„Ziemianki”

 

Marta Strzelecka „Ziemianki”

Co panie z dworów łączyło z chłopkami

 

Postępowe dobrodziejki czy strażniczki patriarchatu?

Szkoła w Nałęczowie, działająca w pierwszej połowie XX wieku, wpisuje się w ostatni rozdział historii polskiego ziemiaństwa. W prowadzonej przez ziemianki placówce nauczano kobiety z różnych klas – choć w założeniu przede wszystkim chłopki – fachowego prowadzenia gospodarstwa.

Marta Strzelecka rozmawia z rodzinami nauczycielek pracujących niegdyś w nałęczowskiej szkole oraz z dziećmi i krewnymi absolwentek, zgłębia archiwa, międzywojenną prasę, prace naukowe i zastanawia się, jak układały się relacje między ziemiankami i chłopkami i jakie znaczenie miały starania pań z dworów, by zbliżyć do siebie włościanki.

 

Ziemianki opisują, jak rozwijał się system edukacji kobiet w Polsce, jak zmieniało się postrzeganie roli pani domu, osoby wolnej i samodzielnej, oraz jak w ówczesnej rzeczywistości kobiety wspierały się wzajemnie. I jak dużo my, w kolejnych pokoleniach, możemy mieć wspólnego z tamtymi córkami, żonami, partnerkami czy kobietami wybierającymi życie bez mężczyzn.

Opowieść o dawnych podziałach klasowych i wyboistej drodze do emancypacji.

 Książka Marty Strzeleckiej skupia uwagę na ziemiankach. Poznajemy ich świat i rolę, jaką odgrywały w życiu chłopek, jak radziły sobie z zadaniami płynącymi z obowiązków, które sobie wyznaczyły i które wymuszał na nich patriarchat: edukatorek, społecznic, przewodniczek ludu, żon wspierających mężów, kobiet prowadzących domy. Autorka pokazuje, że kobiety próbowały łączyć niemożliwe do połączenia, i zwykle robiły to swoim kosztem. To kolejna niezwykle ważna i ciekawa pozycja ukazująca ogromną siłę kobiet, ich solidarność i wpływ na kształtowanie się społecznego i domowego życia. Sylwia Chwedorczuk, autorka książki „Kowalska. Ta od Dąbrowskiej”.

 

Postępowe dobrodziejki czy strażniczki patriarchatu? Autorka pokazuje wielowymiarowy portret ziemianek, które zakładają szkoły i organizują kursy dla kobiet, ale mają do emancypacji „podejście pełne kompromisów”. Same uwikłane w sieć społecznych oczekiwań, kaganek oświaty traktują często jak narzędzie do utrwalania panujących norm. Wydaje się, że wiele bohaterek tej książki chciałoby powtórzyć słowa powieści Giuseppego Tomasiego di Lampedusy: „Jeśli chcemy, by wszystko pozostało tak, jak jest, wszystko się musi zmienić”. Karolina Dzimira-Zarzycka, autorka książki „Samotnica. Dwa życia Marii Dulębianki”

Strzelecka pokazuje ważny moment w historii polski z perspektywy kobiet. Tego dzieci powinny się uczyć w szkołach. Bohaterki Ziemianek były aktywne i działały społecznie, a walcząc o swoje prawa, potrafiły się zjednoczyć ponad podziałami politycznymi. Szkoła w Nałęczowie jest tego świetnym przykładem: kolektywny wysiłek przedwojennych kobiet zaowocował stworzeniem miejsca, którego idea wyprzedzała swoje czasy. Anna Jadowska, reżyserka i scenarzystka.

 

Książka na stronie wydawcy:

https://marginesy.com.pl/sklep/produkt/133801/ziemianki

Recenzje książki:

https://lubimyczytac.pl/ksiazka/5085655/ziemianki-co-panie-z-dworow-laczylo-z-chlopkami

 

Wydawnictwo: Marginesy

ISBN: 978-83-67790-91-8

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 261

„Opowiadania filmowe”

 

Jarosław Iwaszkiewicz „Opowiadania filmowe”

 

Żaden z polskich pisarzy nie doczekał się tylu ekranizacji swojej prozy co Jarosław Iwaszkiewicz. Pierwsza adaptacja filmowa jednego z jego opowiadań powstała już pod koniec lat 40. ubiegłego wieku, później jego twórczość wzięło na warsztat wielu wybitnych polskich filmowców, między innymi Andrzej Wajda, Jerzy Kawalerowicz czy Andrzej Domalik. Plastyczna narracja, zręczne dialogi, pogłębione portrety psychologiczne postaci i zmysłowość świata przedstawionego sprawiają, że opowiadania Iwaszkiewicza fascynują kolejne pokolenia filmowców.

