Świętokrzyskie regionalia (cz. 95)

 

Grzegorz Liebrecht „Biskup Augustyn Łosiński”

Ordynariusz diecezji kieleckiej w latach 1910-1937

 

Augustyn Łosiński to postać nieszablonowa o niezwykle silnym charakterze. Jego niewzruszona postawa wymyka się zwykłym ocenom. Biskup Łosiński, pełniąc funkcję ordynariusza diecezji kieleckiej, mocno rozczarowywał władze carskie – chciały go one przenieść za to do Żytomierza, pomijały przy odznaczeniach i awansach. W latach wielkiej wojny Austriacy podejmowali próby usunięcia go z Kielc w ramach represji za paraliżowanie akcji werbunkowej do formacji wojskowych wspierających państwa centralne, krytykę rabunkowej polityki okupantów oraz otwarte potępienie rozbiorów Polski podczas obchodów kościuszkowskich w 1917 roku. Surowy recenzent poczynań rządów sanacyjnych.

 

Wzgórze katedralne z wmurowaną tablicą ku czci Tadeusza Kościuszki. Okres międzywojenny.

Chwalony był za ocalenie miasta w 1914 roku, kiedy to ruble z jego kasy uchroniły Kielce przed zbombardowaniem ogniem artylerii rosyjskiej. Ordynariusz diecezji żywił najuboższych kielczan w trudnych latach I wojny światowej (jego kuchnie wydawały najbardziej potrzebującym po 700 posiłków dziennie). Po wojnie, podczas walk o granice, święcił sztandary pułkowe armii polskiej, wspierał moralnie i materialnie powstania śląskie oraz budżet wojskowy w dobie kampanii bolszewickiej. Zwołał synod diecezjalny. Zorganizował i rozwinął szkolnictwo katolickie w mieście, z gimnazjum św. Stanisława Kostki na czele. Założył kielecki oddział Akcji Katolickiej i „Caritas”. U kresu życia, pomimo prześladowań ze strony sanacyjnego państwa, patronował w 1936 roku zakupowi samolotu sanitarnego dla armii polskiej. Dla siebie nie żądał niczego.

 

Zniszczenia wojenne w diecezji kieleckiej podczas I wojny światowej. Wawrzeńczyce 1915 r.

Biskup Augustyn Łosiński, ordynariusz diecezji kieleckiej w latach 1910–1937. Wymagający wobec innych, ale przede wszystkim wobec siebie. Wierny swoim poglądom i niezwykle odważny w ich manifestowaniu. Ze spokojem znoszący wszelkie przeciwności. Pewnego dnia na kazaniu powiedział wiernym: „Będę wam jak latarnia morska na granitowej skale”. Słowa dotrzymał. Wytrwał przy swoich diecezjanach do końca, choć wielu z nich odpłaciło mu się otwartą agresją. Odwoływał się do wzoru pierwszych chrześcijan, ich wszakże miał sposobność naśladować. Dokonał niemało, dlatego też dwudziestu siedmiu lat jego rządów w diecezji kieleckiej nie wolno skazać na zapomnienie.

Źródło:

https://www.jednosc.com.pl/teologia-20/4161/biskup-augustyn-losinski-ordynariusz-diecezji-kieleckiej-w-latach-1910-1937

 

Wydawca: Wydawnictwo Jedność

ISBN: 978-83-7971-921-1

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 320

„Skrzydlata ferajna”

 

Sławomir Koper „Skrzydlata ferajna”

 

„Ci cholerni Polacy” jak nazywał ich Churchill, to ludzie o niezwykłej odwadze i ogromnej fantazji. Żyli szybko, umierali młodo, a o ich wyczynach krążyły legendy. Jacy byli naprawdę, jak radzili sobie ze świadomością, że każdy dzień może być tym ostatnim? Niezwykła historia młodych pasjonatów lotnictwa, którzy zadziwili świat swoją odwagą i umiejętnościami. Za swoje nieprawdopodobne sukcesy, zapłacili najwyższą cenę.

