Wyrusz w pasjonującą podróż przez
mroczny świat kradzieży dzieł sztuki z Susie Hodge jako przewodniczką. W tej
fascynującej opowieści autorka zgłębia tajemnice zniknięcia ponad 50 bezcennych
arcydzieł. Dzięki skrupulatnym badaniom i frapującej narracji, poznasz nieznane
szczegóły, okoliczności kradzieży i motywacje przestępców. Od zuchwałych po
starannie zaplanowane włamania, żaden szczegół nie zostaje pominięty w dążeniu
do poznania prawdy.
Magdalena Michniewska „Rośliny w małopolskim gotyckim
malarstwie tablicowym 1420-1540”
Oddawane do rąk Czytelników
opracowanie autorstwa Magdaleny Michniewskiej to próba pierwszej kompleksowej
analizy przedstawień roślinnych z gotyckich obrazów tablicowych Małopolski z
lat 1420–1540. W książce omówiona została ewolucja sposobu obrazowania roślin w
czasie objętym przyjętą cezurą, wyróżniono poszczególne typy przedstawień (łąka
kwietna, rośliny w ogrodzie, krajobrazie, jako dopełnienie form
architektonicznych, w naczyniach, trzymane w rękach oraz roślinne wieńce) i
scharakteryzowano ich funkcje. Ważną część publikacji zajmuje kwestia
botanicznych inspiracji małopolskich twórców – Autorka przywołuje więc
potencjalne źródła, które mogły stać się natchnieniem dla malarzy
średniowiecznych, i poddaje je wnikliwej analizie. Całość wieńczy starannie przygotowany
pod względem edytorskim, bogaty materiał ilustracyjny, pozwalający Czytelnikowi
w pełni zapoznać się z prezentowaną tematyką.
Michała Anioła bez cienia
przesady można nazwać największym artystą wszechczasów, gdyż w jego dziełach
tak zwane sztuki piękne wspięły się na szczyty, których później nikomu już nie
udało się osiągnąć. Dotyczy to zarówno formy, jak i treści duchowych, siły
wyrazu i ładunku emocjonalnego jego twórczości. Album wszechstronnie prezentuje
rzeźbę, malarstwo i dzieła architektoniczne artysty wplecione w historię jego
życia. Opowieść Fabio Scalettiego nie pomija niczego – obok „Piety”, „Dawida”
czy dyptyku sykstyńskiego z freskami na sklepieniu i „Sądem ostatecznym”,
będącego jednym z najwspanialszych wyrazów ludzkiego geniuszu, przywołuje np.
mniej znane i wciąż odkrywane rysunki artysty. Całości dopełniają liczne
ilustracje dzieł i ich detali pozwalające kontemplować ich piękno. I pomyśleć,
że nasz bohater nie uważał się za malarza!
Fabio Scaletti – ur. w
1964 r. w Mediolanie, gdzie mieszka i pracuje. Jest filozofem i specjalistą
komunikacji biznesowej. Od prawie 20 lat poświęca się estetyce, a zwłaszcza
badaniu malarstwa Caravaggia. Obecnie interesuje się również wielkimi mistrzami
włoskiego renesansu, ze szczególnym uwzględnieniem aktualności debaty krytyków
i ekspertów na temat najbardziej znanych dzieł historii sztuki oraz nowych
badań i odkryć. Jego książki poświęcone tej tematyce zostały przetłumaczone na
wiele języków.
Wystawa „Matejko. Malarz i
historia" w Muzeum Narodowym w Krakowie przedstawia twórczość Jana
Matejki, jednego z najbardziej znanych polskich malarzy, skupiając się na
sposobie obrazowania historii przez tego artystę. Matejko bowiem nie tylko
opowiadał o dziejach, lecz proponował własną koncepcję przedstawiania
„dziejowego wypadku", tworzącą opowieść, w której narrator prezentował
zdarzenie, ale też pozwalał sobie na własny komentarz, odnosząc się zarówno do
przeszłych, jak i przyszłych wydarzeń.
