„Sprawy milicyjne”

 

Anna Kłodzińska „Sprawy milicyjne”

 

W latach 2015-2020 w serii Najlepsze kryminały PRL wznowiono komplet trzydziestu czterech powieści kryminalnych Anny Kłodzińskiej[1]. Po trzech latach przerwy nakładem wydawnictwa CM, wydano w tej samej serii dwa kolejne tomiki z twórczością autorki: „Sprawy milicyjne” oraz powieść obyczajową z wątkami autobiograficznymi „Pokolenie dłużników”[2]. Anna Kłodzińska przez szereg lat pracowała w „Życiu Warszawy”, gdzie prowadziła między innymi kronikę kryminalną. Nie dziwi więc fakt, że bohaterem większości jej powieści był oficer MO, porucznik Szczęsny. By pozyskać materiały dziennikarskie Kłodzińska wielokrotnie spotykała się z funkcjonariuszami Milicji Obywatelskiej, którzy dzielili się z nią swoimi wspomnieniami, bądź też informowali o zakończonych niedawno sprawach.

 

„Sprawy milicyjne” to zbiór ponad trzydziestu tekstów reporterskich, które powstały na podstawie takich właśnie rozmów z przedstawicielami organów ścigania. Reportaże te były drukowane na łamach „Życia Warszawy” w drugiej połowie lat 70. Kłodzińską interesowały nie tylko sprawy najcięższego kalibru jak zabójstwa. Pisywała także o śledztwach prowadzonych w sprawie włamań, i kradzieży. Kilka reportaży to swoista przestroga przed żerującymi na naiwności ludzkiej oszustami. Warto zwrócić uwagę na reportaż, przypominający historie z Dzikiego Zachodu, o kradzieżach koni jakie zaczęto odnotowywać już w 1971 roku w województwach leżących w północno-wschodniej Polsce. Opowieścią o szczegółach tej nietypowej sprawy podzielił się z autorką niejaki podpułkownik Marian Iwaniuk z Biura Kryminalnego Komendy Głównej MO.

 

Autorka przedstawia wydarzenia, które rozgrywały się na terenie całego kraju. Jej rozmówcy nieustannie podkreślają, że w niemal wszystkich przypadkach zakończenie sprawy sukcesem byłoby niemożliwe, gdyby nie pełna poświęceń i wyrzeczeń codzienna, żmudna praca śledcza milicjantów oraz zaangażowanie społeczeństwa. Co nie powinno dziwić, prawie wszystkie opisane przez Kłodzińską historie mają „szczęśliwe” zakończenie. W tym przypadku oznaczać może to tylko jedno: sprawca zostaje wytropiony, osądzony i odesłany na zasłużony odpoczynek do więzienia. Kilka z zamieszczonych w niniejszym tomiku historii mogłoby zapewne stanowić kanwę dłuższych form literackich, takich jak powieść kryminalna. Polecam.

 

Książka na stronie wydawcy:

https://www.wydawnictwocm.pl/anna-klodzinska-sprawy-milicyjne-tom-35-p-776.html

 

Wydawnictwo: CM

Seria wydawnicza: Najlepsze kryminały PRL

ISBN: 978-83-67240-82-6
Rok wydania: 2023

Liczba stron: 178

---

[1] Powieści Anny Kłodzińskiej: http://www.zapomnianabiblioteka.pl/search/label/Anna%20K%C5%82odzi%C5%84ska

[2] Anna Kłodzińska „Pokolenie dłużników”: https://www.wydawnictwocm.pl/anna-klodzinska-pokolenie-dluznikow-tom-36-p-782.html

„Kraj za morzem”

 

Bogumił Wójcik „Kraj za morzem”

 

Wciągający debiut powieściowy! Kolejny polski pisarz powraca do czasów wypraw krzyżowych, tworząc pełnokrwistą powieść intrygi, zbroi, złota i miecza, opartą o historyczną wiedzę i pasję.

