Prawdziwa historia Stefana
Przybylika pseud. „Gruch”, jednego z trzystu szesnastu cichociemnych
spadochroniarzy Armii Krajowej wyszkolonych w Anglii i zrzuconych do
Polski w czasie II wojny światowej. Wielokrotnie wymykał się śmierci, nie
złamały go trzy totalitaryzmy. Sowiecki w łagrach, niemiecki na środku
Atlantyku i ten w gestapowskim więzieniu. Nie złamali go też
stalinowscy funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa PRL. Jako ukryta opcja –
w zależności od potrzeb: zachodnioniemiecka, amerykańska, angielska albo
imperialistyczna – był obiektem zainteresowania służb aż do końca socjalizmu.
Jest w tej opowieści wszystko, co zawierać mógłby scenariusz
wielkiego wojennego filmu sensacyjnego – walka, więzienie, głód, mróz, spiekota
i pragnienie, ucieczka, niewola, morskie katastrofy, beznadzieja rozbitka,
wędrówka wycieńczonego włóczęgi przez bezdroża imperium, tortury, desant na
zapleczu wroga, zdrady, okręty podwodne, skoki spadochronowe, sytuacje bez
wyjścia i zaskakujące zwroty akcji. Jednego tylko brakuje – fikcji. Stefan
Przybylik jest autentycznym bohaterem autentycznych wydarzeń. ze wstępu Marka Przybylika
Podniebne walki i wojenne
losy polskiego myśliwca Władysława Gnysia
Władysław Gnyś – pierwszy polski
pilot myśliwski, który we wrześniu 1939 roku odniósł powietrzne
zwycięstwo w walce z Niemcami. Jak inni polscy lotnicy, Gnyś
wystartował 1 września spod Krakowa, aby powstrzymać niemiecki atak. Walka
z liczniejszymi i nowocześniejszymi maszynami najeźdźców była
nierówna. Uniknąwszy zestrzelenia przez sztukasy, Władek wracał
na lotnisko, gdy trafił mu się niespodziewany łup – dwa bombowce typu
Dornier.
Jako doświadczony pilot
myśliwski, Gnyś walczył nad Polską, Francją i w bitwie
o Anglię. W 1944 roku został zestrzelony nad Francją
i rozbił się. Ranny, wzięty do niewoli, uciekł przy wsparciu
francuskiego ruchu oporu. Po wojnie wyemigrował do Kanady.
Napisana przez syna,
Stefana, barwna biografia Władysława czerpie obszernie z jego dzienników,
wspomnień i dokumentów. Została ona także bardzo bogato zilustrowana
zdjęciami z rodzinnego archiwum. Opowiada historię Gnysia od dzieciństwa
spędzonego na polskiej wsi, przez lata służby w alianckich
siłach powietrznych podczas II wojny światowej, aż po symboliczny gest
pojednania z niemieckim pilotem, z którym przyszło mu się
zmierzyć owego pamiętnego 1 września…
Czy myślałeś kiedyś, aby spojrzeć
na historię Polski przez pryzmat życia jednego człowieka? Jeśli to w ogóle
możliwe, to niezwykły żywot rotmistrza Witolda Pileckiego świetnie się do tego nadaje.
W jego życiorysie jak w soczewce widać tragiczne, ale i chwalebne losy naszej
ojczyzny.
Czy znasz tego bohatera?
Czy wiesz co uczynił jako, jedyny człowiek na świecie?
Czy znasz jego tajny raport?
Czy znasz cenę, jaką zapłacił rotmistrz za wytrwanie w prawdzie?
Czy wiesz kto mu w tym pomógł?
Jeszcze nie? Zatem ten komiks jest dla ciebie!
Tak żyć, aby w godzinie śmierci móc się raczej cieszyć, niż
lękać.
Komiks o rotmistrzu Witoldzie Pileckim jest przeznaczony:
dla młodych, by poznali
dla nieco starszych, by sobie przypomnieli
dla wszystkich, by na nowo odkryli piękne karty naszej
historii.
O II wojnie światowej
i o polskich losach w dobie dziejowej zawieruchy napisano już
tomy. Tym razem historię wojny obronnej 1939 r., okupacji niemieckiej
i sowieckiej, wielkiej polskiej emigracji Polskich Sił Zbrojnych na
Zachodzie, Armii Polskiej w ZSRR opowiemy w nietypowy sposób –
poprzez przedmioty towarzyszące Polakom w latach 1939 - 1945.
Aparat fotograficzny Juliena
Bryana. Opowieść o kampanii wrześniowej
Sowiecki hełm z czerwoną
gwiazdą – 17 września 1939 r. i napaść Związku Sowieckiego na Polskę
Prasa wojenna, kałamarz
i tajne nauczanie. Bilet do kina, w którym miały siedzieć tylko
świnie.
