Szlakiem przydrożnych kapliczek (cz. 4)

Maria Weronika Kmoch „Kapliczki, figury i krzyże przydrożne w gminie Jednorożec”

Książka „Kapliczki, figury i krzyże przydrożne w gminie Jednorożec” to efekt blisko dwuletnich badań autorki – Marii Weroniki Kmoch – nad tematyką małej architektury sakralnej na terenie jej rodzinnej gminy Jednorożec, położonej na północnym Mazowszu (pow. przasnyski). Oprócz skatalogowania i opisania kapliczek, figur i krzyży, autorka podjęła się opracowania zagadnień związanych z powstawanie i funkcjonowaniem świątków w przestrzeni gminy Jednorożec. W książce znajdziemy więc charakterystykę odszukanych obiektów, chronologię ich powstawania, zarys uwarunkowań historycznych, wpływających na fundacje, ich motywy, charakterystykę fundatorów i twórców czy opis materiałów, z jakich powstawały na przestrzeni wieków. W monografii wskazano też na funkcje, jakie pełnią tego typu obiekty w przestrzeni publicznej i prywatnej. W publikacji znajdziemy też rys historyczny gminy Jednorożec, pozwalający czytelnikowi zapoznać się ze specyfiką, historią i dziedzictwem omawianego terenu.

Publikację wyróżnia zarówno objętość – jest to bowiem 380 stron w twardej oprawie – jak i szata graficzna oraz zastosowane rozwiązania. Dzięki umieszczonym mapom z zaznaczoną lokalizacją kapliczek, krzyży i figur na omawianym terenie, czytelnik może samodzielnie odkrywać dziedzictwo kulturowo-historyczne gminy Jednorożec – terenu na pograniczu dawnej kurpiowskiej Puszczy Zielonej oraz obszarów o tradycjach drobnoszlacheckich. Książka pełni więc rolę przewodnika, ale też albumu – znaleźć w niej można mnóstwo kolorowych zdjęć. Każdy z 332 opisanych obiektów został zilustrowany fotografią, w wielu przypadkach odnajdziemy też zdjęcia archiwalne, ukazujące wygląd przydrożnych obiektów sakralnych na przestrzeni lat, a także archiwalne mapy i screeny ze starych filmów, ukazujące wygląd światków w przeszłości. Warto też podkreślić, że autorka dotarła do nigdy nie publikowanych zdjęć wykonanych w czerwcu 1914 r., tuż przed wybuchem I wojny światowej, przez ówczesnego Prezesa Towarzystwa Naukowego Płockiego, Aleksandra Macieszę. Przedstawiają one przydrożne kapliczki i krzyże w Jednorożcu i okolicach. Rok później teren ten z powodu intensywnych działań wojennych został zniszczony niemal w 100%, także opublikowane w książce źródła są nieocenionym materiałem dla badań tego terenu.

Autorka stworzyła własną typologię odnalezionych obiektów, z których trzy podstawowe kategorie: kapliczki, figury i krzyże oznaczone są odpowiednio kolorami: zielonym, żółtym i niebieskim na mapach oraz w postaci pasków na brzegu stron. Pozwoliło to zarówno zauważyć procentowy udział poszczególnych obiektów w całości omawianego tematu, jak i utrwalić prawidłowe postrzeganie opisywanych obiektów jako trzy odrębne kategorie o specyficznych cechach formalnych, charakterystycznych dla każdej grupy. Na podstawie źródeł autorka odtworzyła też lokalizację i wygląd obiektów już nieistniejących.

Warto też zaznaczyć różnorodność źródeł, z jakich korzystała Maria Weronika Kmoch, przygotowując publikację. Wykorzystała zarówno źródła rękopiśmienne, wśród których należy wskazać akta metrykalne parafii z omawianego terenu oraz kroniki i wspomnienia, ale też źródła drukowane: dokumentację urzędową, akta Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej czy prasę. Wiadomości czerpała z samodzielnie prowadzonych badań terenowych oraz przeprowadzanych z mieszkańcami gminy Jednorożec wywiadów, a także ze źródeł ikonograficznych (rysunki, ujęcia z Google Street View oraz fotografie współczesne i archiwalne) oraz kartograficznych. Wykorzystała też dostępne nagrania video oraz literaturę przedmiotu.

