Wszystkie posty spełniające kryteria zapytania Zaklęty dwór, posortowane według daty. Sortuj według trafności Pokaż wszystkie posty
Wszystkie posty spełniające kryteria zapytania Zaklęty dwór, posortowane według daty. Sortuj według trafności Pokaż wszystkie posty

niedziela, 17 lipca 2022

„Diabelski posłaniec”

 

Maciej Liziniewicz „Diabelski posłaniec”

 

Połowa XVII stulecia. Spokojnie życie mieszkańców dworku w maleńkiej Wygnance przerywa pojawienie się niespodziewanych gości, państwa Podhoreckich z pobliskiej Tarnawki. Pan  Mikołaj Podhorecki jest mocno poturbowany, a jego małżonka przerażona. Z relacji wynika, że stary dworek w dzierżawionym przez nich od niedawna majątku  jest zamieszkały przez kogoś, komu najwyraźniej bardzo zależy na tym aby się ich pozbyć. Nie bardzo wierzy w historie o gościach z zaświatów doświadczony w wielu bojach gospodarz Wygnanki, pan Żegota Nadolski. Postanawia zatem przyjść sąsiadom z pomocą i wyjaśnić tajemnicę „nawiedzonego” dworu. Kiedy czytelnik zaczyna się spodziewać, iż akcja powieści zostanie zogniskowana wokół tej sprawy, okazuje się, że jest ona zaledwie przygrywką do pełnej dramatyzmu, właściwej historii.

Na kartach powieści Macieja Liziniewicza znajdziemy szereg odniesień do dwóch, jakże udanych, poprzednich tomów cyklu: „Czas pomsty” oraz „Mroczny zew” [1]. Pojawiają się także bohaterowie, z którymi mieliśmy już możliwość obcować. To Werner Stiller i William Murray, dawni zaufani oficerowie arcybiskupa Próchnickiego. Kościelny hierarcha i ich wieloletni protektor, od dłuższego czasu przebywa w zaświatach, więc Stiller z Murrayem zmuszeni zostali do znalezienia sobie innego zajęcia. Z żołnierzy stali się hreczkosiejami. Tak się szczęśliwie złożyło, że skromne dworki dwóch kompanów znajdują się w niewielkiej odległości od Wygnanki, w której zamieszkiwał Nadolski. Ucieszył się pan Żegota kiedy zobaczył w dobrym zdrowiu towarzyszy dawnych przygód. Mimo to w jego sercu zakiełkowało ziarenko niepewność, obawiał się bowiem, że wraz z przybyszami zawitają do domu kłopoty. Miał jednak nadzieję, że ich wizyta urozmaici nieco monotonię wiejskiej egzystencji. Tak też się stało.

 


Choć ceni sobie siwowłosy szlachcic rodzinną sielankę, nie dane jest mu zbyt długo jej smakować. Widać pisana jest panu Żegocie Nadolskiemu nieustanna tułaczka. Nadchodzi czas by pozamykać sprawy, które od lat pozostają niedokończone. Dzięki Bogu Nadolski ma obok siebie wyrozumiałą małżonkę, która kiedy trzeba wspiera ukochanego mądrą radą. Stara się doświadczony przez życie Żegota nie wystawiać na próbę nerwów połowicy, okoliczności zmuszają go jednak czasem by postąpił inaczej. Sięga więc pod wierną towarzyszkę licznych potyczek - starą szablę, dosiada wierzchowca i z dwójką wypróbowanych przyjaciół oraz niepewnością w sercu wyrusza ku nowej przygodzie. Od wyniku tej wyprawy zależeć będzie życie jednego z jego wypróbowanych przyjaciół.

Żelaznym punktem niemal każdej powieści, której akcja rozgrywa się w czasach Rzeczpospolitej szlacheckiej są pościgi, pojedynki, stepowe wędrówki, noclegi w karczmach na odludziu czy sąsiedzkie wizyty i biesiady w wiekowych dworkach. Nie inaczej jest i tym razem. Nie odnosimy tu jednak wrażenia wtórności. Autor odciska na każdym z podobnych epizodów wyraźne, własne charakterystyczne piętno. W trakcie lektury powieści Macieja Liziniewicza nie trudno zauważyć, że autor poświęca wiele czasu na analizowanie źródeł historycznych. W przeciwieństwie do wielu współczesnych twórców, którzy próbują mierzyć się z powieścią historyczną, Maciej Liziniewicz przykłada znacznie większą wagę do tego by jak najdokładniej odzwierciedlić sposób myślenia postaci, które żyły kilkaset lat temu.