Jest rok pański 1147. Trzy lata wcześniej Turcy Seldżuccy zdobyli Edessę, najstarsze miasto chrześcijańskie nad Eufratem. Wiadomość ta wstrząsa Europą. Na pomoc Ziemi Świętej ruszają potężne armie drugiej krucjaty. W Palestynie i Syrii, które krzyżowcy zwą Outremer – Krajem za morzem – źle się dzieje. Władcy Antiochii, Trypolisu i Jerozolimy, skłóceni ze sobą, nie potrafią zjednoczyć się wobec naporu Islamu. Templariusz Tybald de Rideau i bajlif Roger z Akwitanii prowadzą pościg za tureckim czambułem, pustoszącym ziemie hrabstwa Trypolisu. Następstwa tej pogoni odmienią życie każdego z nich.

W Azji Mniejszej armia króla Niemiec sposobi się do walki z niewiernymi. W jej szeregach podążają poróżnieni ze sobą polscy książęta Władysław Wygnaniec, Bolesław Wysoki i Henryk Sandomierski. Przybysze zza morza poznają bezmiar bogactwa Orientu. Doświadczą przepychu i nędzy. Wsłuchają się w szeptane tajemnice królewskich szpiegów, ujrzą błysk sztyletów Asasynów. Wkrótce przekonają się że wojny w Europie są niczym wobec grozy zmagań na Bliskim Wschodzie. Oto Kraj za morzem – świat orientalnej baśni balansujący na krawędzi miecza.

 

Rozmowa z autorem

Powieść na stronie wydawcy:

https://www.pewne.eu/index.php/produkt/bogumil-wojcik-kraj-za-morzem

Recenzje powieści:

https://lubimyczytac.pl/ksiazka/5090599/kraj-za-morzem

 

Wydawca: Wydawnictwo Pewne

Do książki dołączona jest zakładka.

ISBN: 978-83-63518-95-0

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 362

„Żywe dziedzictwo kopernikańskie. Współczesne inspiracje artystyczne i naukowe”

 

„Żywe dziedzictwo kopernikańskie. Współczesne inspiracje artystyczne i naukowe”

 

Publikacja pt. Żywe dziedzictwo kopernikańskie. Współczesne inspiracje artystyczne i naukowe powstała z okazji pięćset pięćdziesiątej rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika. Składa się na nią dziewięć artykułów zawierających ważne ustalenia toruńskich badaczy – historyków sztuki i konserwatorów pracujących na Wydziale Sztuk Pięk­nych UMK oraz (jako osobna część) zestaw około czter­dziestu prac artystycznych wykonanych przez nauczy­cieli akademickich związanych z Wydziałem Sztuk Pięknych, którzy – uwzględniając szerokie spektrum działań Mikołaja Kopernika – podjęli się artystycznej interpretacji jego naukowych dokonań. Przygotowana publikacja jest różnorodna, wielowątkowa, łączy huma­nistyczne spojrzenie z technologicznym podejściem i artystyczną wrażliwością, a bezpośrednią inspiracją do tak szerokiego ujęcia była działalność Wielkiego Toru­nianina – Mikołaja Kopernika. Niniejszy tekst nawiązuje do wszystkich artykułów zamieszczonych w tej publika­cji, ale rozpoczyna się od przypomnienia materialnych pozostałości po wcześniejszych obchodach rocznico­wych, ze szczególnym uwzględnieniem uroczystości z 1973 roku, których najokazalszym świadectwem mate­rialnym jest kampus Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Joanna Kucharzewska, fragment wprowadzenia do publikacji

 

Spis treści:

Joanna Kucharzewska
Żywe dziedzictwo kopernikańskie. Współczesne inspiracje artystyczne i naukowe. O publikacji pracowników Wydziału Sztuk Pięknych UMK w Toruniu z okazji pięćset pięćdziesiątej rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika / 8—17

Piotr Birecki
Sztuka w Prusach w czasach Mikołaja Kopernika – szkic do portretu / 18—27

