„Polonika wśród listów z zasobu dokumentowego dawnego archiwum miejskiego we Wrocławiu”

 

„Polonika wśród listów z zasobu dokumentowego dawnego archiwum miejskiego we Wrocławiu”

 Katalog (do 1506 roku)

 

Zachęcamy Czytelników do zapoznania się z kolejnym tomem serii Folia Jagellonica. Fontes. Opracowana z wielkim znawstwem i starannością przez Mateusza Golińskiego publikacja Polonika wśród listów z zasobu dokumentowego dawnego archiwum miejskiego we Wrocławiu. Katalog (do 1506 roku) z perspektywy niejednego mediewisty okaże się zapewne bezcenną pomocą w archiwalnych poszukiwaniach. Katalogiem zostały objęte listy i inne pisma o charakterze oficjalnym z zasobu zgromadzonego przez radę miasta Wrocławia pochodzące od osób związanych z Polską, powstałe na jej terytorium bądź skierowane do przebywających tam adresatów. Pod pojęciem Polski Autor rozumiał przy tym obszar leżący w aktualnych dla czasów powstania danego listu granicach politycznych Królestwa i jego lenn.

 

Mateusz Goliński skoncentrował się wyłącznie na archiwaliach odbiegających od typowych średniowiecznych dokumentów w oficjalnym tego słowa znaczeniu, przede wszystkim zatem na listach, ale także – co warte podkreślenia – niespełniających formalnych kryteriów korespondencji, ale pokrewnych jej merytorycznie rozmaitych poświadczeniach, pełnomocnictwach, uwierzytelnieniach, listach dobrego urodzenia, pokwitowaniach i tym podobnych. Takiemu postępowaniu przyświecała chęć zaprezentowania tej części materiału źródłowego, która pozostaje najmniej w historiografii rozpoznana, co wynika ze sporych trudności, jakie niesie ze sobą jej wykorzystanie. Skutki nieprawidłowego zrozumienia treści listów są zresztą dotkliwie widoczne zarówno w piśmiennictwie historycznym, jak i na poziomie inwentarza oraz innych pomocy archiwalnych.

 

Praca naukowa została sfinansowana w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego poz nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2017–2021, nr projektu 0468/NPRH5/H30/84/2017.

Publikacja na stronie wydawcy:

https://vistulana.pl/produkt/polonika-wsrod-listow-z-zasobu-dokumentowego-dawnego-archiwum-miejskiego-we-wroclawiu-katalog-do1506-roku

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

Seria: Folia Jagellonica. Fontes

Opracowanie Mateusz Goliński

ISBN: 978-83-67277-07-5; 978-83-67609-15-9

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 111

„Rachunki budowy zamku krakowskiego 1534”

 

„Rachunki budowy zamku krakowskiego 1534”

 

„Rachunki budowy zamku krakowskiego 1534” wydane przez Marka Ferenca stanowią kolejny tom serii „Folia Jagellonica. Fontes” – pokłosia imponującego skalą przedsięwzięcia, jakim jest międzynarodowy grant Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki „Epoka jagiellońska i jej dziedzictwo w I Rzeczypospolitej do 1795 roku”.

Prezentowana publikacja stanowi kontynuację ciągu wydawnictw zapoczątkowanego przez Olgę Łaszczyńską, która opracowała rachunki z 1535 roku. W ramach zainicjowanej przez tę badaczkę serii „Źródła do dziejów Wawelu” ukazały się ponadto rachunki sporządzone w okresie piastowania urzędu wielkorządcy przez Seweryna Bonera, za lata 1526, 1530-1532, a jako tomy pierwszy, trzeci i czwarty serii „Folia Jagellonica. Fontes” rachunki za lata 1524, 1525 oraz 1533.

 

Książka została wydana dzięki współpracy Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana” z Polskim Towarzystwem Historycznym i sfinansowana w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2017–2021, nr projektu 0467/NPRH5/H30/84/2017.

 

Publikacja na stronie wydawcy:

https://vistulana.pl/produkt/rachunki-budowy-zamku-krakowskiego-1534

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

Seria: Folia Jagellonica. Fontes

ISBN: 978-83-67277-11-2, 978-83-67609-14-2 

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 95

 

„Kościoły i klasztory rzymskokatolickie na terenie dawnego województwa bełskiego” Tom 2

 

„Kościoły i klasztory rzymskokatolickie na terenie dawnego województwa bełskiego” Tom 2

red. Andrzej Betlej, Agata Dworzak

 

Publikacja stanowi drugi tom serii poświęconej kościołom i klasztorom rzymskokatolickim na terenie dawnego województwa bełskiego, powstała jednak w nawiązaniu do założeń serii Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej pod redakcją naukową prof. Jana K. Ostrowskiego. Podstawowym celem Autorów i Redaktorów prezentowanej książki było uchwycenie stanu zachowania prezentowanych zabytków na rok 1939, czyli okres przed wybuchem II wojny światowej i przedstawienie w ten sposób panoramy artystycznej sztuki sakralnej  ziem dawnego województwa bełskiego. Zakres terytorialny opracowania ustalono, traktując jako punkt wyjścia  podział administracyjny  Rzeczypospolitej z roku 1772, na który nałożono granicę państwową z roku 1939 oraz nową granicę państwową z roku 1945 (pierwsza z nich wyznacza kres badanego obszaru na wschodzie, druga zaś na zachodzie).

