„Szalony pątnik, Na wzgórzu róż”

 

Stefan Grabiński „Szalony pątnik, Na wzgórzu róż”

Opowiadania fantastyczne

1918-1920

 

Stefan Grabiński należy do klasyków polskiej noweli fantastycznej. Niestety na uznanie krytyki i czytelników twórczość tego urodzonego w 1887 roku w Kamionce Strumiłowej nieopodal Lwowa pisarza musiała czekać wiele lat. Najbardziej znanym dziełem Grabińskiego był cykl nowel „Demon ruchu”[1]. Tematyka tego zbioru osnuta jest wokół zagadnień związanych z koleją, dworcami kolejowymi i podróżami pociągiem. Pozostałe tomy opowiadań i kilka powieści tego autora zostały niemal zupełnie zapomniane. Zmagający się niemal całe życie z problemami zdrowotnymi Stefan Grabiński imał się różnych zajęć by zapewnić sobie środki na skromne utrzymanie i leczenie. Zmarł jesienią 1936 roku we Lwowie.

 

W niniejszym tomie zamieszczone zostały opowiadania wybrane z dwóch zbiorów: „Szalony pątnik” oraz „Na wzgórzu róż”. Pierwszy z tomów został wydany w 1920 r. Spośród opowiadań w nim zawartych na uwagę zasługuje między innymi „Problemat Czelawy”. To historia dwóch braci, których ciała ożywają na przemian co 12 godzin. Na podstawie tego opowiadania w 1985 roku powstał fabularny film telewizyjny. W profesora Czelawę wcielił się Eugeniusz Kujawski, natomiast jego małżonkę zagrała Dorota Kamińska[2]. Bohaterem powiadania „Szary pokój” jest z kolei mężczyzna, który przeprowadził się do nowego mieszkania. Powodem zmiany lokum był niesamowity, przykry nastrój panujący w poprzednim mieszkaniu. Niestety, po przeprowadzce bohater odkrywa, że w nowym miejscu panuje niemal identyczna aura. Jak się okazuje poprzednim lokatorem obydwóch mieszkań był ten sam człowiek. Znajdziemy tu także opowiadania „Saturnin Sektor” i „Dziedzina”.

 

Wydany w 1918 roku zbiór „Na wzgórzu róż” jest reprezentowany przez opowiadania „Po stycznej”, „Zez” i „Willa nad morzem”. W ubiegłych latach nakładem wydawnictwa CM w serii Polska fantastyka zostały wznowione również inne utwory Stefana Grabińskiego: wspomniany wyżej „Demon ruchu”, a także „Salamandra” oraz „Wyspa Itongo”[3]. W 2021 roku w księgarniach pojawiły się ponadto debiutancki zbiór opowiadań pisarza „W pomrokach wiary” oraz „Klasztor i morze” i „Niesamowita opowieść”. Polecam.

Książka na stronie wydawcy:

https://www.wydawnictwocm.pl/stefan-grabinski-szalony-patnik-na-wzgorzu-roz-opowiadania-fantastyczne-p-598.html

 

Wydawnictwo: CM

Seria wydawnicza: Polska fantastyka

ISBN:  978-83-66704-23-7

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 144

---

[1] Stefan Grabiński „Demon ruchu”: http://www.zapomnianabiblioteka.pl/2019/04/demon-ruchu.html

[2] „Problemat profesora Czelawy”: https://filmpolski.pl/fp/index.php?film=123400

[3] Seria Polska fantastyka: https://www.wydawnictwocm.pl/polska-fantastyka-c-73_80_51.html

„Wyspa Itongo”

Stefan Grabiński „Wyspa Itongo”

Mimo że współcześnie Stefan Grabiński uznawany jest za jednego z klasyków polskiej noweli fantastycznej, za życia twórczość tego zmarłego w 1936 r. we Lwowie pisarza nie cieszyła się wielką popularnością. Chorujący przez lata na gruźlicę autor „Demona ruchu”[1] pisał dużo, lecz mimo to z trudem wiązał koniec z końcem. Największym uznaniem cieszyły się jego opowiadania, których kilka tomików ukazało się przed wybuchem II wojny światowej. Ich akcja rozgrywała się zazwyczaj w tajemniczych budowlach na odludziu, zapomnianych miasteczkach, w pociągach i na opuszczonych stacjach kolejowych.  Znacznie mniej znane są natomiast powieści porównywanego do Edgara Allana Poe, czy H. P. Lovecrafta pisarza. Grabiński wydał ich zaledwie cztery, pracę nad kolejną przerwała śmierć.