Ulrich Schaaf, Maciej Prarat
Więźba dachowa tzw. Domu Kopernika w Toruniu w świetle badań architektonicznych / 28—38

Dorota Jutrzenka-Supryn, Jolanta Czuczko
Materialne i niematerialne oblicza rękopisów Mikołaja Kopernika / 40—55

Małgorzata Pronobis-Brzezińska
Spotkanie z Kopernikiem. Wokół konserwacji-restauracji norymberskiego wydania De revolutionibus… z Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu / 56—67

Marta Nalaskowska, Aleksandra Wysokińska
Pierwsze wydanie dzieła De revolutionibus orbium coelestium w zbiorach Biblioteki Kórnickiej PAN. Krótkie omówienie historii i techniki wykonania / 68—79

Justyna Olszewska-Świetlik
Portret Mikołaja Kopernika z Muzeum Okręgowego w Toruniu – historia badań konserwatorskich / 80—95

Elżbieta Basiul, Jarosław Rogóż, Adam Cupa
Portret gimnazjalny Mikołaja Kopernika z Sali Mieszczańskiej Ratusza Staromiejskiego w Toruniu w świetle nowoczesnych badań nieinwazyjnych / 96—111

Daria Jagiełło
Narodziny i rozwój toruńskiej astronomii – zabytkowy zespół obserwatorium w Piwnicach. Przyczynek do badań / 112—121

Marcin Jaworski, Joanna Cieślikowska
Mikołaj Kopernik. Wizualne projekcje postaci – od przedstawienia do symulacji / 122—133

Katalog prac artystycznych / 136—207

 

Publikacja na stronie wydawcy:

https://wydawnictwo.umk.pl/pl/products/5882/zywe-dziedzictwo-kopernikanskie-wspolczesne-inspiracje-artystyczne-i-naukowe

 

Wydawca: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika

Redakcja: Małgorzata Geron, Justyna Olszewska-Świetlik, Nikodem Pręgowski

ISBN: 978-83-231-4946-0

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 212

 

„Lwów – legenda zawsze wierna”

 

Ryszard Jan Czarnowski „Lwów – legenda zawsze wierna”

Wydanie 2 zaktualizowane i rozszerzone

 

Lwów – miasto legenda, położone na siedmiu wzgórzach jak wieczne miasto Rzym. Jedna z czterech stolic kulturalno-politycznych Rzeczypospolitej, obok Warszawy, Krakowa i Wilna. Brama Polski na Wschód. Była to nieformalna stolica kulturowa Polski XIX i XX wieku. Utrata tego miasta to tak, jakby stracić połowę serca narodu. Symbolem wielkości i polskości tego grodu jest ginący Cmentarz Łyczakowski. Każdy kamień świadczy o polskiej tradycji i kulturze Lwowa. Szczerze polecam tę książkę. Drugie wydanie poszerza naszą wiedzę, jak i zrozumienie istoty Kresów Południowo-Wschodnich Polski. To dzieło napisane z sercem dla duszy wszystkich Polaków, nie tylko ekspatriantów ze Lwowa czy Kresów Wschodnich. Prof. dr hab. Czesław Partacz

Ta książka przede wszystkim uderza językiem. Przystępnym, ciekawym – to wiadomo. Ale co, zwłaszcza ostatnio, szczególnie ważne – autor udowadnia, że można pisać o mieście kluczowym dla krajowej historii bez rozgoryczenia, za to z sentymentem i szacunkiem, również dla jego najnowszych dziejów. Nie znajdziemy tu rozdrapywania ran w pogoni za tanią sensacją. Zamiast tego lepiej zrozumiemy wielką politykę (choćby skąd ten sentyment do austriackiej administracji) oraz poczujemy się jak zwykli mieszkańcy Lwowa dzięki opisom tego, czym faktycznie żyła ulica. Autor nie idzie na łatwiznę i nie zarzuca nas stertą wypisów z kronik. Tu nie ma zbędnych zapchajdziur, jest to, co ciekawe i ważne. Książka jest obszerna, ale dzięki gawędziarskiej narracji łatwo się ją czyta. Ilość zgromadzonych materiałów świadczy, jak ciągle ważny jest Lwów. Wojtek Drewniak – Historia bez cenzury

Wydanie 2 zostało zaktualizowane i uzupełnione o dodatkowe treści oraz fotografie i ilustracje.

