W najnowszym numerze czasopisma "Spotkania z
Zabytkami":
W artykułach otwierających numer
nasi autorzy poruszają takie tematy, jak: historia pozyskania do polskich
zbiorów popiersia Niobe ukazana na tle dziejów kolekcji Radziwiłłów z
Nieborowa, obraz ołtarzowy z kościoła w Rykach namalowany na początku XX w.
przez Leona Wyczółkowskiego, historia reprezentacyjnych mebli z rezydencji
Prezydenta RP oraz dar dla Wawelu dokonany przed wojną przez nieznanego dotąd
ofiarodawcę. W ramach cyklu „Spotkania na Wschodzie” wędrujemy do miasteczka
Bohusław w Ziemi Kijowskiej i do Sapieżyszek na Litwie, natomiast dział
„Zabytki w krajobrazie” jest reprezentowany przez dwór z parkiem w Baruchowie.
W sekcji „Zbiory i zbieracze” tym razem pochylamy się nad polskim malarzem
pejzażystą Romanem Kochanowskim (1857-1945), który mieszkał i tworzył w
Monachium. Piszemy także o wykorzystaniu dawnych instrumentów muzycznych we
współczesnych nagraniach oraz o edukacji na temat dziedzictwa. A okładkę numeru
1-2 zdobi fragment obrazu „W święto Matki Boskiej Zielnej” (1868-1869)
zapowiadający planowane na początek marca otwarcie wystawy „Aleksander Kotsis
(1836-1877). Odcienie realizmu” w Muzeum Narodowym w Krakowie.
Łukasz Grześkowiak „U-Booty na Morzu Śródziemnym 1943-1944”
Zagłada
Alianckie lotnictwo pokrywało
swym zasięgiem cały obszar Morza Śródziemnego i było w stanie reagować
błyskawicznie na obecność wrogich okrętów podwodnych. Zastosowali zaskakującą
Niemców taktykę zwaną „Swamp”. Po wykryciu U-Boota przez samolot, zespół okrętów
wojennych utrzymywał U-Boota pod wodą tak długo, aż w końcu kończył mu się tlen
na pokładzie lub też baterie akumulatorów ulegały wyczerpaniu. Oprócz
bezpośrednich ataków na okręty, alianci przeprowadzali także naloty na ich bazy
– co znacznie wydłużało okres naprawczy jednostek znajdujących się w stoczni.
Pomimo trudności, niemieckie
dowództwo do końca wojny na Morzu Śródziemnym wysyłało tam kolejne U-Booty. Nie
odnosiły tam spektakularnych sukcesów jak zatopienie lotniskowców Eagle i Ark
Royal czy pancernika Barnham w latach 1941-42, ale nadal
potrafiły siać niemałe zagrożenie. Okazało się wkrótce, że niemieckie U-Booty
nie są zdolne do powstrzymania alianckich inwazji. W okresie 1943-44 przyszło
im zmierzyć się z aż czterema: na Sycylii w lipcu 1943, Salerno we wrześniu
1943, Anzio w styczniu 1944 oraz w południowej Francji w sierpniu 1944 roku. Ze
wszystkich U-Bootów oddelegowanych na akwen Morza Śródziemnego w latach 1941-44
nie powrócił żaden…
W książce opisano każde
zatopienie lub trafienie alianckich jednostek przez niemiecką U-Bootwaffe.
Wyszczególniono także każde zniszczenie U-Boota. Opisy ataków oparte są na
źródłach National Archives and Records Administration and the US Navy
Department Library Naval History & Heritage Command z siedzibą w
Waszyngtonie, National British Archives at Kew z siedzibą w Londynie oraz
brytyjskie archiwa BBC. Najważniejszymi dokumentami podczas pisania tej książki
były dzienniki pokładowe zarówno niemieckie, jak i alianckie, raporty
śródziemnomorskiego FdU oraz raporty sporządzone na podstawie przesłuchań
niemieckich załóg, które dostały się do niewoli.