 

W efekcie opracowaniem objęto zabytki, które do roku 1772 pozostawały na terenie województwa bełskiego, w okresie galicyjskim weszły w skład cyrkułu bełskiego Królestwa Galicji i Lodomerii, a następnie województwa lwowskiego II Rzeczypospolitej. Niniejszy tom obejmuje monografie 41 kościołów i kaplic znajdujących się w 34 miejscowościach zlokalizowanych na terenach dawnych powiatów bełskiego i buskiego. Teksty poszczególnych monografii, autorstwa znakomitych specjalistów, powstały na podstawie materiałów pozyskanych na podstawie kilku wyjazdów inwentaryzacyjnych. Książka o objętości ponad 1000 stron zawiera bogaty materiał ilustracyjny (961 ilustracji), indeks osobowy oraz spis obiektów opisanych w dwóch tomach serii.

 

Publikacja na stronie wydawcy:

https://vistulana.pl/produkt/koscioly-i-klasztory-rzymskokatolickie-na-terenie-dawnego-wojewodztwa-belskiego-t-2

 

Spis treści:

https://vistulana.pl/wp-content/uploads/2023/02/spis_Koscioly-i-klasztory_2.pdf

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

ISBN: 978-83-65548-79-5

Rok wydania: 2021

Liczba stron:  1032

„Kościoły i klasztory rzymskokatolickie na terenie dawnego województwa bełskiego” Tom 1

 

„Kościoły i klasztory rzymskokatolickie na terenie dawnego województwa bełskiego” Tom 1

red. Andrzej Betlej, Agata Dworzak

 

Publikacja stanowi pierwszy tom serii poświęconej kościołom i klasztorom rzymskokatolickim na terenie dawnego województwa bełskiego, powstała jednak w nawiązaniu do założeń serii Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej pod redakcją naukową prof. Jana K. Ostrowskiego. Podstawowym celem Autorów i Redaktorów prezentowanej książki było uchwycenie stanu zachowania prezentowanych zabytków na rok 1939, czyli okres przed wybuchem II wojny światowej i przedstawienie w ten sposób panoramy artystycznej sztuki sakralnej ziem dawnego województwa bełskiego.

 

Zakres terytorialny opracowania ustalono, traktując jako punkt wyjścia  podział administracyjny  Rzeczypospolitej z roku 1772, na który nałożono granicę państwową z roku 1939 oraz nową granicę państwową z roku 1945 (pierwsza z nich wyznacza kres badanego obszaru na wschodzie, druga zaś na zachodzie). W efekcie opracowaniem objęto zabytki, które do roku 1772 pozostawały na terenie województwa bełskiego, w okresie galicyjskim weszły w skład cyrkułu bełskiego Królestwa Galicji i Lodomerii, a następnie województwa lwowskiego II Rzeczypospolitej. Niniejszy tom obejmuje monografie 39 kościołów i kaplic znajdujących się w 27 miejscowościach zlokalizowanych na terenach dawnych powiatów rawskiego i sokalskiego. Teksty poszczególnych monografii, autorstwa znakomitych specjalistów, powstały na podstawie materiałów pozyskanych na podstawie kilku wyjazdów inwentaryzacyjnych. Książka imponuje objętością, licząc 1392 strony. Zawiera również bogaty materiał ilustracyjny (1390 ilustracji) oraz indeks osobowy.

 

Publikacja na stronie wydawcy:

https://vistulana.pl/produkt/koscioly-i-klasztory-rzymskokatolickie-na-terenie-dawnego-wojewodztwa-belskiego-t-1

Spis treści:

https://vistulana.pl/wp-content/uploads/2023/02/spis_Koscioly-i-klasztory_1.pdf

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

ISBN: 978-83-65548-78-8

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 1392

 

„Architekt Krzysztof Bonadura starszy i cech muratorów w Poznaniu”

 

Aleksander Stankiewicz 

„Architekt Krzysztof Bonadura starszy i cech muratorów w Poznaniu”

 

Oddajemy do rąk Czytelników publikację Aleksandra Stankiewicza „Krzysztof Bonadura starszy i cech muratorów w Poznaniu”, pierwszą monografię na temat architekta, który działał w Rzeczypospolitej w XVII wieku.

Dzieła Bonadury Autor prezentuje w kontekście sztuki polskiej i europejskiej, tropiąc dorobek architekta – od zamówień dla Opalińskich po działalność dla cechu muratorów w Poznaniu.

W podzielonym na dziewięć rozdziałów tomie Czytelnik znajdzie informacje biograficzne o Krzysztofie Bonadurze starszym, o ruchu budowlanym w dawnych województwach kaliskim i poznańskim w latach 1590–1670, zleceniodawcach i protektorach architekta, o jego dziełach potwierdzonych źródłowo i wiązanych z nim, o samym warsztacie Bonadury, o teorii sztuki około roku 1600, wreszcie o wpływie twórczości architekta na wielkopolską architekturę XVII wieku.

 

Publikację uzupełnia ok. 250 fotografii omawianych budynków. Książka została dofinansowana z programu „Doskonała nauka” Ministra Edukacji i Nauki oraz ze środków Fundacji Trzy Trąby.

Publikacja na stronie wydawcy:

https://vistulana.pl/produkt/architekt-krzysztof-bonadura-starszy-i-cech-muratorow-w-poznaniu

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

ISBN: 978-83-67277-02-0

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 420

„Rachunki budowy zamku krakowskiego 1525”

 

„Rachunki budowy zamku krakowskiego 1525”

Wydał Marek Ferenc

 

„Rachunki budowy zamku krakowskiego 1525” wydane przez Marka Ferenca stanowią kolejny tom serii „Folia Jagellonica. Fontes” – pokłosia imponującego skalą przedsięwzięcia, jakim jest międzynarodowy grant Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki „Epoka jagiellońska i jej dziedzictwo w I Rzeczypospolitej do 1795 roku”.

Prezentowana publikacja stanowi kontynuację ciągu wydawnictw zapoczątkowanego przez Olgę Łaszczyńską, która opracowała rachunki z 1535 roku. W ramach zainicjowanej przez tę badaczkę serii „Źródła do dziejów Wawelu” ukazały się ponadto rachunki sporządzone w okresie piastowania urzędu wielkorządcy przez Seweryna Bonera, za lata 1526, 1530-1532, a jako pierwszy tom serii „Folia Jagellonica. Fontes” rachunki za rok 1524. Już wkrótce w ramach tej samej serii wydawniczej ukaże się edycja zapisków rachunkowych z roku 1533.

 

Książka została wydana dzięki współpracy Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana” z Polskim Towarzystwem Historycznym i sfinansowana w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2017–2021, nr projektu 0467/NPRH5/H30/84/2017.

 

Źródło:

https://vistulana.pl/produkt/rachunki-budowy-zamku-krakowskiego-1525

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

Seria: Folia Jagellonica. Fontes

ISBN:  978-83-65548-75-7, 978-83-960023-5-8

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 95

„Organizacja grodowa w drugiej monarchii piastowskiej”

 

Krzysztof Fokt „Organizacja grodowa w drugiej monarchii piastowskiej”

Studium krytyczne

 

Książka Organizacja grodowa w drugiej monarchii piastowskiej. Studium krytyczne pióra Krzysztofa Fokta ukazała się jako siódmy tom serii Maiestas – potestas – communitas, w ramach której publikujemy rozprawy poświęcone zagadnieniom dotykającym istoty mechanizmów władzy we wczesnośredniowiecznej i wczesnonowożytnej Polsce.

Autor podejmuje próbę obalenia zespołu szeroko akceptowanych przez historyków, prawników i archeologów hipotez dotyczących organizacji zarządu terytorialnego w Polsce w czasach tzw. drugiej monarchii piastowskiej (około 1040–1181). Wykazuje przy tym, że koncepcja ta  – określana przez niego mianem prowincjonalno-kasztelańskiej, ciesząca się już właściwie statusem aksjomatu –  swoją szczególną rangę w dyskursie naukowym zawdzięcza głównie spójności, jaką nadali jej wybitni polscy mediewiści, oraz brakowi alternatywy, nie zaś faktycznej niepodważalności i osadzeniu w rzeczywistości historycznej. Krzysztof Fokt nie tylko dekonstruuje utrwalone schematy myślenia o organizacji grodowej, ale przede wszystkim przedstawia autorską kontrpropozycję rozwiązania tego istotnego problemu badawczego, a także zarys konsekwencji postulowanej na kartach książki zmiany postrzegania drugiej monarchii piastowskiej dla studiów nad ustrojem tego władztwa.

 

Prezentowane naszym Czytelnikom studium – zwięzłe, a przy tym precyzyjne, poparte głębokim namysłem badawczym i bogate w nowatorskie treści – zasługuje na poczesne miejsce w biblioteczce każdego mediewisty i pasjonata historii średniowiecznej Polski.

Publikacja została dofinansowana przez Uniwersytet Jagielloński.

 

Źródło:

https://vistulana.pl/produkt/organizacja-grodowa-w-drugiej-monarchii-piastowskiej-studium-krytyczne

Spis treści:

https://vistulana.pl/wp-content/uploads/2022/09/Spis-tresci_Organizacja-grodowa.pdf

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

Seria: Maiestas – potestas – communitas

ISBN:  978-83-67277-04-4

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 124

„Simplices fenestrae cistercienses”

 

Joanna Utzig „Simplices fenestrae cistercienses”

 

Geneza, treści ideowe i źródła estetyczne przeszkleń witrażowych 

w kościołach i klasztorach cystersów do połowy wieku XIII

 

Specyfikę przeszkleń w kościołach cystersów dostrzeżono już u zarania nowoczesnej historii sztuki, jednak ich odmienność od „głównego nurtu” twórczości witrażowej, a także względna prostota artystyczna spowodowały, że przeważnie pojawiały się one na marginesie opracowań dotyczących dziejów witrażownictwa. Tymczasem konieczność zastosowania się do ścisłych zaleceń Kapituły Generalnej zgromadzenia zaowocowała stworzeniem wyjątkowych dzieł o charakterze programowo abstrakcyjnym, minimalistycznych pod względem techniki i środków wyrazu. Joanna Utzig, dostrzegając unikatowość i szczególny kontekst kulturowy cysterskich przeszkleń, na kartach książki Simplices fenestrae cistercienses postawiła je w centrum uwagi.

 

Publikacja – owoc szeroko zakrojonych badań – poświęcona jest witrażom powstającym na potrzeby cystersów od momentu ukonstytuowania się zakonu w XII stuleciu do około połowy XIII wieku. Witraże cysterskie pochodzące z tego okresu zachowały się w różnych regionach Europy, najliczniej na terenie Francji i Niemiec. Autorka uwzględniła jednak w swoich rozważaniach także dzieła, które przetrwały jedynie w reliktach (w tym znaleziska archeologiczne) oraz  przeszklenia znane wyłącznie ze źródeł pisanych lub ikonograficznych. Szczególnym zainteresowaniem obdarzyła witraże należące do tytułowej kategorii simplices fenestrae, prezentując czytelnikom wszechstronne i bogato ilustrowane opracowanie związanej z nimi problematyki. Książka stanowi XI tom serii Studia z historii sztuki dawnej Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego i Muzeum Narodowego w Krakowie pod red. Marka Walczaka, cenionej nie tylko przez historyków sztuki i historyków, ale także wszystkich pasjonatów kultury materialnej i artystycznej dawnych wieków.