Do rąk miłośników sztuki oddajemy
katalog obrazów Matejki z wielkiego cyklu historycznego, jak i mniejszych prac,
które w imponującej liczbie prezentowane są szerokiej publiczności podczas
wystawy.
Matejko na słynnych obrazach
olejnych, ujętych w katalogu, przedstawiając wycinek historii, nie zapominał o
tym, że jest ona ciągłym procesem. Oprócz wielu obrazów i szkiców (m.in. Rejtan
i Kazanie Skargi) na wystawie można zobaczyć kolekcję rekwizytów, kupionych
przez Matejkę lub wykonanych według jego projektu, które można odnaleźć na
obrazach artysty. O uznaniu, jakim darzono malarza w wielu krajach, świadczą
liczne medale i dyplomy.
Wystawie towarzyszy katalog
ukazujący jej bogactwo i różnorodność. Zawarte w nim eseje opowiadają o życiu
Matejki, przedstawiają go jako malarza historycznego, wnikliwie analizują jeden
z jego obrazów (Kazanie Skargi), a także poruszają zagadnienia konserwatorskie.
Część katalogowa prezentuje wszystkie dzieła eksponowane na wystawie, ukazując
także to, co na niej niewidoczne, czyli np. rewersy medali czy odwrocia
niektórych rysunków.
Wystawa o Janie Matejce i jego
obrazach także dzięki katalogowi to kolejna wspaniała sposobność, by zgłębiać
niuanse warsztatu artysty. Wydawnictwo katalogowe, prezentujące wszystkie
dzieła eksponowane na poświęconej mu wystawie, to nie tylko zbiór prac
artystycznych, ale także skarbnica informacji pozwalających lepiej zrozumieć, w
jaki sposób krakowski malarz tworzył i jakie aspekty oraz detale były dla niego
ważne.
Wystawa "Matejko. Malarz i
historia" to znakomita okazja do podziwiania spektakularnych dzieł, ale
także do zgłębienia świata Jana Matejki i podjęcia próby zrozumienia, dlaczego
uważa się go za jednego z najważniejszych rodzimych twórców. To również
zaproszenie do refleksji nad tym, jak sztuka może kształtować nasze
postrzeganie historii i jak ważna jest rola artysty jako narratora. Bez
wątpienia bowiem Jan Matejko po dziś dzień wpływa na nasze spojrzenie na
przeszłość, teraźniejszość oraz definiowanie polskiego patriotyzmu.
Caravaggio fascynuje mnie od
kilkudziesięciu lat. Wędrując po świecie, zawsze z drżeniem serca wyszukiwałem
obrazy tego artysty, by móc je kontemplować na żywo. W ten sposób na
przestrzeni wielu lat udało mi się obejrzeć prawie wszystkie jego dzieła.
Twórczość ta w wyjątkowy sposób stała się częścią mojego życia. O Caravaggiu
pisałem, wygłaszałem konferencje, prowadziłem prace naukowe, wykłady na
uniwersytecie, a nawet rekolekcje w kościołach, posługując się jego obrazami.
Zawsze spotykało się to z dużym zainteresowaniem audytorium. Ośmieliło mnie to
do napisania o nim książki, którą właśnie prezentuję. Ma być ona próbą odkrycia
licznych tajemnic Caravaggia dotyczących jego osobowości, życia i techniki
malowania (ze wstępu autora do publikacji).
Witold Kawecki CSsR
(redemptorysta) – profesor i kaznodzieja, kierownik Katedry Dialogu Wiary z
Kulturą UKSW, pisarz i człowiek mediów, dziennikarz i kulturoznawca, autor 30
książek i setek artykułów, współpracownik Polskiego Radia i TVP oraz innych
środków społecznego przekazu. Nagrodzony m.in. Feniksem w kategorii sztuka za
książkę Sztuka polska a Kościół dzisiaj. Ekspert w zakresie kulturoznawstwa,
teologii (kultury, moralnej, piękna, mediów), kultury politycznej i katolickiej
nauki społecznej.
