Jerzy Malinowski (red. naukowa) „Sztuka polska. Sztuka XIX wieku”
(z uzupełnieniem o sztukę Śląska i Pomorza Zachodniego)
W schyłkowych latach XVIII stulecia Polska została wymazana z mapy naszego kontynentu. Przez cały wiek XIX i niemal dwie pierwsze dekady wieku ubiegłego społeczeństwo rozdartego pomiędzy trzech zaborców państwa walczyło aby odzyskać utraconą wolność. Intensywny rozwój kultury w tym okresie stanowił ważny impuls w procesie kształtowania się polskiej świadomości narodowej. Monumentalna publikacja pod redakcją prof. dr hab. Jerzego Malinowskiego „Sztuka polska. Sztuka XIX wieku” składa się z kilku obszernych, niezwykle bogato ilustrowanych rozdziałów.
Lekturę rozpoczynamy od rozdziału poświęconego architekturze. Krzysztof Stefański analizuje zmiany jakie w krajobrazie architektonicznym można zaobserwować w XIX stuleciu, a także podsumowuje dorobek architektury polskiej w tym okresie. Dzieje polskich parków i ogrodów przybliża z kolei Małgorzata Szafrańska. W omawianym stuleciu parki krajobrazowe zaczęły zmieniać swą funkcję. Coraz rzadziej wykorzystywano je jako scenerię teatralnych inscenizacji, stawały się natomiast przestrzenią rekreacyjną. Piotr Szubert przypomniał najwybitniejszych twórców, którzy odcisnęli swe piętno na rozwoju rzeźby polskiej. XIX wiek to okres kiedy na rzeźbiarzy nie patrzono już jak na rzemieślników lecz na artystów. Autor rozdziału dostrzega słabość mecenatu państwowego i wzrost znaczenia arystokracji jako siły napędowej rozwoju sztuki, kultury i nauki. Problem niedostatecznego wsparcia twórców ze strony państwa porusza także Jerzy Malinowski w rozdziale poświęconym malarstwu i rysunkowi.
Zarys dziejów grafiki polskiej, która w tym stuleciu stała się istotnym elementem masowej komunikacji wizualnej, przybliżyła Wanda Maria Rudzińska. Rok 1839 przyjmuje się za datę narodzin fotografii w Polsce. W 1844 roku Karol Beyer otworzył w Warszawie zakład dagerotypii. Niebawem kolejne zakłady zaczęły powstawać w innych miastach: Lwowie, Krakowie czy Poznaniu. Po kraju podróżowali wędrowni fotografowie, dzięki którym każdy dysponujący nieco zasobniejszym portfelem mieszkaniec prowincji mógł skorzystać z dobrodziejstw tego wynalazku. Rozdział poświęcony historii fotografii wyszedł spod pióra Lecha Lechowicza. W rozdziale kolejnym, Ewa Wieruch-Jankowska przypomina, że XIX wiek na ziemiach polskich to okres intensywnego rozwoju warsztatów rzemiosła artystycznego. Broń, zegary, meble czy biżuteria wytwarzane przez utalentowanych artystów cieszyły oko nie tylko wyrafinowaną formą lecz także nawiązywały do minionych okresów historycznych w dziejach Polski.
Uzupełnieniem publikacji jest opracowanie Jerzego Malinowskiego poświęcone architekturze i rzeźbie na Śląsku i Pomorzu Zachodnim, malarstwu na Śląsku oraz malarstwu i rzeźbie na ziemiach Pomorza Zachodniego. Sztuka polska w XIX wieku nie wpłynęła w znaczącym stopniu na rozwój sztuki europejskiej. Mimo to Polacy aktywnie uczestniczyli w życiu artystycznym w Europie, głównie we Francji i we Włoszech. Wnieśli także istotny wkład w życie artystyczne państw - zaborców. Wiele dzieł stworzonych przez polskich twórców w tym okresie zdobi ściany muzeów na całym świecie. Reprodukcje setek z nich znajdziemy we wspaniale przygotowanej publikacji wydawnictwa Arkady. Polecam.
Źródło:
Wydawca: Arkady
ISBN: 978-83-213-4836-0
Rok wydania: 2020
Liczba stron: 616
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz