„Liber Vetustissimus Gorlicensis”

 

„Liber Vetustissimus Gorlicensis”

Das älteste Görlitzer Stadtbuch. Najstarsza księga miejska zgorzelecka.

Część I, II, III

 

Czerwona Księga należy do najstarszych i najobszerniejszych niemieckich ksiąg miejskich. Jeśli chodzi o jej znaczenie dla regionu, warto zaznaczyć, że liczne miejscowości wschodnich Górnych Łużyc po raz pierwszy były wzmiankowane w tym właśnie zabytku piśmiennictwa, a odmiejscowe nazwiska zgorzelczan z XIII i XIV w. ujawniają rozległość obszaru, z którego młode, prosperujące miasto przyciągało osadników.

 

Celem krytycznej edycji źródłowej w językach oryginału (średniowysokoniemiecki, łacina) jest udostępnienie zarówno nauce, jak też szerszemu gronu zainteresowanych odbiorców tego wyjątkowego zabytku dawnego języka, dziejów, prawa i kultury z jednej strony w postaci wydania krytycznego, z drugiej zaś – kopii cyfrowej (na płycie CD). Edytorzy żywią nadzieję, że wydanie księgi skłoni naukowców do podjęcia specjalistycznych badań mających na celu interpretację zapisków księgi. Edycja została opatrzona przypisami, wstępem, komentarzem krytycznym oraz indeksem.

 

Duży format i objętość księgi skłoniły autorów edycji do wydania jej w trzech częściach. Część pierwsza, mieszcząca 1768 zapisek, obejmuje okres do 1343 r., do pierwszej większej przerwy w tekście Czerwonej Księgi.

Najstarsza księga miejska Zgorzelca (Görlitz), zwana też Czerwoną Księgą, przechowywana jest w bolesławieckim oddziale Archiwum Państwowego we Wrocławiu.

 

Źródło:

https://vistulana.pl/kategoria-produktu/serie-produktow/fip

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

Seria wydawnicza: Fontes Iuris Polonici

 

Część I

ISBN: 978-83-65548-21-4 , 978-3-944560-75-5

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 488 + płyta CD

 

Część II

ISBN: 978-83-65548-41-2

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 840 + płyta CD

 

Część III

ISBN: 978-83-65548-42-9, 978-3-944560-79-3

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 743 + płyta CD

„Liber Vetustissimus Gorlicensis”

„Liber Vetustissimus Gorlicensis”

Das älteste Görlitzer Stadtbuch.

Najstarsza księga miejska zgorzelecka. 1305–1416, część III

 

Trzecia część  zamyka edycję najstarszej księgi miejskiej zgorzeleckiej –  tak zwanej Czerwonej Księgi, należącej jednocześnie do najstarszych i najobszerniejszych niemieckich ksiąg miejskich – publikowanej jako edycja krytyczna od roku 2017, w ramach serii Fontes Iuris Polonici. Prawo Miejskie.  Tom zamykający, jak i poprzednie, ukazuje się w komplecie z płytą, na której znajdują się skany odpowiednich stron rękopisu źródła oraz zbiorczy indeks (dla cz. I-III), co jest cennym badawczo dopełnieniem i jednocześnie ułatwieniem dla Czytelników. Wyjątkowość tomu trzeciego polega na uwzględnieniu także równolegle sporządzanego brudnopisu księgi (nry 7687-8684) – przyjmuje się, że prowadzono go jako protokół sądowy na posiedzeniach, by następnie większość z owych notatek/zapisek przenosić  do Czerwonej Księgi. Obok zapisek brudnopisu, które skopiowano do Rotes Buch, archiwista zgorzeleckiej Rady, Richard Jecht, zanotował ołówkiem strony i kolumny, na których znajdują się odpowiadające im zapiski w czystopisie.  Warto przy tym dodać, że przenosząc te treści do Czerwonej Księgi, pisarz nie zawsze zachowywał kolejność chronologiczną.  Konkordancje zapisek brudnopisu i księgi miejskiej zgorzeleckiej oraz konkordancja nazw miejscowych (w językach polskim, niemieckim i czeskim) stanowią także bardzo istotną pomoc podczas korzystania z edycji.