Album prezentuje wybrane
arcydzieła malarskie ze skarbów zgromadzonych w Muzeach Watykańskich. Jego
autor, wybitny historyk sztuki i wieloletni dyrektor Muzeów, jak nikt potrafił
dokonać atrakcyjnego wyboru dzieł do prezentacji i zadbać o bogaty komentarz
rzeczowy. Proponuje spojrzenie na włoską sztukę przez pryzmat wielkich malarzy,
którzy tworzyli jej historię – od Giotta po Francesca Podestiego. Zapoznaje nas
z malowidłami na desce i płótnie oraz freskami z Muzeów Watykańskich, dziełami
o różnym pochodzeniu i zamówionymi przez różnych zleceniodawców, ale połączonymi
kolekcjonerską pasją kolejnych papieży.
Prezentacja zaczyna się od
Pinakoteki i przechowywanych w niej skarbów, czyli dzieł Giotta, Fra Angelica,
Benozza Gozzolego, Melozza da Forlì, Carla Crivellego, Pietra Pierugina,
Rafaela, Leonarda, Tycjana, Belliniego, Veronese, Barocciego, Guercina,
Reniego, Domenichina i Caravaggia. Następnie odwiedzamy kaplicę Mikołaja V z
arcydziełem Fra Angelico, w Apartamencie Borgia oglądamy efekt pracy
Pinturicchia, zatrzymujemy się w słynnych Stanzach Rafaela. Na kolejnych
stronach trafiamy do Galerii Map Geograficznych, przechodzimy przez Salę
Sobieskiego, w której możemy podziwiać ofiarowane przez papieżowi przez Polaków
w 1883 roku dzieło Jana Matejki, by skończyć zwiedzanie w Sali Niepokalanego
Poczęcia przed dziełem wielkiego portrecisty Francesca Podestiego.
Oprócz ogromnego waloru
estetycznego i edukacyjnego album ma także wartość praktyczną i może służyć
jako fachowy przewodnik po malarstwie zebranym w Muzeach Watykańskich. Po jego
lekturze czytelnik będzie wiedział, przed którymi dziełami warto się na dłużej
zatrzymać w czasie zwiedzania, pozna historię powstania poszczególnych
malowideł i powody, dla których kolejni papieże chcieli je posiadać w zbiorach.
Anatonio Paolucci (ur. w
1939 r. w Rimini) to włoski historyk sztuki, specjalista w zakresie historii
renesansu, minister kultury w latach 1995–1996, dyrektor Muzeów Watykańskich w
latach 2007–2017, autor kilkuset artykułów naukowych, a także monografii
poświęconych takim twórcom, jak Luca Signorelli czy Marco Palmezzano.
M. Boiteux, A. Campitelli, N. Marconi, L.
Simonato, G. Wiedmann
„Watykan. Sztuka, architektura i ceremoniał”
Dzień 18 listopada 1593 roku,
kiedy to kopuła bazyliki watykańskiej została zwieńczona krzyżem, jest uważany
za symboliczny początek epoki baroku w Watykanie. Nicią przewodnia nowego
stylu, jaki się kształtował w ceremoniałach, w architekturze, w sztukach
figuratywnych, w muzyce, a nawet w planie ogrodów, było tworzenie czegoś
„innego” i „zaskakującego”. I tak oto Pałac Apostolski, 1Bazylika św. Piotra, a
także okazały plac i ogrody zostają ze sobą scalone, w ten sposób powstał
niezwykły kompleks, który stał się miejscem sprawowania ceremonii religijnych.
Niniejszy album stanowi wspaniałą ilustrację piękna i treści epoki baroku,
która w Watykanie zostawiła tak wielką ilość znamienitych pamiątek,
kształtowanych przez genialnych artystów, potrafiących wyzwolić swoją
kreatywność i zerwać z uzależnianiem od mistrzów przeszłości.
Publikacja składa się z
wprowadzenia i pięciu rozdziałów opracowanych przez wybitnych znawców tematu:
rozdz. I „Ceremoniał. Potrzeba okazałości” (M. Boiteux); rozdz. II „Bazylika
św. Piotra, plac i kolumnada” (G. Wiedmann); rozdz. III „Techniki i praktyki
budowlane stosowane przy budowie Bazyliki św. Piotra w XVII i XVIII wieku” (N.
