„Człowiek z Titanica”

Marek Romański „Człowiek z Titanica”

W powieści „Człowiek z Titanica” Marek Romański rozwija wątki zapoczątkowane w książce „Czarny trójkąt”[1]. Stąd też wszystkim miłośnikom starych kryminałów sugeruję, aby sięgnęli po te dwa tomy we właściwej kolejności.

Aspirant Leon Solski, wywiadowca Roman Szprot, tajemniczy doktor Lamot oraz piękna Irma Zalewska są głównymi aktorami dramatu jaki rozegrał się w Warszawie ok. 1932 r. Dwaj pierwsi to policjanci prowadzący trudnie i niebezpieczne śledztwo związane ze sprawą satanistycznej sekty, która ukrywa się za trudnymi do wyjaśnienia morderstwami. Przywódca sekty zwany Wielkim Magiem jest niezwykle przebiegłym, bezwzględnym człowiekiem. Długo wodzi za nos funkcjonariuszy warszawskiej służby śledczej. Aby nie dopuścić do zdekonspirowania sekty gotów jest dopuścić się nawet najbardziej podłych czynów.

„Człowiek z Titanica” jest kontynuacją powieści „Czarny trójkąt”.

Solski jest nie tylko zdolnym oficerem, lecz także nieustępliwym przeciwnikiem. Mimo początkowych trudności, udaje mu się nadepnąć na odcisk nieuchwytnemu szefowi satanistów. Niestety wkrótce Leon zostaje porwany. Policjanci są przekonani, że zniknięcie aspiranta jest sprawką Wielkiego Maga i jego pomocników. Stawiają sobie za punkt honoru odnalezienie i uwolnienie kolegi oraz całkowite zlikwidowanie sekty. W tym samym czasie w rejs do Polski udaje się pewien tajemniczy jegomość, który przed dwudziestoma laty uratował się z katastrofy legendarnego transatlantyka Titanic.

W tomie „Człowiek z Titanica” nie trudno dostrzec inspiracji Romańskiego twórczością autora specjalizującego się w kryminałach okultystycznych – Stanisława Wotowskiego. Mam tu na myśli choćby odważnie przedstawione sceny wyuzdanych obrzędów satanistycznych, czy ukazanie rodzącego się uczucia między Irmą a młodym aspirantem. Choć już na kartach powieści „Czarny trójkąt” możemy zdemaskować Wielkiego Maga, Marek Romański zadbał o to, aby czytelnik nie nudził się w trakcie lektury także niniejszej książki. W powieści dzieje się naprawdę wiele: porwanie, nocny pościg, wspomniana wcześniej czarna msza, próba zabójstwa zagadkowego przybysza zza oceanu, czy mozolne śledztwo warszawskich policjantów… Wszystkie te wydarzenia zostały zatopione przez autora w niezwykle mrocznej scenerii, rozświetlonej kilkoma barwnie nakreślonymi postaciami.

„Człowiek z Titanica” jest kolejną po „Czarnym trójkącie” książką Romańskiego, w której dowiódł, że w pełni zasłużył na miejsce w czołówce przedwojennych polskich autorów powieści kryminalnych. W serii Kryminały przedwojennej Warszawy wydawnictwa CM ukażą się niebawem dwie kolejne książki, których współautorem był Marek Romański: „Szajka Biedronki” oraz „Akcje ATN”. Polecam.

Wydawca: CM

Seria wydawnicza: Kryminały przedwojennej Warszawy

ISBN: 978-83-63424-93-0

Rok wydania: 2015

Liczba stron: 190

---

[1] Patrz recenzja: http://www.zapomnianabiblioteka.pl/2016/03/czarny-trojkat.html

Siedem pytań do Agnieszki Chodkowskiej–Gyurics (część 2)

Agnieszka Chodkowska–Gyurics – tłumaczka i pisarka, 

współautorka powieści kryminalnej „Pan Whicher w Warszawie”

4. Pani ulubiony powieściowy detektyw?

Cóż, okażę się chyba mało oryginalna, ale nie ma detektywa nad Sherlocka Holmesa. To od Sherlocka Holmesa zaczęła się moja, trwająca do dzisiaj, przygoda z kryminałem. Oczywiście, od czasu gdy zachwyciłam się przygodami angielskiego detektywa  przeczytałam mnóstwo innych powieści kryminalnych, pewnie znacznie lepszych pod względem literackim, ale co z tego? Nie zapomina się pierwszej miłości. Sherlock Holmes ma na zawsze zapewnione miejsce w moim sercu i na półce mojej biblioteczki.

5. Wiem, że lubi Pani klasyczne kryminały. Czy sięga Pani także po polskie kryminały retro? Jeśli tak, które z nich ceni Pani najwyżej?

Jasne! Aczkolwiek musimy zacząć od tego, które kryminały są już na tyle dostojne, że można je zaliczyć do kategorii retro. Przecież to, co dla mnie jest historią, dla moich rodziców to kawał ich młodości, że o ulubionych lekturach dziadków nie wspomnę. Załóżmy jednak, na potrzeby tej rozmowy, że dla dużej części gości tego bloga kryminały z okresu PRL można uznać za powieści retro.

Jestem chyba ostatnią osobą, która tęskniłaby za słusznie minionym ustrojem, ale... jakież książki wtedy pisano! To był doprawdy złoty wiek polskiego kryminału. Serie „Z kluczykiem”, „Z jamnikiem”, czy nieco późniejsza Kryminał [KAW] zwana popularnie w narodzie „Różową okładką”, cóż to był za raj dla miłośników gatunku. Z tamtych czasów pamiętam świetne książki Zygmunta Zeydler-Zborowskiego, Jerzego Edigeya, czy Barbary  Gordon. Niejedną noc przez nich zarwałam, oj niejedną.

Natomiast dosłownie kilka lat temu poznałam, niesłusznie zapomnianego, Tadeusza Kosteckiego. Odkrycie zawdzięczam mojemu mężowi, który w domowych archiwach odszukał i podsunął mi lekko rozsypujący się egzemplarz jednej z książek tego autora. Przeczytałam jednym tchem, a potem już samo poszło, dopadłam wszystko, co tylko udało się zdobyć.

Na koniec wisienka na torcie, czyli Joe Alex. Jak dla mnie niedościgły wzór i obiekt nieustającego podziwu. Do tych książek wracam co roku. I wcale mi nie przeszkadza, że wiem kto zabił. Wakacje bez Joe Alexa to jak Boże Narodzenie bez Kevina.

6. Znalazłem informację, że debiutowała Pani publikując opowiadania w prasie. Czy były to również opowiadania kryminalne?

Debiutowałam opowiadaniem „Tajemnica zaginionych skarpetek”. Nietrudno się domyślić, że była to rzecz raczej żartobliwa, dodam tylko, że należąca do gatunku szeroko pojętej fantastyki. Napisałam ją w chwili desperacji, jakie zdarzają się każdemu tłumaczowi. Zawód ten, jak każdy inny, pełen jest momentów zwątpienia i zniechęcenia. Jeśli nie jest się Słomczyńskim albo Barańczakiem, a jedynie sprawnym rzemieślnikiem (za takiego się uważam), nie można za bardzo grymasić. Tłumaczy się to, co zleci wydawca, a to nie zawsze pokrywa się z tym, na co mielibyśmy ochotę. Czasem pracuje się nad prawdziwą perełką, a czasem nad gniotem niebywałym. Pisałam o tym zresztą w innym moim opowiadaniu „Babcia” – też należącym do gatunku SF. Nie ma chyba na świecie tłumacza, który choć raz w życiu nie krzyknąłby „Przecież napisałbym/napisałabym to sto razy lepiej!”. Wiem, że to nieskromne, ale uderzmy się w piersi. Kto nie miał podobnych uczuć patrząc na krzywo położone płytki, albo z trudem utrzymując równowagę w autobusie prowadzonym przez kierowcę z fantazją?