Hawker Hurricane

Przeczytacie o kulisach ich brawurowego życia, niewyczerpanej fantazji, sukcesach, błędach i determinacji. To opowieść o ludziach żyjących na krawędzi, tęskniących za zastrzykiem adrenaliny i codzienną dawką ryzyka. Niezwykły świat koneserów życia, opowieść o szaleńczej odwadze i miłości do latania.

 

Źródło:

https://www.swiatksiazki.pl/skrzydlata-ferajna-6670121-ksiazka.html

 

Wydawca: Bellona

ISBN: 978-83-11-16003-3

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 336

„Katastrofy 2”

 

Leszek Adamczewski „Katastrofy 2”

Zapomniane i przemilczane tragedie w powojennej Polsce

 

Kto, poza mieszkańcami Wapna, wie o zagładzie tej górniczej osady? Dlaczego na komendzie MO w Krośnie Odrzańskim chciano zastrzelić szeregowca Armii Radzieckiej? Dlaczego ZOMO-wiec z Warszawy, który wiele na służbie widział, w Osiecku przeżył szok? Między tragicznym wypadkiem tramwajowym w Wałbrzychu z 1945 roku, o którym wiadomo niewiele, a powodzią tysiąclecia, która 7 lipca 1997 roku zalała Kłodzko, wydarzyło się w Polsce tysiące katastrof lądowych. Były to zarówno wypadki, jak i klęski żywiołowe czy epidemie.

Leszek Adamczewski wybrał i opisał w swej książce kilkadziesiąt z nich. Obok zdarzeń znanych i dobrze pamiętanych przedstawia również te mało znane, całkowicie zapomniane bądź oficjalnie przemilczane, bo swego czasu politycznie bardzo niewygodne.

 

Leszek Adamczewski – poznański pisarz i dziennikarz. Autor blisko trzydziestu książek. Od 2009 roku współpracuje z Wydawnictwem Replika. Począwszy od debiutanckich Złowieszczych gór, aż do tej pory pozostawał wierny tematyce zagadkowych i tajemniczych wydarzeń z lat drugiej wojny światowej, w tym nieznanych losów skarbów kultury. Katastrofy są pierwszą jego książką poświęconą tematom innym niż wojna. Niemniej są to kwestie nadal bardzo mu bliskie, bowiem podczas pracy w prasie poznańskiej wielokrotnie pisał o największych katastrofach.

 

 Zdjęcie z miejsca zderzenia czołgu z pociągiem osobowym z Żagania do Węglińca 

22 kwietnia 1965 roku.

Źródło:

https://replika.eu/tytul/katastrofy-zapomniane-i-przemilczane-tragedie-w-powojennej-polsce

 

Wydawca: Replika

ISBN: 978-83-66217-20-1

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 336

„Kresowa Atlantyda” Tom VIII

 

Stanisław Sławomir Nicieja „Kresowa Atlantyda” 

Historia i mitologia miast kresowych. Tom VIII

 Łuck – Przebraże – Kołki – Kiwerce – Hołoby – Zofiówka – Wygadanka 

 

Autor ukazuje niezwykłość stolicy Wołynia – Łucka i odkrywa jego nieznane karty i mieszkających tam ludzi, gdzie młodość spędzili m.in. wybitni polscy aktorzy: Barbara Ktafftówna, Szymon Szurmiej i Mieczysław Pawlikowski. W pobliskim Mylsku było gniazdo rodowe świetnej polskiej piosenkarki bigbitowej – Heleny Majdaniec. Autor przedstawia wołyńskie miejscowości, m.in. Kiwerce (skąd pochodzili publicysta Zbigniew Załuski i pisarka Gabriela Zapolska), Hołoby, Zofiówkę oraz Przebraże – warowny obóz, w którym 20 tysięcy Polaków obroniło się przed atakami ukraińskich nacjonalistów, a także miasteczko Kołki – bastion antypolskiej akcji banderowców.

 

Aktorzy Teatru Miejskiego w Łucku w dniu otwarcia sezonu 1925/1926.

Źródło:

https://wydawnictwoms.pl/kresowa-atlantyda

  

Wydawca: Wydawnictwo MS

ISBN:  978-83-61915-56-0

Rok wydania: 2016

Liczba stron: 288

„Żganie w boku i krople dziewięciorakie”

 

Sabina Skopińska „Żganie w boku i krople dziewięciorakie”

Pamiętnik

 

Co w swoim składzie miały krople dziewięciorakie?