Marconi); rozdz. IV „Płac Apostolski w Watykanie” (L. Simonato); rozdz. V
„Ogrody watykańskie” (A. Capitelli).
Autorzy: Francesco Brunelli
jest sekretarzem Papieskiej Komisji ds. Kościelnych Dóbr Kultury i inspektorem
Papieskiej Komisji Archeologii Sakralnej; Martine Boiteux – absolwentka École
française w Rzymie (Palazzo Farnese) i profesor École des Hautes Études en
Sciences Sociales w Paryżu; Gerhard Wiedmann – badacz rzymskiej sztuki baroku i
renesansu oraz współpracownik Biblioteca Hertziana w Rzymie; Nicoletta Marconi
profesor nadzwyczajny na Wydziale Inżynierii Uniwersytetu Rzymskiego Tor
Vergata; Lucia Simonato – adiunkt na wydziale Historii Sztuki Nowożytnej w
Scuola Normale Superiore w Pizie; Alberta Campitelli – historyk sztuki, pełni
obowiązki dyrektora sekcji „Wille i parki historyczne” w Wydziału Zabytków
Miasta Rzymu.
Mit Leonarda, pięć wieków po jego
śmierci (1519), wciąż jest żywotny w światowej kulturze. Uniwersalność geniuszu
artysty, wyrażającego się w sztuce, nauce i technice, nie traci na aktualności;
jego spektakularne decyzje estetyczne i równie nietuzinkowe intuicje wciąż
budzą zdumienie i zachwyt. Są podziwiane, ponownie odkrywane i interpretowane.
Ten piękny album przybliża ów mit
Leonarda – "wiecznego współczesnego" – w nowy sposób, a mianowicie
poprzez przezwyciężenie ograniczeń tradycyjnej monografii. Historia mistrza z
mistrzów przepływa tu przez przywołanie rozmaitych jego arcydzieł, zarówno
dzieł sztuki, jak i dokonań w dziedzinie kartografii, botaniki, anatomii,
wojskowości czy inżynierii. Jak podkreśla autor opracowania: "sztuka i
nauka nie były dla niego dwiema oddzielnymi aktywnościami, ale stanowiły nierozdzielną
parę, czego liczne ślady odzwierciedlają zapisy badań naukowych i eksperymentów
w słynnych Kodeksach. W takiej perspektywie sztuka jest takim samym środkiem
ekspresji, co wiedza".
Przeglądając ten album, odkryjemy
również mniej znane dzieła Leonarda, te ukrywane i kwestionowane. Ponadto te,
które w ostatnich latach dzięki wysiłkowi wielu badaczy zyskały atrybucję. Losy
tych prac są często burzliwe i tajemnicze. Przykładem dzieje portretu La Bella
Principessa, pochodzącego z polskiego egzemplarza renesansowej Sforziady.
Przybliża je nam Martin Kemp, wybitny historyk sztuki z Oksfordu, dla którego
Piękna księżniczka to wizerunek młodziutkiej Bianki Sforzy, nieślubnej córki
Ludovica Sforzy i żony Galeazza Sanseverino, uwiecznionej przez mistrza z
Vinci.
Fabio Scaletti, ur. w 1964 r. w
Mediolanie, gdzie mieszka i pracuje. Jest filozofem i specjalistą komunikacji
biznesowej. Od prawie 20 lat poświęca się estetyce, a zwłaszcza badaniu
malarstwa Caravaggia. Obecnie interesuje się również wielkimi mistrzami włoskiego
renesansu, ze szczególnym uwzględnieniem aktualności debaty krytyków i
ekspertów na temat najbardziej znanych dzieł historii sztuki oraz nowych badań
i odkryć. Jego książki poświęcone tej tematyce zostały przetłumaczone na wiele
języków.
Rafael to mistrz, który wyniósł
sztukę na najwyższe poziomy, ponieważ ukazana w jego dziełach idea piękna może
uchodzić za uniwersalną. Nic więc dziwnego, że twórczość genialnego artysty
włoskiego renesansu od pokoleń cieszy się niesłabnącą popularnością, wciąż
przyciągając rzeszę zachwyconych nią odbiorców. W 2020 roku minęło 500 lat od
śmierci Rafaela, co stało się szczególną okazją do wydania niniejszego albumu z
reprodukcjami jego dzieł: od młodzieńczych prac po ostatnie, stanowiące jego
testament.
