korczyna”


Elżbieta Drozd urodziła się w 1960 r. w małej miejscowości w woj. kieleckim Nowy Korczyn. W książce, która jest narracją jej osobistych wspomnień, Autorka najpierw ukazuje blaski i cienie swego rodzinnego środowiska, aby następnie przejść do przeżyć z okresu emigracji, aż do chwili obecnej. Do Australii emigrowała w 1982 roku. Od pierwszych dni emigracyjnego życia podjęła trudną drogę wspinania się po szczeblach kariery zawodowej i społecznej. W swojej książce dzieli się własnymi doświadczeniami, obserwacjami, przeżyciami, opisuje sukcesy ale i porażki. Jej głównym celem jest przekonanie innych, że dzięki własnej pracy i wytrwałości można osiągnąć wiele, nawet to, co wydawało się niemożliwe. Obecnie jest dyrektorem ważnej instytucji australijskiej, dużo pracuje społecznie, wiele podróżuje. Jest specjalistą w dziedzinie wielokulturowości. (Monika Wienc)


Źródło:

Więcej o książce:



Wydawca: Oficyna Wydawnicza Kucharski
ISBN: 978-83-64232-19-0
Rok wydania: 2017
Liczba stron:  224




czwartek, 10 maja 2018

„Vademecum lecznictwa domowego z roku 1563”



Jan Szostak „Vademecum lecznictwa domowego z roku 1563”


Niniejsza monografia, autorstwa Jana Szostaka, doktora nauk farmaceutycznych i zarazem magistra historii, jest kompleksowym opracowaniem tematyki lecznictwa domowego w XVI wieku, zawartej w pierwszym przewodniku tego rodzaju wydanym w języku polskim, tj. w dziele Marcina Siennika (ok. 1530–ok. 1590) pt. "Lekarstwa doświadczone". W życiu staropolskiej wsi: na folwarku szlachcica, gospodarstwie kmiecia czy zagrodnika bardzo ważną rolę odgrywał koń. Stanowił on bowiem główną siłę pociągową w uprawie roli, był środkiem transportu i podróży, a nawet „towarzyszem broni” w pospolitym ruszeniu. Życie ówczesnej rodziny byłoby niemożliwe bez konia. Był więc on zwierzęciem niezwykle ważnym i cenionym – traktowano go niemal jak członka rodziny i w tym samym stopniu troszczono się o jego zdrowie. Trosce tej starał się zadośćuczynić Marcin Siennik, poświęcając temu zagadnieniu aż 65 podrozdziałów "Szóstej księgi", pt. "Nauka lekarstw końskich".




Autor prezentowanej monografii – na podstawie wieloletnich, wnikliwych badań książki Marcina Siennika – przedstawił w sposób syntetyczny (w 11 tabelach) stan wiedzy o znanych wówczas środkach leczniczych, uzyskiwanych z trzech królestw przyrody (Vegetabilia, Animalia, Mineralia). Monografia jest bogato ilustrowana reprodukcjami drzeworytów roślin, zwierząt i ptaków. Na szczególne podkreślenie zasługuje zamieszczenie w książce 247 drzeworytów roślin leczniczych. Wyobrażają one morfologię rośliny wraz z korzeniem, co odzwierciedla precyzyjnie i wiernie całkowity jej wygląd, jej realizm. Dzięki temu ilustracje te stały się narzędziem poznania i identyfikacji żywych roślin na stanowiskach naturalnych – na łonie przyrody. Ich estetyczna i artystyczna prezentacja ozdabia ponadto książkę, uprzyjemniając jej lekturę.

Książka jest adresowana przede wszystkim do czytelników, których interesuje problematyka polskiego lecznictwa popularnego w zaraniu epoki nowożytnej, a więc in statu nascendi. Książka ta – będąca refleksją i dzisiejszą interpretacją dzieła Marcina Siennika (jednego z pierwszych druków polskich) – może także być ważnym przyczynkiem nie tylko do dziejów polskiego lecznictwa i lekoznawstwa, ale także historii nauk przyrodniczych w ogóle, a botaniki farmaceutycznej w szczególności. Prezentowana monografia jest – poprzez pryzmat dzieła Marcina Siennika – obrazem przeszłości sprzed pięciu wieków, pozwalającym  wskrzesić troskę ówczesnych Polaków w dziedzinie zachowania zdrowia i walki z chorobami. Stanowi więc cenny wkład do dziedzictwa intelektualnego, przyczynek do pamięci narodowej w skarbnicy polskiej historii. Jej urzekająca treść i przejrzysty styl – w jakim została napisana – sprawiają, że czyta się ją z przyjemnością i dużym zainteresowaniem.