Oj, ale jakoś zabrnęłam w dygresje! Przepraszam. Wracając do meritum. „Pan Whicher w Warszawie” to moja pierwsza przygoda – jako twórcy – z kryminałem. Piszę górnolotnie „jako twórcy”, bo jak już wspominałam, jako odbiorca kocham kryminały od zawsze, czytam (i oglądam) ich mnóstwo.

Chociaż nie, właściwie nieco oszukuję. Przed „Panem Whicherem” zrobiłam dwa podejścia do opowiadania kryminalnego, ale poległam na braku wiedzy. Moje wyobrażanie o prowadzeniu śledztwa pochodzi głównie z seriali „07 zgłoś się”, „Komisarz Aleks” i kilku temu podobnych. Z całym szacunkiem dla twórców, trudno uznać te dzieła za rzetelny materiał źródłowy. Oto kilka, pierwszych z brzegu pytań, na które nie znam odpowiedzi. Jak wygląda prawdziwy protokół z sekcji zwłok? Jak długo trwa oczekiwanie na wyniki ekspertyz? Kto może o taką ekspertyzę wystąpić – przecież to są konkretne koszty, nie sądzę żeby każdy policjant mógł ot tak zażądać sobie takich wyrafinowanych badań? Jakie są procedury postępowania na miejscu zbrodni? Mogłabym tak wymaniać przez najbliższe trzy kwadranse. Paradoksalnie, dużo łatwiej jest znaleźć ogólnie dostępne informacje na temat procedur policyjnych w XIX wieku niż tych, które obowiązują współcześnie.

Inna sprawa, że nie bardzo wiem, gdzie bym mogła takie opowiadanie opublikować. O ile jest spore zapotrzebowanie na powieści kryminalne (im grubsze tym lepsze), to opowiadanie ma się nie najlepiej. Antologii prawie nikt nie wydaje, klasyczne papierowe czasopisma literackie są praktycznie na wymarciu. A dostępna na rynku prasa, poza kilkoma chlubnymi wyjątkami, prezentuje dość wątpliwy poziom, nad czym zresztą bardzo boleję także jako czytelnik. Mam jednak kilka pomysłów na opowiadania kryminale, więc kto wie? Być może znajdzie się gdzieś miejsce dla krótkiej formy – jeśli nie w publikacji tradycyjnej, to może gdzieś w Internecie.

7. Od wydania „Pana Whichera w Warszawie” upłynęło już niemal cztery lata. Czy doczekamy się kontynuacji powieści, czy też ma Pani inne plany pisarskie?

Pozwolę sobie zacząć od dygresji, aby uniknąć pewnego zamieszania. Wszelka praca literacka – pisanie i tłumaczenie, to moja działalność dodatkowa i, nie ukrywajmy, z punktu widzenia finansowego poboczna, a wręcz hobbistyczna. Stawki pisarza jakie są, każdy widzi. Na chlebuś (i masełko do chlebusia) zarabiam jako projektant i administrator baz danych. Nie mogę więc poświęcić pisaniu tyle czasu, ile bym chciała. Dodajmy do tego żmudne poszukiwania materiałów a powolne tempo pracy nad powieścią stajnie się oczywiste. Jest też kilka innych powodów tak długiego milczenia.

Pisząc „Pana Whichera w Warszawie” nie byliśmy pewni czy powieść spodoba się czytelnikom. Czekając na odzew zaangażowaliśmy się w kilka innych przedsięwzięć. Zostaliśmy między innymi zaproszeni do projektu, który miał zaowocować serią powieści kryminalnych wydawanych w formie elektronicznej. Z powodów różnych, niezależnych od nas, pomysł nie ujrzał światła dziennego. Bywa.

Przez te cztery lata mnóstwo czasu zajęły mi publikacje stricte zawodowe. Wydałam książkę poświęconą hurtowniom danych oraz cykl artykułów o tej samej tematyce. Mimo wszystko mam nadzieję, że za czas jakiś na półkach księgarń pojawi się ciąg dalszy przygód pana Whichera i Czernyszewskiego – jest wszak Czernyszewski bohaterem pełnoprawnym. Pomysł na kolejną powieść mieliśmy od dawna. Mogę zdradzić, że tym razem obaj panowie spotkają się na angielskiej prowincji. Wszelako pomysł pomysłem, a wykonanie wykonaniem. Powoli powieść zaczyna nabierać realnych kształtów. Tfu, tfu, odpukać, żeby nie zapeszyć.

Dziękuję za rozmowę.

Recenzja powieści „Pan Whicher w Warszawie”:

http://www.zapomnianabiblioteka.pl/search/label/Agnieszka%20Chodkowska-Gyurics

oraz pierwsza część wywiadu z autorką książki:

http://www.zapomnianabiblioteka.pl/2016/02/siedem-pytan-do-agnieszki.html

„Czarny trójkąt”

Marek Romański „Czarny trójkąt”

Najwięcej powieści kryminalnych, których fabuła ogniskuje się wokół tematyki związanej z okultyzmem, ma w dorobku niewątpliwie Stanisław Wotowski.[1] O zagadkowych symbolach, sektach, czy wyuzdanych obrzędach, ten znany pisarz, detektyw i badacz zjawiskach nadprzyrodzonych wiedział chyba najwięcej spośród literatów tworzących w okresie dwudziestolecia międzywojennego. No, może poza Stanisławem Przybyszewskim…  Nie był jednak Wotowski jedynym autorem kryminałów, którego zafascynowały nauki tajemne. Jego zainteresowania podzielał, może w nieco mniejszym stopniu Marek Romański, autor m.in. dwóch powieści „Czarny trójkąt” oraz „Człowiek z Titanica”, których bohaterem jest młody funkcjonariusz policji państwowej, aspirant Leon Solski.

Ciąg dalszy przygód aspiranta Leona Solskiego 

znajdziemy w tomie „Człowiek z Titanica”.

Pewnej deszczowej, dyżurujący w komisariacie Solski odbiera telefon. Przerażona kobieta informuje go o śmierci studenta politechniki, który wynajmował u niej pokój. Po przybyciu na miejsce, do kamienicy przy ulicy Hożej, policjant stwierdza, że Wacławowi Hurwiczowi mógł ktoś ułatwić przeprowadzkę na tamten świat. Wkrótce do mieszkania studenta przychodzi piękna i tajemnicza kobieta, narzeczona Wacława. Na widok uroczej brunetki mocniej zaczyna bić serce aspiranta. Irma Zaleska zdradza Solskiemu, że w ostatnim czasie Hurwicz „interesował się nieco okultyzmem”. Giną kolejne osoby. Policjanci zdają sobie, że ryzykują życiem podejmując walkę z tajemniczymi i bezwzględnymi przeciwnikami. Solski łatwo się nie poddaje, niebawem jednak otrzymuje ostrzeżenie, na którym zamiast podpisu widnieje symbol w postaci odwróconego czarnego trójkąta – znak sekty czcicieli diabła.

Enigmatyczna i niebezpieczna sekta, której macki oplatają nie tylko ofiary, lecz także usiłujących ją zniszczyć policjantów, niedopowiedzenia między Solskim a Irmą, pełna dwuznaczności postać lekarza policyjnego a także tajemniczy klimat zaułków i uliczek nocnego miasta, sprawiają, że nie trudno wybaczyć Markowi Romańskiemu fakt, że skonstruowana przez niego zagadka, mogłaby być w kilku punktach nieco bardziej skomplikowana. Muszę jednak przyznać, że lektura tej napisanej kilkadziesiąt lat temu powieści powinna sprawić wiele przyjemności miłośnikom „Kryminałów przedwojennej Warszawy”. Ciąg dalszy przygód aspiranta Leona Solskiego znajdziemy w tomie „Człowiek z Titanica”, o którym wkrótce napiszę kilka słów na stronach Zapomnianej Biblioteki. Obydwie powieści ukazały się po raz pierwszy w 1932 r. i nie były dotychczas wznawiane. Polecam.