Edycję wszystkich trzech części przygotował ten sam polsko-niemiecki zespół badaczy: Christian Speer, Krzysztof Fokt i Maciej Mikuła, a za indeks w bieżącym (podobnie jak w poprzednim, drugim) tomie  odpowiada Robert Koszellini.  Mająca już swoją renomę publikacja źródłowa mimo wyjątkowego stopnia skomplikowania, wynikającego z uwzględnienia tym razem w edycji także brudnopisu, została przygotowana bardzo starannie tak pod względem warsztatu naukowego, jak i  standardu poligraficznego, a ukazuje się nakładem TN Societas Vistulana we współpracy ze stroną niemiecką, a przede wszystkim dzięki finansowaniu z grantu w ramach programu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki”  za lata 2014-2020. Autorzy publikacji związani są z Martin-Luther-Universität Halle-Wittenberg (Ch. Speer) oraz z Uniwersytetem Jagiellońskim w Krakowie (Krzysztof Fokt i Maciej Mikuła). 

Źródło:

https://vistulana.pl/produkt/liber-vetustissimus-gorlicensis-das-alteste-gorlitzer-stadtbuch-najstarsza-ksiega-miejska-zgorzelecka-1305-1416-czesc-iii/?wcmlc=PLN

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

Seria wydawnicza: Fontes Iuris Polonici

ISBN: 978-83-65548-42-9

ISBN: 978-3-944560-79-3

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 743

 

„Meysztowiczowie herbu Rawicz do początku XIX wieku”

 

Krzysztof Pietkiewicz, Marian Wolski

„Meysztowiczowie herbu Rawicz do początku XIX wieku”

Studium genealogiczno-własnościowe

 

Towarzystwo Naukowe „Societas Vistulana” z radością oddaje do rąk Czytelników monografię rodziny Meysztowiczów herbu Rawicz autorstwa Krzysztofa Pietkiewicza i Mariana Wolskiego. Praca ta jest efektem imponującej kwerendy archiwalnej, która objęła zbiory rękopiśmienne przechowywane w archiwach i bibliotekach m.in. Litwy (w Wilnie i Kownie), a także Białorusi (w Mińsku), Rosji (w Moskwie, Sankt Petersburgu), Polski (w Warszawie, Krakowie) i Łotwy (w Rydze). Dzieje Meysztowiczów herbu Rawicz związanych z Wielkim Księstwem Litewskim nie zostały w dotychczasowej historiografii tak kompleksowo ujęte. Pierwsza część monografii poświęcona jest dziejom rodziny do początku XVII wieku, których rekonstrukcja opiera się na dostępnej literaturze, herbarzach oraz tradycji rodzinnej. Druga część opisuje dzieje Meysztowiczów głównie na podstawie szczegółowej kwerendy archiwów oraz bibliotek. Znaleźć tam można nie tylko informacje genealogiczne oraz majątkowe, ale wszelkie dane dotyczące członków rodu, w tym ich aktywności publicznej.

 

Publikację uświetniają reprodukcje dokumentów, portretów oraz liczne tablice genealogiczne, mapy oraz indeks geograficzny.

 

Źródło:

https://vistulana.pl/produkt/meysztowiczowie-herbu-rawicz-do-poczatku-xix-wieku-studium-genealogiczno-wlasnosciowe

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

ISBN: 978-83-65548-91-7

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 557

„Universitas contra haeresim”

 

Wojciech Świeboda „Universitas contra haeresim”

Działalność antyheretycka Stanisława ze Skarbimierza jako przedstawiciela Uniwersytetu Krakowskiego

 

Zgodnie z zaleceniami soboru w Konstancji (1414–1418) zarówno władze świeckie, jak i duchowne monarchii Jagiellonów opracowały długofalowy plan walki z herezją. Ważną rolę miał w nim odgrywać Uniwersytet Krakowski jako instytucja dobrze przygotowana do obrony wiary pod względem teologicznym i prawnym. Niniejsza książka ukazuje mało znane oblicze najstarszej polskiej uczelni, której władze i członkowie podejmowali różnorodne działania mające na celu przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu się heretyckich poglądów i praktyk w diecezji krakowskiej. Szczególna rola przypadła Stanisławowi ze Skarbimierza (zm. 1431), doktorowi prawa kanonicznego i pierwszemu rektorowi Uniwersytetu. Nie tylko pisał on traktaty polemiczne wobec postulatów husyckich, ale także był osobiście zaangażowany w postępowanie inkwizycyjne przeciwko osobom podejrzanym o herezję, wśród których znaleźli się również członkowie społeczności uniwersyteckiej. W pracy znalazły się także edycje niewydanych dotąd dzieł antyheretyckich Stanisława ze Skarbimierza.