Maciej Liziniewicz zapewne często sięga po dzieła zapomnianych już dziś autorów. Na pierwszych kilkudziesięciu stronach niniejszej książki pobrzmiewają echa powieści „Czarny Matwij” i „Zaklęty dwór” Walerego Łozińskiego. Co ciekawe, na kartach jego wcześniejszej książki „Czas pomsty” możemy się doszukać inspiracji twórczością Władysława Łozińskiego [2]. Nieco dalej bohaterowie schodzą do podziemi i spędzają wiele czasu w labiryncie mrocznych korytarzy. Jednym z prekursorów tego typu scen był oczywiście Walery Przyborowski. Nie chcę zdradzać zbyt wiele, lecz podejrzewam, iż konstruując postać jednego z kluczowych bohaterów, autor przypomniał sobie o pewnym dziele Wiktora Gomulickiego. Odkrywanie podobnych analogii w utworach Macieja Liziniewicza jest dla miłośników dawnych polskich powieści historycznych prawdziwą przyjemnością [3]. Mam nadzieję, że na kolejne przygody Żegoty Nadolskiego nie będziemy długo czekać. Polecam.

 

Powieść na stronie wydawcy:

https://publicat.pl/wydawnictwo-dolnoslaskie/oferta/lfa/diabelski-poslaniec

 

Wydawca: Wydawnictwo Dolnośląskie

Seria wydawnicza: Dzikie Pola

ISBN: 978-83-271-6196-3

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 478



Autor: o Brak komentarzy:
Etykiety: , , , , , ,

wtorek, 14 sierpnia 2018

„Oko Proroka”



Władysław Łoziński „Oko Proroka, czyli Hanusz Bystry i jego przygody”


Rok 1614 r. Przedborze, niewielka wieś na Kresach, leżąca gdzieś przy trakcie wiodącym do Lwowa, Sambora i Przemyśla. Rodzina młodego, piętnastoletniego chłopca Hanusza Bystrego zmuszona jest do opuszczenia gospodarstwa. Ojciec chłopca aby uratować swój skromny majątek i zapewnić rodzinie godziwy byt musi zdobyć dużą sumę pieniędzy. Wyrusza więc jako furman z orszakiem kupieckim na niebezpieczną wyprawę do Turcji. W tych niespokojnych czasach przez Przedborze przejeżdżają żołnierze powracający z wojny z Turkami. Do wioski przybywa również pewien kozak i zatrzymuje się w domostwie Bystrego. Semen Bedryszko pomaga w gospodarstwie, uczy młodego Hanusza radzenia sobie w lesie, posługiwania się łukiem i wielu jeszcze innych przydatnych umiejętności. Hanusz zaprzyjaźnia się z niewiele starszym od siebie kozakiem, a ten powierza mu pod przysięgą pewien sekret związany z cennym diamentem nazywanym Okiem Proroka. Aby dotrzymać słowa danego Semenowi Hanusz wikła się w cały szereg niespodziewanych zdarzeń. Na domiar złego ojciec chłopca nie wraca z tureckiej wyprawy. Dzielny piętnastolatek postanawia najpierw wyruszyć za chlebem, aby ulży doli osamotnionej matki, a później kiedy nadarza się okazja decyduje się na karkołomną wyprawę w poszukiwaniu zaginionego ojca.

Fabuła powieści Władysława Łozińskiego (1843-1913) ogniskuje się wokół podróży Hanusza Bystrego na południe Europy. Przemierzając nieznane miasta i góry chłopiec przeżywa wiele niebezpiecznych przygód. Na jego drodze stają zastępy postaci przeróżnych narodowości. Jedni starają się go wesprzeć, innych zaś musi się wystrzegać i bacznie śledzić ich poczynania. Tu trzeba nadmienić że autor zadbał, aby sylwetka nawet trzeciorzędnego bohatera zapadła czytelnikowi w pamięć. Niektóre z postaci są naszkicowane nieco grubszą kreską, przez co autorowi udało się osiągnąć pewien efekt komiczny.