W tomie znalazły się najsłynniejsze sfilmowane opowiadania Iwaszkiewicza: Panny z Wilka, Brzezina, Matka Joanna od Aniołów, Zygfryd, Stracona noc, Tatarak, Kochankowie z Marony, należące dziś do kanonu polskiej literatury XX wieku.

 

Wydanie wstępem opatrzył Janusz Majewski, reżyser ekranizacji Stracona noc.

Źródło:

https://marginesy.com.pl/sklep/produkt/133813/opowiadania-filmowe?idcat=0

 

Wydawca: Wydawnictwo Marginesy

ISBN: 978-83-67262-89-7

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 496

„Cudzoziemka”

 

Maria Kuncewiczowa „Cudzoziemka”

 

Unikalny w polskiej literaturze portret psychologiczny nieszczęśliwej kobiety. Sześćdziesięcioletnia Róża Żabczyńska jako młoda osoba straciła wszystko, co było dla niej ważne – miłość, ojczyznę, karierę muzyczną. Wszędzie czuła się obca. Poczucie zawodu i niespełnienia sprawiło, że przez całe życie pielęgnowała w sobie nienawiść i krzywdziła nawet najbliższych.

Maria Kuncewiczowa kreśli poruszający portret kobiety dążącej do nieosiągalnego, która musi znaleźć sposób na pogodzenie się ze światem. Cudzoziemka została przetłumaczona na szesnaście języków i zdobyła uznanie krytyków w kraju i za granicą. Opublikowana po raz pierwszy w 1936 roku, do dziś pozostaje aktualna.

 

„Mówili o niej: histeryczka, egoistka, niedojrzała. Róża Żabczyńska faktycznie nie jest miła – ale może ma prawo? Czy jako żonie i matce nie wolno jej tęsknić za osobistym spełnieniem? Pragnąć być kimś innym i odczuwać więcej? I czy to, że nie potrafi pokochać córki poczętej w wyniku gwałtu małżeńskiego, naprawdę robi z niej potwora? Cudzoziemka zasługuje na nowe odczytanie w duchu dzisiejszej świadomości feministycznej”. Małgorzata I. Niemczyńska

Powieść na stronie wydawcy:

https://marginesy.com.pl/sklep/produkt/133764/cudzoziemka

 

Wydawca: Marginesy

ISBN:  978-83-67790-44-4

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 304

„Chłopki. Opowieść o naszych babkach”

 

Joanna Kuciel-Frydryszak „Chłopki. Opowieść o naszych babkach”

 

Autorka „Służących do wszystkiego” wraca do tematu wiejskich kobiet, ale tym razem to opowieść zza drugiej strony drzwi chłopskiej chałupy. Podczas, gdy Maryśki i Kaśki wyruszają do miast, by usługiwać w pańskich domach, na wsiach zostają ich siostry i matki: harujące od świtu do nocy gospodynie, folwarczne wyrobnice, mamki, dziewki pracujące w bogatszych gospodarstwach. Marzące o własnym łóżku, butach, szkole i o zostaniu panią. Modlące się o posag, byle „nie wyjść za dziada” i nie zostać wydane za morgi. Dzielące na czworo zapałki, by wyżywić rodzinę. Często analfabetki, bo „babom szkoły nie potrzeba”. Nasze babki i prababki.

 

Joanna Kuciel-Frydryszak daje wiejskim kobietom głos, by opowiedziały o swoim życiu: codziennym znoju, lękach i marzeniach. Ta mocna, głęboko dotykająca lektura pokazuje siłę kobiet, ich bezgraniczne oddanie rodzinie, ale też pragnienie zmiany i nierówną walkę o siebie w patriarchalnym społeczeństwie.

Joanna Kuciel-Frydryszak mówi prawdę. Opisuje historię wsi biedą i głodem naszych babek i rozrywa nam serca. Wstrząsająca historia polskich kobiet. Moja babka była jedną z nich. Izabela Kuna.

Ta książka powinna być lekturą obowiązkową. Nie zrozumie nikt współczesnej Polski, społecznych napięć i historii własnej rodziny bez zrozumienia tego, co Joanna Kuciel-Frydryszak opisała w Chłopkach. Tej mieszaniny krzywdy od kołyski i heroizmu aż po grób. Wstrząsający obraz nieludzkiej męki codziennego życia, poniewierki, biedy, upokorzenia naszych babek i prababek. Na zegarze historii to przecież było wczoraj, dlatego siedzi w nas tyle demonów i buntu… Joanna Kos-Krauze.

 

Osoby, których życie stanowiło tło dla historii powszechnie uważanych za istotniejsze, wreszcie stają na pierwszym planie. Wspaniała i poruszająca książka. Kacper Pobłocki, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, autor książki "Chamstwo".