 

Publikacja dofinansowana ze środków budżetowych 

Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

 

Źródło:

https://vistulana.pl/produkt/universitas-contra-haeresim-dzialalnosc-antyheretycka-stanislawa-ze-skarbimierza-jako-przedstawiciela-uniwersytetu-krakowskiego

Spis treści:

https://vistulana.pl/otwarty-dostep/wojciech-swieboda-universitas-contra-haeresim-dzialalnosc-antyheretycka-stanislawa-ze-skarbimierza-jako-przedstawiciela-uniwersytetu-krakowskiego-krakow-2021

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

ISBN: 978-83-65548-86-3

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 318

„Pod rządami nieobecnego monarchy”

 

Andrzej Marzec „Pod rządami nieobecnego monarchy”

Królestwo Polskie 1370–1382

Wydanie drugie uzupełnione i poprawione

 

Publikacja Andrzeja Marca przedstawia ważny okres w dziejach państwa polskiego, jakim były dwunastoletnie rządy Ludwika Węgierskiego. Ostatnie monograficzne opracowanie tego zagadnienia wyszło spod pióra Jana Dąbrowskiego sto lat temu (Ostatnie lata Ludwika Wielkiego 1370–1382, Kraków 1918). Marzec, wziąwszy pod uwagę szereg kwestii dotyczących zarówno ustroju Królestwa Polskiego, jak i wiedzy na temat funkcjonowania ówczesnego społeczeństwa, przedstawił całościowe ujęcie tematu.

 

Książka składa się z pięciu rozdziałów oraz szczegółowej bibliografii. W pierwszym rozdziale autor przedstawił dzieje Królestwa Polskiego na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XIV stulecia. Swoje rozważania rozpoczął od analizy opisu przybycia do Krakowa i koronacji królewskiej Ludwika Węgierskiego, przedstawionego w Kronice Jana z Czarnkowa. Rozdział drugi opisuje objęcie władzy przez Ludwika Węgierskiego – zasadniczym celem badacza było uchwycenie relacji między poddanymi a monarchą i możliwe zarysowanie ewolucji postaw elitarnych kręgów Królestwa Polskiego. Rozdział trzeci stanowi próbę wyświetlenia na nowo okoliczności, które doprowadziły do wystawienia przywileju koszyckiego przez króla Ludwika we wrześniu 1374 roku. W dwóch końcowych rozdziałach monografii autor przedstawił ostatnie lata panowania Ludwika.

 

Z przedmowy do wydania drugiego: „Pierwsze wydanie niniejszej książki ukazało się jesienią 2017 roku. Miałem wówczas świadomość, jak wiele poruszonych przeze mnie kwestii wymaga dalszych dyskusji i namysłu. Zdawałem sobie sprawę, że z czasem okaże się, iż wiele spraw ująć można było albo lepiej, albo zgoła inaczej. Nie przypuszczałem jednak, że tak szybko będę miał okazję na nowo zastanowić się nad znaczną częścią napisanego przeze mnie tekstu. Impulsem, który przesądził o ponownym wydaniu książki, stała się nowa monografia lubelskiego historyka dr. hab. Dariusza Wróbla Na pierwszym planie. Możni i szlachta polska wobec bezkrólewia po śmierci Ludwika Andegaweńskiego. Autor podjął się analizy szeregu kwestii, które wcześniej były przedmiotem mojej uwagi, zaś lektura rozprawy lubelskiego mediewisty wzbudziła we mnie znaczną liczbę polemicznych uwag. Okazało się też, że kompleksowe odniesienie się do wszystkich dyskusyjnych fragmentów książki Dariusza Wróbla przerasta objętością rozmiary nawet obszernego artykułu.

 

Drugim punktem odniesienia towarzyszącym mi podczas przygotowania tej edycji książki były recenzje, którym została poddana moja rozprawa — zarówno na etapie wydawniczym, jak i podczas procedur habilitacyjnych (których była podstawą), wreszcie w obiegu naukowym polskim i czeskim. Wszystko to spowodowało, że podjąłem decyzję o konieczności przygotowania drugiego wydania, w którym zawarte zostaną moje polemiczne uwagi względem pracy Dariusza Wróbla, odniesienia do komentarzy recenzentów oraz moje własne wynikłe z tego wszystkiego przemyślenia. Rządy Ludwika w Polsce oraz czas bezkrólewia po jego zgonie jeszcze długo będą zaprzątać uwagę historyków, był to bowiem czas zasadniczych i dynamicznych przemian społecznych oraz ustrojowych, które w znacznym stopniu zdecydowały o kształcie jagiellońskiej monarchii […]”