Wydawca: CM

Seria wydawnicza: Kryminały przedwojennej Warszawy

ISBN: 978-83-63424-92-3

Rok wydania: 2015

Liczba stron: 191

---

[1] Recenzje powieści Stanisława Wotowskiego wznowionych po latach w serii Kryminały przedwojennej Warszawy: http://www.zapomnianabiblioteka.pl/search/label/Stanis%C5%82aw%20Wotowski

Siedem pytań do Agnieszki Chodkowskiej–Gyurics (część 1)

Agnieszka Chodkowska–Gyurics – tłumaczka i pisarka, 

współautorka powieści kryminalnej „Pan Whicher w Warszawie”

1. Jakie są według Pani najbardziej istotne składniki dobrego kryminału retro?

To trudne pytanie. Gdyby ktokolwiek znał na nie wyczerpująca odpowiedź napisałby pewnie bestseller wszechczasów. Jednkowoż spróbuję podjąć wyzwanie i odpowiedzieć najlepiej jak umiem. Myślę, że przepis na dobry kryminał retro to ciekawy bohater, rzetelność pisarza i, oczywiście, zagadka do rozwiązania. Gdy się nad tym głębiej zastanowić, jest to przepis dający się odnieść do każdego gatunku literackiego, nie tylko do kryminału retro.

Najważniejszy jest bohater. Musi być wyrazisty. Powinien budzić emocje – nie ważne, czy będą to emocje pozytywne, czy negatywne, ważne żeby były intensywne. Jeśli polubimy bohatera będziemy z zapartym tchem śledzić jego poczynania, kibicować mu, przeżywać jego sukcesy i porażki. Gdy główna postać okaże kanalią, z niecierpliwością będziemy oczekiwać kiedy mu się w końcu noga powinie. Najgorzej gdy bohater jest mdły, nijaki. Wtedy jego poczynania są nam doskonale obojętne. Znam wiele arcydzieł literatury, praktycznie pozbawionych akcji, ale zawsze mają one bohatera. Nie musi to być konkretny Kowalski, Smith czy Iwanow, może to być bohater zbiorowy – naród, grupa społeczna czy etniczna, ród albo dynastia, czy chociażby stado pingwinów albo zbiorowisko mrówek. Nieważne. Ważne, że budzi emocje czytelnika.

Druga składowa dobrej książki, to rzetelne rzemiosło pisarskie. Niestety, coraz częściej, natrafiam na powieści byle jakie. Niby i pomysł autor miał, i postaci są fajne, i akcja wartka, ale całość tchnie chałturą na kilometr, poczynając od spraw czysto technicznych takich jak brak redakcji, czy korekty, po zwykłe niedoróbki autora. A to scena zakończona subtelnie jakby ją ktoś siekierą uciął, a to wątek niedomknięty jakby autor nie miał pomysłu na zakończenie, a to wołające o pomstę do nieba bzdury merytoryczne, bo się autorowi sprawdzić nie chciało. W przypadku kryminału retro rzetelność merytoryczna nabiera szczególnego znaczenia. Bardzo łatwo wpaść w pułapkę, zapomnieć, że czegoś w przeszłości nie było, że coś robiono inaczej, że obowiązywały inne zasady postępowania, itd. Nie twierdzę, że autor musi z góry wszystko wiedzieć. Powinien mieć jednak bardzo dużo pokory,  a jeśli czegoś nie jest w dwustu procentach pewny ma sprawdzać, sprawdzać i jeszcze raz sprawdzać.

Teraz, gdy mamy już fajnego (że pozwolę sobie na taki kolokwializm) bohatera i rzetelnego pisarza, możemy zająć się akcją. I tu wchodzimy w specyfikę gatunku. Gdy rzecz idzie o kryminale – czy to współczesnym, czy to retro, kwintesencją opowieści jest zagadka. Przy czym równie ważne jak odpowiedź na pytanie „kto zabił” jest pokazanie, w jaki sposób udało się dotrzeć do prawdy. W tym właśnie, w mozolnym rozwiązywaniu zagadki, wyszukiwaniu tropów, kojarzeniu faktów, wyciąganiu wniosków, tkwi istota kryminału. Niestety, wielu autorów albo tego nie rozumie, albo nie podziela mojej opinii i psuje książkę fatalnym zakończeniem. A to na detektywa, który przez kilkaset stron błądził niczym dziecko we mgle, spływa nagle nieuzasadnione niczym natchnienie, a to morderca targany wyrzutami sumienia pozostawia list z przyznaniem się do winy, a to w przypływie szczerości opowiada komuś o swej zbrodni z najdrobniejszymi szczegółami. Za każdym razem, gdy trafiam na takie rozwiązanie, czuję się oszukana.

2. Książkę „Pan Wicher w Warszawie” napisała Pani wspólnie z małżonkiem Tomaszem Bochińskim (autorem powieści fantasy i science-fiction – przyp. red.). Jak wyglądała praca nad kryminałem?

Na samym początku pracy postanowiliśmy z mężem, że „Pan Whicher w Warszawie” to nasze wspólne dziecko i wspólnie niesiemy za niego odpowiedzialność – wspólnie zbieramy zarówno cięgi jak i zaszczyty. Nie zdradzę więc, kto co napisał. Ciekawe, że znajomi próbowali zgadywać, ale procent trafień wynosi około 50%, czyli tyle ile wynika z rachunku prawdopodobieństwa. Mogę jednak uchylić rąbka tajemnicy i opowiedzieć nieco o warsztacie.

„Pan Whicher w Warszawie” nie jest naszym pierwszym wspólnym tekstem. Swego czasu napisaliśmy opowiadanie „Tylko pieśń” (tekst można za darmo i legalnie pobrać tutaj: http://www.bazaebokow.robertjszmidt.pl/?q=taxonomy/term/110 ). Wspominam o tym bo dzięki temu doświadczeniu przystępując do pracy nad powieścią wiedzieliśmy, że jesteśmy w stanie doprowadzić wspólny projekt literacki końca bez rękoczynów, chociaż oboje jesteśmy niezłymi uparciuchami, a do tego gusty literackie mamy mocno rozbieżne (choć nie pozbawione części wspólnej).

Zaczęliśmy od opracowania ogólnego zarysu i ustalenia co wiemy, a czego nie wiemy. Rzeczy, których nie wiedzieliśmy, było znacznie więcej, nastąpiła więc żmudna faza gromadzenia informacji, zwana ostatnio z angielska researchem. Tu muszę z niejakim wstydem przyznać, że na tym etapie nieco się leniłam i lwią część pracy wykonał mąż. Ja tylko nieco poszperałam w materiałach rosyjskojęzycznych i przyłożyłam się do wyszukiwania ilustracji. Poza tym przyszłam na gotowe.

W końcu nadszedł czas pisania. Podzieliliśmy się scenami i ustaliliśmy, że każdy decyduje o szczegółach w obrębie swoich fragmentów. Co prawda, nie do końca się to udało – kilkakrotnie trzeba było wprowadzać zmiany. Nie ukrywam, że było to przyczyną dość burzliwych twórczych dyskusji, ale szczęśliwie jakoś doszliśmy do porozumienia.