 

Źródło:

https://vistulana.pl/produkt/simplices-fenestrae-cistercienses-geneza-tresci-ideowe-i-zrodla-estetyczne-przeszklen-witrazowych-w-kosciolach-i-klasztorach-cystersow-do-polowy-wieku-xiii

Spis treści:

https://vistulana.pl/wp-content/uploads/2022/09/Spis-tresci-Simplices-fenestrae.pdf

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

ISBN:  978-83-65548-97-9, 978-83-7581-409-5

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 267

„Fenomenologia i tomizm oraz inne pisma filozoficzne”

 

Louis-Bertrand Geiger OP „Fenomenologia i tomizm oraz inne pisma filozoficzne”

 

Fenomenologia i tomizm oraz inne pisma filozoficzne – zbiór czterech prac wybitnego filozofa, dominikanina, ojca Louisa-Bertranda Geigera. Teksty Fenomenologia i tomizm  (1932), O jedności bytu (1948, 1949), Filozofia realistyczna i wolność  oraz Przyszłość filozofii (1966) zostały wybrane, przetłumaczone i ze znawstwem opracowane przez ks. dr. Dariusza Radziechowskiego.

 

Ta wyjątkowa publikacja jest dla polskich Czytelników swoistym zaproszeniem do świata myśli znakomitego francuskiego tomisty – na jej kartach przywołano refleksje Geigera osnute wokół tak fundamentalnych zagadnień jak relacja między tomizmem a fenomenologią, pojęcie bytu i odpowiadająca mu rzeczywistość, kwestia wolności i perspektywa przyszłości filozofii. Teksty zostały poprzedzone syntetycznym wprowadzeniem do całości poglądów filozoficznych dominikanina, opublikowanym zarówno w języku polskim, jak i francuskim. W końcowym aneksie wydawca zebrał osobiste wspomnienia o Geigerze – przekazali je kardynał Christoph Schönborn OP, Marie-Pierre Gaisne-Geiger oraz Kim En Joong OP. Jak podkreślił recenzent tomu prof. Piotr Duchliński, edycja przygotowana przez ks. Radziechowskiego stanowi przekonującą i potrzebną próbę ocalenia od zapomnienia postaci ojca Geigera i jego myśli – inspirującej i niedającej się wpisać w utarte schematy – a podjęcie tej próby zyskuje szczególną wagę w obecnych czasach, „kiedy z tak dziecięcą łatwością przekreślamy dorobek wielkich filozofów przeszłości”.

Źródło:

https://vistulana.pl/produkt/fenomenologia-i-tomizm-oraz-inne-pisma-filozoficzne

Spis treści:

https://vistulana.pl/wp-content/uploads/2022/07/Fenomenologia-i-tomizm_Spis-tresci.pdf

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

ISBN: 978-83-65548-99-3

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 183

„Pałac Popielów”

 

Paweł Dettloff „Pałac Popielów”

Przemiany architektoniczne i wystrój wnętrz.

W 200-lecie krakowskiej rezydencji rodzinnej

 

Najnowsza publikacja Pawła Dettloffa z Instytutu Sztuki PAN to wielowątkowa, przekrojowa opowieść o dziejach tytułowego pałacu usytuowanego przy ul. św. Jana 20, począwszy od średniowiecza aż po współczesność. Autor skupia się tym razem nie tylko na przemianach architektonicznych budynku – pierwotnie dwie kamienice w toku dziejów scaliły się, zmieniały właścicieli, podupadały i podnosiły się z ruiny. Jako historyk sztuki i konserwator zabytków Paweł Dettloff kompetentnie opowiada o detalach architektonicznych, szczególną uwagę skupiając na portalu wejściowym, który zdobi pałac. Z tej książki wyłania się jednak dużo pełniejszy obraz – można w niej przeczytać o losach ludzi, którzy byli z pałacem związani. Autor dzięki imponującej kwerendzie dotarł nie tylko do informacji na temat najznamienitszych lokatorów, uświadamiając Czytelnikom, że historię budynku tworzyli też ci, o których z czasem się zapomina. Pomieszczono tu kilkaset kolorowych ilustracji, ukazujących m.in. przemiany pałacu, plany, odkrywki w trakcie remontów oraz portrety mieszkańców.

 

Znalazło się w prezentowanej publikacji także miejsce na wątek bardziej osobisty – książkę dopełniają teksty obecnego właściciela budynku, Bogusława Rostworowskiego, który barwnie opowiada historię swoją i swojej walki o przywrócenie rezydencji dawnej świetności w niełatwej rzeczywistości PRL, a także później – opieka nad zabytkiem to nieustanna praca, która trwa także i dziś.

 

Pałac Popielów to interesująca lektura, ale jednocześnie rzetelna publikacja naukowa, stanowiąca ważny głos w badaniach nad krakowskimi kamienicami, postulująca kolejne badania, pozwalające rekonstruować historię budynków, które tworzą niepowtarzalny klimat Starego Miasta.

 

Źródło:

https://vistulana.pl/produkt/palac-popielow-przemiany-architektoniczne-i-wystroj-wnetrz-w-200-lecie-krakowskiej-rezydencji-rodzinnej-2

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

ISBN:  978-83-65548-88-7

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 536

„Katalog dokumentów pergaminowych i papierowych..."