Wydanie zostało dofinansowane ze  środków Wydziału Historycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

 

Źródło:

https://vistulana.pl/produkt/pod-rzadami-nieobecnego-monarchy-krolestwo-polskie-1370-1382-wydanie-drugie-uzupelnione-i-poprawione

Spis treści:

https://vistulana.pl/wp-content/uploads/2021/12/Spis-tresci_Pod-rzadami-nieobecnego-monarchy.pdf

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

Seria wydawnicza: Maiestas – Potestas – Communitas

ISBN: 978-83-65548-95-5

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 324

„Galicja na józefińskiej mapie topograficznej 1779–1783”

„Galicja na józefińskiej mapie topograficznej 1779–1783”

(tom 15, części A, B, C)

 

W latach 1779-1783 wojskowi kartografowie austriaccy pod kierunkiem ppłk. Friedricha von Miega sporządzili dokładną mapę tzw. Królestwa Galicji i Lodomerii, czyli ziem polskich zagarniętych przez Austrię w wyniku I rozbioru Rzeczypospolitej. Arkuszom mapy towarzyszą opisy kartowanego terenu obejmujące charakterystykę lasów i roślinności, ukształtowania terenu, rzek i wód oraz ważniejszych budowli o znaczeniu militarnym (zamki, dwory, kościoły i klasztory).

 

Tom 15 zawiera 28 arkuszy map (w tym 3 kopie), wraz z odpowiadającymi im opisami wojskowymi kraju. Materiał ten obejmuje zachodnią część Wyżyny Podolskiej, sięgającą na północy skraju Wyżyny Wołyńskiej, zawartą między dolinami dwóch lewobrzeżnych dopływów Dniestru: rzek Seret na zachodzie i Zbrucz (określanej po 1772 r. jako Podhorce) na wschodzie. Pod względem geograficzno-historycznym ów teren do I rozbioru pozostawał w granicach państwa polskiego, stanowiąc w większości północno-wschodnią część ziemi halickiej województwa ruskiego (Ruś Czerwona) oraz zachodni fragment województwa podolskiego (Podole Koronne). Jego północne pobrzeże zaliczane było do województwa wołyńskiego. Pod rozbiorami obszar ten wchodził w skład cyrkułów tarnopolskiego i zaleszczyckiego, w okresie międzywojennym mieścił się w województwie tarnopolskim, obecnie zastąpionym obwodem z tą samą siedzibą.

 

Komplet w folii termokurczliwej zawiera:

część A: wstępna – opisowa, ilustrowana, w języku polskim i niemieckim, format książki A4, ss. 243

część B: 28 map w pudełku (luźne arkusze, pełnokolorowe reprodukcje w formacie oryginalnym)

część C: tłumaczenie na język ukraiński opisów wojskowych do map

Źródło:

https://vistulana.pl/produkt/galicja-na-jozefinskiej-mapie-topograficznej-1779-1783-tom-15-czesci-a-b-c

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

Seria: Galicja na józefińskiej mapie topograficznej

ISBN: 978-83-65548-81-8

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 244

„Galicja na józefińskiej mapie topograficznej 1779–1783”

 

„Galicja na józefińskiej mapie topograficznej 1779–1783”

 (tom 11, części A, B, C)

 

W latach 1779-1783 wojskowi kartografowie austriaccy pod kierunkiem ppłk. Friedricha von Miega sporządzili dokładną mapę tzw. Królestwa Galicji i Lodomerii, czyli ziem polskich zagarniętych przez Austrię w wyniku I rozbioru Rzeczypospolitej. Arkuszom mapy towarzyszą opisy kartowanego terenu obejmujące charakterystykę lasów i roślinności, ukształtowania terenu, rzek i wód oraz ważniejszych budowli o znaczeniu militarnym (zamki, dwory, kościoły i klasztory).

 

Tom zawiera 24 arkusze mapy (ponadto 4 kopie) wraz z odpowiadającymi im opisami wojskowymi kraju. W ich zasięgu znalazły się tereny ciągnące się od średniego Dniestru po Karpaty. Zawierają się one w czworokącie, u naroży którego leżą Stryj, Rohatyn, Stanisławów (Iwano-Frankiwsk) i górskie pasmo Gorganów. Do I rozbioru Polski (1772) tereny te należały do województwa ruskiego (Rusi Czerwonej), tworząc południową część ziemi lwowskiej (powiat żydaczowski) i zachodnią część ziemi halickiej; jedynie północno-zachodni skraj należał do ziemi przemyskiej. Pod panowaniem austriackim obszar ten w większości mieścił się w cyrkule stryjskim, mniejsze fragmenty – w cyrkułach brzeżańskim oraz stanisławowskim. W odrodzonej Polsce wchodził niemal w całości w obręb województwa stanisławowskiego. We współczesnych podziałach administracyjnych Ukrainy zawiera się w granicach obwodów iwano-frankowskiego oraz lwowskiego.