Autor „Oka Proroka” był młodszym bratem Walerego Łozińskiego, zmarłego przedwcześnie pisarza, posiadającego w dorobku jedną z najpoczytniejszych polskich książek przygodowych „Zaklęty dwór”[1]. Łoziński nie byłby sobą gdyby po macoszemu potraktował warstwę obyczajową powieści. Posiadający w dorobku tak uznane dzieła jak „Życie polskie w dawnych wiekach” czy „Prawem i lewem. Obyczaje na Czerwonej Rusi w pierwszej połowie XVII wieku” pisarz znakomicie oddał klimat kresowych wiosek, miast i miasteczek. Autor starał się także przedstawić stosunki panujące na wsi pańszczyźnianej oraz wprowadzić czytelnika w barwny świat lwowskich kupców. W przeciwieństwie choćby do Sienkiewicza, w powieści „Oko Proroka” bohaterowie wywodzący się ze szlachty nie odgrywają istotnej roli. Łoziński uwypukla natomiast postawę etyczną i troskę mieszczan o rozwój dawnej Rzeczypospolitej.

Konstrukcja fabuły jest dość prosta. Pisarz na przemian rzuca bohaterowi kłody pod nogi, to znów wyciąga do niego pomocną dłoń. Hanusz Bystry przemierza niestrudzenie kolejne mile, przezwyciężając piętrzące się przed nim trudności. Z naiwnego, wychowanego na wsi chłopca przeistacza się rozsądnie myślącego, odważnego i potrafiącego dotrzymać słowo młodzieńca. Wartka akcja sprawia, że po odłożeniu na chwilę książki mamy ochotę natychmiast znów po nią sięgnąć, aby przekonać się, czy z pozoru skazana na niepowodzenie misja jakiej podjął się Hanusz zostanie doprowadzona do szczęśliwego końca.

Powieść ukazała się w 1899 r. W wydaniu  z 1989 r. nie zdecydowano się na szczęście na uwspółcześnienie charakterystycznych cech ówczesnego języka i pozostawiono w tekście liczne wyrażenia gwarowe, prowincjonalizmy, czy rusycyzmy. W 1982 r. miała miejsce premiera filmu fabularnego „Oko Proroka”, a w 1985 r. na ekrany telewizorów trafił serial „Oko Proroka czyli Hanusz Bystry i jego przygody”. W 1984 r. zrealizowano również film „Przeklęte Oko Proroka”, przedstawiający dalsze losy rodziny Hanusza oraz kozaka Semena. Reżyserem wszystkich produkcji był Paweł Komorowski[2]. Powieść jest o wiele lepsza od filmów. Polecam.


Wydawca: Wydawnictwo Literackie
ISBN: 83-08-02062-3
Rok wydania: 1989
Liczba stron: 298



Autor: o Brak komentarzy:
Etykiety: , , , , , , ,

niedziela, 27 sierpnia 2017

„Dwie noce”



Walery Łoziński „Dwie noce”


Zmarły w 1861 r. w wieku 24 lat Walery Łoziński pozostawił po sobie kilka utworów, które cieszyły się popularnością czytelników oraz uznaniem krytyków. Najpopularniejszym, wielokrotnie wznawianym dziełem tego niezwykle pracowitego autora i dziennikarza jest niewątpliwie „Zaklęty dwór”[1]. Powieść ta po wielu, wielu latach trafiła nawet na szklane ekrany. Była to pierwsza część planowanej przez Łozińskiego trylogii. Pan Walery rozstał się z życiem w wyniku ran odniesionych w pojedynku i spoczął na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie. Trylogii nie zdążył ukończyć, powstał jedynie jej drugi tom „Dwie noce”.