Publikacja na stronie wydawcy:

https://www.galaktyka.com.pl/inne/lwow-%E2%80%93-legenda-zawsze-wierna-wydanie-2-zaktualizowane-i-rozszerzone

 

Wydawca: Wydawnictwo Galaktyka

ISBN: 978-83-7579-899-9

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 478

Świętokrzyskie regionalia (cz. 160)

 

„Funkcjonariusze Policji Państwowej w II Rzeczypospolitej, podczas okupacji i w okresie międzywojennym”

w świetle źródeł archiwalnych i wspomnień

 

Red. naukowa: Edyta Majcher-Ociesa, Wiesława Rutkowska

 

Losy policjantów w okresie niepodległej II Rzeczypospolitej, podczas II wojny światowej i w okresie powojennym skupiają na sobie znaczne zainteresowanie historyków. Przeważnie ten okres, niezbyt długi, dzielony jest na trzy oddzielne części, związane z różną sytuacją polityczną ziem polskich. Zabieg ten z punktu widzenia metodologicznego jest zasadny, natomiast traci się perspektywę uwzględniającą ważny aspekt tematu, mianowicie to, że w tych trzech różnych okresach żyli i pracowali ci sami ludzie, ci sami policjanci. (…) dr hab. Edyta Majcher-Ociesa, dr Wiesława Rutkowska

 

SPIS TREŚCI:

Wstęp – Edyta Majcher-Ociesa, Wiesława Rutkowska

ARTYKUŁY

Jarosław Olbrychowski – Obywatelskie służby porządkowe w Łodzi, jedne z pierwszych w Polsce

Piotr Pawłowski – Działalność organów bezpieczeństwa i porządku publicznego od momentu odzyskania niepodległości do chwili powołania Policji Państwowej na przykładzie miasta Sandomierza

Dariusz Buras – W służbie i poza służbą. Postawy etyczne policjantów w II Rzeczypospolitej na przykładzie województwa kieleckiego

Tadeusz Banaszek – Zadania Policji Państwowej województwa kieleckiego na wypadek wojny w świetle dokumentów Wydziału Wojskowego Urzędu Wojewódzkiego w Kielcach w okresie międzywojennym

Grażyna Szkonter – Starszy posterunkowy Piotr Książek – policjant z Gór Świętokrzyskich

Michał Chlipała – Policjanci zamordowani na terenie KL Plaszow w źródłach archiwalnych

Piotr Rogowski, Ewa Wójcicka – Szkoła policyjna dla Polnische Polizei w Nowym Sączu w latach 1941-1944

Anna Sikora, Edyta Majcher-Ociesa – O pomniku Policjantów II Rzeczypospolitej – Żołnierzy Związku Walki Zbrojnej/Armii Krajowej w Krakowie (2006-2012). Dlaczego powstał na terenie byłego Obozu KL Plaszow?

RELACJE

Tadeusz Mielczarek – Moja historia

Zbigniew Krasnodębski, Wiesława August – Losy policyjne Tadeusza Krasnodębskiego oczami najbliższych

Anna Sikora – Losy rodziny Franciszka Banasia, policjanta II Rzeczypospolitej (1923-1945) i żołnierza Związku Walki Zbrojnej/Armii Krajowej

Teresa Rudzka-Bednawska – Początek okupacji – Marymont i Szydłowiec

Aleksander Szumański – Moje lwowskie utracone dziedzictwo

O autorach i redaktorach

Indeks geograficzny

Indeks osobowy

Aneks fotograficzny

 