 

Andrzej Marzec, Jakub Rogulski, Marcin Starzyński

„Katalog dokumentów pergaminowych i papierowych 

ze zbiorów Zakładu Nauk Pomocniczych Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego”

 

Tom inaugurujący serię, wpisujący się doskonale w niedawny jubileusz 200 lat nauk pomocniczych historii na Uniwersytecie Jagiellońskim,  poświęcony został zbiorowi dokumentów pergaminowych i papierowych. Kolejne tomy serii pomieścić mają m.in. zbiory pieczęci, map i monet. 84 dokumenty, skatalogowane w publikacji przez trójkę znakomitych krakowskich mediewistów młodego i średniego pokolenia – Marcina Starzyńskiego, Andrzeja Marca i Jakuba Rogulskiego,  zostały opracowane na wzór zasad przyjętych przez autorów katalogu pergaminów Biblioteki Jagiellońskiej, wydanego w 2014 roku,  także nakładem Towarzystwa Naukowego Societas Vistulana.

Publikację wzbogaca wstęp, który nie tylko przygotowuje Czytelnika do korzystania z katalogu, stanowi jednocześnie barwną lekturę przybliżającą sylwetki profesorów, dzieje pracowni i samego zbioru, od wieku XIX aż po czasy współczesne.

 

Doskonałą pomocą i wartością samą w sobie jest indeks nazw miejscowych i osobowych występujących w opisach katalogowych oraz konkordancja sygnatur i numerów pozycji katalogowych. Na końcu książki zamieszczono reprodukcje wybranych dokumentów.

Katalog opublikowano nie tylko z myślą o historykach, ale także o studentach, m.in. tych którzy każdego roku w pięknych, historycznych wnętrzach pracowni nauk pomocniczych historii i źródłoznawstwa UJ zgłębiają wiedzę, przekazywaną im właśnie przez autorów niniejszej publikacji.

 

Tom opracowany dzięki dofinansowaniu w ramach minigrantu Priorytetowego Obszaru Badawczego (POB) Heritage Programu Strategicznego Inicjatywa Doskonałości w Uniwersytecie Jagiellońskim.

 

Źródło:

https://vistulana.pl/produkt/katalog-dokumentow-pergaminowych-i-papierowych-ze-zbiorow-zakladu-nauk-pomocniczych-uniwersytetu-jagiellonskiego

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

Seria: Zbiory Zakładu Nauk Pomocniczych Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego, tom 1

ISBN: 978-83-65548-98-6

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 98

„Insignia ducalis splendoris”

 

Jakub Rogulski „Insignia ducalis splendoris” 

Splendor rodziny książąt Sanguszków i środki jego manifestacji od XV do XVIII wieku

 

5 tom serii Monografie Towarzystwa Naukowego Societas Vistulana — monografia Jakuba Rogulskiego Insignia ducalis splendoris. Splendor rodziny książąt Sanguszków i środki jego manifestacji od XV do XVIII wieku. To książka niezwykle oryginalna, poruszająca zagadnienia bardzo rzadko podejmowane przez historyków. Można ją uznać za pewien przełom i narodziny nowego nurtu badawczego w historiografii polskiej.

Jakie treści składały się na splendor rodziny książąt Sanguszków? Za pomocą jakich środków był on komunikowany? Jakie cele przyświecały manifestacji chwały rodzinnej i jaka była skuteczność takich działań? — oto najważniejsze pytania, na które odpowiedzi poszukujemy w niniejszej pracy. Jednak podjęta problematyka badawcza, przedstawiona w szerszym kontekście funkcjonowania elit politycznych Rzeczypospolitej Obojga Narodów, odsłania zarazem mniej znane oblicza kultury tej społeczności.

 

Praca ma charakter wybitnie interdyscyplinarny, odnosi się do wielu dziedzin nauk historycznych, klasycznych nauk pomocniczych historii, takich jak sfragistyka, heraldyka i falerystyka, a także licznych dyscyplin humanistycznych i nurtów badań naukowych. Autor analizuje między innymi takie środki manifestacji splendoru, jak pieczęcie, herby, tytuły rodzinne i urzędnicze, atrybuty orderowe, wreszcie portrety. Książka jest efektem wieloletnich kwerend i wnikliwej pracy badawczej autora. Czytelnikom zainteresowanym dziejami kultury staropolskiej umożliwi poznanie osobliwych, a zarazem szczególnie spektakularnych przejawów owej kultury oraz jej zapomnianych na ogół reliktów.

 

Monografię dopełniają znakomicie obszerny wykaz zabytków źródłowych wraz z bogatym materiałem ilustracyjnym, tablice genealogiczne oraz indeks.

Publikacja wydana dzięki dofinansowaniu ze środków Wydziału Historycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie oraz wsparciu finansowemu ze środków Fundacji im. Zofii i Jana Włodków.

 

Źródło:

https://vistulana.pl/produkt/insignia-ducalis-splendoris-splendor-rodziny-ksiazat-sanguszkow-i-srodki-jego-manifestacji-od-xv-do-xviii-wieku

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

Seria: Monografie Towarzystwa Naukowego Societas Vistulana

ISBN: 978-83-65548-96-2

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 362

"Kościół polski w Rzymie..."