Magazyn „Bankoteka” poświęcony
jest powstającemu Centrum Pieniądza NBP. Zawiera on informacje o przebiegu prac
realizacyjnych, wywiady z twórcami koncepcji merytorycznej i artystycznej oraz
wypowiedzi ekspertów współpracujących z NBP przy projektowaniu przestrzeni
wystawienniczej.
W „Bankotece” prezentowane są
również najciekawsze eksponaty, jakie w przyszłości będzie można oglądać w
Centrum Pieniądza NBP. Wygląd kilkunastu ekspozycji przybliżają wizualizacje i
zdjęcia z realizacji kolejnych etapów prac.
Zapiski ostatniego dziedzica z Mokrska (1905–1950)
Zapiski Michała
Korwin-Szymanowskiego to wyjątkowy dokument ukazujący ostatni okres istnienia
polskiego ziemiaństwa na przy kładzie losów właściciela niewielkiego majątku w
Mokrsku Dolnym nad Nidą. To niespełna pół wieku, okres gdy świat się całkowicie
zmienił; czas rewolucji i wojen, przemian społecznych i politycznych.
Znajdujemy tu opis licznych decyzji finansowych, ale przede wszystkim kłopotów
i sukcesów związanych z gospodarowaniem w majątku. Mokrsko to dla niego
warsztat pracy, ale też centrum życia rodziny: radości i smutków. Coraz
bardziej czuje się z nim związany. „Wszystko, co tu jest, sam skonstruowałem,
pobudowałem, zasadziłem i zorganizowałem”.
Przed gankiem dworu w Mokrsku Górnym
„Pieniądz jest konieczną dźwignią dobrobytu, spokoju i niezależności. Sam
pieniądz szczęścia nie daje, może jednak do osiągnięcia szczęścia pomagać. Trzeba więc
szanować pieniądz, rachunki ściśle prowadzić, często bilans majątku robić i
odpowiednio do wyniku tego bilansu postępować”. Te słowa, zapisane w
testamencie, mogą stanowić podsumowanie życia ostatniego dziedzica z Mokrska.
Bożena Czwojdrak, Jerzy Sperka, Piotr Węcowski (red.).
„Jagiellonowie i ich świat.
Polityka kościelna i praktyki religijne Jagiellonów”
„Jagiellonowie i ich świat.
Polityka kościelna i praktyki religijne Jagiellonów” to czwarty tom cieszącej
się uznaniem Czytelników serii „Studia Jagiellonica”, pod redakcją Bożeny
Czwojdrak, Jerzego Sperki oraz Piotra Węcowskiego. Tym razem Autorzy skupili
się na pobożności dynastii, przedstawili królewskie fundacje, omówili relacje
władców z duchowieństwem, a także odnieśli się do problemu herezji i
innowierstwa. Zbiór 18 artykułów polskich i czeskich badaczy naświetla stosunek
Jagiellonów do religii, osób duchownych, budowli sakralnych, ale też do kwestii
współistnienia na jednym terenie wielu wyznań. Wśród nie zawsze zachowanych do
naszych czasów źródeł Autorzy szukają odpowiedzi na pytania, jak ważna dla
Jagiellonów była sfera sacrum i jakie działania w związku z tym podejmowali
poszczególni członkowie dynastii.
Zachęcamy do lektury wszystkich tych,
którzy chcieliby poszerzyć swoją wiedzę o świecie Jagiellonów. Każdy artykuł
został opatrzony streszczeniem w języku angielskim.