To, że jesteśmy małżeństwem, niewątpliwie bardzo ułatwiło współpracę. Jak by na to nie patrzeć, współautor był zawsze osiągalny. W razie wątpliwości można było od razu porozmawiać, ustalić to i owo, coś zasugerować. Nie było dnia, żebyśmy nie rozmawiali o powieści. Czasami żartujemy, że ważną rolę w procesie twórczym odegrały nasze dwa psy – chcąc nie chcąc musimy codziennie chodzić na długie spacery. Każdy psiarz wie, że deszcz nie deszcz, śnieg nie śnieg, nie ma zmiłuj. Trzeba iść. A taki spacer to dobry czas na rozmowę. Także na rozmowę o kolejnych scenach, które trzeba napisać.

3. Co sprawiło Państwu najwięcej trudności w pracy nad powieścią, której akcja rozgrywa się pod koniec 1862 r. w Warszawie?

Drobiazgi. Ze sprawami zasadniczymi nie ma problemu – informacje są ogólnie dostępne. Bez trudu można dowiedzieć się wielu rzeczy na temat wydarzeń politycznych, niepokojów społecznych, czy wydarzeń kulturalnych. Przy odrobinie wysiłku można też ustalić jak wyglądało miasto – wystarczy poszperać w Internecie czy w bibliotece i znaleźć stare mapy, plany, ryciny, szkice. Ale gdy dochodzimy do drobiazgów zaczyna się problem. Oto przykład: nasz bohater chce napisać list, bierze do ręki... No właśnie, co bierze? Czym pisano pod koniec roku 1862? Gęsim piórem? Stalówką w obsadce? A może istniały już wieczne pióra? Albo inny przykład. Czym zapalić świecę? Czy wynaleziono już wtedy zapałki i czy były one powszechnie stosowane – przecież niektóre wynalazki przyjmują sie od razu, a inne bardzo opornie. Nigdy bym nie pomyślała, jak bardzo czasochłonne może być ustalenie takiego szczegółu.

Recenzja powieści „Pan Whicher w Warszawie”:

http://www.zapomnianabiblioteka.pl/search/label/Agnieszka%20Chodkowska-Gyurics

„Rumuńskie kawony”

Konrad T. Lewandowski „Rumuńskie kawony”

W Zaleszczykach kwitną morelowe sady, gdy komisarz Drwęcki przyjeżdża tam na urlop. Tymczasem babcia Irena nadzoruje jego życie intymne, żona ma uzasadnione oczekiwania, zaś baronowa von Turnau skrywa niejedną tajemnicę. Mimo wszystko urlop mógłby być udany, gdyby nie jadowite pająki, bolszewiccy agenci i trup celnika, o którego śmierć obwiniany jest sam Drwęcki. Sensacyjna akcja, solidna dawka humoru i rozpasane lata dwudzieste.

Źródło:

http://polskaksiegarnianarodowa.pl/pl/p/Rumunskie-kawony/691

Wydawca: Bollinari Publishing House Sp. z o.o. 

ISBN: 978-83-63865-93-1

Rok wydania: 2015

Liczba stron: 296

„Skok w otchłań”

Adam Nasielski „Skok w otchłań”

Adam Nasielski stara się, aby każda z jego książek zaskakiwała czytelników świeżą, pozornie nie do rozwikłania zagadką kryminalną. Często nawiązuje w swych powieściach do klasyków gatunku, głównie do twórczości poczytnego angielskiego pisarza Edgara Wallace`a. „Skok w otchłań” jest kolejnym tomem wchodzącym w skład cyklu kryminalnego „Wielkie gry Bernarda Żbika”. Bohaterem powieści, która ukazała się po raz pierwszy w 1936 r. jest inspektor warszawskiego urzędu śledczego. Wędząc płuca w papierosowym dymie papierosa genialny detektyw, Bernard Żbik rozwiązuje jedną zagadkę kryminalną za drugą, siejąc w trwogę w sercach przestępców liczących na to, że ich niecne czyny nigdy nie ujrzą światła dziennego.

Ukazały się już kolejne tomy „Kryminałów przedwojennej Warszawy”.

To powieści Marka Romańskiego „Czarny trójkąt” oraz „Człowiek z Titanica”.

Tym razem Żbik prowadzi śledztwo w sprawie tajemniczego morderstwa dokonanego na peryferiach Żoliborza, w willi inżyniera Bartłomieja du Saule`a. Ofiara, syn właściciela rezydencji, Karol du Saule zostaje uduszony w swoim pokoju. Ekipa śledcza nie znajduje na miejscu zbrodni żadnego, najmniejszego nawet śladu, mogącego ułatwić natrafienie na trop zabójcy. Żbik dowiaduje się w trakcie przesłuchań, że ofiara była znienawidzona niemal przez każdego członka rodziny, tak więc każdy z du Saule`ów mógł mieć powody do pozbycia się Karola. W żoliborskiej willi panuje duszna, niezdrowa, pełna niedomówień atmosfera. W trakcie śledztwa okazuje się, że nie tylko ofiara miała wiele na sumieniu, lecz także mieszkańcy domu pieczołowicie skrywają swoje grzeszki i mroczne sekrety. Żbik jest przekonany, że tradycyjne śledztwo nie przyniesie w tym przypadku pożądanych rezultatów. Nie byłby jednak sobą, gdyby poddał się bez walki. Przeciwnie, paląc jednego za drugim papierosa, detektyw wykorzystuje swoje niezwykłe zdolności i rozpoczyna „śledztwo psychologiczne”. Sekunduje mu w tym przyjaciel aspirant Adam Billewski oraz kilku policjantów, którzy mieli już okazję współpracować z inspektorem przy okazji spraw, którym Nasielski poświecił kilka innych tomów cyklu.[1]

Klimat „Skoku w otchłań” przypomina nieco inne powieści Nasielskiego: „Człowiek z Kimberley” oraz „Dom tajemnic”. Bohaterowie zamknięci w czterech ścianach budynku przesłuchiwani są przez inspektora, który niemal na każdej stronie książki odsłania kolejny fragment rodzinnej tajemnicy. Wszyscy zdają sobie sprawę, że pośród nich znajduje się osoba, na której sumieniu ciąży zabójstwo jednego z domowników. Wynik jednego z najtrudniejszych śledztw w bogatej karierze Żbika zaskoczy nie tylko mieszkańców feralnego domu i podkomendnych inspektora lecz przede wszystkim czytelników. Polecam.

Wydawca: CM

Seria wydawnicza: Kryminały przedwojennej Warszawy

Podseria: Wielkie gry Bernarda Żbika

ISBN: 978-83-63424-91-6

Rok wydania: 2015

Liczba stron: 205

---

[1] Recenzje innych tomów „Wielkich gier Bernarda Żbika”: http://www.zapomnianabiblioteka.pl/search/label/Wielkie%20gry%20Bernarda%20%C5%BBbika

„Magnetyzer”

Konrad T. Lewandowski „Magnetyzer”

Komisarz Drwęcki nie lubi oglądać trupów, zwłaszcza gdy ofiarą jest młoda dziewczyna, która sama zadała sobie straszną śmierć. W Warszawie działa zbrodniarz, który być może przy pomocy hipnozy skłania młode kobiety do samobójstwa. Trop wiedzie do kościołów, w których sprawca ukrywa się pod postacią księdza. Śledztwo zostaje zawieszone, bo odrodzona Polska właśnie zawarła konkordat z Watykanem. By dotrzeć do prawdy, Drwęcki musi uzyskać zgodę na działanie samego kardynała Kakowskiego, co jest zadaniem nie do wykonania.

Weteran powstania styczniowego opowiada komisarzowi historię rosyjskiego magnetyzera, który w czasach napoleońskich działał w Warszawie i opracował metodę łamania ludzkich charakterów za pomocą specjalnie dobranych słów. Ten sam weteran wprowadza Drwęckiego w zamknięty krąg stałych bywalców Ziemiańskiej, w której ucztują Bóg Ojciec, czyli Frnac Fiszer, pułkownik Wieniawa-Długoszewski, Boy Zeleński czy Julian Tuwim. Te znajomości nie pomogą jednak młodemu komisarzowi w starciu z warszawskim półświatkiem, który wydał wyrok śmierci.