Co znaczyło w gwarze kucanie?

Jaka forma leczenia skracała życie o rok lub dwa?

Kim były „lwy kasowe”?

Dlaczego pacjenci nie chcieli przyjmować leków w proszku?

 

Wspomnienia nieprzyzwoitej lekarki, która kazała pacjentom rozbierać się do badania. Sabina Skopińska opowiada o pracy w czasach przepisywania leków na oko i dobrych w smaku, o biedzie, szerzącym się na wsiach kazirodztwie, bójkach, próbach samobójczych, symulantach i szantażystach.

 

Książka na stronie wydawcy:

http://nawias.com.pl/pl/zganie-w-boku-i-krople-dziewieciorakie.html

Więcej o publikacji:

https://bardziejlubieksiazki.pl/ksiazki/literatura-popularnonaukowa/zganie-w-boku-i-krople-dziewieciorakie

https://www.biblionetka.pl/art.aspx?id=1199631

 

Wydawca: Wydawnictwo Nawias

Seria: Klisze lekarskie

ISBN: 978-83-958520-1-5

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 232

„Ostatnie lata polskich Kresów”

 

Sławomir Koper, Tomasz Stańczyk „Ostatnie lata polskich Kresów”

 

Ostatnie siedemdziesiąt lat udowadnia, że Polska może istnieć bez Kresów, ale polska dusza mocno straciła na tej separacji. Po rynkowym sukcesie „Ostatnich lat polskiego Lwowa” i „Ostatnich lat polskiego Wilna” oddajemy do Państwa rąk tom poświęcony mniejszym ośrodkom kresowym. Znajdą tu Państwo egzotykę, wielkie miłości, skandale, celebrytów, a nawet walkę wywiadów. Znani popularyzatorzy historii Sławomir Koper i Tomasz Stańczyk udowadniają po raz kolejny, że magię miejsc, urodę przyrody, słynną otwartość mieszkańców i legendę Kresów można przełożyć na język zrozumiały dla współczesnego pokolenia.

 

• Bandyci, którzy zostali premierami. Wielki napad na pociąg w Bezdanach

• Polski Teksas. Borysław i gorączka naftowa

• Młodość marszałka Śmigłego w Brzeżanach

• Ciche Grodno nie znosi skandalistki Elizy Orzeszkowej

• Polska Amazonia. Bajeczne rozlewiska Polesia

• Kresowa Reduta Juliusza Osterwy

• Co robił rezydent angielskiego wywiadu Carton de Viart w dawidgródeckiej Ordynacji

• Druskienniki i Truskawiec – najsłynniejsze uzdrowiska Rzeczpospolitej

• Kresowa kraina Półksiężyca. W świecie Karaimów i Tatarów

• Pani na Hruszowej – niezwykłe losy Marii Rodziewiczównej

• Polski ryż i pomarańcze. Tropiki nad Dniestrem. Zaleszczyki

• Kuty. Zachwycająca stolica polskich Ormian.

• Marszałek i piękna lekarka. Piłsudski i Eugenia Lewicka.

• Nie tylko dla grubasów. Lecznica doktora Tarnawskiego

• Czarna karta pogranicznej krainy. Bereza Kartuska

• Kresowa bandera wojenna. Z dziejów flotylli pińskiej

• Nie chciał doczekać „Szewców”. Ostatnie dni Stanisława Ignacego Witkiewicza.

• Bohaterska obrona Grodna w 1939 r.

• Odyseja Korpusu Ochrony Pogranicza

• Ostatnia szansa Września. Przedmoście rumuńskie

• Kres Kresów – zmiany granic wschodnich Polski w latach 1944 – 1951.