 

Józef Skrabski „Kościół polski w Rzymie: tożsamość i reprezentacja w perspektywie sztuki”

 

Publikacja Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana” pt. Kościół polski w Rzymie: tożsamość i reprezentacja w perspektywie sztuki autorstwa Józefa Skrabskiego to nowatorskie i pasjonujące studium dziejów artystycznych i społecznych kluczowych polskich instytucji we Włoszech – narodowego hospicjum i kościoła św. Stanisława w Rzymie. Autor kompleksowo i w perspektywie kilku stuleci bada temat kształtowania polskiej tożsamości narodowej w Wiecznym Mieście i jej reprezentacji poprzez sztukę. Z jednej strony ze znawstwem wytrawnego badacza sztuki nowożytnej przygląda się dziełom malarstwa, rzeźby i rzemiosła artystycznego funkcjonującym w przestrzeni kościoła i hospicjum – i to zarówno obiektom wciąż istniejącym, jak i tym znanym jedynie ze źródeł pisanych – z drugiej zaś z uwagą i dużą wrażliwością historyczną odmalowuje kontekst społeczny opisywanych zjawisk artystycznych, czerpiąc między innymi z koncepcji miejsca pamięci Pierre’a Nory czy badań nad kreowaniem wizerunku za pomocą środków artystycznych (w tym wypadku obiektem zainteresowania nie jest jednak wizerunek konkretnej osoby, a całej nacji!).

 

Czytelnicy znajdą w książce zarówno szczegółowy opis dziejów architektonicznych kompleksu polskiego w Rzymie od chwili jego powstania u schyłku XVI wieku aż po upadek żelaznej kurtyny, jak i błyskotliwą analizę zmieniającego się w tym długim okresie znaczenia polskich instytucji w Rzymie dla samoidentyfikacji Polaków jako jednej z wielu nacji szukających właściwych sposobów wyrażania własnej tożsamości i promowania swoich interesów w sercu chrześcijańskiego świata. Bohaterami tej opowieści są przebywający nad Tybrem Polacy różnych stanów, administratorzy i rektorzy świątyni narodowej, a także przedstawiciele elit Rzeczypospolitej i Stolicy Apostolskiej przyjmujący rolę fundatorów i protektorów narodowych instytucji. Głównym punktem odniesienia zawsze jednak pozostaje dla Józefa Skrabskiego sztuka.

 

Książka jest efektem wieloletnich badań obejmujących między innymi kwerendy archiwalne w Rzymie i Petersburgu. Wśród 379 barwnych ilustracji znajdują się nigdy niepublikowane fotografie i plany architektoniczne, a w liczącym ponad 100 stron aneksie źródłowym Czytelnicy znajdą m.in. szeroki wybór niewydanych do tej pory inwentarzy kościoła i hospicjum polskiego w Rzymie.

 

Źródło:

https://vistulana.pl/produkt/kosciol-polski-w-rzymie-tozsamosc-i-reprezentacja-w-perspektywie-sztuki

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

ISBN: 978-83-65548-87-0

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 695

„Liber Vetustissimus Gorlicensis”

 

„Liber Vetustissimus Gorlicensis”

Das älteste Görlitzer Stadtbuch. Najstarsza księga miejska zgorzelecka.

Część I, II, III

 

Czerwona Księga należy do najstarszych i najobszerniejszych niemieckich ksiąg miejskich. Jeśli chodzi o jej znaczenie dla regionu, warto zaznaczyć, że liczne miejscowości wschodnich Górnych Łużyc po raz pierwszy były wzmiankowane w tym właśnie zabytku piśmiennictwa, a odmiejscowe nazwiska zgorzelczan z XIII i XIV w. ujawniają rozległość obszaru, z którego młode, prosperujące miasto przyciągało osadników.

 

Celem krytycznej edycji źródłowej w językach oryginału (średniowysokoniemiecki, łacina) jest udostępnienie zarówno nauce, jak też szerszemu gronu zainteresowanych odbiorców tego wyjątkowego zabytku dawnego języka, dziejów, prawa i kultury z jednej strony w postaci wydania krytycznego, z drugiej zaś – kopii cyfrowej (na płycie CD). Edytorzy żywią nadzieję, że wydanie księgi skłoni naukowców do podjęcia specjalistycznych badań mających na celu interpretację zapisków księgi. Edycja została opatrzona przypisami, wstępem, komentarzem krytycznym oraz indeksem.

 

Duży format i objętość księgi skłoniły autorów edycji do wydania jej w trzech częściach. Część pierwsza, mieszcząca 1768 zapisek, obejmuje okres do 1343 r., do pierwszej większej przerwy w tekście Czerwonej Księgi.

Najstarsza księga miejska Zgorzelca (Görlitz), zwana też Czerwoną Księgą, przechowywana jest w bolesławieckim oddziale Archiwum Państwowego we Wrocławiu.

 

Źródło:

https://vistulana.pl/kategoria-produktu/serie-produktow/fip

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

Seria wydawnicza: Fontes Iuris Polonici

 

Część I

ISBN: 978-83-65548-21-4 , 978-3-944560-75-5

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 488 + płyta CD

 

Część II

ISBN: 978-83-65548-41-2

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 840 + płyta CD

 

Część III

ISBN: 978-83-65548-42-9, 978-3-944560-79-3

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 743 + płyta CD

„Liber Vetustissimus Gorlicensis”

„Liber Vetustissimus Gorlicensis”

Das älteste Görlitzer Stadtbuch.