Możemy zatem prześledzić cztery
główne etapy w twórczości artysty: okres umbryjski pod kierunkiem Perugina,
pobyt we Florencji pod urokiem Leonarda da Vinci, lata rzymskie naznaczone
wrażliwością na nowinki Michała Anioła, a za pontyfikatu Leona X fascynacją antykiem.
Rafael przejmując nauki innych mistrzów i będąc wnikliwym obserwatorem
otaczającego go świata, po swojemu to wszystko przetwarza i zwraca w
odnowionej, wręcz zachwycającej formie, oczywiście sam pozostając
"kamieniem węgielnym, milowym i probierczym w historii sztuki".
Album przybliża sylwetkę i dorobek wielkiego artysty, uwzględnia też najnowsze
badania dotyczące datowania oraz autorstwa przypisywanych mu dzieł. Jest przy
tym prawdziwą ucztą dla oka, bo jak podkreśla autor publikacji "przystąpmy
do poznawania Rafaela, mistrza nad mistrzami, w sposób, który najbardziej
przystoi malarzowi: otwierając bardziej oczy niż uszy".
Fabio Scaletti urodził się w 1964
roku w Mediolanie, gdzie mieszka i pracuje. Jest filozofem i specjalistą
komunikacji biznesowej. Od prawie 20 lat poświęca się estetyce, a zwłaszcza
badaniu malarstwa Caravaggia. Obecnie interesuje się również wielkimi mistrzami
włoskiego renesansu, ze szczególnym uwzględnieniem aktualności debaty krytyków
i ekspertów na temat najbardziej znanych dzieł historii sztuki oraz nowych
badań i odkryć. Jego książki poświęcone tej tematyce zostały przetłumaczone na
wiele języków.
Jerzy Malinowski (red. naukowa) „Sztuka polska. Sztuka XIX
wieku”
(z uzupełnieniem o sztukę Śląska i Pomorza
Zachodniego)
W schyłkowych
latach XVIII stulecia Polska została wymazana z mapy naszego kontynentu. Przez
cały wiek XIX i niemal dwie pierwsze dekady wieku ubiegłego społeczeństwo rozdartego
pomiędzy trzech zaborców państwa walczyło aby odzyskać utraconą wolność. Intensywny
rozwój kultury w tym okresie stanowił ważny impuls w procesie kształtowania się
polskiej świadomości narodowej. Monumentalna publikacja pod redakcją prof. dr
hab. Jerzego Malinowskiego „Sztuka polska. Sztuka XIX wieku” składa się z kilku
obszernych, niezwykle bogato ilustrowanych rozdziałów.
Lekturę
rozpoczynamy od rozdziału poświęconego architekturze. Krzysztof Stefański analizuje
zmiany jakie w krajobrazie architektonicznym można zaobserwować w XIX stuleciu,
a także podsumowuje dorobek architektury polskiej w tym okresie. Dzieje
polskich parków i ogrodów przybliża z kolei Małgorzata Szafrańska. W omawianym
stuleciu parki krajobrazowe zaczęły zmieniać swą funkcję. Coraz rzadziej
wykorzystywano je jako scenerię teatralnych inscenizacji, stawały się natomiast
przestrzenią rekreacyjną. Piotr Szubert przypomniał najwybitniejszych twórców,
którzy odcisnęli swe piętno na rozwoju rzeźby polskiej. XIX wiek to okres kiedy
na rzeźbiarzy nie patrzono już jak na rzemieślników lecz na artystów. Autor
rozdziału dostrzega słabość mecenatu państwowego i wzrost znaczenia arystokracji
jako siły napędowej rozwoju sztuki, kultury i nauki. Problem niedostatecznego
wsparcia twórców ze strony państwa porusza także Jerzy Malinowski w rozdziale
poświęconym malarstwu i rysunkowi.