Publikacja na stronie wydawcy:

https://kieleckietowarzystwonaukowe.pl/sklep/funkcjonariusze-policji-panstwowej-w-ii-rzeczypospolitej-podczas-okupacji-i-w-okresie-miedzywojennym

 

Wydawca: Archiwum Państwowe w Kielcach, Kieleckie Towarzystwo Naukowe

ISBN: 978-83-961280-4-1, 978-83-60777-99-2

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 263 strony, papier kreda uszlachetniony + wkładka 23 strony z 46 fotografiami

---

Publikacje Kieleckiego Towarzystwa Naukowego

można nabyć w biurze Towarzystwa lub zamawiać:

listownie: Kieleckie Towarzystwo Naukowe, ul. Rynek 3, 25 – 303 Kielce

telefonicznie: tel. (41) 344 54 53 lub 798 120 328

e-mail: ktn@kieleckietowarzystwonaukowe.pl

e-mail: kie.tow.nau@gmail.com

„STAR. Kolebka polskiej motoryzacji”

 

Robert Przybylski  „STAR. Kolebka polskiej motoryzacji” 

 

Kto i gdzie zaprojektował Stary? Kto był stylistą kabin starachowickich ciężarówek? Dlaczego nie powstał Star z niezależnym zawieszeniem i silnikiem V8 oraz dlaczego spalił na panewce pomysł współpracy Stara z IFĄ? Jaki był najmocniejszy silnik montowany w Starze i w jakim celu powstał półgąsienicowy Star?

Na te i inne pytania odpowie najnowsza książka Roberta Przybylskiego „Star. Kolebka polskiej motoryzacji”.

To pierwsza książka mówiąca nie tylko o modelach produkowanych w starachowickiej fabryce, ale opisująca dzieje samego zakładu oraz wyjaśniająca jak i dlaczego znalazły się w produkcji kolejne generacje samochodów.

Książka ma 160 zdjęć, z których wiele publikowanych jest po raz pierwszy, 30 tabel z danymi ekonomicznymi i technicznymi.

 

Dlaczego nazwałem Starachowice kolebką polskiej motoryzacji? Do takiego stwierdzenia upoważnia mnie nie tylko uruchomienie w tym mieście produkcji pierwszego w Polsce powojennego samochodu, ale i promieniowanie kadr tej fabryki na cały przemysł samochodowy PRL. To właśnie starachowicki personel pomagał tworzyć i rozwijać inne fabryki: FSO, dokąd służbowo trafił Emilian Matyka, Jelczańskie Zakłady Samochodowe, gdzie pierwszym głównym konstruktorem został Adam Trzciński, FSM, w której dyrektorem technicznym został Ryszard Kłapkowski. Dyrektorem technicznym Sanoka był Henryk Sikorski, a następnie Lucjan Saramak, obaj wcześniej pracujący w FSC. Specjaliści ze Starachowic (np. Henryk Porejko) trafili również do przemysłu narzędziowego. Pracownicy starachowickiej FSC zasilali kadry instytucji centralnych: dyrektorem technicznym BKPMot został Kazimierz Loesch, który taką samą funkcję sprawował w FSC. Dyrektorem Zjednoczenia Przemysłu Motoryzacyjnego władze mianowały byłego dyrektora naczelnego FSC Ignacego Maciejewskiego. Nie wspominam o licznych pracownikach niższych szczebli, którzy pomagali uruchomić produkcję m.in. kombajnów w Płocku, skrzyń biegów w Tczewie, odlewów w Końskich, hamulców we Wrocławiu. Wreszcie Starachowice jako jedyna polska fabryka opracowały i wdrożyły do produkcji dwie generacje samochodów rodzimej konstrukcji: od silnika i podwozia po kabinę. Zakład opanował cały zakres technologii i stworzył własny wydział produkcji specjalistycznych obrabiarek. Starachowicki zakład miał spory potencjał, w połowie lat 70. rozpościerał się na powierzchni 160 ha, podczas gdy IFA, jego największy konkurent w RWPG, dysponował terenem o powierzchni 170 ha.