Powieść „Wyspa Itongo” ukazała się właśnie w roku śmierci autora. Pierwsze strony książki nawiązują klimatem do tego co najlepsze w twórczości Grabińskiego, a więc opowiadań. Pewnej chłodnej i deszczowej jesiennej nocy, do opuszczonego domu, położonego jakżeby inaczej, w ustronnej okolicy przybywa zabłąkany, młody mężczyzna. To jedyne miejsce gdzie może znaleźć nocleg. W pustym budynku hula wiatr, przemoczony wędrowiec zamyka więc starannie okna i zebranymi w sadzie otaczającym dom gałęziami rozpala w piecu. Niebawem sieni rozlegają się kroki. Ktoś puka do drzwi i we wnętrzu pojawia się piękna kobieta. Po pewnym czasie rodzi się dziecko, będące owocem spotkania dwojga nieznajomych w nawiedzonym domu.

Lata mijają, w dziecku które wychowywane jest przez rodzinę kowala Gniewosza, objawiają się zdolności mediumiczne. Sława nastolatka dociera do Warszawy, i chłopiec po pewnym czasie zaczyna robić w stolicy karierę jako medium. Okazuje się, że dar jakim młodzieniec dysponuje jest dla niego przekleństwem. Jan Gniewosz nie potrafi się jednak od niego uwolnić. Wkrótce giną dwie bardzo bliskie jego sercu kobiety, a w wyniku katastrofy morskiej młody człowiek znajduje się na odległej od cywilizacji wyspie Itongo. Po pewnym czasie mieszkańcy leżącej gdzieś na peryferiach Oceanu Spokojnego wyspy obwołują go swoim królem. Gniewosz ma nadzieje, że wyspa na Pacyfiku stanie się miejscem, które pozwoli mu uśpić drzemiące w nim ponadnaturalne moce.

O ile pierwsza części powieści przesiąknięta jest atmosferą niezwykłości i grozy, część druga będzie całkowitym zaskoczeniem dla czytelnika. Mamy tu echa powieści awanturniczo-przygodowych. Kto wie, może borykający się z problemami finansowymi autor, pozazdrościł sukcesów komercyjnych Ferdynandowi Ossendowskiemu lub Antoniemu Marczyńskiemu i zdecydował się przenieść fabułę do tak egzotycznej scenerii. Na podobny eksperyment poważył się kilkadziesiąt lat później Zbigniew Nienacki, kiedy miłośników swej twórczości, przyzwyczajonych do rozgrywających się w Europie przygód Pana Samochodzika, w ostatnim  napisanym tomie serii zabrał do Ameryki Południowej. Różnie takie pomysły bywają oceniane przez recenzentów. Być może jest to także zapowiedź kierunku, w jakim mogłaby ewaluować twórczość Stefana Grabińskiego gdyby nie przerwała jej śmierć. Polecam.

Wydawnictwo: CM

Seria wydawnicza: Polska fantastyka

ISBN:  978-83-66371-05-7

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 203

---

[1] Stefan Grabiński „Demon ruchu”: http://www.zapomnianabiblioteka.pl/2019/04/demon-ruchu.html

„Klasztor i morze”

 

Stefan Grabiński „Klasztor i morze”

 

Stefan Grabiński, jeden z najwybitniejszych twórców polskiej noweli fantastycznej, przyszedł na świat 1887 roku w Kamionce Strumiłowej pod Lwowem. Studiował literaturę polską oraz filologię klasyczną na Uniwersytecie Lwowskim, a po ukończeniu studiów pracował w gimnazjach we Lwowie jako polonista. Niemal przez całe życie pisarz zmagał się z gruźlicą. Zmarł młodo, w 1936 roku także we Lwowie. Grabiński pozostawił po sobie dość duży dorobek literacki, na który składa się pięć powieści (w tym jedna nieukończona) oraz bardzo wiele nowel[1]. To właśnie krótkie formy zyskały po latach uznanie krytyków i czytelników. Niestety autor został doceniony dopiero po śmierci.

Powieść „Klasztor i morze” została wydana w 1928 r. Jak zawsze w trakcie lektury dzieł tego niemal zapomnianego dziś pisarza, także i w tym przypadku, czytelnik zostaje oczarowany atmosferą tajemniczości, grozy, niedopowiedzeń i nieustającego zagrożenia. Autorowi udało się niezwykle sugestywnie oddać niesamowitą atmosferę żeńskiego klasztoru, wznoszącego się na nadmorskich skałach. Pojawiają się również wątki romansowe a nawet szpiegowski. Na tle innych dzieł lwowskiego literata, utwór niniejszy wyróżnia się wykorzystaniem w treści regionalizmów, zwrotów z języka kaszubskiego a także niezwykłą wprost poetyką.

