„Mówią zbiory. Wykłady ossolińskie 2019–2020”

 

Teresa Sokół (red.) „Mówią zbiory. Wykłady ossolińskie 2019–2020”

 

Co łączy wyobrażenia fantastycznych krain i nieodkrytych lądów z niezwykłymi dziejami Piwnicy Świdnickiej we Wrocławiu? Jaki jest związek między wrocławską Wytwórnią Filmów Fabularnych i kolekcją złotych monet?

Autorki i autorzy tekstów zawartych w niniejszej publikacji odsła­niają tajemnice skarbów kultury przechowywanych w Ossolineum: starych druków, manuskryptów, dokumentów kartograficznych, bo­gato zdobionych tabakierek czy bezcennych złotych monet. Śledzą losy ossolińskich zbiorów w latach tuż po drugiej wojnie światowej, ale też rekonstruują żywą tkankę codzienności, opierając się na fo­tografiach, plakatach czy ulotkach zebranych w Dziale Dokumentów Życia Społecznego. Książka zawiera wykłady wygłoszone w latach 2019–2020 w cyklu Z ossolińskiej kolekcji. Zaprezentowane tu te­maty odzwierciedlają różnorodność zbiorów Zakładu Narodowego im. Ossolińskich oraz jego długą, bogatą i burzliwą historię.

 

Źródło:

https://wydawnictwo.ossolineum.pl/products/141

 

Wydawca: Ossolineum

Seria: Osso Wczoraj i Dziś

ISBN: 978-83-66267-43-5

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 240

„Czarownice, czarownicy, czary. Obrazy kulturowe, literackie, artystyczne”

 

Adam Janczyk (red.)

„Czarownice, czarownicy, czary. Obrazy kulturowe, literackie, artystyczne”

 

Niniejszy tom stanowi interesującą propozycję wydawniczą. Mamy w nim wiele tekstów będących wynikiem solidnych badań, także archiwalnych, które stanowią dobry materiał, inspirujący do dalszych przemyśleń nad zjawiskiem czarów obecnym w przestrzeni kulturowej, literackiej i artystycznej. W trakcie lektury staje się oczywiste, jak wiele jeszcze zostało do zrobienia w kwestii, wydawałoby się, dokładnie już rozpracowanej i opisanej. Zebrane w książce teksty pokazują, że istnieje pilna potrzeba dokonania pewnych uściśleń i uregulowania kwestii terminologicznych. Na przykład chodzi o doprecyzowanie, w jakich przypadkach mamy do czynienia (w przeszłości i obecnie) z autentycznym, świadomym czarownictwem, a kiedy ze zwykłym przestępstwem (np. otrucie kogoś w sposób racjonalny, czyli za pomocą trucizny), ze świętokradztwem (z punktu widzenia instytucji religijnej) lub tylko z podejrzeniem czy pomówieniem o taką działalność. Zaprezentowany tu materiał daje wiele do myślenia oraz porządkuje pewne kwestie. Prof. dr hab. Kazimierz Banek

 

Autorzy tekstów zawartych w publikacji omawiają szeroko pojmowane zjawisko "czarownictwa". Tematyka ich tekstów jest różnorodna i traktuje np. o obecności czarów w kulturze słowiańskiej, elementach magicznych w tradycji i legendach z Wyspy Wielkanocnej, funkcjonariuszach kultu pogrzebowego w indonezyjskiej Toradży, magicznych pasjach Anglików, Johna Dee oraz Isaaca Newtona, skandynawskim literackim obrazie nowoczesnej czarownicy czy wreszcie koncepcji magii w twórczości Roberta E. Howarda, amerykańskiego autora książek z gatunku fantasy.

Różnorodność tematyki, kultur oraz źródeł używanych do analiz "czarownictwa" przez poszczególnych autorów (np. dokumenty archiwalne, wywiady i ankiety psychologiczne, źródła literackie i artefakty sztuki, dane zebrane podczas pracy w terenie i opracowania antropologiczne) stwarza wrażenie, że ma się do czynienia z onirycznym obrazem podróży przez krainę czarowników i czarów, w której kolejne przystanki-artykuły sygnują zmianę "krajobrazu", tak tematycznego, jak i metodologicznego. Dr hab. Małgorzata Sacha, prof. UJ

 

Źródło:

https://wydawnictwo.ignatianum.edu.pl/czarownice-czarownicy-czary.htm

 

Wydawca: Wydawnictwa Naukowego Akademii Ignatianum w Krakowie

ISBN: 978-83-7614-484-9

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 296

„Suknia Dejaniry”

 

Zofia Kossak „Suknia Dejaniry”

 

Suknią Dejaniry jest chłopska sukmana, którą w bitwie pod Smoleńskiem wdział Kazimierz Korsak, starościc Głębocki, i której nie zdjął już do śmierci. W tej sukni, nie poznany przez nikogo, pracował wiele lat jako pańszczyźniany chłop we własnym majątku. Kim był, wyjawił dopiero w chwili śmierci.