Gryps z więzienia, kenkarta
i tabliczka „Nur für Deutsche”. List z oflagu i guziki
z Katynia
Opaska z gwiazdą Dawida,
Order Imperium Brytyjskiego i znak cichociemnych.
Symbol Polski Walczącej -
Kotwica, Krzyż Batalionów Chłopskich,
oraz ryngraf z orłem
w koronie i Matką Boską Częstochowską
Turban maharadży i adopcja
polskich sierot w Indiach
Orzełek berlingowców
i pepesza - główna broń w bitwie pod Lenino
Manifest PKWN i sowiecki
czołg T-34
Puszka z cyklonem B
Przedmioty zwyczajne
i niezwyczajne zarazem. Każdy z nich opowiada bowiem historię,
którą trudno zrozumieć bez właściwego kontekstu. Dlatego książka ta
nie jest zwykłym albumem ze zdjęciami. To nowy sposób opowiedzenia dziejów
II wojny światowej Polaków.
W książce przedstawiono fragmenty
najważniejszych podręczników taktycznych Państwa podziemnego. Na kanwie
wydarzeń podczas Powstania Warszawskiego zaprezentowana została taktyka
oddziałów powstańczych. Problematyce pracy podporządkowana została jej
struktura, którą stanowi pięć rozdziałów, kolejno omawiających: plan powstania,
analizę taktyczną terenu Warszawy, plan opanowania miasta, działanie w Godzinie
„W” oraz praktyczne doświadczenia uzyskane w walkach powstańczych.
Zasadność omówienia po raz kolejny ujętego już w licznych pracach Powstania
wydaje się autorowi zasadna, ponieważ w dotychczasowych publikacjach nie
postrzegano Powstania Warszawskiego jako efektu wypracowanej w konspiracji
doktryny działań w mieście. Nie ujęto również kompleksowo polskich doświadczeń
z walk warszawskich, wśród których za szczególnie wartościowe należy uznać
polskie doświadczenia z zakresu prowadzenia walk obronnych. W istniejących
pracach omijano także konsekwentnie analizę obszaru Warszawy jako potencjalnego
pola walki, ograniczając się zazwyczaj do ogólnej oceny bez głębszego
wniknięcia w strukturę miasta. A tylko tego typu studium może stanowić jedyne
wyjaśnienie sukcesów lub porażki żołnierzy AK.
Podręcznik przeznaczony jest dla wszystkich osób zainteresowanych historią
Armii Krajowej, Powstania Warszawskiego, a także działaniami taktycznymi w
terenie zurbanizowanym.
Podniebne walki i wojenne losy polskiego myśliwca Władysława Gnysia
Władysław Gnyś – pierwszy polski
pilot myśliwski, który we wrześniu 1939 roku odniósł powietrzne
zwycięstwo w walce z Niemcami. Jak inni polscy lotnicy, Gnyś
wystartował 1 września spod Krakowa, aby powstrzymać niemiecki atak. Walka
z liczniejszymi i nowocześniejszymi maszynami najeźdźców była
nierówna. Uniknąwszy zestrzelenia przez sztukasy, Władek wracał
na lotnisko, gdy trafił mu się niespodziewany łup – dwa bombowce typu
Dornier.
Jako doświadczony pilot myśliwski, Gnyś walczył nad Polską, Francją
i w bitwie o Anglię. W 1944 roku został zestrzelony
nad Francją i rozbił się. Ranny, wzięty do niewoli, uciekł przy
wsparciu francuskiego ruchu oporu. Po wojnie wyemigrował do Kanady.
Napisana przez syna, Stefana, barwna biografia Władysława czerpie
obszernie z jego dzienników, wspomnień i dokumentów. Została ona
także bardzo bogato zilustrowana zdjęciami z rodzinnego archiwum. Opowiada
historię Gnysia od dzieciństwa spędzonego na polskiej wsi,
przez lata służby w alianckich siłach powietrznych podczas II wojny
światowej, aż po symboliczny gest pojednania z niemieckim pilotem,
z którym przyszło mu się zmierzyć owego pamiętnego 1 września…
Wspomnienia legendarnego boksera
z KL Auschwitz - „MISTRZ. Tadeusz „Teddy” Pietrzykowski” to intymny portret
człowieka obdarzonego wrażliwością artysty i siłą pięściarza. Dla świata
Tadeusz Pietrzykowski jest przede wszystkim bokserem – pierwszym szeregowym
więźniem, który stoczył walkę na terenie obozu koncentracyjnego KL Auschwitz,
gdzie boksował dla rozrywki esesmanów i dla chleba. Za wygrany pojedynek
dostawał jedzenie, którym dzielił się z innymi. Jego zwycięstwa dawały jednak
coś więcej – przynosiły otuchę pozbawionym nadziei, wycieńczonym współwięźniom,
którzy mogli zobaczyć, jak „Polak pokonuje Niemca”. Dla rodziny to ciepły,
wrażliwy człowiek o niezłomnej postawie i olbrzymiej sile charakteru. „Teddy”
to również utalentowany malarz, choć nigdy nie kształcił się w tym kierunku.