Zarys dziejów
grafiki polskiej, która w tym stuleciu stała się istotnym elementem masowej
komunikacji wizualnej, przybliżyła Wanda Maria Rudzińska. Rok 1839 przyjmuje się
za datę narodzin fotografii w Polsce. W 1844 roku Karol Beyer otworzył w
Warszawie zakład dagerotypii. Niebawem kolejne zakłady zaczęły powstawać w
innych miastach: Lwowie, Krakowie czy Poznaniu. Po kraju podróżowali wędrowni
fotografowie, dzięki którym każdy dysponujący nieco zasobniejszym portfelem
mieszkaniec prowincji mógł skorzystać z dobrodziejstw tego wynalazku. Rozdział
poświęcony historii fotografii wyszedł spod pióra Lecha Lechowicza. W rozdziale
kolejnym, Ewa Wieruch-Jankowska przypomina, że XIX wiek na ziemiach polskich to
okres intensywnego rozwoju warsztatów rzemiosła artystycznego. Broń, zegary,
meble czy biżuteria wytwarzane przez utalentowanych artystów cieszyły oko nie
tylko wyrafinowaną formą lecz także nawiązywały do minionych okresów
historycznych w dziejach Polski.
Uzupełnieniem
publikacji jest opracowanie Jerzego Malinowskiego poświęcone architekturze i
rzeźbie na Śląsku i Pomorzu Zachodnim, malarstwu na Śląsku oraz malarstwu i
rzeźbie na ziemiach Pomorza Zachodniego. Sztuka polska w XIX wieku nie wpłynęła
w znaczącym stopniu na rozwój sztuki europejskiej. Mimo to Polacy aktywnie
uczestniczyli w życiu artystycznym w Europie, głównie we Francji i we Włoszech.
Wnieśli także istotny wkład w życie artystyczne państw - zaborców. Wiele dzieł
stworzonych przez polskich twórców w tym okresie zdobi ściany muzeów na całym
świecie. Reprodukcje setek z nich znajdziemy we wspaniale przygotowanej
publikacji wydawnictwa Arkady. Polecam.
„Salon malarzy polskich Henryka
Frista (1885-1939)”
Wydawnictwo pocztówek krakowskich
artystycznych i patriotycznych
Krótka historia pocztówki „Salonu
Malarzy Polskich” w Krakowie
Salon wydawał karty pocztowe z
reprodukcjami malarstwa polskiego oraz pocztówki o charakterze
patriotycznym. Oprócz tego Salon wydawał pocztówki z widokami miast,
górskimi pejzażami oraz pocztówki okolicznościowe.
Największy rozkwit pocztówki
nastąpił od lat 90-tych XIX wieku. Na przełomie wieków karta pocztowa stała się
środkiem komunikacji międzyludzkiej. Swoje pocztówki miały miasta, a nawet małe
wioski. Karta pocztowa została podzielona na rewers i awers: Rewers - strona
adresowa, Awers - przeznaczony wyłącznie na korespondencję.
Gdy karty pocztowe zaczęto
przyozdabiać ilustracjami, zajmowały one mały fragment awersu, a z czasem
ilustracje zajęłaby cały awers. Przepisy pocztowe nie zabraniały zapisywania
ilustracji. Nie wolno było natomiast umieszczać korespondencji na stronie
adresowej (rewersie) karty pocztowej, o czym informowały drukowane napisy:
tylko na adres (Nur fur die Adresse).
Rok 1905 to wprowadzenie przez
Światowy Związek Pocztowy znormalizowanego wyglądu kart pocztowych. Ustalono
wówczas pionowy podział rewersu na dwie strefy: strona prawa rewersu tylko na
adres, lewa - na korespondencję. Awers karty pocztowej zajęła ilustracja. (…)
Salon Malarzy Polskich przy ulicy
Floriańskiej w Krakowie był już na przełomie XIX i XX wieku bardzo znanym i
renomowanym wydawnictwem - w tamtym czasie jednym z największych. Firmę w 1885
roku założył Henryk Frist, który zajmował się działalnością wydawniczą, a
ponadto handlem i wyceną dzieł sztuki. Po śmierci Henryka Frista w 1920 r.
właścicielami firmy „Salon Malarzy Polskich” zostali jego spadkobiercy: Juliusz
i Józef Frist. (fragmenty wstępu)
„Róża Aleksandrowicz – muza malarzy krakowskich I połowy XX
wieku”
W publikacji prof. Aleksandra B.