 

Starachowicka fabryka zbudowana została dla potrzeb „obronności i gospodarki narodowej", jak w PRL nazywano kompleks militarny. Dokąd radzieccy marszałkowie potrzebowali tysięcy ciężarówek, były pieniądze na rozwój fabryki. Gdy upadło sowieckie imperium, nadeszli całkiem inni marszałkowie, którzy mieli samochody z innych fabryk i FSC straciła na znaczeniu. Nie chcieli jej także klienci cywilni, zrażeni marną jakością Starów i masowo sprowadzający używane ciężarówki z Europy Zachodniej. Lata 90. były niesprzyjającym okresem dla rodzimego przemysłu, niezdolnego do stawienia czoła europejskiej konkurencji, która już od końca lat 60. walczyła o panowanie na otwartym rynku, gdzie bariery administracyjne zostały zastąpione przez jakościowe. Zakłady Starachowickie nie były przygotowane do działania w takich warunkach i — jak przyznał jeden z architektów potęgi zakładu Antoni Chmielnicki — nie było w tej sytuacji wielkich szans na uratowanie fabryki. Zaprzepaszczenie dorobku starachowickiej fabryki to wymierna strata dla całego państwa. Polscy przewoźnicy, choć opanowali zo proc. przewozów samochodowych w Unii Europejskiej, korzystają wyłącznie z importowanych ciężarówek. To ewenement, bo własne marki mają Włosi, Holendrzy, Niemcy, Francuzi i Szwedzi. W rezultacie braku własnego producenta, firmy transportowe wydają na import taboru 15 mld zł rocznie. Polska wypadła z obiegu gospodarczego, pozostając jedynie konsumentem zagranicznych dóbr. Stary znikają z dróg. Samar podlicza, że w połowie 2023 roku zarejestrowanych było ponad 17,8 tys. aut tej marki, czyli 2,8 proc. wyprodukowanych. Mam nadzieję, że ta książka pomoże zachować pamięć o tych samochodach i ludziach, którzy je tworzyli. (Wstęp)

 

Źródło:

https://sklep.ekomuzeum.pl/?144,-star-kolebka-polskiej-motoryzacji

https://sklep.polskitraker.pl/p/robert-przybylski-star-kolebka-polskiej-motoryzacji

 

Recenzje książki:

https://e-truckbus.pl/2023/08/05/star-2

https://fleetlog.pl/aktualnosci/ksiazka-o-starze-autorstwa-roberta-przybylskiego

 

ISBN: 978-83-932007-8-9

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 231

„O niezwykłym astronomie”

 

Edward Szymański, Stanisław Szostakowski „O niezwykłym astronomie”

About an extraordinary astronomer

 

Działo się to przeszło czterysta lat temu. We Fromborku nad szumiącym w dzień i noc Zalewem Wiślanym stała rybacka chata. Był to jeden z niewielu domów małego miasteczka, leżącego nad szeroko rozlanymi wodami Zalewu, pomiędzy maleńką Narusą a wartko płynącą Baudą. W przycupniętej do ziemi chacie działy się tego dnia rzeczy niezwykłe.

It happened over four hundred years ago. In Frombork, by the constantly swooshing Vistula Lagoon, stood a fisherman’s hut. It was just one of a few buildings in this small town situated on the widely flooding waters of the Lagoon, between the tiny Narusa and the fast-flowing Bauda River. On that day, unusual things were happening in this perched on the ground hut.