Dokładny opis publikacji oraz prezentację zastosowanych rozwiązań 

autorka przedstawiła na swoim blogu „Kurpianka w wielkim świecie”:

http://opowiescistypendialnepooja.blogspot.com/2015/12/napisaam-ksiazke-prezentacja-publikacji.html

Książka została wydana przez Gminną Bibliotekę Publiczną w Jednorożcu jako efekt projektu Wybrane aspekty dziedzictwa kulturowo-historycznego gminy Jednorożec. Kapliczki i krzyże przydrożne, realizowanego przez autorkę w roku akademickim 2015/2016 w ramach stypendium za wybitne osiągnięcia w różnych sferach działalności edukacyjnej dla szczególnie uzdolnionych studentów zamieszkałych na terenie Powiatu Przasnyskiego. Stypendium to przyznaje Starostwo Powiatowe w Przasnyszu.

Oprócz publikacji, Maria Weronika Kmoch stworzyła też interaktywną mapę przykładów małej architektury sakralnej w gminie Jednorożec, będącą internetową wersją najważniejszego z rozdziałów książki. Można ją znaleźć w Internecie pod adresem: https://www.google.com/maps/d/viewer?mid=zwjX3MUOCGfM.kqVJRQU4ysLo. Pracę nad projektem można śledzić na fanpage'u projektu na Facebooku: https://www.facebook.com/kapliczkikrzyzeprzydroznegminajednorozec/. Zaznaczmy, że autorka nie planuje zakończenia badań nad tematyką przydrożnych obiektów sakralnych na terenie swojej „małej ojczyzny”, chce nadal odszukiwać kolejne obiekty, uzupełniać opowieści, znajdować nowe źródła.

Maria Weronika Kmoch jest studentką II roku studiów magisterskich w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Pochodzi z Jednorożca (pow. przasnyski, woj. mazowieckie), hobbistycznie zajmuje się badaniem historii i utrwalaniem dziedzictwa Kurpiowszczyzny oraz powiatu przasnyskiego. Interesuje się genealogią swojej rodziny. Autorka artykułów w lokalnej prasie i czasopismach naukowych. Aktywna uczestniczka i organizatorka konferencji naukowych, członek Studenckiego Koła Naukowego Historyków UW. Laureatka licznych programów stypendialnych, m.in. Regionalnego programu stypendialnego dla uczniów szczególnie uzdolnionych w województwie mazowieckim (2010–2011) oraz Indeks Start2Star Fundacji Jolanty i Leszka Czarneckich (2011–2016). Laureatka Medalu im. Stanisława Ostroi-Kotkowskiego w kategorii „Debiut”, przyznawanego dla osób zasłużonych dla powiatu przasnyskiego. W roku akademickim 2015/2016 w ramach stypendium za wybitne osiągnięcia w różnych sferach działalności edukacyjnej dla szczególnie uzdolnionych studentów zamieszkałych na terenie Powiatu Przasnyskiego realizuje projekt pt. Stulecie parafii Jednorożec. Przygotowanie monografii naukowej.

Publikacja znajdzie się w regularnej sprzedaży od 18 stycznia 2016 r. 

Można będzie ją nabyć w Gminnej Bibliotece Publicznej w Jednorożcu (ul. Odrodzenia 12) albo zamówić wysyłkowo:

a) u wydawcy: poprzez maila wysłanego na adres wydawcy przez formularz kontaktowy: http://www.biblioteka-jednorozec.pl/index.php/kontakt lub telefonicznie: 29 751 83 72;

b) kontaktując się z autorką: poprzez fanpage projektu: https://www.facebook.com/kapliczkikrzyzeprzydroznegminajednorozec/ lub mailowo (mariakmoch@wp.pl).

Wydawca: Gminna Biblioteka Publiczna w Jednorożcu

http://www.biblioteka-jednorozec.pl/; https://www.facebook.com/jednorozecbiblioteka

ISBN: 978-83-943674-0-4

Rok wydania: 2015

Liczba stron: 380

„Skarby cara Aleksandra”

Wojciech Motylewski „Skarby cara Aleksandra”

„Skarby cara Aleksandra” to druga w dorobku Wojciecha Motylewskiego powieść historyczno-przygodowa, której akcja rozgrywa się na Warmii w pierwszych latach XIX stulecia. Zakończona właśnie kampania napoleońska nie przyniosła realizacji rozbudzonych w sercach Polaków nadziei na odzyskanie niepodległości. Lidzbark Warmiński - rodzinne miasto jednego z bohaterów powieści zostało odcięte granicami od utworzonego właśnie Księstwa Warszawskiego. Ów bohater, kowal Albert Giersz powraca z wojny do spodziewającej się dziecka małżonki. Zadowolona z przyjazdu męża Agata, pragnie aby Albert spędzał z nią więcej czasu, wypoczął i ustatkował się po wojennej tułaczce.