 

Pisarz skrupulatnie i niezwykle plastycznie odmalowuje trudy codziennego życia, a także obyczaje i wierzenia mieszańców Kaszub. Jest to więc jak widzimy powieść nieco odległa od stylu, do którego przyzwyczaił czytelników Grabiński. Od kilku lat nakładem wydawnictwa CM w księgarniach pojawiają się wznowienia powieści autora określanego często mianem „polskiego Poe” lub „polskiego Lovecrafta”. Ukazały się już: „Klasztor i morze”, „Księga ognia”, „Niesamowita opowieść”, „Salamandra”, „Szalony pątnik, Na wzgórzu róż”, „W pomrokach wiary”, „Wyspa Itongo” oraz oczywiście najbardziej znany i ceniony zbiór nowel „Demon Ruchu”. Polecam.

 

Powieść na stronie wydawcy:

https://www.wydawnictwocm.pl/stefan-grabinski-klasztor-i-morze-p-631.html

Wydawnictwo: CM

Seria wydawnicza: Polska fantastyka

ISBN:  978-83-66704-65-7

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 150

---

[1] Dzieła Stefana Grabińskiego: https://www.wydawnictwocm.pl/szukaj.html/szukaj=grabi%C5%84ski

„Księga ognia”

 

Stefan Grabiński „Księga ognia”

 

Jeden z najbardziej fascynujących zbiorów opowiadań Stefana Grabińskiego – „Księga ognia” ukazał się drukiem w 1922 r. Był to okres, w którym powstało znane i cenione dzieło  klasyka polskiej noweli fantastycznej „Demon ruchu”[1]. W niniejszym tomie opublikowano opowiadania: Zielone Świątki, Muzeum dusz czyśćcowych, Gebrowie, Płomienne gody, Zemsta żywiołaków, Biały wyrak, Czerwona Magda, Pożarowisko oraz Pirotechnik.

 

W tomie „Demon ruchu” Grabiński zamieścił opowiadania osnute wokół tematyki kolejowej. Ich bohaterami były osoby, których życie związane było z pociągami, dworcami kolejowymi, mieszkańcy miejsc, które przecinały linie kolejowe czy pasażerowie pociągów. Wszystkie opowiadania zawarte w niniejszym zbiorze spaja natomiast jeden z najbardziej niszczących żywiołów – ogień. Do najciekawszych opowiadań jakie tu znajdziemy należy niewątpliwie Pożarowisko. Jest to historia pewnego mężczyzny, który nie bacząc na ostrzeżenia życzliwych osób, zdecydował się na budowę domu w miejscu niezwykle często nawiedzanym przez pożary. Nie zwracając uwagi na zabobony, osiedlił się razem z rodziną w nowym domu. Długo zachowywał wszelkie środki ostrożności, z czasem jednak jego czujność osłabła, a on sam nabrał przekonania, że nic złego nie może się już przytrafić. Niebawem okazuje się, że bardzo się mylił.

 

Warto docenić także opowiadania Muzeum dusz czyśćcowych, Płomienne gody oraz Biały wyrak. Główne role w tych opowiadaniach Grabińskiego odgrywają strażacy, kominiarze lub osoby mniej lub bardziej zafascynowane ogniem. W 1968 roku opowiadanie Pożarowisko zostało zekranizowane przez Ryszarda Bera. Trwający niespełna 30 minut film telewizyjny wszedł  w skład cyklu „Opowieści niezwykłe”. Polecam zarówno znakomity cykl filmowy jak również wszystkie zbiory opowiadań Stefana Grabińskiego[2].

Książka na stronie wydawcy:

https://www.wydawnictwocm.pl/stefan-grabinski-ksiega-ognia-opowiadania-fantastyczne-p-673.html

 

Wydawnictwo: CM

Seria wydawnicza: Polska fantastyka

ISBN:  978-83-66704-87-9

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 165

---

[1] Stefan Grabiński „Demon ruchu”: http://www.zapomnianabiblioteka.pl/2019/04/demon-ruchu.html

[2] Seria Polska fantastyka: https://www.wydawnictwocm.pl/polska-fantastyka-c-73_80_51.html

 

„Demon ruchu”

 

Stefan Grabiński „Demon ruchu”

Oryginalny układ opowiadań. Wydanie poszerzone.

 

Stefan Grabiński (1887-1936) uznawany jest dziś za klasyka polskiej noweli fantastycznej i porównywany bywa do twórców tej miary co Edgar Allan Poe, czy H. P. Lovecraft. Niestety dzieła tego autora przez kilka dekad były niedoceniane, a on sam choć wydał kilka zbiorów opowiadań, powieści a nawet sztuk teatralnych, borykał się z problemami finansowymi do końca życia. Chory na gruźlicę zmarł w nędzy i zapomnieniu we Lwowie. Jedynym dziełem, jakie zaistniało w świadomości współczesnych mu czytelników i garstki krytyków, z Karolem Irzykowskim na czele, był wydany sto lat temu zbiór nowel fantastycznych „Demon ruchu”[1].