Mimo osobistego przekonania, że ofiara starościca była dobrowolna, że nosiła znamiona świętości, mimo przekonania o wielkich wartościach duchowych swego bohatera, autorka nie stara się przekonać nas o nich przez wgląd bezpośredni w duszę bohatera i przez ujawnienie „mechanizmu” i pobudek jego postępowania. Takie stanowisko nadaje książce soczystość, barwność i wielowymiarowość. Autorka, ukazując nam ową postać świątobliwą i heroiczną w rysach tak bardzo ludzkich, zrobiła dla zbliżenia nas do zagadnienia świętości więcej niż wielu pobożnych pisarzy, którzy, gdy chcą pokazać nam świętego, pokazują ludzki cień zamiast człowieka z krwi i kości.

 

Źródło:

https://iwpax.pl/beletrystyka/580-zofia-kossak-suknia-dejaniry.html

Recenzja powieści:

https://www.tysol.pl/a40424-Maurycy-Zawilski-Suknia-Dejaniry-czyli-na-odsiecz-Smolenska

 

Wydawca: Instytut Wydawniczy PAX

ISBN: 978-83-211-2034-8

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 248

„Róża Aleksandrowicz – muza malarzy krakowskich I połowy XX wieku”

 

Aleksander B. Skotnicki

„Róża Aleksandrowicz – muza malarzy krakowskich I połowy XX wieku”

 

W publikacji prof. Aleksandra B. Skotnickiego znajdziemy dokumenty, listy oraz biografie osób z otoczenia muzy malarzy krakowskich I połowy XX wieku Róży Aleksandrowicz. Niezwykłą kobietę uwieczniali na płótnach między innymi Jacek Malczewski, Vlastimil Hofman, Zygmunt Waliszewski i Teodor Axentowicz. Spotkania Róży Aleksandrowicz z malarzami miały miejsce na ogół w Kamienicy Pod Globusem przy ulicy Długiej. Znajdował się tam należący do Aleksandrowiczów sklep z materiałami papierniczymi. Portrety pięknej dziewczyny były formą zapłaty za przybory malarskie. W 1950 Róża Aleksandrowicz wyemigrowała do Izraela. Zmarła w 1973 roku.

 

Źródło:

https://www.aromatslowa.pl/roza-aleksandrowicz-muza-malarzy-krakowskich-i-polowy-xx-wieku-aleksander-b-skotnicki

Więcej o publikacji:

https://krakow.wyborcza.pl/krakow/7,44425,26616652,pani-roza-od-papieru.html

Rozmowa z autorem:

https://www.radiokrakow.pl/audycje/wieczorny-gosc/roza-aleksandrowicz

 

Wydawca: Wydawnictwo AA

ISBN: 978-83-7864-031-8

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 148

Konkurs książkowy

 

Konkurs książkowy

 

Zapomniana Biblioteka oraz Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

zapraszają do udziału w konkursie książkowym, w którym można wygrać egzemplarz książki

„Cmentarz Na Rossie w Wilnie. Historia, sztuka, przyroda”:

https://vistulana.pl/produkt/cmentarz-na-rossie-w-wilnie-historia-sztuka-przyroda 

Aby wzbogacić księgozbiór o wspaniałą monografię poświęconą dziejom 

jednej z polskich nekropolii narodowych, należy podać nazwiska trzech zasłużonych

 dla polskiej kultury i sztuki osób, których prochy spoczywają na tym wileńskim cmentarzu.

 

Odpowiedzi proszę przesyłać na adres e-mail: zbkonkurs@interia.pl 

w terminie do dnia 9 kwietnia 2021 r.

 

Wygrywa 7 nadesłana prawidłowa odpowiedź. 

 

Fundatorem nagrody książkowej jest 

Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”.

 

Wszelkie wątpliwości i reklamacje rozstrzyga organizator konkursu - Zapomniana Biblioteka.

 

Powodzenia. J

„Śladami pierwotnych wierzeń”

 

Leonard J. Pełka „Śladami pierwotnych wierzeń”

Duchy, bóstwa i totemy

 

Wspaniałe dzieło popularnonaukowe autora Polskiej demonologii ludowej.