Być, to być najlepszym, pisał
Tadeusz Pietrzykowski. Książka powstała na podstawie odnalezionych i wcześniej
niepublikowanych rękopisów pięściarza. Przygotowała ją i okrasiła osobistymi
wspomnieniami jego córka Eleonora Szafran. To publikacja, która odsłania
prawdziwy, intymny portret człowieka, sportowca, bohatera wojennego, jakiego
dotychczas nie znaliśmy.
- Często widziałam, jak pochylony nad biurkiem godzinami robił notatki,
jak przypominał sobie bolesne zdarzenia sprzed wielu lat. Pragnął zostawić po
sobie coś jeszcze, co byłoby bardzo wartościowe dla następnych pokoleń. Teraz
więc moja kolej, żeby spróbować spełnić życzenie taty i w końcu
opublikować jego wspomnienia, tym samym ocalić pamięć o nim. O
Teddym, obozowym Mistrzu Wszech Wag. Kto, jak nie ja, ma to zrobić. W tej
książce oddaję głos przede wszystkim tacie, aby Wam, Drodzy Czytelnicy, sam
opowiedział o swoim życiu - Eleonora Szafran, córka.
Tadeusz Pietrzykowski boksować
uczył się przed wojną u Feliksa Stamma, słynnego trenera warszawskiego klubu
Legia. Zdobył kilkakrotnie mistrzostwo Warszawy oraz wicemistrzostwo Polski
Wschodniej w wadze koguciej. Kiedy wybuchła wojna miał zaledwie 22 lata.
W KL Auschwitz stawał do walki z
dobrze odżywionymi kapo, często zawodowymi bokserami, którzy byli o kilka wag
ciężsi od niego. Walczył także z innymi sportowcami osadzonymi w obozie m.in. z
mistrzem Holandii w wadze średniej Leenem Sandersem. Działał również w ruchu
oporu, kierowanym przez rotmistrza Witolda Pileckiego. Jego obozowe ścieżki
przecięły się też z ojcem Maksymilianem Kolbe. Ocalały, po wojnie, w latach 60.
trafił do Bielska-Białej, gdzie pracował jako nauczyciel wychowania fizycznego
i trener w SP 12.
- Jeżeli przeżyję to piekło, całe swoje życie poświęcę młodzieży. Żeby
nie musiała walczyć o życie, żeby nigdy nie była głodna, żeby była zdrowa i
silna, żeby mogła ucząc się, uprawiać sport – pisał Teddy w swoich
pamiętnikach.
„MISTRZ. Tadeusz „Teddy”
Pietrzykowski”, zapiski ojca zebrała i opatrzyła komentarzem Eleonora Szafran.
Książka trafi do rąk czytelników 1 września. Historia jej bohatera stała się
inspiracją do powstania filmu fabularnego. Film „Mistrz” w reżyserii Macieja
Barczewskiego inspirowany historią Tadeusza Pietrzykowskiego zobaczymy w kinach
od 27 sierpnia. W rolach głównych: Piotr Głowacki, Grzegorz Małecki, Marcin
Bosak, Marian Dziędziel, Piotr Witkowski, Rafał Zawierucha, Marcin Czarnik i
Jan Szydłowski.
- Walczył i dawał nadzieję. Jego dzieje to gotowy materiał na film -
Maciej Barczewski, reżyser filmu „Mistrz”
- Historia Tadeusza Pietrzykowskiego udowadnia, że człowiek dzięki silnej
woli przetrwania i pasji może podjąć walkę nawet z największym złem, jednak
żeby zwyciężyć, musi zacząć czynić dobro. - Piotr Głowacki, odtwórca roli
„Teddy’ego” w filmie „Mistrz
Wydawnictwo: Ringier Axel Springer Polska Sp. z o.o.
Stanisław Srokowski „Widma nocy. Dokumentacja zbrodni”
Jeśli nie umiemy się
upomnieć o tych, którzy ginęli w okrutny sposób, tylko dlatego, że
byli Polakami, nie zasługujemy na miano wspólnoty. Najbardziej osobista
książka Stanisława Srokowskiego, pisarza od lat upominającego się o sprawiedliwość
i szacunek dla ofiar rzezi kresowej. To antologia i chronologia
zbrodni ukraińskiego ludobójstwa na Kresach, która pozwoli czytelnikowi
uporządkować swoją wiedzę na ten ciągle zakłamywany temat.