Najstarsza księga miejska zgorzelecka. 1305–1416, część III

 

Trzecia część  zamyka edycję najstarszej księgi miejskiej zgorzeleckiej –  tak zwanej Czerwonej Księgi, należącej jednocześnie do najstarszych i najobszerniejszych niemieckich ksiąg miejskich – publikowanej jako edycja krytyczna od roku 2017, w ramach serii Fontes Iuris Polonici. Prawo Miejskie.  Tom zamykający, jak i poprzednie, ukazuje się w komplecie z płytą, na której znajdują się skany odpowiednich stron rękopisu źródła oraz zbiorczy indeks (dla cz. I-III), co jest cennym badawczo dopełnieniem i jednocześnie ułatwieniem dla Czytelników. Wyjątkowość tomu trzeciego polega na uwzględnieniu także równolegle sporządzanego brudnopisu księgi (nry 7687-8684) – przyjmuje się, że prowadzono go jako protokół sądowy na posiedzeniach, by następnie większość z owych notatek/zapisek przenosić  do Czerwonej Księgi. Obok zapisek brudnopisu, które skopiowano do Rotes Buch, archiwista zgorzeleckiej Rady, Richard Jecht, zanotował ołówkiem strony i kolumny, na których znajdują się odpowiadające im zapiski w czystopisie.  Warto przy tym dodać, że przenosząc te treści do Czerwonej Księgi, pisarz nie zawsze zachowywał kolejność chronologiczną.  Konkordancje zapisek brudnopisu i księgi miejskiej zgorzeleckiej oraz konkordancja nazw miejscowych (w językach polskim, niemieckim i czeskim) stanowią także bardzo istotną pomoc podczas korzystania z edycji.

Edycję wszystkich trzech części przygotował ten sam polsko-niemiecki zespół badaczy: Christian Speer, Krzysztof Fokt i Maciej Mikuła, a za indeks w bieżącym (podobnie jak w poprzednim, drugim) tomie  odpowiada Robert Koszellini.  Mająca już swoją renomę publikacja źródłowa mimo wyjątkowego stopnia skomplikowania, wynikającego z uwzględnienia tym razem w edycji także brudnopisu, została przygotowana bardzo starannie tak pod względem warsztatu naukowego, jak i  standardu poligraficznego, a ukazuje się nakładem TN Societas Vistulana we współpracy ze stroną niemiecką, a przede wszystkim dzięki finansowaniu z grantu w ramach programu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki”  za lata 2014-2020. Autorzy publikacji związani są z Martin-Luther-Universität Halle-Wittenberg (Ch. Speer) oraz z Uniwersytetem Jagiellońskim w Krakowie (Krzysztof Fokt i Maciej Mikuła). 

Źródło:

https://vistulana.pl/produkt/liber-vetustissimus-gorlicensis-das-alteste-gorlitzer-stadtbuch-najstarsza-ksiega-miejska-zgorzelecka-1305-1416-czesc-iii/?wcmlc=PLN

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

Seria wydawnicza: Fontes Iuris Polonici

ISBN: 978-83-65548-42-9

ISBN: 978-3-944560-79-3

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 743

 

„Meysztowiczowie herbu Rawicz do początku XIX wieku”

 

Krzysztof Pietkiewicz, Marian Wolski

„Meysztowiczowie herbu Rawicz do początku XIX wieku”

Studium genealogiczno-własnościowe

 

Towarzystwo Naukowe „Societas Vistulana” z radością oddaje do rąk Czytelników monografię rodziny Meysztowiczów herbu Rawicz autorstwa Krzysztofa Pietkiewicza i Mariana Wolskiego. Praca ta jest efektem imponującej kwerendy archiwalnej, która objęła zbiory rękopiśmienne przechowywane w archiwach i bibliotekach m.in. Litwy (w Wilnie i Kownie), a także Białorusi (w Mińsku), Rosji (w Moskwie, Sankt Petersburgu), Polski (w Warszawie, Krakowie) i Łotwy (w Rydze). Dzieje Meysztowiczów herbu Rawicz związanych z Wielkim Księstwem Litewskim nie zostały w dotychczasowej historiografii tak kompleksowo ujęte. Pierwsza część monografii poświęcona jest dziejom rodziny do początku XVII wieku, których rekonstrukcja opiera się na dostępnej literaturze, herbarzach oraz tradycji rodzinnej. Druga część opisuje dzieje Meysztowiczów głównie na podstawie szczegółowej kwerendy archiwów oraz bibliotek. Znaleźć tam można nie tylko informacje genealogiczne oraz majątkowe, ale wszelkie dane dotyczące członków rodu, w tym ich aktywności publicznej.

 

Publikację uświetniają reprodukcje dokumentów, portretów oraz liczne tablice genealogiczne, mapy oraz indeks geograficzny.

 

Źródło:

https://vistulana.pl/produkt/meysztowiczowie-herbu-rawicz-do-poczatku-xix-wieku-studium-genealogiczno-wlasnosciowe

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

ISBN: 978-83-65548-91-7

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 557

„Universitas contra haeresim”

 

Wojciech Świeboda „Universitas contra haeresim”

Działalność antyheretycka Stanisława ze Skarbimierza jako przedstawiciela Uniwersytetu Krakowskiego

 

Zgodnie z zaleceniami soboru w Konstancji (1414–1418) zarówno władze świeckie, jak i duchowne monarchii Jagiellonów opracowały długofalowy plan walki z herezją. Ważną rolę miał w nim odgrywać Uniwersytet Krakowski jako instytucja dobrze przygotowana do obrony wiary pod względem teologicznym i prawnym. Niniejsza książka ukazuje mało znane oblicze najstarszej polskiej uczelni, której władze i członkowie podejmowali różnorodne działania mające na celu przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu się heretyckich poglądów i praktyk w diecezji krakowskiej. Szczególna rola przypadła Stanisławowi ze Skarbimierza (zm. 1431), doktorowi prawa kanonicznego i pierwszemu rektorowi Uniwersytetu. Nie tylko pisał on traktaty polemiczne wobec postulatów husyckich, ale także był osobiście zaangażowany w postępowanie inkwizycyjne przeciwko osobom podejrzanym o herezję, wśród których znaleźli się również członkowie społeczności uniwersyteckiej. W pracy znalazły się także edycje niewydanych dotąd dzieł antyheretyckich Stanisława ze Skarbimierza.