 

Spoiwem łączącym niemal wszystkie opowiadania Stefana Grabińskiego opublikowane w tym zbiorze jest tematyka kolejowa. Kolejne karty zaludnione są pasażerami, maszynistami dróżnikami i konduktorami. Kolejarze Grabińskiego wykonują swoją pracę z pietyzmem graniczącym z pewną nabożnością. Pisarz stara się jak najprecyzyjniej przedstawić niuanse związane z pracą i życiem ludzi kolei. Pociągi mijają opuszczone dworce i w niewytłumaczalny sposób docierają, lub nie docierają, do stacji docelowych. Zdarza się, że lokomotywa zwolni i zatrzyma się w miejscu, w którym  znajduje się brama prowadząca do innego wymiaru.

 

Napięcie budowane jest stopniowo. Po przeczytaniu jednego, czy dwóch opowiadań czytelnik spodziewający się mocnych wrażeń może czuć się nieco zawiedziony, autor nie epatuje bowiem przerażającymi wizjami i makabrycznym scenami. Jednak po lekturze kolejnych nowel rzeczywistość wykreowana przez pisarza zaczyna niespiesznie wchłaniać czytającego, który mimo woli staje się pasażerem prowadzonego przez Grabińskiego niezwykłego pociągu. W najnowszym, rozszerzonym wydaniu, znajdziemy czternaście opowiadań tego żyjącego na przełomie wieków niezwykłego twórcy: „Maszynista Grot”, „Błędny pociąg”, „Demon ruchu”, „Smoluch”, „Wieczny pasażer”, „W przedziale”, „Sygnały”, „Ślepy tor”, „Ultima thule”, „Głucha przestrzeń”, „Dziwna stacja” „Fałszywy alarm” a także opowiadania, które autor zamierzał dołączyć do kolejnego wydania: „Engramy Szatery” i „Przypowieść o krecie tunelowym”. Polecam.

Książka na stronie wydawcy:

https://www.wydawnictwocm.pl/stefan-grabinski-demon-ruchu-wydanie-poszerzone-p-382.html

 

Wydawnictwo: CM

Seria wydawnicza: Polska fantastyka

ISBN: 978-83067240-84-0

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 242

---

[1] Dzieła Stefana Grabińskiego: http://www.zapomnianabiblioteka.pl/search?q=Stefan+Grabi%C5%84ski

„W pomrokach wiary”

 

Stefan Grabiński „W pomrokach wiary”

Opowiadania fantastyczne

 

„W pomrokach wiary” to kolejny ze zbiorów opowiadań Stefana Grabińskiego wznowiony przez wydawnictwo CM w serii Polska Fantastyka. W ubiegłych latach wznowiono również inne tomy opowiadań jednego z najwybitniejszych twórców polskiej noweli fantastycznej: „Demon ruchu”, „Księga ognia”, „Niesamowita opowieść”, „Szalony pątnik” i „Na wzgórzu róż”. Czytelnicy mogli sobie również przypomnieć, lub przeczytać po raz pierwszy, powieści Grabińskiego: „Wyspa Itongo”, Salamandra” a także „Klasztor i morze”[1].

Warto dodać, że Stefan Grabiński debiutował właśnie tomikiem „W pomrokach wiary”. Książka ukazała się w 1909 roku nakładem Księgarni Maniszewskiego i Meinhardta we Lwowie. Jak większość dzieł Grabińskiego, również jego debiut został niezauważony przez współczesnych pisarzowi krytyków i czytelników. Na ich uznanie ten urodzony w Kamionce Strumiłowej nieopodal Lwowa pisarz czekał jeszcze 10 lat, do czasu aż ukazał się drukiem słynny zbiór opowiadań „Demon ruchu”.

 

To właśnie sukces opowiadań, których treść osnuta została wokół tematyki kolejowej sprawił, że autor uwierzył w siebie, poszedł za ciosem i wydał następne dzieła. Los okazał się jednak przewrotny. Żadna z kolejnych jego książek nie cieszyła się już takim powodzeniem. Zapomniana przez lata twórczość Stefana Grabińskiego została odkryta ponownie w okresie PRL-u. Na podstawie opowiadań pisarza zrealizowano nawet kilka filmów. W niniejszej edycji „W pomrokach wiary” zamieszczono sześć opowiadań: Puszczyk, Pomsta ziemi, Szalona zagroda, Podzwonne, Wampir oraz Klątwa. Polecam.