Niestety, rozsmakowany w niebezpiecznym życiu kowal z niemałymi trudnościami stara się przystosować do nowej, spokojnej egzystencji. Kiedy więc pewnego dnia dowiaduje się o zakopanej przez żołnierzy carskich skrzyni pełnej złotych monet, bez zbędnej zwłoki podejmuje decyzję o przystąpieniu do poszukiwań skarbu. Nie zdaje sobie sprawy z szeregu niebezpieczeństw na jakie naraża  zarówno siebie jak i zaangażowanych do pomocy sąsiada i szwagra. Na kartach książki spotkamy oczywiście wielu innych starych znajomych z kart pierwszej książki Wojciecha Motylewskiego „Kurier Napoleona.”[1]

O ile w poprzedniej powieści autora wydarzenia wojenne i związane z nimi poczynania bohaterów zdominowały fabułę, w „Skarbach cara Aleksandra” są one jedynie tłem dla klasycznej przygodowej historii. Dzięki temu niniejsza lektura powinna zadowolić znacznie szersze grono czytelników. Niespieszna początkowo akcja nabiera tempa z każdą kolejną stroną książki. Nieco archaiczny język powieści znacznie ułatwia czytelnikowi cofnięcie się w czasie o ponad dwa wieki, do czasów w których rozgrywa się akcja.

Warto dodać, że autor nie ograniczył się jedynie do przedstawienia przygód bohaterów związanych z poszukiwaniem carskiego depozytu. Wiele miejsca przeznaczył na ukazanie życia rodziny Gierszów. Czytelnik dzieli troski i radości z Agatą, Albertem oraz ich życzliwymi sąsiadami. Trzeba tu przyznać, że Agata nie miała zbyt wielkiej pociechy z męża, który choć darzył ją gorącym uczuciem, każdą wolną chwilę wykorzystywał, aby czmychnąć z chaty, dosiąść wierzchowca i poczuć na plecach dreszczyk emocji.

Kto wie, być może już niebawem Albert Giersz wyruszy na spotkanie kolejnej przygody? W jednym z wywiadów Wojciech Motylewski przyznał bowiem, że pracuje nad nową powieścią poświęconą dalszym losom kowala z Lidzbarka Warmińskiego.[2] Tym razem śladem napoleońskiej armii wyruszy on do stolicy carskiego imperium.

Wydawca: Psychoskok

ISBN: 978-83-7900-420-1

Rok wydania: 2015

Liczba stron: 259

---

[1] Patrz recenzja: http://www.zapomnianabiblioteka.pl/2015/12/kurier-napoleona.html

[2] http://wirtualnywydawca.pl/2015/09/wojciech-motylewski-autor-ktorego-wybrala-historia

„Kresowi Sarmaci”

Joanna Puchalska „Kresowi Sarmaci”

„Kresowi Sarmaci”, kolejne po „Dziedziczkach Soplicowa” wydawnictwo związane z tematyką kresową w dorobku Joanny Puchalskiej, to jedna z najlepszych książek z niemal stu, jakie przeczytałem w upływającym 2015 r. Postacie przedstawione na kartach książki łączy nie tylko pochodzenie, lecz przede wszystkim przywiązanie do tradycji, polskości i dawnych ideałów. Wśród źródeł po jakie sięgała autorka pracując nad publikacją nie brak wspomnień i pamiętników, dzięki czemu udało się jej stworzyć niezwykle plastyczny, wiarygodny i ciepły obraz świata, który bezpowrotnie przeminął.

Dwór w Otmycie. Fot. Jan Bułhak. Źródło: Joanna Puchalska „Kresowi Sarmaci”, s. 215.

Jeden z rozdziałów poświęcony jest latom dziecinnym Jana Bułhaka. Przyszły wybitny fotografik spędził je w dworku w Ostaszynie położonym w pobliżu Nowogrodka. Obserwujemy jak pośród malowniczych lasów, nad brzegami Świtezi dojrzewa miłość do ziemi ojczystej oraz kształtuje się wrażliwość artystyczna młodego człowieka. Autorka nie szczędzi czytelnikowi detali, ułatwiających przeniesienie się do schyłkowych lat XIX stulecia. Wraz z małym Jankiem i jego rodzicami odwiedzamy okoliczne dwory, należące do skoligaconych z Bułhakami rodzin. Zasiadamy do stołów, na których królują potrawy przyrządzone ze składników pochodzących z własnych pól i folwarków. Przysłuchujemy się dyskusjom starszych. Mimo że w tamtych czasach dzieci przy stole nie odzywały się nie pytane, zniecierpliwione potrafiły porozumieć się ze sobą wzrokiem i bezgłośnie umówić na wyprawę po słodkie poziomki do najbliższego lasu.