 

Książka na stronie wydawcy:

https://marginesy.com.pl/sklep/produkt/133787/chlopki-opowiesc-o-naszych-babkach?idcat=0

Recenzje książki:

https://lubimyczytac.pl/ksiazka/5066278/chlopki-opowiesc-o-naszych-babkach

 

Wydawnictwo: Marginesy

ISBN: 978-83-67859-13-4

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 496

„Roślinna kuchnia kresowa”

 

Paweł Ochman „Roślinna kuchnia kresowa”

 

Kulinarna podróż po dawnych Kresach Wschodnich. Czym są wołyńskie kichyłki, poleska kulaga, litewskie mandryki czy gródeckie cebulniki? Co kryje się pod takimi nazwami jak towkanica, włodzimierskie fajercarze, lwowskie bałabuchy czy kryżawki? Czym wyróżnia się wileński żydowski cymes?

Razem z Pawłem Ochmanem, autorem bloga Weganon, wybierzcie się w kulinarną podróż na Kresy Wschodnie okresu dwudziestolecia międzywojennego i poznajcie roślinne wersje potraw tygla narodowościowego II Rzeczypospolitej. Dowiedzcie się, jakie potrawy podawano na stołach w mieszczańskich kamienicach i wiejskich zagrodach na co dzień i od święta, które warzywo królowało w ówczesnych kuchniach – a które dziś odeszło w zapomnienie – oraz jak wykorzystywano dzikie owoce i zioła. Przygotujcie poleski barszcz mleczny i chłodziec z jagód, różaną zupę wileńską i żmudzki krupnik z bobem. Świąteczny stół zastawcie jarmużem z kasztanami, wileńskim kisielem żurawinowym i owsianym lub drożdżowym piernikiem lwowskim. Ziemniaki przeróbcie na kluski słuckie, buczackie zapiecki, kutyki i pyszki oraz słodkie zaleszczyckie kartoflanki z rodzynkami. Odkryjcie dawne smaki i ocalcie od zapomnienia dziedzictwo kulinarne byłych mieszkanek i mieszkańców Lwowa, Sambora, Wilna, Gródka Jagiellońskiego, Grodna, Tarnopola, Buczacza, Brześcia oraz innych dużych i małych ojczyzn!

 

Roślinna kuchnia kresowa to kolejna wyjątkowa i pięknie wydana książka Pawła Ochmana. Tym razem autor zaprasza do odkrywania smaków przedwojennych Kresów Wschodnich – obszaru przenikania się wielu narodów, kultur… i kuchni. Zawarte w publikacji receptury na potrawy, niejednokrotnie o nietuzinkowych nazwach (np. kulaga, towkanica, pyszki), pozwalają czytelnikowi zapoznać się z bogactwem i różnorodnością kresowych specjałów; dowiedzieć się, jakie dania królowały na stołach wiejskich i mieszczańskich, jakich używano ziół i przypraw. Jestem przekonana, że książka znajdzie rzesze odbiorców zainteresowanych i zafascynowanych dziedzictwem kulinarnym. prof. Dorota Świtała-Trybek, Uniwersytet Opolski

 

W niezwykłą podróż kulinarną, tym razem na dawne Kresy Wschodnie, zabiera czytelników Paweł Ochman. Z wielką estymą ukazuje w swojej książce bardzo oryginalne i zapomniane kresowe potrawy. Na nowo wydobył ze starych zeszytów kulinarnych przepisy, które przywieźli ze sobą przesiedleńcy. Na szczególną uwagę zasługują przepiękne zdjęcia wykonane przez autora. Współcześnie kuchnia kresowa przeżywa swoisty renesans na kulinarnej mapie Polski, a dla wielu osób jest sentymentalnym powrotem do lat dzieciństwa i smaków zapamiętanych z przeszłości. dr Dominik Orłowski, Polska Izba Produktu Regionalnego i Lokalnego

 

W moich oczach Paweł Ochman to niekwestionowany znawca polskiej kuchni. O jej roślinnych tradycjach opowiada z pasją. Roślinna kuchnia kresowa to zbiór prostych regionalnych przepisów, między innymi na zupę migdałową, fasolę po żmudzku (o mamo!), kluski, babki… ale nie tylko. Paweł okrasił je informacjami z lokalnej historii i wspomnieniami rodzinnymi. Dzięki temu powstało świadectwo pamięci o smakach, ludziach oraz nieprzemijającej miłości do jedzenia. Alicja Rokicka, autorka bloga Wegan Nerd

Książka na stronie wydawcy:

https://marginesy.com.pl/sklep/produkt/133711/roslinna-kuchnia-kresowa

 

Wydawca: Marginesy

ISBN:  978-83-67674-24-9

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 272

„Ha-Ga. Obrazki z życia”