Książka na stronie wydawcy:

https://www.wydawnictwocm.pl/stefan-grabinski-w-pomrokach-wiary-opowiadania-fantastyczne-p-633.html  

 

Wydawnictwo: CM

Seria wydawnicza: Polska fantastyka

ISBN: 978-83-66704-67-1

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 100

---

[1] Książki Stefana Grabińskiego: https://www.wydawnictwocm.pl/szukaj.html/szukaj=Grabi%C5%84ski

„Demon ruchu”

Stefan Grabiński „Demon ruchu”

Urodzony w 1887 r. w niewielkim galicyjskim miasteczku nad Bugiem Stefan Grabiński, uznawany jest dziś za klasyka polskiej noweli fantastycznej. Porównywany bywa do twórców tej miary co Edgar Allan Poe, czy H. P. Lovecraft. Niestety za życia jego utwory były niedoceniane, a on sam choć wydał kilka zbiorów opowiadań, powieści a nawet sztuk teatralnych, borykał się z problemami finansowymi do końca życia. Chory na gruźlicę zmarł w nędzy i zapomnieniu w 1936 r. we Lwowie. Jedynym dziełem, jakie zaistniało w świadomości współczesnych mu czytelników i garstki krytyków, z Karolem Irzykowskim na czele, był wydany sto lat temu zbiór nowel fantastycznych „Demon ruchu”.

Spoiwem łączącym wszystkie opowiadania Stefana Grabińskiego opublikowane w tym zbiorze jest tematyka kolejowa. Kolejne karty zaludnione są pasażerami, maszynistami dróżnikami i konduktorami. Kolejarze Grabińskiego wykonują swoją pracę z pietyzmem graniczącym wręcz z pewną nabożnością. Pisarz stara się jak najprecyzyjniej przedstawić niuanse związane z pracą i życiem ludzi kolei. Pociągi mijają opuszczone dworce i w niewytłumaczalny sposób docierają lub nie do stacji docelowych. Zdarza się, że lokomotywa zwolni i zatrzyma się w miejscu, którym  znajduje się brama prowadząca do innego wymiaru. Pisarz balansuje na krawędzi rzeczywistości i snu.

Napięcie budowane jest stopniowo. Po przeczytaniu jednego, czy dwóch opowiadań czytelnik spodziewający się mocnych wrażeń może czuć się nieco zawiedziony. Autor nie epatuje bowiem przerażającymi wizjami i makabrycznym scenami. Jednak po lekturze kolejnych nowel rzeczywistość wykreowana przez autora zaczyna niespiesznie wchłaniać czytającego, który mimo woli staje się pasażerem prowadzonego przez Grabińskiego niezwykłego pociągu. Każda nowela to jeden wagon, w którym podróżni przemierzają kolejne kilometry z coraz większym zdumieniem i niepewnością kiełkującymi w umysłach.

W niniejszym tomie zamieszczone zostało 12 opowiadań tego żyjącego na przełomie wieków oryginalnego twórcy: „Maszynista Grot”, „Błędny pociąg” (Legenda kolejowa), „Demon ruchu”, „Smoluch”, „Wieczny pasażer”, „W przedziale”, „Sygnały”, „Ślepy tor”, „Ultima Tiule”, „Głucha przestrzeń”, „Dziwna stacja” oraz „Fałszywy alarm”. W 1967 r. na podstawie opowiadania „Ślepy tor” Ryszard Ber zrealizował interesujący krótkometrażowy film telewizyjny. Polecam.

Wydawnictwo: CM

Seria wydawnicza: Polska fantastyka

ISBN:  978-83-66022-61-4

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 207

„Salamandra”

Stefan Grabiński „Salamandra”

Pewnego majowego wieczoru w rezydencji państwa Leżeńskich odbywa się bal maskowy. Wśród zaproszonych gości jest para zakochanych, Halszka i Jerzy. Młodzi ludzie świetnie się bawią do czasu kiedy około 5 nad ranem pojawia się tajemnicza, zamaskowana kobieta. Nieznajomą, która jak się okazuje wróży z ręki, błyskawicznie otacza wianuszek zaciekawionych, znużonych już nieco tańcami gości. Mimo próśb Halszki, Jerzy podchodzi do kobiety i wyciąga do niej dłoń. Wszystkie słowa wypowiedziane przez chiromantkę okazuję się prawdą. Ponadto wróżka przepowiada mężczyźnie, że Halszka nigdy nie zostanie jego żoną, a szczęście znajdzie u boku zupełnie innej kobiety.

Jeszcze przed maskaradą w życiu Jerzego dochodzi do kilku trudnych do wyjaśnienia wydarzeń. Mężczyźnie wydaje się, że co pewien czas dostrzega te same tajemnicze osoby, przybierające każdorazowo niemal identyczne pozy. Wydaje mu się również, że podczas jednego ze spacerów widzi swoja narzeczoną ubraną w zakonne szaty. Jerzy poznaje także starszego od siebie mężczyznę, niejakiego Wierusza, który wprowadza go w świat przerażających i niesamowitych zjawisk, tajemnych mocy, iluzji i metafizyki.