 

Źródło:

https://wydawnictwofronda.pl/ksiazki/ostatnie-lata-polskich-kresow

 

Wydawca: Fronda

ISBN: 978-83-8079-554-9

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 592 czarno-białych, 32 kolorowych

„W walce ze światem zbrodni”

 

Daniel Bachrach „W walce ze światem zbrodni”

Sensacyjne pamiętniki byłego aspiranta Urzędu Śledczego w Warszawie

Tom VII

 

Aspirant Daniel Bachrach to jedna z najbarwniejszych postaci przedwojennej Policji Państwowej. Miał na koncie wiele sukcesów. Drżeli przed nim przestępcy w kliku europejskich krajach. Z drugiej strony na tym cieszącym się uznaniem przełożonych i uzdolnionym literacko funkcjonariuszu, ciążyły niestety zarzuty o charakterze kryminalnym. Bachracha podejrzewano o przewodzenie szajce fałszerzy paszportów. Oskarżano go także o szpiegostwo. W serii Kryminały przedwojennej Warszawy wznowiono po latach kilkadziesiąt opowiadań autorstwa aspiranta.

 

W niniejszym tomie as służby śledczej dzieli się z czytelnikami aż jedenastoma historiami. Bohaterowie wspomnień Daniela Bachracha jak zawsze wywodzą się z różnych środowisk. Są pośród nich osoby z towarzystwa, ale od czasu do czasu pojawiają się również przedstawiciele środowiska robotniczego. Nie brakuje pokojówek, urzędników, naiwnych panienek, a także wszelkiej maści osobników reprezentujących przestępczy półświatek. Zdolny detektyw wyświetla okoliczności śmierci żony pewnego lekarza, odkrywa kto stoi za tajemniczymi samobójstwami młodych kobiet a także pomaga zrozpaczonemu bukmacherowi zdemaskować szajkę genialnych oszustów.

 

Bachrach mozolnie rozpracowuje szajkę fałszerzy banknotów, a także udaremnia plany handlarzy żywym towarem. Niezwykle dramatyczna jest relacja z kamienicy, w której zostaje zamordowana czteroosobowa rodzina. Niewątpliwą ciekawostką jest opowieść, w której detektyw przypomina początki swej przygody związanej z rozwiązywaniem zagadek kryminalnych. Pierwsze, amatorskie co prawda dochodzenie, przeprowadza w ekspresie Dover-Londyn. Był to epizod, który zaowocował tym, że pasja młodego człowieka zaczytującego się w powieściach sensacyjnych, mogła przerodzić się w coś więcej.

 

Trwająca kilka dekad kariera Daniela Bachracha obfitowała w setki niebezpiecznych przygód, śledztw, przesłuchań i podróży. Detektyw tropiąc przestępców korzystał z życzliwej pomocy kolegów policjantów z ościennych państw. Sam też od czasu do czasu wsiadał do pociągu i odwiedzał Berlin, Wiedeń, Kijów czy Pragę. W niniejszym tomie zamieszczone zostały opowiadania, w których detektyw dzieli się wspomnieniami z czasów pracy w policji londyńskiej[1]. Opowieści Bachracha choć zapewne mocno podkoloryzowane, są ciekawym „dokumentem” z epoki, niewielu bowiem było policjantów, którzy publikowali swe wspomnienia w przedwojennej prasie. Opowiadania zawarte w tomie „W w’alce ze światem zbrodni” drukowane były na łamach ”Ekspresu wieczornego ilustrowanego w 1930 roku i dotychczas nigdy po wojnie nie były wznawiane. Polecam.

 

Książka na stronie wydawcy:

https://www.wydawnictwocm.pl/daniel-bachrach-w-walce-ze-swiatem-zbrodni-sensacyjne-pamietniki-bylego-aspiranta-kpw-86-p-519.html

 

Wydawca: CM

Seria wydawnicza: Kryminały przedwojennej Warszawy

ISBN: 978-83-66371-84-2

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 191

---

[1] Inne tomy opowiadań Daniela Bachracha: http://www.zapomnianabiblioteka.pl/search/label/Daniel%20Bachrach

„Dekanat opoczyński”

 

ks. Jan Wiśniewski „Dekanat opoczyński”

 

Dzieło obejmuje 15 monografii dekanatów, parafii i miejscowości położonych w obrębie diecezji kieleckiej, radomskiej, sandomierskiej i archidiecezji częstochowskiej. Jest to reprint publikacji, która ukazywała się w latach 1907-1936. Autor przedstawił w swoich opracowaniach dzieje parafii od ich powstania do XX wieku. Prace zawierają bogatą dokumentację historyczną, zachowując przy tym wysoką wartość naukową. Opisy uzupełniają ryciny, zdjęcia, mapy oraz obszerne, unikalne teksty źródłowe. Do reprintu dołączono XV tom „Ksiądz Jan Wiśniewski 1876-1943. Życie i działalność” – przybliżający sylwetkę, działalność i piśmiennictwo autora. To także przewodnik po wydawnictwie.