 

Publikacja dofinansowana ze środków budżetowych 

Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

 

Źródło:

https://vistulana.pl/produkt/universitas-contra-haeresim-dzialalnosc-antyheretycka-stanislawa-ze-skarbimierza-jako-przedstawiciela-uniwersytetu-krakowskiego

Spis treści:

https://vistulana.pl/otwarty-dostep/wojciech-swieboda-universitas-contra-haeresim-dzialalnosc-antyheretycka-stanislawa-ze-skarbimierza-jako-przedstawiciela-uniwersytetu-krakowskiego-krakow-2021

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

ISBN: 978-83-65548-86-3

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 318

„Pod rządami nieobecnego monarchy”

 

Andrzej Marzec „Pod rządami nieobecnego monarchy”

Królestwo Polskie 1370–1382

Wydanie drugie uzupełnione i poprawione

 

Publikacja Andrzeja Marca przedstawia ważny okres w dziejach państwa polskiego, jakim były dwunastoletnie rządy Ludwika Węgierskiego. Ostatnie monograficzne opracowanie tego zagadnienia wyszło spod pióra Jana Dąbrowskiego sto lat temu (Ostatnie lata Ludwika Wielkiego 1370–1382, Kraków 1918). Marzec, wziąwszy pod uwagę szereg kwestii dotyczących zarówno ustroju Królestwa Polskiego, jak i wiedzy na temat funkcjonowania ówczesnego społeczeństwa, przedstawił całościowe ujęcie tematu.

 

Książka składa się z pięciu rozdziałów oraz szczegółowej bibliografii. W pierwszym rozdziale autor przedstawił dzieje Królestwa Polskiego na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XIV stulecia. Swoje rozważania rozpoczął od analizy opisu przybycia do Krakowa i koronacji królewskiej Ludwika Węgierskiego, przedstawionego w Kronice Jana z Czarnkowa. Rozdział drugi opisuje objęcie władzy przez Ludwika Węgierskiego – zasadniczym celem badacza było uchwycenie relacji między poddanymi a monarchą i możliwe zarysowanie ewolucji postaw elitarnych kręgów Królestwa Polskiego. Rozdział trzeci stanowi próbę wyświetlenia na nowo okoliczności, które doprowadziły do wystawienia przywileju koszyckiego przez króla Ludwika we wrześniu 1374 roku. W dwóch końcowych rozdziałach monografii autor przedstawił ostatnie lata panowania Ludwika.

 

Z przedmowy do wydania drugiego: „Pierwsze wydanie niniejszej książki ukazało się jesienią 2017 roku. Miałem wówczas świadomość, jak wiele poruszonych przeze mnie kwestii wymaga dalszych dyskusji i namysłu. Zdawałem sobie sprawę, że z czasem okaże się, iż wiele spraw ująć można było albo lepiej, albo zgoła inaczej. Nie przypuszczałem jednak, że tak szybko będę miał okazję na nowo zastanowić się nad znaczną częścią napisanego przeze mnie tekstu. Impulsem, który przesądził o ponownym wydaniu książki, stała się nowa monografia lubelskiego historyka dr. hab. Dariusza Wróbla Na pierwszym planie. Możni i szlachta polska wobec bezkrólewia po śmierci Ludwika Andegaweńskiego. Autor podjął się analizy szeregu kwestii, które wcześniej były przedmiotem mojej uwagi, zaś lektura rozprawy lubelskiego mediewisty wzbudziła we mnie znaczną liczbę polemicznych uwag. Okazało się też, że kompleksowe odniesienie się do wszystkich dyskusyjnych fragmentów książki Dariusza Wróbla przerasta objętością rozmiary nawet obszernego artykułu.

 

Drugim punktem odniesienia towarzyszącym mi podczas przygotowania tej edycji książki były recenzje, którym została poddana moja rozprawa — zarówno na etapie wydawniczym, jak i podczas procedur habilitacyjnych (których była podstawą), wreszcie w obiegu naukowym polskim i czeskim. Wszystko to spowodowało, że podjąłem decyzję o konieczności przygotowania drugiego wydania, w którym zawarte zostaną moje polemiczne uwagi względem pracy Dariusza Wróbla, odniesienia do komentarzy recenzentów oraz moje własne wynikłe z tego wszystkiego przemyślenia. Rządy Ludwika w Polsce oraz czas bezkrólewia po jego zgonie jeszcze długo będą zaprzątać uwagę historyków, był to bowiem czas zasadniczych i dynamicznych przemian społecznych oraz ustrojowych, które w znacznym stopniu zdecydowały o kształcie jagiellońskiej monarchii […]”

Wydanie zostało dofinansowane ze  środków Wydziału Historycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

 

Źródło:

https://vistulana.pl/produkt/pod-rzadami-nieobecnego-monarchy-krolestwo-polskie-1370-1382-wydanie-drugie-uzupelnione-i-poprawione

Spis treści:

https://vistulana.pl/wp-content/uploads/2021/12/Spis-tresci_Pod-rzadami-nieobecnego-monarchy.pdf

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

Seria wydawnicza: Maiestas – Potestas – Communitas

ISBN: 978-83-65548-95-5

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 324