Sielskie obrazki ukazane w tym rozdziale nieodparcie kojarzą się ze scenkami wyjętymi z klasycznych powieści dla młodych czytelników autorstwa Kornela Makuszyńskiego. Nie wszystkie historie są jednak aż w tak wielkim stopniu wypełnione słońcem i beztroską jak ta przedstawiona powyżej. Każdy z rozdziałów zawiera niezwykle precyzyjną rekonstrukcję codziennego życia Polaków, mieszkających na wschodnich rubieżach dawnej Polski.

Nie można zapominać, że XIX wiek upłynął naszym przodkom na marzeniach i walce o powrót Rzeczypospolitej na mapę Europy. Na niemal czterystu stronach książki Joanny Puchalskiej przeczytamy wiele dramatycznych opowieści, których bohaterami są powstańcy, działacze niepodległościowi, żołnierze, duchowni, politycy i ziemianie. Niewielu z nich miało szczęście zachować w pamięci choć okruchy wspomnień z lat, kiedy na polskim tronie zasiadał Stanisław August Poniatowski. Autorka we wstępie zdradza, że w składającej się czternastu opowieści książce, przedstawiła jedynie bohaterów, których losy potrafiły poruszyć jej emocje. Stąd też ukazane przez nią historie wzruszają, czasem rozśmieszają i zmuszają do refleksji. Polecam.

Wydawca: Fronda

ISBN: 978-83-8079-010-0

Rok wydania: 2015
Liczba stron: 392

Wesołych Świąt

„Na zgliszczach”

Maciej Paterczyk „Na zgliszczach”

Patronat medialny: Zapomniana Biblioteka

Ziemie Odzyskane tuż po wojnie. Dalekie rubieże nowego kraju. Ludzie wciąż nie mają pewności czy to już Polska, czy jeszcze Niemcy. W tym niespokojnym miejscu zostaje zamordowana młoda dziewczyna. Komendant milicji w Kamieniu Pomorskim musi samodzielnie rozwiązać zagadkę jej śmierci. Gdy aresztuje głównego podejrzanego, uznaje sprawę za zakończoną. Nie chce zajmować się śledztwem, ma ważniejsze rzeczy na głowie: planuje ucieczkę z kraju. Wkrótce jednak ofiar zaczyna przybywać. Giną kolejne dziewczyny… Ziemie Odzyskane w drugiej połowie lat czterdziestych – idealna sceneria zbrodni. Stanisław Brzeziński – komendant milicji jakiego jeszcze nie było!

Źródło:

http://www.wydawnictwocm.pl/maciej-paterczyk-na-zgliszczach-p-171.html

Pierwszy tom nowej serii „Kryminały Ziem Odzyskanych”. 

Recenzja powieści pojawi się oczywiście niebawem 

w ZAPOMNIANEJ BIBLIOTECE.

„Fabryka Pokory”

Piotr Schmandt „Fabryka Pokory”

Sześć lat po pierwszej wizycie w Wejherowie, as berlińskiej policji Ignaz Braun ponownie przybywa w rodzinne strony swojej małżonki Bernadety. Mamy jesień 1906 r. Tym razem pretekstem do przyjazdu jest dzień Wszystkich Świętych. Niestety, pobyt inspektora w miasteczku upływa nie tylko na odwiedzinach grobów bliskich żony oraz beztroskich spotkaniach z żyjącymi członkami jej sympatycznej rodziny. Podobnie jak przy okazji poprzednich odwiedzin, policjant musi zmierzyć się z rozwiązaniem niespodziewanej kryminalnej zagadki. Tym razem mieszkańcami Wejherowa wstrząsa wiadomość o zaginięciu Ludwisi i Janeczki, córeczek Wacława Ruszkowskiego, jednego z pracowników fabryki cygar i papierosów Pawła Pokory.

   

Braun spotyka znajomych policjantów z miejscowego komisariatu. Z zadowoleniem obserwuje jak zmienili się przez lata, okrzepli i nabrali doświadczenia funkcjonariusze, z którymi przed laty dane mu było współpracować. Jego radość mąci jednak wieść o problemach zdrowotnych zaprzyjaźnionego komisarza Renscha. Przebyty przez szefa wejherowskiej policji zawał, sprawia, że przełożeni odstawiają doświadczonego detektywa na boczny tor, przysyłając w zastępstwie ambitnego i zasadniczego Otto Lamberta. To właśnie z nowym, choć tymczasowym komisarzem, nasz dobry znajomy Ignaz Braun będzie musiał ułożyć poprawne stosunki, nieformalnie wspierając go w poszukiwaniach dwóch zaginionych dziewczynek.