Warto odświeżyć sobie „Zaklęty dwór”, warto także przeczytać „Dwie noce”. Można po nią sięgnąć nawet bez znajomości pierwszego z tytułów. W drugiej książce Łozińskiego mimo oczywistych nawiązań do „Zaklętego dworu” pojawia się zaledwie jeden ze znanych nam bohaterów, i to prawdę mówiąc w roli drugoplanowej. Główną rolę odgrywa tu natomiast bohater zbiorowy -  mieszkańcy niewielkiego, leżącego nieopodal Sambora, miasteczka Oltenice. Wśród nich prym wiodą piękną dziewczyna zwana Rybitwą oraz zakochany w niej młodzieniec Tadeusz. Niezwykle ważna dla rozwoju fabuły jest tajemnicza historia zabójstwa pewnego policjanta oraz związana z tym sprawa obrabowania kasy miejskiej.



Walery Łoziński „Zaklęty dwór”


Walery Łoziński był znakomitym obserwatorem, mistrzem w odmalowywaniu sylwetek przedstawicieli drobnomieszczaństwa oraz szlachty zaściankowej. W „Dwóch nocach” znajdziemy jeszcze bardziej krwiste i przerysowane portrety bohaterów niż w „Zaklętym dworze”. Postacie przez niego wykreowane wyposażone są potężny bagaż przywar i niedoskonałości, który wystarczyłby do obdarowania bohaterów nie jednego lecz kilku  opasłych tomów. Łoziński operuje przepiękną polszczyzną, potrafi przy tym wytworzyć nastrój grozy i tajemniczości.

„Dwie noce” to utwór pełen humoru, utwór w którym krzyżują się wątki miłosny i awanturniczy. Bardzo wyraźnie brakuje jednak dopełniających całość, wyciętych przez gorliwych urzędników treści patriotycznych nawiązujących zapewne do Wiosny Ludów. Kto wie, być może gdyby nie austriacka cenzura, która wykreśliła obszerne fragmenty powieści, otrzymalibyśmy dzieło równie znakomite jak „Zaklęty dwór”. Mimo to autorowi udało się od czasu do czasu przemycić jakąś aluzję, która umożliwiała spojrzenie na poczynania bohaterów pod właściwym kątem. Polecam.


Wydawca: Książka i Wiedza
Rok wydania: 1950
Liczba stron: 196

Autor: o Brak komentarzy:
Etykiety: , , , , , ,

sobota, 12 marca 2016

„Zaklęty dwór”




Walery Łoziński „Zaklęty dwór”


Walery Łoziński, pisarz, historyk i awanturnik, kiedy zmarł w 1861 r. we Lwowie, liczył zaledwie 24 lata. Mimo młodego wieku, pozostawił po sobie dość pokaźny dorobek literacki. Jego najbardziej znaną powieścią jest ukończony dwa lata przed śmiercią „Zaklęty dwór”. Książka uważana za jedną z pierwszych polskich powieści sensacyjno przygodowych, miała stanowić pierwszą część trylogii osnutej wokół wydarzeń związanych z powstaniem krakowskim w 1846 r. Gdyby nie porywczy charakter, Łozińskiemu zapewne udałoby się zamiar zrealizować. Niestety, pośród licznych namiętności młodego pana Walerego były również biesiady i pojedynki. I właśnie w wyniku obrażeń odniesionych w pojedynku, autor „Zaklętego dworu” rozstał ze światem doczesnym. Po wielu, wielu latach ukazał się jedynie ocenzurowany, drugi tom zapowiadanej trylogii – „Dwie noce.”

„Zaklęty dwór”, podobnie jak wiele wydawanych wówczas utworów miał premierę na łamach prasy. Był to „Dziennik Literacki”, którego jednym z redaktorów był młodszy brat Walerego - Władysław Łoziński.[1] Akcja powieści rozgrywa się w niewielkich galicyjskich wioskach w 1845 r. W tajemniczym dworze w Żwirowie straszy duch zmarłego starościca Mikołaja Żwirskiego. Na mocy testamentu, rozległe dobra dziedzica przypadają jego dalekiemu krewnemu, ubogiemu Juliuszowi. Testament zabrania zbliżania się komukolwiek do starego dworu. Na straży ostatniej woli Mikołaja, a tym samym sekretu Żwirowa stoi klucznik Kost` Bulij. Kiedy wspomnianego Juliusza odwiedza dawny przyjaciel ze szkolnej ławy Damazy Czorgut, zakłóceniu ulega ustabilizowane życie głównych bohaterów. Klucznik niemal wychodzi ze skóry, aby tajemnica dworu w Żwirowie nie ujrzała światła dziennego.