Powieść ma kilku głównych bohaterów. Niewątpliwie najciekawszą postacią jest tu demoniczna uwodzicielka Kama, która oplata sobie dookoła palca bezwolnego Jerzego. W wydanej po raz pierwszy w 1924 r. książce znajdziemy dość dużo opisów tajemniczych rytuałów, zaklęć, czy przepisów na magiczne mikstury. Nie brakuje także odważnej jak na tamte czasy erotyki. Nie należy bowiem zapominać, że utwory tego zapomnianego już dziś niemal pisarza, powstawały w okresie rozkwitu zainteresowania okultyzmem na ziemiach polskich. Seanse okultystyczne organizowano nie tylko w domach mieszczańskich i szlacheckich, lecz moda na wirujące stoliki opanowała przedstawicieli wszystkich grup społecznych.

Stefan Grabiński debiutował w 1909 r. Jego pierwsze utwory nie zyskiwały jednak wysokich ocen krytyki i nie cieszyły się popularnością wśród czytelników. Przełom nastąpił dopiero po wydaniu w 1919 zbioru osnutych wokół tematyki kolejowej opowiadań grozy „Demon ruchu”[1]. Również następne tomy opowiadań przynosiły pisarzowi uznanie. Nie szło ono jednak w parze z sukcesem finansowym. Chory na gruźlicę autor zmarł w biedzie i zapomnieniu w 1936 r. we Lwowie. Polecam.

Wydawnictwo: CM

Seria wydawnicza: Polska fantastyka

ISBN: 978-83-66371-04-0

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 148

---

[1] „Demon ruchu”: http://www.zapomnianabiblioteka.pl/2019/04/demon-ruchu.html

„Niesamowita opowieść”

 

Stefan Grabiński „Niesamowita opowieść”

Opowiadania fantastyczne

 

W dorobku twórcy polskiej noweli fantastycznej Stefana Grabińskiego znajdziemy kilka zbiorów opowiadań i powieści. Uznanie krytyki przyniósł pisarzowi cykl nowel „Demon ruchu”, kolejne dzieła Grabińskiego zostały docenione dopiero po jego śmierci. Od kilku lat nakładem wydawnictwa CM ukazują się wznowienia dzieł Grabińskiego, najbardziej znane, jak wspomniany wyżej „Demon ruchu”, a także mniej popularne, te od których rozpoczynała się kariera pisarza urodzonego w 1887 r. w Kamionce Strumiłowej[1]. Zbiór „Niesamowita opowieść”, który został wydany w 1922 roku, zawiera siedem opowiadań: Spojrzenie, W domu Sary, Na tropie, Świadek Materna, Kochanka Szamoty, Nietykalny oraz Przed drogą daleką.

Niewątpliwie największe wrażenie na odbiorcy wywierają Dom Sary oraz Kochanka Szamoty. Bohaterką opowiadania Dom Sary jest mieszkająca w tajemniczej willi, piękna kobieta. Sara uwodzi mężczyzn, uzależnia ich od siebie, sprawia, że nie mogą bez niej żyć. Zaniepokojony dziwnym zachowaniem i postępującym załamaniem stanu zdrowia swego przyjaciela, Władek, postanawia sprawdzić, co kryje się za murami domu Sary. Odkrywa tajemnicę demonicznej niewiasty i podejmuje z nią „walkę”. Opowiadanie to, podobnie jak Kochanka Szamoty, zostało dostrzeżone przez filmowców. W 1985 r. Zygmunt Lech zrealizował klimatyczny horror telewizyjny. W roli Sary Bragi została obsadzona zapomniana już dziś Hanna Balińska.

 

Kochanka Szamoty, to historia miłości do wyśnionej kobiety. Maria Kalergis wyznacza bohaterowi spotkania tylko raz w tygodniu, a jej zachowanie, kiedy dochodzi do schadzek bywa często trudne do wyjaśnienia. W opowiadaniach Stefana Grabińskiego próżno szukać makabrycznych scen. Autor miał swoje wypróbowane metody budowania napięcia i klimatu grozy, która niepostrzeżenie przenika do codziennego życia bohaterów, osłabia ich, obezwładnia. Jego bohaterowie wyposażeni bywają często w niezwykłą zdolność, która pozwala im dostrzec to co dla ogółu jest niewidoczne bądź zupełnie nieistotne. Ten „szósty zmysł” najczęściej nie pomaga im jednak ustrzec się tego co prowadzi do zguby i zatracenia. Polecam.