Podobnie jak najlepsza moim zdaniem powieść serii o przygodach inspektora Brauna, czyli „Pruska zagadka”, także niniejszy tom emanuje smakami i zapachami dawnego Wejherowa. Wraz z inspektorem Braunem odwiedzamy dobrze znane kąty, jak też zupełnie nowe miejsca, jak np. tytułową fabrykę polskiego przemysłowca i patrioty Pawła Pokory. Wiele akapitów poświęcił autor na ukazanie życia rodzinnego Ignaza Brauna oraz przeżywającego dramat Wacława Ruszkowskiego. Sceny rozgrywające się w tajemniczej siedzibie grupy spirytystycznej zapewne wielu miłośnikom przedwojennych kryminałów kojarzyć się mogą z twórczością Stanisława Wotowskiego, jednego z klasyków tego gatunku.

Warto dodać, że w powieści Piotra Schmandta pojawiają się bohaterowie, którzy przed ponad stu laty przechadzali się uliczkami dawnego Wejherowa. Mam tu na myśli właściciela fabryki oraz członków jego rodziny. Co ciekawe, autorowi udało się dotrzeć do potomków Pawła Pokory, o czym dowiadujemy się z podziękowań zamieszczonych na końcu książki. Zapewne spotkania te przyczyniły się w znacznej mierze do wzbogacenia treści o liczne informacje związane z prywatnym życiem ich przodka, funkcjonowaniem zakładu, a tym samym do udoskonalenia kształtu niniejszej powieści. Mam nadzieję, że Piotr Schmandt na tyle polubił stworzoną przez siebie postać berlińskiego detektywa, że za czas jakiś znajdzie pretekst, aby wysłać go ponownie do niewielkiego kaszubskiego miasteczka, aby wspomóc miejscowych funkcjonariuszy w rozwikłaniu kolejnej sprawy kryminalnej. Polecam.

Wydawca: Oficynka

Seria wydawnicza: Sprawy inspektora Brauna

ISBN: 978-83-64307-75-1
Rok wydania: 2015
Liczba stron: 393

„Na tropie srebrnego kura”

Emil Roszewski „Na tropie srebrnego kura”

Patronat medialny: Forum Miłośników Pana Samochodzika oraz Zapomniana Biblioteka

Bractwa kurkowe były organizacjami chroniącymi dawne miasta przed najazdami nieprzyjacielskich wojsk. Pierwsze bractwa na ziemiach polskich zostały założone już w XIII wieku. Ich kilkusetletnią działalność przerwał wybuch II wojny światowej. Członkowie wielu z nich starali się ukryć przed niemieckim okupantem ważne dokumenty, ordery a także inne przedmioty związane z funkcjonowaniem organizacji. Ukrycia zabytkowej figurki srebrnego kura oraz historycznych dokumentów dokonał we wrześniu 1939 r. jeden z ówczesnych królów kurkowych, niejaki Alojzy Bratek.

W czasach PRL-u Bratek przechowywał insygnia w różnych miejscach, obawiając się, że mogą zostać przejęte przez Skarb Państwa. Niestety, pan Alojzy przed śmiercią nie zdążył nikomu przekazać informacji o miejscu ukrycia ważnych nie tylko dla bractwa zabytkowych obiektów. Cztery lata po jego odejściu w zaświaty, próbę odnalezienia cennego depozytu podejmuje Mat, świeżo upieczony konserwator zabytków. Pierwotnie zadanie miało spocząć na barkach jego siostry bliźniaczki, studentki historii sztuki i pasjonatki powieści o Panu Samochodziku, którą o pomoc poprosił były członek jednego z bractw kurkowych. Plany dziewczyny uległy jednak zmianie, zakochała się w przystojnym rzeźbiarzu i nie w głowie jej było spędzanie wakacji z daleka od obiektu westchnień.

Mat zaopatruje się w literaturę dotyczącą historii bractw kurkowych, by zapoznać się z nieznaną mu wcześniej tematyką i w piękny lipcowy dzień wyrusza do Lidzbarka Welskiego, pierwszego przystanku na trasie nowej wakacyjnej przygody. W miasteczku tym zamieszkiwał po wojnie Alojzy Bratek, Mat ma więc nadzieję, że uda mu się natrafić tam na jakiś trop prowadzący do rozwiązania zagadki. Bohater będzie musiał się wykazać nie tylko talentami detektywistycznymi, lecz także nie lada sprytem, chrapkę na odnalezienie własności dawnego bractwa ma bowiem jeszcze kilka innych osób.

Źródło: Emil Roszewski „Na tropie srebrnego kura”, s. 236.

