ZAPOMNIANA BIBLIOTEKA. ROK PIERWSZY

Dziś minął rok od chwili kiedy na blogu ZAPOMNIANA BIBLIOTEKA zamieściłem pierwszą recenzję. Były to wrażenia po ponownym przeczytaniu jednej z moich ulubionych powieści lat dzieciństwa „Nowych przygód Pana Samochodzika” Zbigniewa Nienackiego. [1] W ciągu dwunastu miesięcy przedstawiłem na stronach bloga ponad dziewięćdziesiąt książek. Odkurzyłem wiele zapomnianych powieści dla młodzieży: „Szatana z siódmej klasy”[2] „Zatokę Żarłocznego Szczupaka”[3], czy „Wakacje” Putramenta.[4]

Zajrzałem na półkę z kryminałami. Tu na wyróżnienie zasługuje jedna z najlepszych powieści kryminalnych ostatnich lat "Prawda to marny interes, a policja wie tylko tyle, ile jej ludzie powiedzą" Jacka Mateckiego.[5] Warta zauważenia jest także „Pruska zagadka” Piotra Schmandta.[6] To tzw. kryminały retro. Jak pewnie zauważyliście nie zabrakło na blogu recenzji literatury historycznej. Nie ukrywam, że mam słabość do czasów dwudziestolecia międzywojennego i XIX wieku. Stąd też przeczytałem m.in. „Życie przestępcze w przedwojennej Polsce” Moniki Piątkowskiej[7] „Samobójstwo Europy”[8] i "Pitaval krakowski."[9]

Moim odkryciem literackim tego roku jest bez wątpienia fascynująca powieść kresowa Wiesława Helaka „Lwowska noc”[10].

Co przyniesie kolejny rok? Nadal będę eksplorował interesujące mnie okresy historyczne. A więc zapewne pojawi się kilka recenzji starych i nowych (ale retro) kryminałów i powieści z wątkami historycznymi. Nie zapomniałem o klasykach. Będę miał dla Was kilka ciekawostek i spróbuję zmierzyć się z nieznanymi szerzej dziełami Makuszyńskiego, Niziurskiego i Ożogowskiej. Sięgnę również na półkę z książkami wydanymi przed II wojną światową. Będziemy mieć zatem okazję przekonać się, co czytali niegdyś nasi pradziadkowie.

Dziękuję serdecznie za 25 tysięcy odwiedzin świadczących o tym, że nie zapominacie o ZAPOMNIANEJ BIBLIOTECE.:)

---

[1] http://ksiazkiprzygodowe.blogspot.com/2013/09/blog-post_4.html

[2] http://ksiazkiprzygodowe.blogspot.com/2013/09/szatan-zsiodmej-klasy-makuszynski_22.html

[3] http://ksiazkiprzygodowe.blogspot.com/2014/01/zatoka-zarocznego-szczupaka-eugeniusz.html

[4] http://ksiazkiprzygodowe.blogspot.com/2014/03/wakacje-jerzy-putrament-wakacje-normal.html

[5] http://ksiazkiprzygodowe.blogspot.com/2014/04/prawda-to-marny-interes.html

[6] http://ksiazkiprzygodowe.blogspot.com/2013/10/pruska-zagadka-piotr-schmandt-pruska.html

[7] http://ksiazkiprzygodowe.blogspot.com/2014/07/zycie-przestepcze-w-przedwojennej.html

[8] http://ksiazkiprzygodowe.blogspot.com/2014/05/samobojstwo-europy-andrzej-chwalba.html

[9] http://ksiazkiprzygodowe.blogspot.com/2013/12/pitaval-krakowski-stanisaw-salmonowicz.html

[10] http://ksiazkiprzygodowe.blogspot.com/2014/04/lwowska-noc-wiesaw-helak-lwowska-noc.html

 

"Lwowska noc"

Wiesław Helak "Lwowska noc"