Tom VIII cz. 3: J. F. Carosi. Podróże po polskich
prowincjach,
obserwacje mineralogiczne i inne dodatkowe opisy tych ziem
Ukazuje się drukiem jedna z
ważniejszych prac dotyczących m.in. geologii i mineralogii w Polsce, autorstwa
Jana Filipa Carosiego, pt. "Reisen durch verschiedene polnische Provinzen,
mineralogischen und andern Inhalts (Podróże po polskich prowincjach, obserwacje
mineralogiczne i inne dodatkowe opisy tych ziem)", wydana w Lipsku w latach
1781-1784 w dwóch częściach. Co się tyczy przekładu jej tekstu z języka
niemieckiego na polski, to w tym miejscu należy zaznaczyć, że przekład ten jest
tłumaczeniem typowo filologicznym, i podana terminologia fachowa stanowi
propozycję translatora. Wyjaśnienie jej specyfiki planowane jest w kolejnych
częściach naszej edycji, takich jak, geologiczna i mineralogiczna,
krajoznawcza, historyczna. (…)
(…) Monografia będzie składać się
z dziesięciu tomów, z których w pierwszym omówione zostały początki fundacji,
okoliczności przybycia bernardynów na Karczówkę oraz powstanie jej insygniów,
nawiązujących do herbu fundatora i herbów tych biskupów, którzy prawdopodobnie
w XVIII wieku przyczynili się do rozbudowy Karczówki. Drugi fragment tego tomu
został poświęcony osobie jej fundatora z 1624 roku Marcina Szyszkowskiego, ale
jako człowieka Kościoła, realizującego postanowienia Soboru Trydenckiego,
którego najwybitniejszym przedstawicielem był św. Karol Boromeusz, stanowiący
dla biskupa krakowskiego wzór do naśladowania. (…) dr Jerzy Michta
Igor Brejdygant,
Wojciech Chmielarz, Max Czornyj, Marta Guzowska,
Małgorzata i Michał Kuźmińscy,
Joanna Opiat-Bojarska, Katarzyna Puzyńska,
Michał Fajbusiewicz (wstęp)
„Opowiem Ci o zbrodni” Tom 2.
Historie prawdziwe
To kontynuacja bardzo dobrze
przyjętej książki Opowiem Ci o zbrodni towarzyszącej programowi emitowanemu w
telewizji Crime+Investigation Polsat. W drugiej odsłonie ponownie pojawiają się
najgłośniejsze polskie „pióra kryminalne” i mroczne historie, które wydarzyły
się naprawdę. Tym razem siedem opowieści i ośmioro autorów: Igor
Brejdygant, Wojciech Chmielarz, Max Czornyj, Marta Guzowska, Małgorzata i
Michał Kuźmińscy, Joanna Opiat-Bojarska oraz Katarzyna Puzyńska. Każdy z nich
przeanalizował okoliczności towarzyszące przestępstwom i opisał wybraną
historię, starając się zrozumieć, co doprowadziło do tragedii. Autorzy zrobili
to w charakterystyczny dla siebie sposób, do którego przyzwyczaili swoich
czytelników. Wstęp do książki napisał twórca i prowadzący Magazyn
Kryminalny 997 – Michał Fajbusiewicz.
Twórczość Artura Pacuły znana
jest już od kilku lat wielu miłośnikom literatury przygodowej. Dwie powieści
tego autora: „Gdzie jest skrzynia z karabinami?” oraz „Gdzie jest skrytka
generała Grota?” zyskały uznanie członków kapituły Konkursu na Najlepszą
Samochodzikową Książkę Roku. W organizowanym przez Forum Miłośników Pana Samochodzika
prestiżowym konkursie zajęły pierwsze miejsca. Główne role w książkach tej
serii odgrywali uczniowie, którzy pod opieką swojego nauczyciela rozwiązywali pasjonujące
zagadki historyczne. Akcja powieści, których tytuły kończyły się znakiem
zapytania rozgrywała się na terenie Polski[1]. Artur
Pacuła postanowił jednak odpocząć od młodych bohaterów, a fabułę swej
najnowszej książki przeniósł aż na kontynent afrykański, do Egiptu.