Skotnickiego znajdziemy dokumenty, listy oraz biografie osób z otoczenia muzy
malarzy krakowskich I połowy XX wieku Róży Aleksandrowicz. Niezwykłą kobietę
uwieczniali na płótnach między innymi Jacek Malczewski, Vlastimil Hofman, Zygmunt
Waliszewski i Teodor Axentowicz. Spotkania Róży Aleksandrowicz z malarzami
miały miejsce na ogół w Kamienicy Pod Globusem przy ulicy Długiej. Znajdował
się tam należący do Aleksandrowiczów sklep z materiałami papierniczymi.
Portrety pięknej dziewczyny były formą zapłaty za przybory malarskie. W 1950
Róża Aleksandrowicz wyemigrowała do Izraela. Zmarła w 1973 roku.
Przemysław Barszcz, Joanna Łenyk-Barszcz „Tajemnice
dzieł sztuki”
Przez wieki geniusze sztuki ukrywali w swoich dziełach
sekretne informacje, zbyt niewiarygodne, by przekazać je otwarcie. Sekrety
osobiste i historyczne, artystyczne i ezoteryczne, a czasem nawet natury
kryminalnej. Czy po upływie stuleci, po wielokrotnych zmianach kodów
kulturowych jesteśmy w stanie wejść w buty dawnych twórców i odkryć sekretne
drogowskazy pozostawiane przez geniuszy?
Kod Michała Anioła – dlaczego
ludzki mózg namalowany jest na sklepieniu Kaplicy Sykstyńskiej?
Ostatnia melodia – muzyka
zapisana pomiędzy postaciami Ostatniej Wieczerzy
jako testament Leonardo da
Vinci?
UFO w XV-wiecznych Włoszech –
spotkanie z obcymi, uchwycone na renesansowym obrazie.
Manuskrypt, którego od sześciuset
lat nikomu nie udało się rozkodować.
Enigma rękopisu Wojnicza.
Człowiek, który wiedział – jak
Alfonso Ponce de Leon przewidział na obrazie swoją śmierć.
Zakon, skarby i Chwarszczany – z
jakiego świata pochodzą dwie wieże
w zachodniopomorskim kościele templariuszy?
Ukryty język Matejki – znaczenie
symboli i historia złotego tronu.
Raffaello – Portret Młodzieńca –
tajemnice najcenniejszego dzieła ze zbiorów polskich,
zaginionego podczas II
wojny światowej.
Drzwi Gnieźnieńskie, czy portal
do praźródeł? – dokąd naprawdę prowadzą słynne Drzwi z Gniezna?
Każde dzieło jest tajemnicą. Nie trzeba wyjeżdżać do
amazońskiej dżungli, by mierzyć się z tajemnicami godnymi Indiany Jonesa. Na
tego, kto dokona wielkiego odkrycia w zakurzonym magazynie muzealnym, czeka
nagroda – emocje, olśnienie a nawet – mistyczne objawienie. Jeden z bohaterów
naszej książki właśnie takiego objawienia doświadczył. I czeka aż ktoś je
przejmie od niego w wielkiej sztafecie pokoleń.
Ekstaza św. Franciszka. Niezwykła
historia odkrycia i ocalenia obrazu
Kiedy w 1964 roku dwie młode
badaczki sztuki, Izabella Galicka i Hanna Sygietyńska, spostrzegły na plebanii
w Kosowie Lackim zniszczony pociemniały obraz, sądziły, że ich odkrycie będzie
sensacją w świecie sztuki. Tymczasem Ekstaza św. Franciszka pędzla El
Greca zniknęła na dziesięciolecia – o starannie ukrytym obrazie przypominali
jedynie co pewien czas dziennikarze. Dzieło artysty z Toledo dopiero po
czterdziestu latach zostało wystawione dla publiczności. Co się jednak z nim
działo przez dekady i jak próbowano rozwiązać spór o jego autentyczność?