Źródło:

http://polskaksiegarnianarodowa.pl/pl/p/Magnetyzer/636

Wydawca: Bollinari Publishing House Sp. z o.o. 

ISBN: 978-83-63865-85-6

Rok wydania: 2015

Liczba stron: 294

„Silesia Noir”

Marcin Szewczyk „Silesia Noir” (Czorny Ślōnsk)

Kolejny rewelacyjny kryminał napisany kompletnie po ślōnsku. Tym razem autorstwa Marcina Szewczyka z Pszowa, laureata konkursu jednoaktówki po śląsku organizowanego przez Gazetę Wyborczą. 

Czorny kryminał osadzony w konwyncji "noir". Rok 1927. Górny Ślonsk na kerym dycki padze deszcz, niesie sie mgła, za winkalami a po ainfartach chowajom sie elwry i chachory, a luft je pełny czornej sadze. Po Rybniku a Raciborzu szaleje psychopatyczny mordyrz, a policjo ni mo na niego rady. Do chorego szpilu z waryjotym stowo styrany życiym prywatny detektyw Herman Fox, kery mo fest wielki doświadczyni w chytaniu przestymców, ale jednocześnie od lot tropiom go wyrzuty sumiynio kere durch tłumi we sia gorzołom. Kryminalne zagadki, zwroty akcje, gorzoła a cygarety, a ku tymu przebiegło i tajymniczo famme fatale. W tle poplebiscytowo rzeczywistość, starci polskigo i niymieckigo nacjonalizmu, świat podzielony granicom na Odrze, a do tego telefony na korbla i legyndarny Ford T.

Źródło:

https://www.silesiaprogress.com/pl/p/Silesia-Noir-Czorny-Slonsk-Marcin-Szewczyk/916

Więcej o książce:
http://radio.opole.pl/101,136068,silesia-noir-marcina-szewczyka-mroczny-slask-na-&s=2&si=2&sp=2

Wydawca: Silesia Progress

ISBN: 978-83-942643-2-1

Rok wydania: 2015

Liczba stron: 237

„Na zgliszczach”

Maciej Paterczyk „Na zgliszczach”

Patronat medialny: Zapomniana Biblioteka

Kamień Pomorski, druga połowa lat czterdziestych. Monotonię codziennego życia milicjantów, wypełnionego głównie walką z szabrownikami, przerywa informacja o zabójstwie dokonanym w jednej z poniemieckich wiosek. Ofiarą zbrodni pada młoda dziewczyna. Matka denatki oskarża o popełnienie morderstwa sąsiadów zza miedzy. Do zasiedlonej przez polskich osadników wsi przybywa komendant Powiatowej Milicji Obywatelskiej Stanisław Brzeziński. Komendantowi udaje się rozwikłać sprawę, aresztować podejrzanego a tym samym zapobiec krwawemu zatargowi pomiędzy skłóconymi sąsiadami.

Brzeziński zamierza zająć się teraz swoimi sprawami. Planuje ucieczkę za granicę i w związku z tym stara się zdobyć środki, które pozwolą mu na rozpoczęcie nowego, lepszego życia za żelazną kurtyną. Nielegalne przekroczenie granicy ma swoją cenę. Dla Brzezińskiego cena ta może okazać się bardzo wysoka. Kiedy wydaje się, że zagadka śmierci dziewczyny zostaje rozwiązana i milicjant będzie mógł wreszcie poświęcić się realizacji własnych planów, giną kolejne kobiety. Rozpoczyna się wyścig z czasem. Bohater powieści Macieja Paterczyka przed opuszczeniem kraju stara się za wszelką cenę wykryć mordercę, zapobiec kolejnym zbrodniom oraz wybuchowi paniki w Kamieniu Pomorskim i okolicy. Czasu ma bardzo niewiele, a sprawy niebezpiecznie się komplikują.

Edmund Fetting – „Nim wstanie dzień” (Prawo i pięść – 1964 r.)

Jest to już moje kolejne spotkanie z twórczością Macieja Paterczyka. Niespełna dwa lata temu przeczytałem udaną, debiutancką książkę autora pt. „Ziemie niczyje”, której akcja także rozgrywa się na Ziemiach Odzyskanych w schyłkowym okresie II wojny światowej.[1] Obydwie powieści łączy nie tylko miejsce akcji, lecz przede wszystkim znakomite oddanie atmosfery panującej na terenach znajdujących się od niedawna pod polską administracją.

Na kartach powieści „Na zgliszczach” pojawia się wiele postaci. Każda z nich skrywa w sobie jakiś dramat lub tajemnicę z okresu przedwojennego lub z lat okupacji,  które kształtują jej postępowanie w zupełnie nowych realiach. Bohaterowie nie potrafią rozliczyć się z przeszłością, a niezwykle trudno jest przetrwać żyjąc jedynie złudzeniami w trudnych, brutalnych czasach. Powojenny świat wypełniony jest pozorami i kłamstwami. Brzeziński przymyka oko na wybryki podkomendnych, lecz nie pozwala na łamanie prawa na podległym mu terenie. Zależy mu aby zostać pozytywnie zapamiętanym przez lokalną społeczność. W Kamieniu Pomorskim wszyscy o wszystkich wszystko wiedzą. Komendant pilnie strzeże swojej tajemnicy, a nie mogąc nikomu zaufać, częściej rozmawia sam ze sobą niż z własnymi podwładnymi. Żadnego z pierwszo i drugoplanowych bohaterów książki nie da się ocenić jednoznacznie. Każda z postaci, łącznie z Brzezińskim pełna jest rozdarć i sprzeczności. Zyskuje przez to fabuła powieści oraz czytelnicy, którzy do ostatniej strony nie mogą być pewni, jakie decyzje podejmie niekonwencjonalny komendant milicji. Polecam.

Wydawca: CM

ISBN: 978-83-63424-85-5

Seria wydawnicza: Kryminały Ziem Odzyskanych
Rok wydania: 2015

Liczba stron: 242

---

[1] Patrz recenzja: http://www.zapomnianabiblioteka.pl/search/label/Ziemie%20niczyje

„Sprawa Rity Gorgon. Reportaż kryminalny”

Marek Romański „Sprawa Rity Gorgon. Reportaż kryminalny”

Patronat medialny: ZAPOMNIANA BIBLIOTEKA

Marek Romański przed wybuchem II wojny światowej należał do najbardziej znanych autorów polskich powieści kryminalnych. Autor „Tajemnicy Kanału La Manche” w młodości podjął  studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim, a późnej współpracował z wieloma pismami socjalistycznymi. Nic więc dziwnego, że nie potrafił przejść obojętnie obok sprawy kryminalnej, która przed wojną rozpalała emocje milionów Polaków. Nocą z 30 na 31 grudnia 1931 r. w Brzuchowicach nieopodal Lwowa zamordowana została młoda dziewczyna - Elżbieta Zarembianka. O zabójstwo siedemnastolatki od początku podejrzewano mieszkającą z rodziną Zarembów Ritę Gorgonową. Opinia publiczna wydała wyrok już wiele dni przed rozpoczęciem rozprawy. Wokół pochodzącej z Dalmacji kobiety rozpętało się istne piekło. Mimo, że za winą Gorgonowej nie przemawiały żadne stuprocentowe dowody, została skazana przez lwowski sąd na karę śmierci.