 

Komplet w folii termokurczliwej zawiera:

część A: wstępna – opisowa, ilustrowana, w języku polskim i niemieckim, format książki A4, ss. 265

część B: 24 mapy w pudełku (luźne arkusze, pełnokolorowe reprodukcje w formacie oryginalnym)

część C: tłumaczenie na język ukraiński opisów wojskowych do map

Źródło:

https://vistulana.pl/produkt/galicja-na-jozefinskiej-mapie-topograficznej-1779-1783-tom-11-czesci-a-b-c

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

Seria: Galicja na józefińskiej mapie topograficznej

ISBN: 978-83-65548-80-1

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 264

„Rachunki budowy zamku krakowskiego 1524”

 

Marek Ferenc „Rachunki budowy zamku krakowskiego 1524”

 

Książka „Rachunki budowy zamku krakowskiego 1524” wyd. Marek Ferenc otwiera wielotomową serię „Folia Jagiellonica” (podseria „Fontes”), będącej plonem monumentalnego przedsięwzięcia, jakim jest międzynarodowy grant Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki „Epoka jagiellońska i jej dziedzictwo w I Rzeczypospolitej do 1795 roku”.

Niniejsza publikacja stanowi kontynuację edycji rachunków budowy zamku krakowskiego z okresu piastowania urzędu wielkorządcy przez Seweryna Bonera (1523–1549), którą zapoczątkowała Olga Łaszczyńska, wydając rachunki z roku 1535. W ramach tej samej serii „Źródeł do dziejów Wawelu”, opublikowanej przez Zamek Królewski na Wawelu, ukazały się dotychczas także rachunki Bonera za lata 1526 oraz 1530–1532. W ramach serii „Folia Jagiellonica” jako kolejny tom ukaże się edycja tego samego autora, Marka Ferenca, za rok 1525.

 

Książka została wydana dzięki współpracy Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana” z Polskim Towarzystwem Historycznym i została sfinansowana w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2017–2021, nr projektu 0467/NPRH5/H30/84/2017.

 

Źródło:

https://vistulana.pl/produkt/rachunki-budowy-zamku-krakowskiego-1524

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

ISBN: 978-83-65548-60-3

Seria: Folia Jagellonica. Fontes

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 90

„Podwody miast małopolskich do końca XV wieku”

 

Michał Schmidt, Marcin Starzyński „Podwody miast małopolskich do końca XV wieku”

 

„Podwody miast małopolskich do końca xv wieku” wydane przez Michała Schmidta i Marcina Starzyńskiego to drugi tom serii „Folia Jagellonica” (podseria „Fontes”), będącej plonem monumentalnego przedsięwzięcia, jakim jest międzynarodowy grant Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki „Epoka jagiellońska i jej dziedzictwo w I Rzeczypospolitej do 1795 roku”.

W prezentowanym wydawnictwie Czytelnik znajdzie wpisy dotyczące wydatków na podwody do końca XV wieku zachowane w księgach miejskich sześciu ośrodków małopolskich: Kazimierza, Krakowa, Czchowa, Pilzna, Nowej Słupi i Lelowa. Największy zespół stanowią te znajdujące się w aktach miasta Kazimierza. Ogłoszone wcześniej drukiem w wydawnictwach Adama Chmiela i Stanisława Krzyżanowskiego zapisy z lat 1371–1432 na potrzeby niniejszej publikacji zostały zweryfikowane z podstawą rękopiśmienną i uzupełnione. Edycję źródłową poprzedza obszerny Wstęp poświęcony posługom komunikacyjnym w ustroju prawa książęcego, ewolucji podwody od wczesnego średniowiecza po okres wczesnonowożytny, a także ówczesnej praktyce prowadzeniu rachunkowości miejskiej. Wypisy z poszczególnych miast wydawcy poprzedzili informacjami na temat wykorzystanych źródeł.  Istotnym atutem publikacji są rozbudowane i wieloaspektowe indeksy – nazw miejscowych i osobowych oraz rzeczowy, obfitujące w cenny, miejscami fascynujący materiał onomastyczny.