Powieść „Zaklęty dwór” została w 1976 r. zekranizowana przez Antoniego Krauze.



Czytałem powieść niespiesznie, delektując się każdą stroną. Po zakończeniu lektury jestem niemal przekonany, że podobnie czynił przed napisaniem swych najbardziej znanych utworów Kornel Makuszyński. Mimo, że obydwaj klasycy żyli w jakże odmiennych epokach, nie da się nie zauważyć, jak bardzo zbliżony do „Zaklętego dworu” klimat mają jego dzieła „Szatan z siódmej klasy” czy nieco mniej znane powieści „Złamany miecz”[2] i „List z tamtego świata”[3]. Zaryzykowałbym nawet twierdzenie, że urodzony kilkadziesiąt lat później Makuszyński, zauroczony książką Łozińskiego wpadł w pewnego rodzaju pułapkę, z której nie umiał się wyzwolić i stworzył całą serię powieści opartych na podobnym schemacie: dworek, lato, przygoda, tajemnica.[4]

Musimy pamiętać, że powieść została napisana ponad 150 lat temu, stąd też wiele zwrotów, wyrazów i wyrażeń od dawna już nie funkcjonuje w naszym języku. Mimo, iż pisownia i interpunkcja została w pewnym stopniu uaktualniona, nadal w treści znajdziemy wiele archaicznych sformułowań. Niektórym zapewne będzie to przeszkadzać, ale znajdą się też czytelnicy, którzy docenią możliwość obcowania urokliwym, staroświeckim językiem naszych przodków. Podobne uwagi można mieć względem fabuły, która dziś może wydawać się rozwlekła i przewidywalna. Ale to co dla wielu jest wadą książki, dla mnie jest jej największym plusem. Przecież pokolenie Łozińskiego żyło, czuło, myślało i zachowywało się inaczej my. Warto o tym pamiętać, nim skrytykujemy jakąkolwiek powieść powstałą kilkadziesiąt lat temu. Upływowi czasu oparły się natomiast barwne, mocną kreską rysowane postacie bohaterów. Tu na plan pierwszy wysuwa się pan Damazy. Kto wie, czy tworząc postać tego zawadiaki, Łoziński nie czerpał z własnych młodzieńczych przeżyć. O ile jednak Czorgut wychodził z opresji obronna ręką, Łozińskiego szczęście opuściło już na początku drogi życiowej.

Znajdziemy w „Zaklętym dworze” wątek romansowy, nie zabraknie także intryg. Warto nadmienić, że autor stara się w powieści przedstawić problem bratania się szlachty z ludem oraz nawiązuje do działań konspiratorów sprzed okresu Wiosny Ludów. Lektura „Zaklętego dworu” dostarcza ponadto czytelnikowi wielu wyobrażeń o życiu ówczesnych mieszkańców Galicji. Z najbardziej znanej książki Łozińskiego warto wynotować pewien fragment: „My, powieściopisarze, bez dyplomów i patentów, szczególnych używamy praw i przywilejów. Nie masz dla nas ni murów, ni zamków, ni stróżów, ni krat, nie troszczymy się o żadne zakazy i przeszkody, nie szanujemy niczyjej woli i tajemnicy, nie przebaczamy nikomu żadnej słabostki i śmieszności, wściubiamy nos, gdzie chcemy, zaglądamy, gdzie się nam podoba, podsłuchujemy, co nam potrzeba, a pochwyciwszy raz czytelnika w swoją władzę przerzucamy go jak piłkę z miejsca na miejsce.”[5] Polecam.