Powieść Emila Roszewskiego „Na tropie srebrnego kura” dedykowana jest pamięci Zbigniewa Nienackiego. Na jej kartach znajdziemy wiele inspiracji twórczością autora przygód Pana Samochodzika. Bohater porusza się pojazdem będącym repliką wehikułu, jakim Tomasz NN przed laty przemierzał mazurskie bezdroża, a w trakcie prowadzenia „prywatnego śledztwa” korzysta ze wsparcia młodocianych pomocników. Podobnie jak Tomasz, również sentymentalny i łatwowierny Mat traci głowę, gdy tylko w pobliżu pojawia się piękna dziewczyna, a także od czasu do czasu moralizuje, kiedy otaczają go młodsi współtowarzysze przygody. Pasjonujący się dziejami naszego kraju bohater, potrafi zaszczepić młodzieży historycznego bakcyla, sprawiając że nastolatkowie z zapałem angażują się w poszukiwania ukrytych insygniów bractwa kurkowego.

Jak widzimy, bez trudu można odnaleźć bardzo wiele analogii między bohaterem stworzonym przez Emila Roszewskiego a Tomaszem wykreowanym przez klasyka powieści przygodowej Zbigniewa Nienackiego. Emila z panem Zbigniewem łączy jeszcze jedno bardzo ważne i mocne ogniwo. Siłą powieści Nienackiego była wiarygodność w oddawaniu klimatu miejsc, w których gościli bohaterowie jego książek. To samo można powiedzieć o powieści Emila Roszewskiego. Ze stuprocentową pewnością mogę napisać, że autor wielokrotnie przebywał na opisywanych w swej pierwszej książce przygodowej malowniczych terenach Warmii i Mazur. Dałbym sobie rękę uciąć, że Jerzwałd i podwórko ze skromnym murowanym domem z czerwonej cegły nie mają przed nim tajemnic, a wakacje spędzone na leśnych wędrówkach i pogawędkach przy ognisku, ceni wyżej niż szukanie cienia pod Koloseum czy Akropolem.

Fabuła powieści obfituje w nocne wyprawy, podchody i wspomniane wcześniej w narady przy ognisku. Mamy także okazję przekonać się, czy samochód naszego bohatera potrafi dorównać swemu słynnemu poprzednikowi z silnikiem Ferrari. Słoneczny ciepły, wakacyjny klimat mazurskich lasów i jezior, wartka akcja oraz cała plejada fajnych i nieco mniej sympatycznych bohaterów sprawiają, że  „Na tropie srebrnego kura” można zarekomendować wszystkim fanom Zbigniewa Nienackiego a w szczególności tym, którzy podobnie jak ja, na pierwszym miejscu w swych rankingach umieszczają te jego powieści, których akcja rozgrywa się nad mazurskimi akwenami. Powieść Emila Roszewskiego „Na tropie srebrnego kura” została objęta patronatem medialnym Forum Miłośników Pana Samochodzika[1] oraz Zapomnianej Biblioteki. Polecam.

Wydawca: Novae Res

ISBN: 978-83-7942-958
Rok wydania: 2015
Liczba stron: 359

---

[1] Zapraszam do dyskusji o książce na Forum Miłośników Pana Samochodzika: http://pansamochodzik.net.pl/viewtopic.php?t=3498

Publikacje historyczne wydawnictwa The Facto (cz. 3)

Joanna Rolińska „Ale jest Warszawa”

Żadne chyba miasto w Polsce nie budzi tylu niechętnych uczuć, co Warszawa. Żadne nie jest też tak bardzo kochane. I żadne nie przeżyło własnej śmierci. Miasto Feniks. Zbiór rozmów Joanny Rolińskiej „Ale jest Warszawa”, to rozpisany na głosy portret miasta.

Portret pisany sercem, pełen pasji, ale nie wolny od refleksji i krytycznego spojrzenia. Rozmówcy autorki to między innymi Danuta Szaflarska, Gustaw Holoubek, Józef Hen, Jan Kobuszewski, Wanda Chotomska, Edward Dwurnik. Opowiadają o swoich związkach z miastem i o inspiracjach twórczych związanych z Warszawą i jej historią. W tomie znalazły się również rozmowy z bohaterami Powstania Warszawskiego.

Źródło:

http://www.thefacto.pl/ksiazki/biografie/ale-jest-warszawa.html

Książka dostępna także w formie E-booka.

Dystrybucja: DICTUM Sp. z o.o.

www.dictum.pl 

Wydawca: The Facto

ISBN: 978-83-61808-37-4

Rok wydania: 2014

Liczba stron: 269

Jan Ołdakowski, Maciej Mazur 

„Muzeum. Miejsce, które zwróciło Warszawie duszę”

Przez jednych stawiane za wzór, przez innych mocno krytykowane, ale nikomu nie obojętne. Muzeum Powstania Warszawskiego – miejsce, które powstańcom oddało należną cześć, połączyło rocka z patriotyzmem i na dobre zmieniło oblicze miasta.