„Lwowska noc” to dramatyczna i wzruszająca opowieść o ostatnich latach Lwowa. Polskiego Lwowa. To opowieść o Polakach, Ukraińcach i Żydach, którzy współtworzyli  historię tego miasta. To wreszcie opowieść o Rosjanach i Niemcach, którzy brutalnie zamknęli pewien rozdział w dziejach Lwowa, rozpoczynając jednocześnie nowy, pełen bólu, zakłamania i zawiedzionych nadziei. „Lwowska noc”  Wiesława Helaka to niemal dokumentalna relacja o swoistej drodze krzyżowej, którą przeszedł bohater powieści Józef Sztendera, polski nauczyciel mieszkający wraz z żoną, Ukrainką w wiosce nieopodal Lwowa.

Ten kochający swoją rodzinną ziemię patriota bez wahania zakłada mundur i mimo, że nie otrzymał karty mobilizacyjnej decyduje się wyjechać, aby walczyć w obronie ojczyzny. To właśnie wrzesień 1939 r. rozpoczął jego gehennę, która już nigdy miała się nie zakończyć. Za miłość do ojczyzny przyjdzie Józefowi zapłacić najwyższą cenę. Bohater traci rodzinę. Ukochana żona oraz dwójka dzieci zostaje bestialsko zamordowana przez sąsiadów – Ukraińców. Sam wielokrotnie unika śmierci, trafia do sowieckiego więzienia. Jest świadkiem rozstrzelania profesorów lwowskich, eksterminacji ludności żydowskiej  oraz wielu innych zbrodni dokonywanych przez wojska okupantów. Obserwuje rabowanie polskiego mienia, wywózki Lwowian na Syberię oraz przymusowe deportacje do Polski, na Ziemie Odzyskane.

W powieści Wiesława Helaka nie brakuje wstrząsających scen, które jak wspomniany wcześniej mord na rodzinie Józefa, czy też dramat dzieci żydowskich w getcie lwowskim na długo pozostają w pamięci czytelnika.

„Lwowska noc” to także historia o tragicznej miłości, którą głównemu bohaterowi dane jest przeżyć aż dwukrotnie. Za pierwszym razem on traci rodzinę, za drugim - nowa rodzina - jego. Sztendera szukając ukojenia w bólu oraz odpowiedzi na kłębiące się w głowie pytania i wątpliwości zamyka się w klasztornych murach, które jednak opuszcza  i dalej toczy walkę o zachowanie człowieczeństwa. Przebywając we Lwowie angażuje się w pomoc dla osieroconych dzieci a także wstępuje do zakonspirowanej organizacji wojskowej. Wielokrotnie naraża życie dla przyjaciół, a na błaganie żony proszącej aby pozostał z nią i dziećmi odpowiada: „Głos sumienia nakazuje mi iść.”[1]

Ma to szczęście, że u jego boku są osoby, które czują, myślą i kochają podobnie jak on: ojciec, zaprzyjaźniony ksiądz, żydowski lekarz, młody harcerz, czy też kobiety które opiekują się dziecięcym przytułkiem. Mimo wszystko może także liczyć na swą małżonkę, która w chwili próby nie zdradza ukraińskim bandytom jego miejsca pobytu. Niestety, niemal wszystkie te osoby za swą miłość do Lwowa i ojczyzny straciły życie.

W pamięci Wiesława Helaka pozostały relacje jego dziadków i rodziców, którzy przeżyli lwowską gehennę oraz zesłania na Syberię. Im właśnie dziękuje na ostatnich stronach powieści za to, że ich wspomnienia pozwoliły mu „odnaleźć w sobie choć w części miłość do tego miasta i jego losów oraz wzbogacić opowieść o szczegóły, których żaden autor by nie wymyślił.”[2] „Lwowska noc” to również kawał dobrej polskiej prozy. Polecam.

Wydawnictwo: Trio

ISBN: 978-83-7436-304-4
Rok wydania: 2012
Liczba stron: 326

Moja ocena: 6/6

---

[1] Wiesław Helak „Lwowska noc,” s.164.

[2] Tamże, s. 326.