Nie ukrywam, że podobnie jak wielu czytelników pasjonujących się zagadkami kryminalnymi międzywojnia, spotkałem się z historią zabójstwa Lusi Zarembianki. Rita Gorgonowa ma dla mnie twarz Ewy Dałkowskiej, aktorki która mistrzowsko wcieliła się w rolę opiekunki dzieci i kochanki inżyniera Henryka Zaremby, w doskonałym dramacie kryminalnym Janusza Majewskiego.

Książka Marka Romańskiego to nie tylko próba rekonstrukcji ostatnich godzin życia córki Zaremby, lecz również reporterski zapis każdego dnia rozprawy przeciwko Ricie Gorgon, jaka toczyła się przed sądem przysięgłych we Lwowie w dniach 25 kwietnia – 14 maja 1932 r. Romański przyznaje, że jego relacji daleko do bezstronności. Nie ukrywa, że impulsem jaki skłonił go do sięgnięcia po pióro i nakreślenia niniejszego reportażu nie był fakt skazania Gorgonowej na karę śmierci, lecz fakt skazania jej jedynie na podstawie poszlak. Pełna uchybień proceduralnych sprawa, nie przyniosła chluby ówczesnemu wymiarowi sprawiedliwości. Choć podobne zabójstwa nie należały wówczas do rzadkości, tło obyczajowe zbrodni dokonanej w willi pod Lwowem i narastająca wokół niej psychoza sprawiły, że sprawa Rity Gorgonowej należała do najgłośniejszych w okresie  dwudziestolecia międzywojennego.

Romański zakończył pracę nad reportażem w styczniu 1933 r. Po uchyleniu przez Sąd Najwyższy wyroku jaki zapadł we Lwowie, sprawa została skierowana przed trybunał krakowski, który zebrał się 6 marca tegoż roku. Niniejszy tom uzupełnia posłowie, w którym zamieszczono informacje o dalszych losach głównych bohaterów głośnego procesu. Polecam.

Wydawca: CM

Patronat medialny: Zapomniana Biblioteka

Seria wydawnicza: Unikaty. Cykl kryminalny

ISBN: 978-83-63424-89-3

Rok wydania: 2015

Liczba stron: 133

„Na zgliszczach”

Maciej Paterczyk „Na zgliszczach”

Patronat medialny: Zapomniana Biblioteka

Ziemie Odzyskane tuż po wojnie. Dalekie rubieże nowego kraju. Ludzie wciąż nie mają pewności czy to już Polska, czy jeszcze Niemcy. W tym niespokojnym miejscu zostaje zamordowana młoda dziewczyna. Komendant milicji w Kamieniu Pomorskim musi samodzielnie rozwiązać zagadkę jej śmierci. Gdy aresztuje głównego podejrzanego, uznaje sprawę za zakończoną. Nie chce zajmować się śledztwem, ma ważniejsze rzeczy na głowie: planuje ucieczkę z kraju. Wkrótce jednak ofiar zaczyna przybywać. Giną kolejne dziewczyny… Ziemie Odzyskane w drugiej połowie lat czterdziestych – idealna sceneria zbrodni. Stanisław Brzeziński – komendant milicji jakiego jeszcze nie było!

Źródło:

http://www.wydawnictwocm.pl/maciej-paterczyk-na-zgliszczach-p-171.html

Pierwszy tom nowej serii „Kryminały Ziem Odzyskanych”. 

Recenzja powieści pojawi się oczywiście niebawem 

w ZAPOMNIANEJ BIBLIOTECE.

„Zagadkowi milionerzy”

Ludwik Kurnatowski „Zagadkowi milionerzy”

Ludwik Kurnatowski to jeden z niewielu przedwojennych urzędników Policji Państwowej, którzy po godzinach pracy śledczej znajdowali czas aby spisywać przypadki z jakimi spotykali się w trakcie prowadzonych spraw kryminalnych. W książce „Zagadkowi milionerzy” zostały zamieszczone cztery historie, z którymi pan Ludwik miał do czynienia w czasie swej bogatej i długiej kariery policyjnej. Akcja opowiadania tytułowego rozgrywa się w 1908 r. W Warszawie pojawiają się dwaj tajemniczy młodzieńcy. Czujne oko wytrawnego policjanta zwraca uwagę na ich dziwne zachowanie. Podczas wizyty na balu maskowym w Teatrze Wielkim, starszy z mężczyzn nienawistnie spogląda na młodszego kolegę, nieustannie dolewa mu alkoholu, sam natomiast wyraźnie unika sięgania po kielich wypełniony winem. Kiedy okazuje się, że delikwenci to bardzo bogaci Rosjanie, Kurnatowski postanawia przyjrzeć się im dokładniej.

W opowiadaniu „Dzieje grzechu Krausa” autor przedstawia dramatyczne losy pewnej szanowanej rodziny mieszczańskiej. Strapieniem głowy pięcioosobowej familii, sędziwego już ślusarza jest syn Edward. W przeciwieństwie do nie sprawiających kłopotów córek, chłopiec od najmłodszych lat przysparza rodzicom a także nauczycielom wielu zgryzot i problemów. Stroniący od książek, dokuczający kolegom urwis po pewnym czasie zaczyna przywłaszczać sobie przedmioty należące do innych uczniów. Z biegiem lat jest jeszcze gorzej. Młodemu człowiekowi imponuje beztroskie, hulaszcze życie. Nawiązuje więc kontakty z warszawskim półświatkiem. Od tego momentu nad głową rodziny Kraussów zbierają się czarne chmury.

W dwóch tomach „Spraw kryminalnych” zamieszczone zostało 

dziewięć innych historii napisanych przez ówczesnego 

zastępcę Naczelnika Urzędu Śledczego w Warszawie.

Równie wzruszająca i dramatyczna jest opowieść o mieszkającej w kamienicy przy ulicy Mariensztat biednej, ortodoksyjnej żydowskiej rodzinie Mincesów, a w zasadzie o miłości pięknej Sary do przystojnego oficera Kubańskiego pułku stacjonującego w Warszawie. Zakochani gotowi są uczynić wiele, by związać się ze sobą wbrew piętrzącym się trudnościom. Wydarzenia ukazane w tym opowiadaniu mają miejsce pod koniec XIX wieku, a przedstawiona historia miłosna byłaby zapewne świetnym punktem wyjścia do stworzenia epickiego romansu z wątkiem sensacyjnym. W zamykającym tom opowiadaniu „Sprawa o mord rytualny” przeczytamy o dzieciobójczyni, która chcąc uchronić się przed odpowiedzialnością oskarża o morderstwo pewnego Żyda. Stąd już tylko krok do samosądu.

Dzięki wydawnictwu CM mieliśmy okazję spotkać się ponownie ze wspomnieniami Ludwika Kurnatowskiego. W ubiegłym roku w serii „Kryminały przedwojennej Warszawy” ukazał się tom „Tajemnica Belwederu”[1] zawierający pięć opowiadań policjanta. Ponadto w dwóch tomach „Spraw kryminalnych”[2] zamieszczone zostało dziewięć innych historii napisanych przez ówczesnego zastępcę Naczelnika Urzędu Śledczego w Warszawie. Opowiadania opublikowane w tomie „Zagadkowi milionerzy” różnią się jednak diametralnie od wydanych we wcześniejszych zbiorach. Uprzednio jak pamiętamy Kurnatowski wyraźnie eksponował swoje dokonania i zasługi w rozwiązywaniu każdego z opisywanych śledztw. Tu zaś snuje wspomnienia przepełnione mnóstwem ciekawostek obyczajowych z przełomu XIX i XX stulecia, skrywając swój udział gdzieś w tle. W wielu przypadkach jest bardziej psychologiem niż śledczym. Stara się w miarę możliwości wskazać osobom, o których niewinności jest przekonany najwłaściwszą drogę do szczęśliwego rozwiązania danej sprawy. Polecam.