 

Publikacja na stronie wydawcy:

https://wydawnictwo.umk.pl/pl/products/6000/o-niezwyklym-astronomie-about-an-extraordinary-astronomer

 

Wydawca: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika

Seria: Seria Literacka POZA. Dzieci

Redakcja: Marcin Lutomierski

Tłumaczenie: Dominik Liszkowski, Anna Mądry

Ilustracje: Filip Pręgowski

ISBN: 978-83-231-5180-7

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 44

 

„Ziemianki”

 

Marta Strzelecka „Ziemianki”

Co panie z dworów łączyło z chłopkami

 

Postępowe dobrodziejki czy strażniczki patriarchatu?

Szkoła w Nałęczowie, działająca w pierwszej połowie XX wieku, wpisuje się w ostatni rozdział historii polskiego ziemiaństwa. W prowadzonej przez ziemianki placówce nauczano kobiety z różnych klas – choć w założeniu przede wszystkim chłopki – fachowego prowadzenia gospodarstwa.

Marta Strzelecka rozmawia z rodzinami nauczycielek pracujących niegdyś w nałęczowskiej szkole oraz z dziećmi i krewnymi absolwentek, zgłębia archiwa, międzywojenną prasę, prace naukowe i zastanawia się, jak układały się relacje między ziemiankami i chłopkami i jakie znaczenie miały starania pań z dworów, by zbliżyć do siebie włościanki.

 

Ziemianki opisują, jak rozwijał się system edukacji kobiet w Polsce, jak zmieniało się postrzeganie roli pani domu, osoby wolnej i samodzielnej, oraz jak w ówczesnej rzeczywistości kobiety wspierały się wzajemnie. I jak dużo my, w kolejnych pokoleniach, możemy mieć wspólnego z tamtymi córkami, żonami, partnerkami czy kobietami wybierającymi życie bez mężczyzn.

Opowieść o dawnych podziałach klasowych i wyboistej drodze do emancypacji.

 Książka Marty Strzeleckiej skupia uwagę na ziemiankach. Poznajemy ich świat i rolę, jaką odgrywały w życiu chłopek, jak radziły sobie z zadaniami płynącymi z obowiązków, które sobie wyznaczyły i które wymuszał na nich patriarchat: edukatorek, społecznic, przewodniczek ludu, żon wspierających mężów, kobiet prowadzących domy. Autorka pokazuje, że kobiety próbowały łączyć niemożliwe do połączenia, i zwykle robiły to swoim kosztem. To kolejna niezwykle ważna i ciekawa pozycja ukazująca ogromną siłę kobiet, ich solidarność i wpływ na kształtowanie się społecznego i domowego życia. Sylwia Chwedorczuk, autorka książki „Kowalska. Ta od Dąbrowskiej”.

 

Postępowe dobrodziejki czy strażniczki patriarchatu? Autorka pokazuje wielowymiarowy portret ziemianek, które zakładają szkoły i organizują kursy dla kobiet, ale mają do emancypacji „podejście pełne kompromisów”. Same uwikłane w sieć społecznych oczekiwań, kaganek oświaty traktują często jak narzędzie do utrwalania panujących norm. Wydaje się, że wiele bohaterek tej książki chciałoby powtórzyć słowa powieści Giuseppego Tomasiego di Lampedusy: „Jeśli chcemy, by wszystko pozostało tak, jak jest, wszystko się musi zmienić”. Karolina Dzimira-Zarzycka, autorka książki „Samotnica. Dwa życia Marii Dulębianki”

Strzelecka pokazuje ważny moment w historii polski z perspektywy kobiet. Tego dzieci powinny się uczyć w szkołach. Bohaterki Ziemianek były aktywne i działały społecznie, a walcząc o swoje prawa, potrafiły się zjednoczyć ponad podziałami politycznymi. Szkoła w Nałęczowie jest tego świetnym przykładem: kolektywny wysiłek przedwojennych kobiet zaowocował stworzeniem miejsca, którego idea wyprzedzała swoje czasy. Anna Jadowska, reżyserka i scenarzystka.