Skąd się wziął kult religijny? W jaki sposób ukształtowała się wiara w istnienie nieśmiertelnej duszy? Jak rozwijała się magia i jaką rolę odgrywa w życiu współczesnego człowieka? Jak wyglądały obrzędy i praktyki totemiczne oraz inne pierwotne formy wierzeń religijnych? Czym był demonizm? Jaki wpływ na ludzi miały demony opiekuńcze, a jak radzono sobie z demonami chorób i śmierci? Wyczerpujące odpowiedzi na te oraz wiele podobnych pytań można znaleźć w książce Śladami pierwotnych wierzeń Leonarda Pełki.

 

Pisarz, znawca religioznawstwa i autor wyśmienitych książek z zakresu demonologii i podań ludowych, pokazuje, jak na przestrzeni dziejów zmieniały i rozwijały się wierzenia ludzi – od świata duchów, poprzez totemy i fetysze, do religii poli- i monoteistycznych. Posługując się przykładami udowadnia, że wiele systemów religijnych zawiera wspólne elementy i wywodzi się z podobnych źródeł. Książka zawiera również liczne przykłady życia egzotycznych ludów i plemion, a także ilustracje bóstw, fetyszy czy przedmiotów kult

 

Źródło:

https://replika.eu/tytul/sladami-pierwotnych-wierzen

 

Wydawca: Replika

ISBN: 978-83-66790-12-4

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 272

„Rysunki artystów polskich z Muzeum Lubomirskich we Lwowie”

 

Anita Soroko 

„Rysunki artystów polskich z Muzeum Lubomirskich we Lwowie”

 

Muzeum Książąt Lubomirskich, od początku nierozerwalnie związane z Zakładem Narodowym im. Ossolińskich, posiadało w swych przedwojennych zbiorach bogatą kolekcję rysunku polskiego. Znaczna jej część została po 1945 roku we Lwowie i obecnie jest przechowywana w Bibliotece im. Wasyla Stefanyka, jedynie fragment kolekcji przewieziono do wrocławskiej siedziby Ossolineum.

 

W albumie obszernie prezentowane są rysunki polskie z niepodzielonych jeszcze zbiorów. Znajdują się tu szkice i prace takich artystów, jak Józef Chełmoński, Julian Fałat, Maksymilian Gierymski, Artur Grottger, Juliusz Kossak, Jacek Malczewski, Jan Piotr Norblin, Fryderyk Pautsch, Włodzimierz Skoczylas, Witold Wojtkiewicz, Leon Wyczółkowski i wielu innych.

 

Dziś uchylamy drzwi Biblioteki im. Wasyla Stefanyka we Lwowie oraz dawnego Muzeum Lubomirskich we Lwowie. Dzięki współpracy strony ukraińskiej i polskiej oraz wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego powstała dwujęzyczna, wyjątkowa publikacja, w której poza licznymi ilustracjami znalazł się opis początków kolekcji oraz jej powojennych losów.

 

Publikacja bezpłatna, udostępniana instytucjom badawczym i muzealnym.

 

Źródło:

https://wydawnictwo.ossolineum.pl/products/122

 

Wydawca: Ossolineum

Seria: Osso Wczoraj i Dziś

ISBN: 978-83-65588-33-3

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 568

„Rokosz sandomierski 1606–1609. Rzeczpospolita na politycznym rozdrożu”

 

Agnieszka Pawłowska-Kubik

„Rokosz sandomierski 1606–1609. Rzeczpospolita na politycznym rozdrożu”

 

Publikacja jest pierwszą pełną monografią rokoszu sandomierskiego − konfliktu w latach 1606−1609 między Zygmuntem III Wazą a częścią szlachty opozycyjnie nastawionej wobec króla i prowadzonej przez niego polityki. Pogłębiona i oparta na szerokiej bazie źródłowej analiza tego wydarzenia jest bardzo istotna, ponieważ w historiografii pojawiło się wiele mitów dotyczących wojny domowej. Rokosz był największym szlacheckim ruchem w XVII wieku i jednym z ważniejszych wystąpień szlacheckich w dziejach I Rzeczypospolitej. Jednocześnie, jak podkreślają historycy, był jedną z ostatnich prób emancypacji szlachty średniej i czasem pogrzebania planów Zygmunta III, dotyczących wzmocnienia przez niego władzy. Konflikt, który nie przyniósł  zdecydowanego zwycięstwa żadnej ze stron, ujawnił pogłębiający się kryzys egzekwowania prawa w państwie polsko-litewskim i wykazał, że pozaparlamentarna próba naprawy Rzeczypospolitej nie ma szans na realizację.