Wydawca: CM

Seria wydawnicza: Kryminały przedwojennej Warszawy

ISBN: 978-83-63424-82-4

Rok wydania: 2015

Liczba stron: 164

---

[1] Patrz recenzja: http://www.zapomnianabiblioteka.pl/2014/12/tajemnica-belwederu.html

[2] Patrz recenzje: http://www.zapomnianabiblioteka.pl/search/label/Sprawy%20kryminalne

„Grobowiec Ozyrysa”

Adam Nasielski „Grobowiec Ozyrysa”

Piąty tom przygód detektywa Bernarda Żbika wydany w serii „Kryminały przedwojennej Warszawy” nosi tajemniczy tytuł: „Grobowiec Ozyrysa”. Bernard Żbik jest jednym z najpopularniejszych detektywów jacy pojawiali się na kartach przedwojennych powieści kryminalnych. Trzydziestopięcioletni przystojny mężczyzna o przenikliwym spojrzeniu wzbudza strach u przestępców i podziw u podkomendnych. Nic dziwnego, genialny inspektor w mig rozwiązuje nawet najbardziej skomplikowane zagadki i żaden, nawet najbardziej przebiegły morderca nie jest w stanie wywieść go w pole. Tym razem jednak Żbik zmierzy się ze sprawą, nie podobną do żadnej innej z jakimi wcześniej miał do czynienia w bogatej policyjnej karierze.

Historia przedstawiona Adama Nasielskiego rozpoczyna się na pozór niewinnie. Bernard Żbik wraz z przyjacielem, aspirantem Adamem Billewskim goszczą na balu w Resursie Obywatelskiej. Z wielu prominentnych osób którzy przybyli do budynku przy Krakowskim Przedmieściu, uwagę obdarzonego niezwykłą spostrzegawczością Żbika zwraca pewien człowiek w średnim wieku. Detektyw zauważa, że mężczyzna jest śmiertelnie przerażony. Niezawodna intuicja podpowiada mu, że obiekt jego zainteresowania niedługo pożegna się z życiem. Swoim podejrzeniem dzieli się z nie dostrzegającym niczego niepokojącego Billewskim.

W przygotowaniu kolejne tomy „Kryminałów przedwojennej Warszawy”.

Wkrótce Żbik otrzymuje zaproszenie do złożenia wizyty w Banku Południowym, którego dyrektorem jest człowiek poznany na balu – Erazm Stokowski. Dyrektor dzieli się z asem przedwojennych detektywów nieprawdopodobną opowieścią związaną ze swoim pobytem w Afryce i odkryciem egipskiego grobowca. Stokowski wyznaje inspektorowi iż jest przekonany, że  niebawem zostanie zamordowany. Żbik podejrzewa jednak, że dyrektor nie mówi mu całej prawdy…

Podobnie jak w przypadku innych powieści Nasielskiego z cyklu „Wielkie gry Bernarda Żbika”, także akcja niniejszej rozgrywa się w latach trzydziestych ubiegłego wieku. Tym razem tłem wydarzeń jest gmach olbrzymiego, pełnego pomieszczeń banku. Zogniskowanie fabuły w zamkniętej przestrzeni, stopniowanie napięcia, ograniczona liczba bohaterów i niezwykle trudna, wydawałoby się niemożliwa, sprawa do rozwiązania, wszystko to powoduje, że nie trudno zauważyć inspirację Adama Nasielskiego twórczością Agaty Christie, czy Arthura Conan Doyla. Fascynacja dokonaniami zachodnich klasyków powieści kryminalnej przejawia się także w innych książkach autora przygód Bernarda Żbika. Niniejsze wydanie „Grobowca Ozyrysa” Adama Nasielskiego jest pierwszym od 1936 r. Wydawnictwo CM zapowiada, że wznowi po latach także pozostałe tomy przygód genialnego detektywa.

Wydawca: CM

Seria wydawnicza: Kryminały przedwojennej Warszawy

Podseria: Wielkie gry Bernarda Żbika

ISBN: 978-83-63424-79-4

Rok wydania: 2015

Liczba stron: 201

---

Recenzje innych tomów serii „Wielkie gry Bernarda Żbika”:

http://www.zapomnianabiblioteka.pl/search/label/Wielkie%20gry%20Bernarda%20%C5%BBbika

„Tal”

Zbigniew Białas „Tal”

„Tal” jest już trzecią powieścią Zbigniewa Białasa, z którą miałem okazję spędzić kilka długich jesiennych wieczorów. Po książkach „Korzeniec” oraz „Puder i pył”[1] ostrzyłem sobie zęby na kolejną podróż do dawnego Sosnowca, mając nadzieję na spotkanie znanych mi dobrze bohaterów. Lektura mnie nie zawiodła, choć jedynym śladem po postaciach z wymienionych wcześniej książek jest krótka wzmianka o kafelkach, kładzionych przez pana Alojzego Korzeńca 20 lat przed wypadkami opisanymi przez autora w niniejszej powieści.

Kanwą książki są prawdziwe wydarzenia do jakich doszło w latach 30-tych ubiegłego wieku w Sosnowcu. W mieszkającej przy ulicy Rybnej rodzinie Pawła Grzeszolskiego dochodzi do serii tajemniczych zgonów. Po długotrwałej chorobie umiera jego żona  Anna. Podejrzewając, że kobieta została zatruta, wezwany do Grzeszolskich lekarz kontaktuje się z policją. Niebawem zaczynają chorować dzieci – bliźnięta Lucyna i Jurek a także służąca - Cabajówna. Wszyscy mają podobne objawy, wypadanie włosów, wymioty, osłabienie. Tu trzeba nadmienić, że  Grzeszolski jest inżynierem chemikiem, z łatwością może więc zdobyć dowolną  substancję. Po śmierci dzieci, Grzeszolski zostaje aresztowany. Mieszkańcy Sosnowca już przed procesem wydają na niego wyrok. Sekcje zwłok wykazują, że przyczyną śmierci Lucyny i Jurka było zatrucie talem. Wokół podejrzanego rozpętuje się piekło.

Wkrótce rozpocznie się jeden z najgłośniejszych procesów jakie toczyły się przed sądami w II Rzeczypospolitej. Nic dziwnego, że obrony oskarżonego podjął się sam Zygmunt Hofmokl-Ostrowski, chyba najbardziej znany i kontrowersyjny z polskich adwokatów tamtego okresu. Gęstniejąca atmosfera drugiej części powieści (proces sądowy), budzi moje skojarzenia z wydaną przed II wojną światową „Sprawą przy drzwiach zamkniętych” Leo Belmonta.

Autor w przeciwieństwie do przedwojennych mieszkańców Sosnowca nie feruje wyroków, pozostawiając czytelnikom furtkę do własnej oceny częstokroć dwuznacznego postępowania Pawła Grzeszolskiego. Proces „truciciela z Sosnowca” ukazał w całej rozciągłości nieudolność i niekompetencję ówczesnego wymiaru sprawiedliwości. Zbigniew Białas dużo uwagi poświęcił warstwie obyczajowej powieści, wiele miejsca przeznaczając na przedstawienie skomplikowanych relacji rodzinnych i uczuciowych w rodzinie dotkniętej tragedią. Choć zdaniem wielu recenzentów, z trzech powieści Zbigniewa Białasa, w których pojawia się motyw związany z „kafelkową profesją” na najwyższą ocenę zasługuje „Korzeniec”, nie ukrywam, że dla mnie, miłośnika starych kryminałów największą gratką jest właśnie „Tal”. Polecam.