 

Publikacja została wydana dzięki współpracy Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana” z Polskim Towarzystwem Historycznym i sfinansowana w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2017-2021, nr projektu 0468/NPRH5/H30/84/2017.

 

Źródło:

https://vistulana.pl/produkt/podwody-miast-malopolskich-do-konca-xv-wieku

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

Seria: Folia Jagellonica. Fontes

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 278

„Do źródła”

 

Marek Walczak „Do źródła”

 

Oddajemy do rąk Czytelników kolejny tom serii „Studia z historii sztuki dawnej Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego i Muzeum Narodowego w Krakowie” autorstwa Marka Walczaka. Do źródła jest zbiorem kilkunastu artykułów z dorobku naukowego Autora, zaktualizowanych o uzupełnioną lub rozwiniętą argumentację i – często – kolorowe fotografie. W siedmiu działach zostały przedstawione różne perspektywy metodologiczne czy metody badawcze, które Czytelnik może traktować jako drogowskazy do odczytywania sekretów dzieł sztuki, a także zastanawiać się wraz z Autorem nad relacją dzieła sztuki i historii.

 

W jednym tomie znalazły się obok siebie teksty o architekturze, rzeźbie, malarstwie, artefaktach. Wszystkie zostały bogato zilustrowane, dzięki czemu Czytelnik będzie mógł nie tylko wyobrażać sobie, o czym czyta, ale też zobaczyć omawiane dzieła.

 

Publikacja dofinansowana ze środków Wydziału Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego jest wspólnym projektem wydawniczym Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”, Wydziału Historycznego UJ oraz Muzeum Narodowego w Krakowie.

 

Źródło:

https://vistulana.pl/produkt/do-zrodla

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

ISBN: 978-83-7581-350-0

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 472

„Jako serce pośrodku ciała…”

 

Marek Walczak, Agata Wolska (red.) „Jako serce pośrodku ciała…”

Kultura artystyczna kościoła Mariackiego w Krakowie

 

Jako serce pośrodku ciała… Kultura artystyczna kościoła Mariackiego w Krakowie to niezwykle obszerny i bogato ilustrowany tom, przygotowany we współpracy z parafią Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny dzięki ogromnemu wysiłkowi i zaangażowaniu redaktorów naukowych, prof. Marka Walczaka i dr Agaty Wolskiej, a przede wszystkim grona ponad 50 znakomitych historyków, historyków sztuki, muzykologów i konserwatorów, którzy zechcieli ubogacić treść książki prezentacją swoich ustaleń.

 

Publikacja jest adresowana zarówno do profesjonalnych badaczy dziejów i kultury artystycznej jednej z najpiękniejszych i najważniejszych świątyń w Polsce, jak i do miłośników zabytków i historii tego wyjątkowego kościoła. Na kartach książki Czytelnicy znajdą wnikliwe studia poświęcone kontekstom historycznym i społecznym funkcjonowania krakowskiej fary, zagadnieniom architektonicznymi i funeralnym, liturgii i jej oprawie muzycznej oraz wyposażeniu świątyni z uwzględnieniem niezwykle szerokiego spektrum związanej z nim problematyki. Pisząc o kwestiach znanych, Autorzy dokonują reinterpretacji dotychczasowych ustaleń, a duża część tekstów – jak podkreślają redaktorzy naukowi w słowie wstępnym – „ma charakter pionierski (np. studia dotyczące spraw liturgii i jej oprawy muzycznej, topografii i krypt, dziejów cmentarza parafialnego albo architektury kamienicy penitencjarzy) i będzie stanowić punkt wyjścia dla przyszłych pogłębionych badań”.

 

Spis treści

9 ks. infułat Dariusz Raś, archiprezbiter bazyliki Mariackiej w Krakowie „Jako serce pośrodku ciała”. Słowo w czasie mszy świętej. Kraków, 23 kwietnia 2016 roku 

11 ks. arcybiskup Grzegorz Ryś, metropolita łódzki Kościół jest Oblubienicą 

16 Marek Walczak, Agata Wolska Słowo od redaktorów naukowych 

17Krzysztof J. Czyżewski, Marek Walczak „Jako serce pośrodku ciała”. Wprowadzenie do problematyki historycznoartystycznej kościoła Mariackiego w Krakowie 

45 Monika Jakubek-Raczkowska, Juliusz Raczkowski Średniowieczne fary wielkich miast pruskich – współczesne problemy badawcze i konserwatorskie 