 

Agata Napiórska „Ha-Ga. Obrazki z życia”

Pod pseudonimem Ha-Ga kryje się Anna Gosławska-Lipińska, wieloletnia rysowniczka satyryczna „Szpilek”. Żadna inna artystka nie miała tak długiego i regularnego cyklu w żadnym czasopiśmie. Przez czterdzieści lat co tydzień w „Szpilkach” pojawiały się rysunki charakterystycznych ludzików z wyłupiastymi oczami. W podpisie zazwyczaj podsłuchana rozmowa lub satyra na aktualną sytuację obyczajową czy towarzyską. Choć Ha-Ga tworzyła w latach 50. i 60. XX wieku, jej dowcipy są ponadczasowe, zachwycają aktualnością. Miała świetne ucho, potrafiła wyłuskać błyskotliwe zdania podczas spotkań w kawiarniach, na ulicy, w sklepie czy na plaży. Ilustrowała także książki dla dzieci – m.in. Tuwima i Brzechwy – i przez wiele lat współpracowała ze „Świerszczykiem”.

 

Dlaczego nie weszła do kanonu Polskiej Szkoły Ilustracji? Co sprawiło, że jej kariera nagle się urwała? W biografii tej wybitnej artystki Agata Napiórska przypomina przedwojenne czasy, kiedy Ha-Ga przesiadywała przy stoliku Gombrowicza i przyjaźniła się z Tuwimem, pisze o szczycie jej popularności w latach 50. i schyłku kariery w latach 70., o przyjaźniach i miłościach, o życiu w cieniu męża, sławnego grafika Eryka Lipińskiego. Z książki wyłania się również intymny obraz relacji rysowniczki z jej córką, Zuzanną Lipińską.

 

Agata Napiórska, urodzona w Grudziądzu w 1983 roku, dziennikarka i tłumaczka, autorka książek Szczęśliwe przypadki Józefa Wilkonia (Marginesy 2018), Ha-Ga. Obrazki z życia (Marginesy, 2023) i dwóch tomów Jak oni pracują. Na co dzień redaktorka naczelna i wydawczyni magazynu „Zwykłe Życie”. Mieszka w Warszawie.

 

Książka na stronie wydawcy:

https://marginesy.com.pl/sklep/produkt/133685/ha-ga-obrazki-z-zycia

Prace Ha-Gi zobaczycie na stronie:

http://www.ha-ga.com/?fbclid=IwAR2Phj1_6gHeRqFOthbQL_NWX1fLAtz7rHKL8Xhjo9RbDu4cCdQMqo6MB28

Recenzje książki:

https://lubimyczytac.pl/ksiazka/5055181/ha-ga-obrazki-z-zycia

 

Wydawca: Marginesy

ISBN: 978-83-67510-54-7

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 336

„Czerwone tarcze”

 

Jarosław Iwaszkiewicz „Czerwone tarcze”

 

Ponadczasowa opowieść o odrodzeniu Królestwa Polskiego. XII wiek. Czas krucjat, pańszczyzny i bratobójczych walk. Książę Henryk Sandomierski, syn Bolesława Krzywoustego, wyrusza w niebezpieczną podróż przez Europę. Zostawia za sobą rozbitą na dzielnice Polskę targaną konfliktami między pomniejszymi i chorobliwie ambitnymi władcami. Odwiedza przepełnione cichym dostojeństwem klasztory i tętniące życiem zamki. Trafia do Rzymu, do Palermo, a stamtąd do Ziemi Świętej, gdzie wraz templariuszami walczy ramię w ramię z Saracenami. Przez lata towarzyszy mu wizja korony i tego, co symbolizuje – Polski zjednoczonej, silnej, rządzonej żelazną, ale sprawiedliwą ręką jednego władcy.

Kiedy książę wraca do Sandomierza, ma już plan działania i mimo trudności stara się wcielać go w życie. Czy posiada jednak wystarczającą charyzmę? Czy ten nasz polski Hamlet, melancholik i marzyciel potrafi zdobyć się na okrucieństwo i bezwzględność? Na akty barbarzyństwa? Ile zdoła poświęcić ze swojego idealizmu, żeby scentralizować władzę?

 

Iwaszkiewicz pisał Czerwone tarcze jako remedium na beznadzieję sytuacji politycznej panującej w Europie w latach trzydziestych XX w., przygnębiony obowiązkami dyplomatycznymi na placówce w Kopenhadze.

 

Źródło:

https://marginesy.com.pl/sklep/produkt/133416/czerwone-tarcze?idcat=0 

Recenzje powieści:

https://lubimyczytac.pl/ksiazka/4978131/czerwone-tarcze

 

Wydawca: Wydawnictwo Marginesy

ISBN: 978-83-66863-18-7

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 424