 

Książka na stronie wydawcy:

https://marginesy.com.pl/sklep/produkt/133801/ziemianki

Recenzje książki:

https://lubimyczytac.pl/ksiazka/5085655/ziemianki-co-panie-z-dworow-laczylo-z-chlopkami

 

Wydawnictwo: Marginesy

ISBN: 978-83-67790-91-8

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 261

„Szachy pana Marszałka”

 

Tadeusz Dołęga-Mostowicz „Szachy pana Marszałka”

 

Kilka miesięcy temu miłośnicy twórczości Tadeusza Dołęgi-Mostowicza mogli zapoznać się z niepublikowanymi wcześniej tekstami autobiograficznymi i biograficznymi związanymi z tym niezwykle popularnym przed wybuchem II wojny światowej autorem[1]. Koniec 2023 roku zaowocował jeszcze jedną publikacją, w której zamieszczono nieznane teksty Dołęgi-Mostowicza. Tym razem są to głównie materiały, które wyszły spod pióra autora „Kariery Nikodema Dyzmy” po przeprowadzonym przez Józefa Piłsudskiego zamachu majowym.

Najwięcej tekstów publicystycznych Dołęgi-Mostowicza pochodzi z okresu jego pracy w redakcji dziennika Rzeczpospolita”. We wstępie do publikacji Leszek Kamiński trafnie zauważa, że „nie należy w tych tekstach szukać głębszych analiz politycznych, bo nie taki był ich cel. Stanowią one interesujący dokument życia politycznego, ciekawe źródło pokazujące dynamikę ówczesnych sporów i starć publicystycznych”.

W ostatnich latach dzięki staraniom Wydawnictwa Akademickiego Dialog czytelnicy mogli zapoznać się z wieloma tekstami dziennikarskimi Tadeusza Dołęgi-Mostowicza. Zostały wydane one w następujących tomach: „Zły system”, „Niewiasty, bądźcie ostrożne!”, „Panika na Kapitolu”, „Abstynenci z premedytacją”, „Dwór Polski. Kresy i polityka wewnętrzna”, „Dziwna kamienica”, „Lawina komunikatów” oraz „Tadeusz Dołęga-Mostowicz i inni”[2]. Miejmy nadzieję, że to nie koniec odkryć i w kolejnych latach również inne materiały dziennikarskie tego twórcy zostaną wydane w tej znakomitej serii. Polecam.

 

Tadeusz Dołęga-Mostowicz (1898–1939) – najpoczytniejszy polski autor w XX-leciu międzywojennym. Twórca takich nieprzemijających przebojów czytelniczych, jak „Kariera Nikodema Dyzmy” czy „Znachor”. Wbrew powszechnemu mniemaniu wydana w 1932 roku powieść „Kariera Nikodema Dyzmy” nie była jego debiutem jako człowieka pióra. Na przełomie lat 1924/1925 Dołęga-Mostowicz został felietonistą dziennika „Rzeczpospolita”. We wrześniu 1927 roku za swoje cięte i bezkompromisowe publikacje zapłacił ciężkim pobiciem przez „nieznanych sprawców”.

 

Książka na stronie wydawcy:

https://wydawnictwodialog.pl/szachy-pana-marszalka,133,2978.html

 

Wydawca: Wydawnictwo Akademickie Dialog

ISBN: 978-83-8238-115-3

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 198

---

[1] http://www.zapomnianabiblioteka.pl/2023/04/tadeusz-doega-mostowicz-i-inni.html

[2] https://wydawnictwodialog.pl/dolega-mostowicz-tadeusz,0,0,593.html

„Non omnis moriamur”

 

Anna Pobóg-Lenartowicz „Non omnis moriamur”

 

Dominikanie śląscy w źródłach memoratywnych z XVIII i XIX wieku przechowywanych w archiwach czeskich i morawskich (Studia i Monografie nr 624).

Publikacja na stronie wydawcy:

https://wydawnictwo.uni.opole.pl/non-omnis-moriamur-dominikanie-slascy-w--sm-624

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego

ISBN: 978-83-7395-994-1

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 232