55 Zdzisław Noga Krakowska gmina miejska a kościół farny w okresie przedindustrialnym 

63 ks. Szymon Fedorowicz Służba Boża w kościele Mariackim w Krakowie na przestrzeni wieków na przykładzie wybranych zagadnień 

75 ks. Janusz Królikowski Nieznane kazanie Jacka Mijakowskiego OP wygłoszone w kościele Mariackim w Krakowie w Wielki Piątek 1630 roku 

91 Elżbieta Zwolińska Salve sancta Parens. O dźwiękowej oprawie liturgii w krakowskiej świątyni Mariackiej w pierwszej połowie XVI wieku

101 Andrzej Edward Godek Repertuar osiemnastowiecznych mansjonarskich ksiąg liturgicznych z Archiwum Bazyliki Mariackiej w Krakowie

109 Elżbieta Knapek Świętosław Milczący i jego ikonografia w świetle nowych źródeł 

115 Piotr Pajor Co wiemy o pierwszym gotyckim kościele Mariackim? Rekonstrukcja, fazy budowy, styl 

127 Jakub Adamski Kim był Heynricus parlirer zatrudniony przy wznoszeniu kościoła Mariackiego? Uwagi o architekturze korpusu fary i przemianach w organizacji prac budowlanych w późnośredniowiecznym Krakowie

137 Sonia Bała Maswerki kościoła Mariackiego w Krakowie w świetle zachowanej ikonografii 

153 Waldemar Komorowski Kamienica spowiedników i inne domy duchowieństwa mariackiego 

161 Michał Kurzej Uwagi o aranżacji kościoła Mariackiego w czasach ks. Jacka Łopackiego 

171 Natalia Koziara Realizacje malarskie Andrzeja Radwańskiego dla kościoła Mariackiego 

179 Joanna Daranowska-Łukaszewska Źródła dekoracji stropu w pomieszczeniu reprezentacyjnym na drugim piętrze kamienicy penitencjarzy mariackich w Krakowie 

183 Michał Wardzyński Rzeźba i mała architektura marmurowa pierwszej połowy XVII wieku w kościele Mariackim: analiza historyczno-materiałoznawcza, pochodzenie warsztatowe, przemiany tradycji artystycznych 

195 Wojciech Walanus Caemeterium circa hanc Ecclesiam est amplum. O wyglądzie dawnego cmentarza przy kościele Mariackim w Krakowie

207 Aldona Sudacka Krypty grobowe i groby w kościele Mariackim w Krakowie w świetle archiwaliów i badań terenowych 

219 Katarzyna Mikocka-Rachubowa Nagrobek Marcina Leśniowolskiego w kościele Mariackim w Krakowie 

227 Aleksander Stankiewicz Z dziejów fundacji mieszczan krakowskich. Grobowiec Franckowiczów i Lodwigów 

237 Weronika Rostworowska-Kenig Kościół Mariacki jako nekropolia obywatelska w okresie Wolnego Miasta Krakowa 

249 Barbara Ostafin Fundacje kościelne Tadeusza Polaczka-Korneckiego (1885–1942) dla kaplicy św. Łazarza w kościele Mariackim w Krakowie 

253 Katarzyna Płonka-Bałus Bracia Hutterowie i Biblia altarystów kościoła Mariackiego 

261 Adam Spodaryk Zaginiony ołtarz Michała Lancza z Kitzingen z kaplicy Nawrócenia św. Pawła w kościele Mariackim w Krakowie 

271 Masza Sitek Retabulum świętych Janów z kaplicy Bonerowskiej. Problem istnienia 

289 Jerzy Żmudziński Matka Boska Częstochowska w kościele Mariackim w Krakowie. Dzieje wizerunku na tle początkowych dziejów kultu 

297 Piotr Kołpak Znaczenie średniowiecznych witraży w prezbiterium kościoła Mariackiego w Krakowie na przestrzeni dziejów 

309 Dobrosława Horzela „Szyby kolorowe”. Akwarelowa dokumentacja średniowiecznych witraży kościoła Mariackiego 

317 Danuta Czapczyńska-Kleszczyńska, Tomasz Szybisty Przyczynek do biografii artystycznej ks. Bronisława Mazura, ostatniego projektanta witraży do kościoła Mariackiego w Krakowie 

323 Agata Felczyńska Dzwony bazyliki Mariackiej – pozornie dobrze znany zespół dzieł dawnego ludwisarstwa 

331 Magdalena Adamska O złotym kielichu Błażeja Szeligowskiego 

343 Katarzyna Moskal „Krzyż staroświeckiey roboty szyty”. Gotyckie haftowane preteksty w skarbcu kościoła Mariackiego w Krakowie jako źródło informacji o parafii i mieszczanach 