Najbardziej znaną polską powieść
przygodową, której akcja rozgrywa się w Afryce, stworzył przed ponad wiekiem
Henryk Sienkiewicz. Artur Pacuła wykonał mały ukłon w jego kierunku, i
czytelnik który sięgnie po niniejszą książkę, spotka się na jej kartach z dwoma
bohaterami o znajomo brzmiących nazwiskach: Tarkowski i Rawlison. Główna postać
powieści, Konstanty Dobrowolski, to potomek bohaterskiego powstańca
styczniowego i pięknej Francuzki. Dobrowolski jest inżynierem, dla którego
praca przy budowie Kanału Sueskiego będzie pierwszym poważnym wyzwaniem
zawodowym w karierze. Wychowany z dala od ojczyzny ojca Kostek uważa się za
Francuza, zna jednak historię powstań narodowych i potrafi się porozumieć w
języku polskim. Wydarzenia w których centrum znajdzie się młodzieniec sprawią
jednak, że osoby z którymi przecięły się jego losy, nie raz i nie dwa zapytają
go, czy naprawdę nie czuje się Polakiem.
Na kartach powieści pojawia się
także piękna młoda Włoszka. I to ona właśnie sprawi, że główny bohater uwikła
się w cały szereg niebezpiecznych przygód. Kobieta przybywa do Afryki aby
odnaleźć legendarny skarb z Meroe. Wskazówki, które mogą być pomocne w dotarciu
do niego są ponoć zaszyfrowane w zapiskach sporządzonych przez przodka
dziewczyny. Niejaki Giuseppe Ferlini kilkadziesiąt lat wcześniej dotarł do
miejsca, w którym ukryto skrzynie ze skarbem, lecz do Europy zdołał wywieźć
tylko niewielką ich cząstkę. Chrapkę na odnalezienie cennych znalezisk poza
panną Fiorenzą ma również wiele innych osób. Nie wszyscy jednak grają fair,
przez co Konstanty wraz z towarzyszami znajdzie się w nie byle jakich opałach. Kto
wie czy nasz bohater wyszedłby obronną ręką z tylu opresji, gdyby nie jego
wierny arabski służący Hosni.
W krótkiej biografii autora
zamieszczonej na okładce książki znajdziemy informację, że Artur Pacuła zajmuje
się marketingiem filmowym i telewizyjnym. Nie trudno zauważyć, że zawodowe
zainteresowania autora znalazły swoje odbicie także na kartach jego najnowszej
powieści. Nie brakuje w niej bowiem widowiskowych scen. Mamy więc karkołomną
ucieczkę po dachach, a później pościg ulicami egipskiego miasta. W dynamiczną
fabułę autor wplótł liczne ciekawostki związane z budową Kanału Sueskiego,
poświęcił też nieco miejsca aby przybliżyć czytelnikom uwarunkowania polityczne
związane z dziejami Egiptu w drugiej połowie XIX stulecia. Warto podkreślić, że
autorowi udało się oddać klimat epoki i umiejętnie wykorzystał potencjał
tkwiący w architekturze dawnego Kairu. Polecam.
Dzieło ks. Jana Wiśniewskiego
obejmuje 15 monografii dekanatów, parafii i miejscowości położonych w obrębie
diecezji kieleckiej, radomskiej, sandomierskiej i archidiecezji
częstochowskiej. Jest to reprint publikacji, która ukazywała się w latach
1907-1936. Autor przedstawił w swoich opracowaniach dzieje parafii od ich
powstania do XX wieku. Prace zawierają bogatą dokumentację historyczną,
zachowując przy tym wysoką wartość naukową. Opisy uzupełniają ryciny, zdjęcia,
mapy oraz obszerne, unikalne teksty źródłowe.
Tom XV „Ksiądz Jan Wiśniewski.
1876-1943. Życie i działalność” – przybliża sylwetkę, działalność i
piśmiennictwo autora. To także przewodnik po wydawnictwie.
Wydano z okazji obchodów Jubileuszu Święty Krzyż 2000.