Szef i współtwórca muzeum, Jan Ołdakowski, w rozmowie z dziennikarzem Faktów TVN Maciejem Mazurem zdradza, jak przekonał prezydenta Lecha Kaczyńskiego do punka, co wspólnego z Powstaniem mają wieloryby z Winnipeg i któremu światowemu przywódcy weterani Batalionu Zośka chcieli pokazać cztery litery. Ten wywiad jest trochę jak samo muzeum. Iskrzy, prowokuje, zadaje pytania i zmusza do myślenia.

Źródło:

http://www.thefacto.pl/ksiazki/biografie/muzeum-miejsce-ktore-zwrocilo-warszawie-dusze-oldakowski-mazur.html

Książka dostępna także w formie E-booka.

Dystrybucja: DICTUM Sp. z o.o.

www.dictum.pl

Wydawca: The Facto

ISBN: 978-83-61808-47-3

Rok wydania: 2014

Liczba stron: 276

„Wielka Księga Armii Krajowej”

„Wielka Księga Armii Krajowej”

„Wielka Księga Armii Krajowej” to doskonałe kompendium wiedzy o dziejach najważniejszej konspiracyjnej organizacji zbrojnej w czasie II wojny światowej. W składającej się z czternastu obszernych rozdziałów „Księdze” znajdziemy bogaty zasób informacji o kształtowaniu się polskiego podziemia i postaciach które wywierały największy wpływ na działalność Armii Krajowej. W każdy z rozdziałów autorzy wplatają wyjątki z życiorysów konspiratorów, sanitariuszek, partyzantów, dowódców i szeregowców. Dzięki relacjom świadków tematyka publikacji, związana z organizacją i funkcjonowaniem AK zyskuje nieco inny, bardziej osobisty wymiar. 

Rozdział otwierający „Księgę” poświęcony jest nieznanemu szerzej wydarzeniu, jakie miało miejsce pewnej styczniowej nocy w 1940 r. w Czortkowie,. To właśnie w mieście położonym w dawnym województwie tarnopolskim, zajętym przez Armię Czerwoną, doszło do pierwszego antyradzieckiego zrywu Polaków po wybuchu II wojny światowej. Zryw ten nazywany jest często przez historyków „powstaniem czortowskim”. Konspiratorzy zamierzali opanować kilka strategicznych obiektów w mieście, uwolnić więźniów a następnie przedostać się przez granicę w Zaleszczykach do Rumunii. Niestety, słabo uzbrojonym powstańcom planów nie udało się zrealizować. W odwecie NKWD aresztowało kilkuset Polaków, spośród których przynajmniej 21 osób skazano na karę śmierci, wielu innych po brutalnych przesłuchiwaniach dalsze lata życia spędziło w więzieniach i łagrach.

Wiele miejsca w „Księdze” zajmują rozdziały ukazujące codzienne życie w konspiracji: ćwiczenia, problemy z wyżywieniem, brakami w uzbrojeniu oraz finansowaniem działalności. Przeczytamy jakie zagrożenia czyhały na osoby świadomie lub nieświadomie łamiące podstawowe zasady konspiracji. Osobne rozdziały przeznaczono na przedstawienie brawurowych akcji przeprowadzanych przez AK-owców na terenie okupowanego kraju, w tym akcje mające na celu odbicie aresztowanych współtowarzyszy walki. W nieco krótszym, lecz niezwykle interesującym rozdziale przedstawiono oryginalne sposoby walki z hitlerowcami. Choć nie jest to temat często poruszany w opracowaniach historycznych, warto nadmienić, że polskie podziemie w walce z Niemcami korzystało z „pomocy” kobiet lekkich obyczajów oraz innych przedstawicieli kryminalnego półświatka a setki hitlerowców poniosło śmierć dzięki wykorzystaniu do walki broni biologicznej.

„Wielka Księga Armii Krajowej” nie jest wydawnictwem pretendującym do miana monografii naukowej. Mimo to w gronie autorów, którzy przyczynili się do jego powstania znajdziemy wybitnych historyków, dziennikarzy i muzealników. Wszystkich łączy jedno: są pasjonatami dziejów podziemia niepodległościowego lat II wojny światowej. Na kilkuset stronach niniejszego wydawnictwa udało im się skondensować cały szereg zagadnień związanych z działalnością organizacji rozwiązanej w styczniu 1945 r. przez Komendanta Głównego, generała Leopolda Okulickiego. Bogato ilustrowane, monumentalne wydawnictwo uzupełnia kalendarium zawierające wybrane daty z historii Polskiego Państwa podziemnego, biogramy autorów oraz obszerna bibliografia. Polecam.

Autorzy „Wielkiej Księgi Armii Krajowej”

Stanisław M. Jankowski

Prolog

Czortków 1940 Pierwsze powstanie II wojny światowej

Anna Gabryś

Wojna miała trwać niedługo...