 

W niniejszym tomie znajdziemy opisy następujących miejscowości: 

Bedlno, Białaczów, Błogie, Dąbrowa, Drzewica, Klwów, Libiszów, Odrzywół,Opoczno, Przysucha, 

Skorkowice, Smogorzew, Skrzynno, Studzianna, Sulejów, Wielkowola, Wójcin.

 

Radom 1913. Reprint wydano z okazji obchodów Jubileuszu Święty Krzyż 2000

Źródło:

https://www.jednosc.com.pl/teologia-20/1894/monografie-historyczne-reprint-komplet-15-tomow

  

Wydawca: Wydawnictwo Jedność

ISBN: 83-7224-241-0 (t. 1-14)

ISBN: 83-7224-257-7

Rok wydania: 2000

„Maluchem do raju. Czym i jak podróżowano w PRL-u”

Kazimierz Kunicki, Tomasz Ławecki

„Maluchem do raju. Czym i jak podróżowano w PRL-u”

 

W zjawisku podróżowania przegląda się kawał PRL-owskiej rzeczywistości: społecznej, obyczajowej, gospodarczej, a nawet politycznej. Ta książka to opowieść o sposobach i celach Polaków przez 5 pierwszych powojennych dekad. Jak pospiesznie zaadaptowane do przewozu pasażerów ciężarówki zamieniano na autobusy i dlaczego rekordy popularności bił przez lata ogórek? W jaki sposób międzynarodową karierę zrobiły polskie rowery, i jak fiat 126p, zwany pieszczotliwie maluchem, uczynił przysłowiowego Kowalskiego królem krajowych szos? Czym kusiły sanatoria i jakie warunki panowały na szkolnych koloniach, w domach wczasowych FWP czy na kampingach. I w końcu – w jaki sposób podróżowało się za granicę, co oznaczała „delegacja dyrektorska” i co przywożono z wycieczek do Turcji czy Nepalu?

 

Mazury w roku 1954, na pierwszym planie elegancka simka.

Źródło:

https://www.swiatksiazki.pl/maluchem-do-raju-czym-i-jak-podrozowano-w-prl-u-6644393-ksiazka.html

 

Wydawca: Bellona

ISBN: 978-83-11-15879-5

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 342

„Niebezpieczna kochanka”

 

Stanisław A. Wotowski „Niebezpieczna kochanka”

 

Warszawa, lata 30 ubiegłego wieku. Pewnego listopadowego popołudnia spacerujący po ulicach miasta malarz Krzesz zatrzymuje się przed okazałą, lecz sprawiającą ponure, przygnębiające wrażenie willą. Późna pora uniemożliwia mu sporządzenie szkicu ukrytej pośród drzew budowli. Malarz jest tym nieco zawiedziony. Nagle do jego uszu dobiegają przytłumione dźwięki. Krzesz ostrożnie podchodzi do willi i przez szparę w okiennicy dostrzega siedzącego w fotelu starszego mężczyznę. Przerażony starzec prosi, aby niewidoczne dla obserwatora z zewnątrz osoby przestały się nad nim znęcać. Malarz nie waha się ani chwili. Podbiega do drzwi i zaczyna uderzać w nie z całych sił. Po chwili drzwi się otwierają a tajemniczy głos zaprasza intruza do środka. Nagle malarz traci równowagę, spod stóp usuwa się mu  podłoga. Mężczyzna spada w czarną otchłań i traci przytomność.