Wydawca: Książka i Wiedza
Rok wydania: 1952
Liczba stron: 462



[1] Autor powieści „Oko proroka” oraz „Skarb watażki”.
[4] Na Forum Miłośników Pana Samochodzika pojawiła się dyskusja, której niektórzy uczestnicy uważają, że utwór Walerego Łozińskiego mógł również zainspirować Zbigniewa Nienackiego do napisania powieści „Pan Samochodzik i niesamowity dwór”:
http://pansamochodzik.net.pl/viewtopic.php?t=3341&postdays=0&postorder=asc&start=0
[5] Walery Łoziński „Zaklęty dwór”, s. 356.

Autor: o Brak komentarzy:
Etykiety: , , , , , , , ,

środa, 2 grudnia 2015

„Kurier Napoleona”




Wojciech Motylewski „Kurier Napoleona”


Tłem powieści Wojciecha Motylewskiego są działania wojenne rozgrywające się na obszarze Prus Wschodnich w okresie kampanii napoleońskich. W grudniu 1806 r. w Warszawie pojawia się Napoleon Bonaparte. Odżywają nadzieje Polaków na odzyskanie niepodległości. Niestety, sytuacja na froncie nie jest najlepsza. Żołnierze francuscy znużeni są walką i niesprzyjającą aurą. Na domiar złego armia carska sprzymierzona z Prusakami zadaje Francuzom coraz większe straty.

Cesarz wzywa przed swe oblicze Augustyna Słubickiego, czterdziestoletniego oficera sztabu. Wysyła pułkownika z niebezpieczną misją do marszałka Bernadotte`a stacjonującego w Mławie. Tymczasem po drugiej stronie frontu, pewnemu pułkownikowi w służbie carskiej zostaje poruczone zadanie zbadania zamiarów, wielkości i rozlokowania sił francuskich obozujących w najbliższej okolicy. Śledzimy także skomplikowane losy znanej i szanowanej na Warmii rodziny Gierszów, która stara odnaleźć swe miejsce w okresie zawirowań dziejowych, jakie ogarnęły Warmię i Mazury. Wydarzenia rozgrywające się w latach 1806-1807 przedstawione są przez autora z punktu widzenia bohaterów stojących po różnych stronach konfliktu zbrojnego. Splatają się losy postaci, które na trwałe zapisały się na kartach historii z przygodami bohaterów powstałych w wyobraźni autora.

W jednym z wywiadów Wojciech Motylewski zdradza, że choć praca nad niniejszą powieścią trwała zaledwie trzy miesiące, do jej napisania przygotowywał się kilka lat.[1] Nic dziwnego, książka inkrustowana jest szeregiem detali obyczajowych z epoki, która po dziś dzień rozpala wyobraźnię wielu pasjonatów historii. Związany z Lidzbarkiem Warmińskim, zgłębiający od najmłodszych lat dzieje swej małej ojczyzny autor od lat angażuje się w działania grup rekonstrukcyjnych, m.in. w Wileńskiego Pułku Muszkieterów, nie są mu więc obce arkana wojaczki dziewiętnastowiecznych armii, które przetoczyły się przez malownicze, usiane lasami i jeziorami ziemie.

Klimat niniejszej książki, może sugerować inspirację autora awanturniczo-przygodowym dziełem Walerego Łozińskiego „Zaklęty dwór”. Lektura powieści nie rozczaruje zapewne czytelników lubujących się w tematyce wojen napoleońskich. Mieszkańcy Warmii i Mazur dzięki książce Wojciecha Motylewskiego mogą wkroczyć na ścieżkę przygody podejmując próbę odnalezienia miejsc i szlaków, które przemierzał przed ponad dwustu laty pułkownik Słubicki i pozostali bohaterowie książki. Autor ma w dorobku jeszcze jedną historyczną powieść przygodową, której akcja rozgrywa się w XIX wieku na terenie Prus Wschodnich.  To „Skarby cara Aleksandra”, o której kilka słów zamieszczę niebawem na stronach ZAPOMNIANEJ BIBLIOTEKI.


Wydawca: Regionalista
ISBN: 978-83-927282-9-0
Rok wydania: 2014
Liczba stron: 385


Autor: o Brak komentarzy:
Etykiety: , , , , , , ,
Subskrybuj: Posty (Atom)