Źródło:

Wydawca: Poligraf
ISBN: 978-83-7856-432-4
Rok wydania: 2016
Liczba stron: 336



wtorek, 8 maja 2018

„Między mitem a rzeczywistością. Kresy Wschodnie w XIX i XX wieku”



Adriana Dawid, Joanna Lusek (red. nauk.) 
„Między mitem a rzeczywistością. Kresy Wschodnie w XIX i XX wieku”



Niniejsza monografia łączy w sobie wyniki badań z zakresu literatury polskiej oraz historii, dobrze zatem wpisuje się w respektowany dziś nurt badań interdyscyplinarnych. Zauważalna jest w niej obecność tak istotnych wątków jak dzieje miast, funkcjonowanie urzędów i organizacji, a także działalność postaci wybijających się w historii i literaturze. W artykułach zamieszczonych w tomie przewija się wątek szeroko rozumianego dziedzictwa, w równej mierze politycznego i militarnego, jak i kulturalnego. Interesujące fragmenty znajdą tu dla siebie także badacze przemian zachodzących w mentalności większych społeczności, w tym przypadku obecnych lub dawnych mieszkańców Kresów dawnej Rzeczypospolitej – miejsca stykania się wielu kultur, grup etnicznych i religii.

Obraz powstały dzięki Autorom tomu charakteryzuje się – co istotne – próbą uzyskania dystansu do tradycji i oddzieleniem stereotypowego, a często także sielankowego, kresowego mitu od historycznej rzeczywistości. Efektem ich pracy jest obraz bardzo przestrzenny, także w chronologicznym sensie, a temat przewodni – obraz Kresów w ludzkiej świadomości utrwalonej piórem i obrazem – jest dynamiczny i zmienny. Dodatkowym atutem doboru tekstów jest przyjęty w nich szeroki przekrój społeczny. (dr hab. prof. UO Magdalena Ujma)

Źródło:


Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego
ISBN: 978-83-7395-748-0
Rok wydania: 2017
Liczba stron: 458



poniedziałek, 7 maja 2018

Publikacje Instytutu Archeologii i Etnologii PAN



Jerzy Kruppé, Maria Dąbrowska (red.) „Janowiec nad Wisłą”
Źródła archeologiczne do dziejów miasta (XVI-XVII w.)


Dawamy też temu miastu plac śród rynku ku zbudowaniu ratusza, który wolny czyniemy od wszelkich podatków naszych i dopraszamy w nim ku pożytkowi miejskiemu wino, miód, piwo miejskie, a nie przewoźne, wolno ... szynkować. Pozwalamy też, aby przy tym ratuszu miasto zbudowało jatki z jednej strony mięsne, z drugiej chlebowe, z trzeciej solne... Jarmarki w tymże mieście czterykroć do roku wedle przywileju Króla Jego Mości. A targi na każdą niedzielę ustawiamy, na których wszystkim obywatelom miejskim i Żydom ... wolno wszelakie towary ... przedawać.

A iżby lepszy porządek był w mieście, ustawiamy aby rzemieślnicy swe cechy wedle zwyczaju innych miast mieli, na które cechy my im przywilej dać powinni. Place na domy, ile się ich wymierzyć może, dawamy ... Żydowie iż nam z każdego domu, w którym mieszkają (okrom ich bożnice, w której śpiewają albo nabożeństwo swe odprawiają, którą od każdego podatku naszego i miejskiego, także i ogród, na którym ciała swe grzebią, wolne czyniemy) po kopie czynszu na każdy święty Marcin płacić powinni...

Za pieczęć miejską, którą wszystkie sprawy, które się przed urzędem miejskim toczyć będą, pieczętować mają, dawamy im wieże na skale z lewarty dwiema. Stało się to na zamku naszym janowieckim w dzień święta Nawiedzenia Panny Maryjej, Roku Pańskiego 1580. Andreas Firlej Castella[nus] Lublinen[sis] capita[neus] Sendo[miriensis] subscripsit. (Wyimki z przywileju właściciela Janowca Andrzeja Firleja, wyd. A. Wyrobisz)




Spis treści:

Jerzy Kruppé, Wprowadzenie
Jerzy Kruppé, Problematyka badawcza wykopalisk w Janowcu nad Wisłą w latach 1968-1969
Jerzy Kruppé, Przebieg wykopalisk w Janowcu nad Wisłą w latach 1968-1969
Maria Dąbrowska, Prace wykopaliskowe na Rynku w Janowcu nad Wisłą (wykop 1 A, 1B, 2, 6)
Maria Dąbrowska, Prace wykopaliskowe w zachodniej pierzei Placu Wolności w Janowcu nad Wisłą (wykop 3, ЗА, 3B, 3C)
Mirosława Gajewska, Wykopaliska na środku Placu Wolności w Janowcu nad Wisłą (wykop 4)
Mirosława Gajewska, Wykopaliska przy wschodniej pierzei Placu Wolności w Janowcu nad Wisłą (wykop 5)
Mirosława Gajewska, Jerzy Kruppé, Nowożytne naczynia ceramiczne z wykopalisk w Janowcu nad Wisłą
Maria Dąbrowska, Kafle z wykopalisk na Placu Wolności w Janowcu nad Wisłą
Stanisław Suchodolski, Monety z badań wykopaliskowych w Janowcu nad Wisłą w 1969 roku
Anna Gręzak, Zwierzęce szczątki kostne z wykopalisk na Placu Wolności w Janowcu nad Wisłą
Jerzy Kruppé, Posłowie
Bibliografia


Źródło:


Wydawca: Instytut Archeologii i Etnologii PAN
Seria: Vetera et nova. Opracowanie źródeł archeologicznych 
z zasobów IAE PAN nowymi metodami badawczymi
ISBN: 978-83-63760-40-3
Rok wydania: 2017
Liczba stron: 223