Książka na stronie wydawcy:

https://www.wydawnictwocm.pl/stefan-grabinski-niesamowita-opowiesc-opowiadania-fantastyczne-p-632.html

 

Wydawnictwo: CM

Seria wydawnicza: Polska fantastyka

ISBN: 978-83-66704-66-4

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 140

---

[1] Dzieła Stefana Grabińskiego: https://www.wydawnictwocm.pl/szukaj.html/szukaj=grabi%C5%84ski

„Demon ruchu, duch czasu, widma miejsc”

Joanna Majewska „Demon ruchu, duch czasu, widma miejsc”

Fantastyczny Grabiński i jego świat

Sto trzydzieści lat temu w miasteczku pod Lwowem urodził się pisarz, którego przeznaczeniem była egzystencja w cieniu i na pograniczach: w cieniu grozy i śmierci, na pograniczu jawy i snu; w cieniu gwiazd literackich, na pograniczu epok, prądów i stylów; w cieniu Wielkiej Wojny, która ujawniła groźne oblicze nowoczesności, i na pograniczu upadających Austro-Węgier, potem zaś odrodzonej Rzeczypospolitej.

Stefan Grabiński, bo o nim tu mowa, nigdy nie przestał być pisarzem drugorzędnym, choć wciąż aspirował do pierwszorzędności. Ów klasyk polskiej fantastyki inspirował innych twórców tego obszaru, choćby Stanisława Lema. Uwięziony w stereotypowych formułach („polski Poe”, „polski Lovecraft”, „polski Meyrink”), dziś okazuje się pisarzem wyjątkowym, wartym czegoś więcej niż konwencjonalne wzmianki w historycznoliterackich syntezach.

Joanna Majewska próbuje odtworzyć jego świat, którego centrum stanowił Lwów. Przypomina miejsca, ludzi, zdarzenia kształtujące wyobraźnię i talent pisarza. Potwierdzenia swoich hipotez oraz intuicji szuka w jego twórczości. Dzieło Grabińskiego ukazuje jako zjawisko oryginalne, uformowane przez osobiste doświadczenie i prowincjonalny mikrokosmos, a zarazem wpisujące się – świadomie lub nie – w przemiany zachodzące w makrokosmosie literatury i kultury europejskiej.

Źródło:

https://wydawnictwo.ossolineum.pl/products/demon-ruchu-duch-czasu-widma-miejsc-fantastyczny-grabinski-i-jego-swiat-71

Wydawca: Ossolineum

Seria wydawnicza: Na Jeden Temat

ISBN: 978-83-65588-25-8

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 352

„W czwartym wymiarze”

Antoni Lange „W czwartym wymiarze”

12 opowiadań fantastycznych

Antoni Lange uważany bywa za jednego z pionierów polskiej fantastyki naukowej. W bogatym dorobku tego młodopolskiego twórcy można znaleźć opowiadania, wiersze, dramaty oraz felietony. Aby podreperować budżet Lange podejmował się tłumaczeń poetów włoskich, francuskich, szwedzkich, angielskich, niemieckich a nawet perskich i arabskich. Pisarz pasjonował się spirytyzmem i hipnozą. Uznanie krytyki zyskały wydany w 1912 r. tom opowiadań fantastyczno-naukowych Antoniego Lange „W czwartym wymiarze” a także powieść okultystyczna „Miranda” z 1924 r.

Wznowiony w 2020 roku zbiór „W czwartym wymiarze” zawiera dwanaście opowiadań: Babunia, Władca czasu, Kometa, Sen, Eksperyment, Amor i Faun, Almanzor, Rozaura, Lenora, Memoriał doktora Czang-Fu-Li, Rebus oraz Nowe mieszkanie.

W serii Polska fantastyka wydawnictwa CM ukazały się ponadto książki: Bogusław Adamowicz „Tajemnica długiego i krótkiego życia”, Wacław Gąsiorowski „Zginęła głupota! Powieść z niedalekiej przyszłości”, Włodzimierz Zagórski „W XX wieku. Fantazja humorystyczna”, Franciszek Mirandola „Tropy. Opowiadania fantastyczne”, Jerzy Żuławski „Na srebrnym globie. Rękopis z księżyca”, „Stara Ziemia”, „Zwycięzca” oraz Stefan Grabiński „Demon ruchu”, Wyspa Itongo” i „Salamandra”[1]. Polecam.