355 Anna Warzecha Haft Kościoła wschodniego w skarbcu bazyliki Mariackiej w Krakowie 

365  Joanna Sławińska Kobierce perskie tzw. polskie (tapis polonais) w kościele Mariackim

379 Beata Biedrońska-Słotowa Niekonwencjonalne dary dla kościoła Mariackiego i sposoby ich zastosowania 

383 Maria Porucznik Ksiądz archiprezbiter Józef Krzemieński jako opiekun i fundator szat liturgicznych oraz tkanin ze skarbca kościoła Mariackiego w Krakowie 

393 Aleksandra Hola, Jacek Bagniuk, Michał Płotek, Małgorzata Walczak, Grażyna Korpal Badania sześciu obrazów Hansa Süssa z Kulmbachu przedstawiających sceny z życia św. Katarzyny Aleksandryjskiej: przyczynek do rozważań na temat miejsca powstania i pierwotnej funkcji cyklu 

399 Katarzyna Pakuła-Major, Aleksandra Hola Konserwacja cyklu obrazów z ołtarza z kamienicy księży penitencjarzy 

405 Małgorzata Nowalińska Badania i konserwacja obrazu Matki Boskiej z Dzieciątkiem  (po połowie XV wieku) w typie Hodegetrii Krakowskiej w ołtarzu kaplicy Loretańskiej kościoła archiprezbiterialnego Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Krakowie 

411 Anna Wyszyńska Strój w twórczości Wita Stwosza na przykładzie ołtarza mariackiego 

421 Agata Dworzak Uroczystości rocznicowe fundacji kościoła Mariackiego w 1726 roku 

429 Iwona Kęder Kościół Mariacki w dziewiętnastowiecznej ikonografii 

437 Anna Bednarek, Wojciech Walanus „Rzecz to zapewne niełatwa, gdzie mało światła słonecznego, a pełno zawsze pobożnych”. O najstarszych fotografiach ołtarza mariackiego Wita Stwosza 

449 Agata Wolska Niezamknięty rozdział – restytucje dzieł sztuki zrabowanych z kościoła Mariackiego podczas drugiej wojny światowej 

 

467 Wykaz skrótów

469 Bibliografia

521 Spis ilustracji

 

Źródło:

https://vistulana.pl/produkt/jako-serce-posrodku-ciala-kultura-artystyczna-kosciola-mariackiego-w-krakowie

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

ISBN:  978-83-65548-61-0

Rok wydania: 2020-2021

Liczba stron: 630

„Kult świętych patronów Królestwa Polskiego w czasach Jagiellonów”

 

Piotr Kołpak „Kult świętych patronów Królestwa Polskiego w czasach Jagiellonów”

 

Publikacja ta jest pierwszą próbą monograficznego opracowania kultu świętych patronów państwa polskiego w czasach jagiellońskich. Pracy tej nie należy jednak traktować jako zbioru tradycyjnych monografii poszczególnych świętych, lecz jako wszechstronne opracowanie znaku władzy uczestniczącego w różnych sferach życia politycznego i religijnego. Skonstruowana w pierwszej połowie XV stulecia w środowisku katedry krakowskiej koncepcja grupy patronów Królestwa Polskiego ujmowała postaci świętych Stanisława, Wojciecha, Wacława i Floriana. Od tej pory, aż do końca XVI w. znakiem tym posługiwano się w kontekście takich zjawisk, jak: zmagania polityczne między dworami władców a episkopatem, spory między hierarchami kościelnymi, krystalizowanie się narodu polskiego czy osobista dewocja ludzi władzy.

 

Autor omawia kolejne przekazy pisane oraz ikonograficzne, bada ich możliwości transmisyjne oraz pyta o ich znaczenie dla nadawców i odbiorców, chcąc wpisać je w całość kulturową. Choć analiza zjawiska sprawia wrażenie kontemplowania wybrakowanej mozaiki kultu świętych orędowników, to w rezultacie pozwala  zrozumieć ideę świętego patronatu nad państwem polskim w czasach jagiellońskich.

 

Źródło:

https://vistulana.pl/produkt/kult-swietych-patronow-krolestwa-polskiego-w-czasach-jagiellonow

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

Seria wydawnicza: Monografie Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

ISBN: 978-83-65548-73-3

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 431