 

Po pewnym czasie Krzesz dochodzi do siebie. Pierwszą osobą, na którą pada jego spojrzenie jest piękna kobieta, która przedstawia się mu jako hrabina Orzelska. Kobieta z uśmiechem tłumaczy Krzeszowi, że niewłaściwie zrozumiał wydarzenia, które podpatrzył przez okno. Okazuje się bowiem, że hrabina od lat opiekuje się schorowanym, niepełnosprawnym mężem. Według niej Orzelski cierpi na obłęd i można u niego zaobserwować początki manii prześladowczej. Uspokojony artysta wierzy w wyjaśnienia kobiety i daje się jej omotać wokół palca. Orzelska uwodzi mężczyznę i pozwala aby Krzesz namalował jej portret. Dopiero po upływie wielu dni malarz zdaje sobie sprawę, że znalazł się w samym sercu intrygi, której główną scenarzystką jest urocza, przebiegła i bezwzględna hrabina. W rzeczywistości Orzelska podaje mężowi narkotyki, znęca się nad starcem, a wszystko to czyni w nadziei zdobycia jego majątku.

 

W artykule „Polska powieść kryminalna w dwudziestoleciu międzywojennym”[1] można znaleźć twierdzenie, że inną książką Stanisława Wotowskiego „Upiorny dom”[2] inspirował się kilkadziesiąt lat później Zbigniew Nienacki, pracując nad popularną powieścią przygodową dla młodzieży „Pan Samochodzik i niesamowity dwór”. Znacznie mocniejsze dowody na to, że Nienacki czytywał książki Wotowskiego można znaleźć jednak w powieści „Niebezpieczna kochanka”. Na pierwszych stronach książki pojawia się tajemnicza budowla. Na jej widok z ust malarza Krzesza wydobywa się szept: „Niesamowita willa”. Pora roku i mroczny klimat jesiennego popołudnia również nieodparcie kojarzą się z książką Nienackiego. Idźmy dalej. Gospodynią willi jest hrabina nosząca nazwisko Orzelska. Kobieta potrafi sprawić, że mężczyźni tańczą jak im zagra, przypomina więc nieco pannę Marysię z „Niesamowitego Dworu”. Jedną z najmłodszych bohaterek jest pozornie naiwna panienka o imieniu Zosia, zamiast mieszkającego w oficynie Janiaka, pojawia się kamerdyner – kozak Iwan, a odpowiednik Batury to zbiegły z więzienia fałszerz, który przedstawia się jako baron Raźnia Raźniewski. Na upartego można się także doszukać pewnych podobieństw charakteru pomiędzy malarzem Krzeszem a Janem Bigosem.

 

W starej, pamiętającej jeszcze czasy Stanisława Augusta Poniatowskiego willi, zaprojektowano wiele schowków, ukrytych przejść i pułapek. W takiej właśnie pułapce uwięziona zostaje jedna z bohaterek. Trudno w tym przypadku z całą pewnością potwierdzić, że willa Orzelskich była pierwowzorem dworu Czerskiego w Janówce. Dworki pełne zakamarków, tuneli i mechanizmów otwierających zamaskowane drzwi występowały bowiem wielokrotnie w twórczości nie tylko Stanisława Wotowskiego, lecz wielu innych autorów przedwojennych kryminałów i powieści grozy. Wiele wskazuje natomiast na to, że Zbigniew Nienacki pracując nad powieścią natrafił na dzieła Wotowskiego. Nie było to łatwe gdyż po 1945 roku książki tego pasjonującego się zagadnieniami związanymi z okultyzmem i masonerią pisarza usuwano z bibliotek. „Niebezpieczna kochanka” została wydana w 1932 roku. Polecam.

Powieść na stronie wydawcy:

https://www.wydawnictwocm.pl/stanislaw-a-wotowski-niebezpieczna-kochanka-kpw-85-p-518.html

 

Wydawca: CM

Seria wydawnicza: Kryminały przedwojennej Warszawy

ISBN: 978-83-66371-82-8

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 255

---

[1] https://pl.wikipedia.org/wiki/Polska_powie%C5%9B%C4%87_kryminalna_w_dwudziestoleciu_mi%C4%99dzywojennym

[2] Stanisław A. Wotowski „Upiorny dom”: http://www.zapomnianabiblioteka.pl/2014/12/upiorny-dom.html