Więcej o autorze:

http://www.tradycjaezoteryczna.ug.edu.pl/node/419

Książka na stronie wydawcy:

https://www.wydawnictwocm.pl/antoni-lange-w-czwartym-wymiarze-12-opowiadan-fantastycznych-p-463.html

Wydawca: CM

Seria wydawnicza: Polska Fantastyka

ISBN: 978-83-66371-38-5

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 170

---

[1] Seria Polska fantastyka na stronie wydawcy: https://www.wydawnictwocm.pl/polska-fantastyka-c-73_80_51.html

„Znak zapytania”

Marek Romański „Znak zapytania”

Międzywojenną Europą wstrząsają wiadomości o atakach terrorystycznych dokonywanych przez tajemniczą organizację nazywaną „Znakiem Zapytania”. Co pewien czas wykonujący rozkazy centrali szalony zamachowiec doprowadza do katastrof kolejowych, w których giną dziesiątki osób. Przywódca stojący na czele szpiegowskiej organizacji terrorystycznej wymaga bezwzględnego posłuszeństwa. Organizacja ma rozbudowane struktury. Jej ludzie są zakamuflowani w zarządach wielu ważnych przedsiębiorstw, w sztabach armii i urzędach różnych szczebli. Nowi członkowie werbowani są szantażem i pieniędzmi. Kto przeciwstawia się woli organizacji, lub próbuje zakończyć współpracę ze „Znakiem Zapytania” ryzykuje pewną śmierć.

Pewnej deszczowej nocy do bramy kamienicy, w której mieszka naczelnik warszawskiej policji Adam Gorzycki wchodzi mężczyzna w kapeluszu. Już w mieszkaniu urzędnika dowiadujemy się, że to niejaki Roger Crandall, agent Intelligence Service. Mężczyzna zwierza się Gorzyckiemu, że natrafił na istotny ślad mogący doprowadzić do zdemaskowania i likwidacji „Znaku Zapytania”. Zdaje sobie jednak sprawę, że terroryści także wiedzą o jego odkryciu i nie pozwolą aby zbyt długo przebywał pośród żywych. Crandall zamierza przekazać swą wiedzę o organizacji naczelnikowi policji. Przed rozpoczęciem opowieści  sięga do kieszeni po gumę do żucia. Niestety, guma do żucia została wcześniej zatruta, a agent TH-113 umiera nim zdąży wypowiedzieć choć jedno słowo  o wszechmocnej organizacji.

W powieści pojawiają się oczywiście postacie zwerbowane do współpracy przez terrorystów. Autor dokładnie opisuje jak przebiega proces pozyskiwania agentów. Widzimy jak zaciska się pętla wokół szyi jednego z bohaterów, wysokiego polskiego oficera i do jakich chwytów posuwają się agenci „Znaku Zapytania”, aby mieć na swoich usługach pewną piękną tancerkę kabaretową. Warszawa to nie jedyny kraj, w którym rozgrywają się ważne dla rozwoju fabuły wydarzenia. Odwiedzamy także Wiedeń oraz mroźne i odludne tereny nad Morzem Białym. Nie sposób nie wspomnieć o najbardziej dramatycznych scenach w powieści, czyli o katastrofach kolejowych spowodowanych przez opętanego szaleńczą wizją zbrodniarza Sylwestra Matuszkę. Ta postać, oraz opisy rozpędzonych pociągów, dźwięki wydawane przez poskręcane szyny i miażdżone wagony są jakby żywcem wyjęte z tomu opowiadań „Demon ruchu” Stefana Grabińskiego[1]. Polecam.

Książka na stronie wydawcy:

https://www.wydawnictwocm.pl/marek-romanski-znak-zapytania-61-kpw-p-412.html

Wydawca: CM

Seria wydawnicza: Kryminały przedwojennej Warszawy

ISBN: 978-83-66022-92-8

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 337

---

[1] Stefan Grabiński „Demon ruchu”: http://www.zapomnianabiblioteka.pl/2019/04/demon-ruchu.html

„30+1 opowiadań. Kryminał na każdy dzień”

 

Edgar Allan Poe, Arthur Conan Doyle, Stefan Grabiński

„30+1 opowiadań. Kryminał na każdy dzień”

 

Ludzkie szaleństwo miesza się z ambicją, chciwość i lubieżność konfrontuje ze szlachetnością, czystość i niewinność staje w szranki z wyrachowaniem i oportunizmem. Mrożące krew w żyłach opisy, postaci i motywy nie pozwolą przejść obok opowiadań obojętnie. Demoniczny czarny kot, zahipnotyzowane zwłoki i wszechobecna piromania wzbudzają uczucia grozy i lęku. Jednoczesny zachwyt i przerażenie.

Dlaczego 30+1?

Pozycja obowiązkowa dla wielbicieli grozy i tajemnicy. Na każdy dzień miesiąca jedno opowiadanie. Książka dla początkujących i zaawansowanych miłośników kryminałów. Czytelnik rozpoczynający przygodę z literaturą grozy i wyrafinowany poszukiwacz tajemnic znajdą w 31 opowiadaniach codzienny kontakt z doskonałą literaturą klasyków gatunku.

Źródło:

https://www.wydawnictwosbm.pl/ksiazka/301-opowiadan-kryminal-na-kazdy-dzien

Wydawnictwo SBM na Facebooku:

https://www.facebook.com/WydawnictwoSbm

 

Wydawca: SBM

ISBN: 978-83-8222-007-0

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 544