Katarzyna J. Kowalska z reporterską wnikliwością bada tę nieprawdopodobną
historię, odkrywając jedną z największych tajemnic polskiej historii sztuki.
Projekt zrealizowano w ramach
stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Muzeum Lubomirskich, będące
pierwszym muzeum publicznym w Galicji, zgromadziło w ciągu niespełna stu
pięćdziesięciu lat istnienia ponad tysiąc trzysta obrazów. Kolekcję stanowiły
dzieła dawne i nowe, prace twórców obcych i rodzimych, portrety i widoki, sceny
religijne, historyczne i rodzajowe, płótna o znacznych walorach artystycznych i
nieledwie amatorskie, składane do muzeum dary oraz obiekty kupowane z myślą o
pomnożeniu zbioru.
Niniejsza książka jest pierwszym
monograficznym opracowaniem historii Muzeum Lubomirskich z okresu jego
istnienia we Lwowie. Autorzy skupiają się na zbiorze malarstwa. Korzystając z
dostępnych archiwaliów, starają się dowiedzieć, skąd pochodziły poszczególne
obrazy i jakimi drogami docierały do placówki, jaki program gromadzenia
realizowali kolejni kuratorzy zbioru, jakimi kryteriami posługiwali się przy
wyborze dzieł oraz jak przez lata zmieniały się koncepcje i kształt ekspozycji.
Wiele miejsca poświęcono również
sposobom prowadzenia ksiąg inwentarzowych i katalogów, warunkom przechowywania
czy metodom konserwacji, słowem: autorzy próbowali podpatrzeć funkcjonowanie
muzeum także „od kuchni”.
Niezależna, konkretna, uparta.
Kochanka Leopolda Staffa, przyjaciółka Władysława Reymonta, niedoszła żona
młodszego o kilkanaście lat Raymonda Lefebvre’a. „Burzliwe życie osobiste
malarki było usłane tragediami, ale to ono było gwarantem, źródłem inspiracji,
postawy twórczej” uważa Karolina Prewęcka, która przez ostatnie dwa lata
„przyglądała się” niewątpliwie elektryzującej egzystencji Meli Muter. Opisała
ją w książce „Mela Muter. Gorączka życia”. Pierwsza biografia malarki przełomu
XIX i XX wieku trafiła na rynek 17 października nakładem wydawnictwa Fabuła
Fraza.
Tomasz M. Lerski „Warszawa Jarosława Iwaszkiewicza”
Portret miasta w zwierciadle literatury
„Nie mogę myśleć o tym, że
Warszawy już nie ma. Taki olbrzymi rozdział odchodzi z nią razem, taka masa
przeżyć!” pisał Jarosław Iwaszkiewicz w Notatkach poświęconych
Powstaniu Warszawskiemu w listopadzie 1944 roku. Przez ponad 80 lat bacznie
śledził zmiany zachodzące w stolicy, krytykował ją, ale również angażował się w
jej odbudowę. W roku 125. rocznicy urodzin pisarza, varsavianista dr Tomasz M.
Lerski w książce Warszawa Jarosława Iwaszkiewicza bierze pod
lupę teksty jego autorstwa.
Stanisław Sątowicz „Byłem gorylem Gomułki i Gierka”
Jak żona zwracała się do Gomułki i kto nosił po nim ubrania?
Co lubił jadać Władysław Gomułka, a co Edward Gierek? Jakie relacje pierwsi
sekretarze KC PZPR mieli ze swoimi dziećmi? Odpowiedzi na te pytania (oraz
wiele innych ciekawostek!) zdradza Stanisław Sątowicz w książce „Byłem gorylem
Gomułki i Gierka”. Publikacja, która trafi na rynek 27 września nakładem
wydawnictwa Fabuła Fraza, przedstawia prywatne oblicze najważniejszych
polityków Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej, między innymi pierwszych sekretarzy
KC PZPR Władysława Gomułki i Edwarda Gierka oraz premiera Józefa Cyrankiewicza.