Wydawca: Wydawnictwo MG

ISBN: 978-83-7779-332-9

Rok wydania: 2015

Liczba stron: 303

---

[1] Patrz recenzje: http://www.zapomnianabiblioteka.pl/search/label/Korzeniec

„Puder i pył”

Zbigniew Białas „Puder i pył”

„Puder i pył” to kontynuacja znakomitej powieści Zbigniewa Białasa „Korzeniec”.[1] Nic więc dziwnego, że na kartach książki pojawia się kilka postaci, które mieliśmy już okazję poznać. Nie mogło oczywiście zabraknąć redaktora naczelnego „Iskry” - najważniejszej gazety w Sosnowcu oraz apetycznej wdowy po Alojzym Korzeńcu. Jak pamiętamy, pan Alojzy został w poprzednim tomie pozbawiony głowy a jego samotny tułów znaleziono przy nasypie kolejowym w centrum Sosnowca. Nieformalne śledztwo w tej sprawie prowadził właśnie nasz dziennikarz - Walerian Monsiorski. Śledztwo toczy się nadal, choć ze zrozumiałych względów (sytuacja polityczna), nieco wolniej także i w powieści „Puder i pył”. Tajemniczy zabójca sosnowieckiego glazurnika nadal nie daje o sobie zapomnieć, kto wie być może w mieście znów gazety będą się rozpisywać o kolejnych zbrodniach? Na domiar złego, wszystko wskazuje na to, że pan Walerian także straci głowę, coraz bardziej jest bowiem zauroczony panią Jadwigą. Ta zaś z kolei zrobi wszystko aby usidlić zatwardziałego starego kawalera.

Wątków miłosnych w powieści jest znacznie więcej. Wiodącymi postaciami jednego z nich są komendant miejscowej policji hrabia Eugeniusz Dąmbski oraz panna Apolonia Chałupiec (Pola Negri). Znana nam fińska Bona waha się czy poślubić ciężko rannego niemieckiego oficera a uczucie sufrażystki, panny Izabeli do rosyjskiego nauczyciela zostaje wystawione na bardzo ciężką próbę. Akcja powieści rozgrywa się w Sosnowcu w okresie od 11 listopada 1918 r. do 7 listopada 1919 r. Autor przenosi swoich bohaterów jedynie na krótkie chwile do Petersburga, Warszawy i sanatorium w niemieckim Riesengebirge, gdzie Walerian Monsiorski stara się podratować nadwątlone gruźlicą zdrowie. Nie odstępuje go tam oczywiście pani Jadwiga Korzeńcowa.

„Puder i pył” to także wielowątkowa opowieść o próbach przystosowania się mieszkańców Sosnowca do nowej, powojennej rzeczywistości i nowej polskiej administracji na tych ziemiach. Widzimy to m.in. na przykładzie przemysłowców niemieckich, którzy starają się zaskarbić przychylność nowych gospodarzy miasta. Przygotowując się do odtworzenia wydarzeń sprzed niemal stu lat Zbigniew Białas spędził długie godziny w archiwach, dzięki czemu udało mu się niezwykle przekonywująco naszkicować dziesiątki obrazków z życia obywateli tego miasta. Nie było to łatwe zadanie. Musimy pamiętać, jak zawikłane były dzieje Sosnowca w drugiej dekadzie XX wieku. Mieszkający obok siebie Niemcy, Polacy, Żydzi i Rosjanie, przeżywali huśtawkę nastrojów, nie wiedząc do ostatniej chwili, w którym miejscu będą przebiegać granice państwowe po zakończeniu zmagań wojennych. 

Czytelnicy, którzy mieli okazję poznać twórczość Zbigniewa Białasa i polubili jego specyficzny język, narrację oraz humor nie zawiodą się także przy lekturze niniejszej powieści. Zapewne ucieszy ich także fakt, że ukazała się już kolejna książka autora pt. „Tal”. Jej recenzja pojawi się wkrótce na stronach ZAPOMNIANEJ BIBLIOTEKI.  Polecam.

Wydawca: Wydawnictwo MG

ISBN: 978-83-7779-150-9

Rok wydania: 2013

Liczba stron: 280

---

[1] Patrz recenzja: http://www.zapomnianabiblioteka.pl/2015/10/korzeniec.html

„Arcymistrz”

Piotr Bojarski „Arcymistrz”

Mroźna połowa grudnia 1928 r. W Poznaniu trwają przygotowania do mającej rozpocząć się za kilka miesięcy Powszechnej Wystawy Krajowej. Tymczasem miejscowe środowisko szachistów żyje zbliżającą się wizytą mistrza świata Aleksandra Alechina. Rosyjski arcymistrz ma odwiedzić Poznań i rozegrać symultanę z 32 czołowymi szachistami Wielkopolski. Zawody zostaną zorganizowane w renomowanym hotelu Bazar. Nic więc dziwnego, że jego dyrektor Edward Kujaciński stara się dopiąć na ostatni guzik wszelkie sprawy związane z tą niecodzienną imprezą. Niestety, kilka dni przed planowaną symultaną ktoś podrzuca na biurko Kujacińskiego kartkę, na której wydrukowane są tylko dwa słowa „MISTRZ ZGINIE”. Przerażony dyrektor wzywa policję. Do hotelu przybywają podkomisarz Kayser i aspirant Kaczmarek.

Choć „Arcymistrz” jest już piątym tomem przygód poznańskiego policjanta Zbigniewa Kaczmarka, to jednak dopiero w tej części Piotr Bojarski zdecydował się przedstawić czytelnikom początki kariery policyjnej tego zdolnego śledczego, pełniącego służbę jeszcze w stopniu aspiranta.[1] W niniejszym tomie trzydziestoletni Kaczmarek ma również okazję przeprowadzić swoje pierwsze samodzielne śledztwo i przy okazji wywrzeć pozytywne wrażenie na komendancie poznańskiej policji, nadkomisarzu Bączkowskim. Tak się bowiem nieszczęśliwie składa, że podkomisarz Kayser ulega wypadkowi i niemal cały ciężar zapobieżenia zamachowi na życie gwiazdy światowych szachów spada na barki niezbyt doświadczonego jeszcze funkcjonariusza.

Krąg podejrzanych jest niezwykle szeroki. Kaczmarek uważa, że w gronie potencjalnych zabójców mogą znajdować się członkowie poznańskiego klubu szachowego oraz pracownicy hotelu. Bierze także pod uwagę możliwość zaplanowania zamachu przez sowietów. Rozpoczyna się wyścig z czasem…

Piotr Bojarski na kartach powieści wiernie odtwarza klimat Poznania schyłku lat dwudziestych ubiegłego wieku. Znaczna część dynamicznej akcji rozgrywa się co prawda w hotelu, mamy jednakże okazję do odwiedzenia wielu innych historycznych obiektów, z których kilka nie zachowało się niestety do naszych czasów. Spacerując ulicami przedwojennego Poznania, musimy uważać na oblodzonych chodnikach, aby nie wylądować ze złamaną nogą w Szpitalu Przemienienia Pańskiego przy ul. Długiej, jak jeden z oficerów policji, wspomniany wcześniej Zygfryd Kayser.

W zamieszczonych na końcu książki „kilku słowach od autora” oraz w przypisach Piotr Bojarski zdradza, którzy bohaterowie jego powieści są postaciami historycznymi.  Warto dodać, że Aleksander Alechin naprawdę przybył do Poznania 16 grudnia 1928 r. i rozegrał symultanę w hotelu Bazar. Autor wplótł to wydarzenie w sensacyjną fabułę doprawioną szeregiem detali historycznych. Dzięki temu otrzymaliśmy bardzo udaną powieść, której lektura powinna zainteresować pasjonatów kryminałów jak również miłośników historii stolicy Wielkopolski. Polecam.

Wydawca: Wydawnictwo Miejskie Posnania

ISBN: 978-83-7768-130-5

Rok wydania: 2015

Liczba stron: 255

---

[1] Recenzja powieści „Pętla” Piotra Bojarskiego: http://www.zapomnianabiblioteka.pl/2015/09/petla.html