Początki Polskiego Państwa Podziemnego

Marek Gałęzowski

„Jesteśmy w służbie sprawy nadrzędnej”

Kluczowe postaci Armii Krajowej

Sebastian Pawlina

Jak przetrwać, to tylko w podziemiu!

Życie w konspiracji

Grzegorz Mazur

Walcząc bez broni

Propaganda i prasa Armii Krajowej

Wojciech Königsberg

„Nie należy szczypać szwaba, lecz bić pięścią w mordę!”

Słynne akcje Armii Krajowej

Sebastian Pawlina

Trzymajcie się, idziemy po was! 

Odbijanie więźniów

Rafał Kuzak

Wąglik, wszy i prostytutki

Najbardziej nietypowe metody walki z okupantem

Kacper Śledziński

W sieci wywiadów

Oddział II KG AK w walce z III Rzeszą

Anna Herbich

Morowe panny

Kobiety z Armii Krajowej

Wojciech Lada

„Bo my, proszę pana, po prostu dziurkowaliśmy ludzi”

Likwidatorzy z Armii Krajowej

Michał Mackiewicz

Mieliśmy bardzo mało broni...

Arsenał Armii Krajowej

Dawid Golik

„Na zawsze wierni tylko Polsce”

Rozwiązanie Armii Krajowej

Stanisław M. Jankowski

Epilog

Śladem powstańczych legitymacji

 ---

Wydawca: Znak Horyzont

ISBN: 978-83-240-3422-2

Rok wydania: 2015

Liczba stron: 560

„Czy w tym zamku straszy?"

Elżbieta Śnieżkowska-Bielak „Czy w tym zamku straszy? 

Legendy o zamkach polskich”

Na ziemiach polskich zachowało się wiele prastarych zamków, należących przed wiekami do królów, książąt, magnatów i rycerzy. Upływ czasu sprawił, że wiele z nich przetrwało do dnia dzisiejszego jedynie w postaci malowniczych ruin. Wiele budowli udało się odrestaurować lub zrekonstruować. Każdy jednak zamek, nawet taki z którego pozostały zaledwie pokryte krzewami i drzewami sterty gruzów, skrywa w sobie jakąś tajemnicę sprzed setek lat.

Z książką Elżbiety Śnieżkowskiej-Bielak odwiedzimy najbardziej znane zamki w naszym kraju, m. in: Wawel, Książ, Bolków, Czorsztyn, Kórnik, Bobolice, Golub-Dobrzyń, Niedzicę, Łęczycę czy Pieskową Skałę. W tym miejscu muszę się przyznać, że choć większość historycznych budowli miałem okazję odwiedzić, niektóre wielokrotnie, znałem zaledwie trzy zamkowe legendy z dwudziestu opublikowanych w niniejszym tomie: O szewczyku Skubie, który pokonał smoka wawelskiego, o księżniczce Uminie i skarbie Inków ukrytym na gdzieś na zamku w Niedzicy oraz o diable Borucie z Łęczycy. Pozostałe opowieści miałem przyjemność przeczytać po raz pierwszy.

Z pewnością także młodsi czytelnicy, a do takich jest przede wszystkim adresowana książka, również po raz pierwszy, z wypiekami na twarzy, zapoznają się z legendami o skarbach, rycerzach, białych damach, czarownicach i smokach. Elżbieta Śnieżkowska-Bielak w celu umożliwienia czytelnikowi przeniesienia się do dawnych czasów zastosowała stylizację językową. Dlatego też znacznym ułatwieniem jest zamieszczenie po zakończeniu każdej z legend słowniczka trudnych wyrazów i wyrażeń. Dzięki temu młody człowiek może w łatwy sposób dowiedzieć się czym były podpłomyki, bombardy, ukontentowanie lub kasztel, wzbogacając tym samym swoje słownictwo.

Pod każdym ze słowniczków znajdziemy kilka lub kilkanaście pytań sprawdzających zrozumienie przeczytanej przed chwilą legendy. W książce przedstawione zostały również skrócone dzieje każdego z zamków. Celem autorki, który niewątpliwie udało się jej w pełni zrealizować, było zainteresowanie młodego pokolenia barwnymi, częstokroć burzliwymi, dziejami naszego kraju. Lektura książki może przyczynić się ponadto do rozbudzenia w dzieciach pasji poszukiwawczej, krajoznawczej i poznawczej. Może także zachęcić je do odwiedzenia opisanych zamków i sprawdzenia, czy w którejś z legend ukryte jest choć ziarenko prawdy. Polecam.

Wydawca: Harmonia

ISBN: 978-83-7134-808-2
Rok wydania: 2015
Liczba stron: 160