 

Autorka przedstawia przyczyny, analizuje przebieg i skutki trwającej ponad trzy lata burzy politycznej oraz stara się przybliżyć motywy działań przywódców rokoszu i czynniki determinujące eskalację konfliktu. Prowadzi także  rzeczową polemikę z utrwalonymi opiniami i sądami, choćby dotyczącymi cezury w ruchu czy zagrożenia Rzeczypospolitej ze strony Gabriela Batorego w tym okresie.

Wyróżnienie w Konkursie na Najlepszą Książkę Akademicką (2020)

 

Źródło:

https://wydawnictwo.umk.pl/pl/products/5088/rokosz-sandomierski-16061609-rzeczpospolita-na-politycznym-rozdrozu

Recenzje publikacji:

http://lubimyczytac.pl/ksiazka/4905289/rokosz-sandomierski-1606-1609-rzeczpospolita-na-politycznym-rozdrozu

 

Wydawca: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika

ISBN: 978-83-231-4221-8

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 522

„Jak chłop u diabła pieniądze pożyczał”

 

Anna Michalec, Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska

„Jak chłop u diabła pieniądze pożyczał”

Polska demonologia ludowa w przekazach ustnych

 

Opublikowanie zbioru (podobnie jak poprzednich tomów) ma kapitalne znaczenie dla osób zainteresowanych polskimi wierzeniami ludowymi: umożliwia szeroki dostęp do materiału dotychczas funkcjonującego w postaci nagrań. Upowszechniona zostaje w ten sposób baza, z której w różnorodny sposób mogą korzystać nie tylko etnolingwiści, ale także wszystkie osoby zainteresowane polską kulturą ludową, zwłaszcza rodzimą demonologią i mechanizmami powstawania wyobrażeń mitologicznych w kulturach tradycyjnych. […] Dzięki pracy Anny Michalec i Stanisławy Niebrzegowskiej-Bartmińskiej mamy szansę poznać zbierane od wielu lat przez lingwistów lubelskich opowieści informatorów, znów na chwilę działają uroki, ożywa diabeł, czarownica, domownik, płanetnik, chowaniec, zmora itd., a więc wszystkie istoty, które – stworzone przez chłopską wyobraźnię – przez wieki współistniały z człowiekiem, stając się tematem niezliczonych wiejskich opowieści.

 

[…] tom zawiera niezwykle cenne materiały, które nie tylko stanowią znakomite źródło informacji o użytkownikach kultury tradycyjnej, ale także poświadczają niezmierne bogactwo ludowych wierzeń, ujawniając jednocześnie mechanizmy ludzkiego (nie tylko chłopskiego) myślenia o zjawiskach niepoddających się logicznemu wyjaśnianiu. Z pewnością tom będzie służył czytelnikom, którym bliska jest polska kultura ludowa, zwłaszcza świat dawnych wierzeń ludowych. Z recenzji dr hab. Marzeny Marczewskiej, prof. UJK w Kielcach

 

Źródło:

https://wydawnictwo.umcs.eu/produkt/5180/jak-chlop-u-diabla-pieniadze-pozyczal-polska-demonologia-ludowa-w-przekazach-ustnych

 

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

ISBN: 978-83-227-9233-9

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 316

„Błogosławiona wina”

 

Zofia Kossak „Błogosławiona wina”

 

Przebywający w Rzymie w 1631 roku ciężko chory książę Mikołaj Sapieha, wojewoda litewski i właściciel Kodnia, doznaje cudownego uzdrowienia przed obrazem Matki Bożej Gregoriańskiej. Jego prośba o podarowanie obrazu spotyka się z odmową papieża Urbana VIII. Książe z iście kmicicową fantazją porywa obraz i wywozi do Polski, aby w rodzinnym Kodniu oddawać mu cześć i dziękować Matce Bożej za odzyskane zdrowie. Za ten czyn zostaje wyklęty przez papieża. Zofia Kossak z właściwą sobie przenikliwością opisuje przemianę duchową bohatera z magnata-gwałtownika w pokutnika-pielgrzyma i pokazuje, w jaki sposób zbrodnia świętokradztwa może się stać błogosławioną winą.

 

Źródło:

https://iwpax.pl/nasze-ksiazki/640-zofia-kossak-blogoslawiona-wina-9788321120409.html

Recenzje powieści:

http://lubimyczytac.pl/ksiazka/4365695/blogoslawiona-wina

 

Wydawca: Instytut Wydawniczy Pax

ISBN: 978-83-211-2040-9

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 224