WSPOMNIENIA Z WRZEŚNIA 1939 r.
RELACJA OJCA I OPOWIEŚĆ MATKI
RĄBALI NAS JAK KURY NA KLOCU
ZACHOWANIE SOWIETÓW, BIAŁORUSINÓW I ŻYDÓW
TERROR OUN WOBEC RODAKÓW
ZACHOWANIE KOŚCIOŁA UNICKIEGO
UKRAIŃSKIE GWAŁTY NA POLKACH
362 SPOSOBY MORDOWANIA POLAKÓW
Każdy badacz historii po
przeczytaniu tej książki będzie już wiedział na pewno, że początki masowych
ukraińskich mordów sięgają września 1939 roku, a kończą się dopiero w 1947
roku, ogarniając swoim zasięgiem aż siedem województw. W prezentowanych
świadectwach i innych dokumentach zachowaliśmy ich pierwotny, oryginalny
kształt, nawet wtedy, kiedy wydawał się nam niezgrabny lub niezgodny z normami
gramatycznymi.
Warszawa. Wymarłe miasto, do
którego wraca życie, i w którym życie się odbiera. Odradzają się kina,
Fogg śpiewa w swojej kawiarni, znów kursują tramwaje i kolejka EKD, a nowe
władze organizują areszty, więzienia i obozy.
Październik 1944. Na lewym brzegu
Wisły upadło powstanie. Na prawym swoje rządy wprowadzają Armia Czerwona, NKWD
oraz UB. Funkcjonariusz przedwojennej Policji Państwowej – Wincenty Rybski -
dostaje się w ręce majora Kolickiego, oficera radzieckiego kontrwywiadu
wojskowego. Rybskiego zdradziła Aleksandra Fuchs, Żydówka której uratował życie
w czasie wojny. Kolicki daje Rybskiemu ultimatum – nie tylko chce uratować mu
życie za oddanie tajnych dokumentów, które zdobył w czasie powstania, ale
oferuje mu posadę w Głównym Zarządzie Informacji Wojskowej. Jaką decyzję
podejmie Rybski? Czy przyjmie propozycję, by ocalić swoje życie? A może planuje
coś więcej, niż tylko ratowanie własnej skóry?
Wyzwolony 45 to sensacyjna
opowieść o trudach i niebezpieczeństwach powojennego życia, w której fikcja
przeplata się z historycznymi wydarzeniami.
Opowieść o ludziach, którzy
potrafili stawić opór piekłu. Oporem mogło być wszystko, bo wszystko było
zabronione. Oporem stawała się każda działalność, która stwarzała wrażenie, że
więźniowi pozostało coś z dawnej osobowości i indywidualności.
KL Auschwitz to bezmiar ludzkiego cierpienia, poniżenie, rozpad osobowości i heroiczne
próby ocalenia własnej tożsamości. Świat odwróconego Dekalogu. Świat odwróconych
ludzkich wartości. Świat bez nadziei, bez litości dla innych, świat bez
Boga. Przykazaniami tego świata było: „zabijaj”, „kradnij” albo też „mów
fałszywe świadectwo”. Trzeba było niezwykłego męstwa, charakteru
i opanowania, żeby być po prostu człowiekiem, kiedy przychodził głód,
praca ponad siły, groźby i szantaże. Próba przeżycia w warunkach
panujących w KL Auschwitz bez zeszmacenia się, już była bohaterstwem.
Opowiemy o ludziach, którzy będąc tylko ziarnkami piasku rzuconymi
w tryby wielkiej machiny terroru, potrafili skutecznie dobro przeciwstawić
złu i tą drogą ocalić miłość, wiarę i nadzieję tam, gdzie inni zatracili nawet swoje człowieczeństwo.
Ochotnik do piekła WITOLD PILECKI
Bohater heroicznego czynu MAKSYMILIAN KOLBE
Zapomniany troskliwy lekarz JÓZEF BELLERT
Anioł z Auschwitz STANISŁAWA LESZCZYŃSKA
„Pielęgniarka” z misją IRENA WIŚNIEWSKA
Krokusy BRONISŁAW CZECH
Bokser, śmierć i szczęście TADEUSZ „TEDDY” PIETRZYKOWSKI
„Straty wojenne Muzeum Miejskiego (Stadtmuseum) w Gdańsku”
Seria Nowa, t. 1: Malarstwo
W założeniu autorki jej książka
miała być rozszerzonym i poprawionym materiałem w stosunku do opracowania
Straty wojenne Muzeum Miejskiego w Gdańsku, t. 1: Straty w dziedzinie sztuki:
malarstwa, rysunku, grafiki, rzeźby (Gdańsk 2005, wydawca Muzeum Narodowe w
Gdańsku). W rezultacie powstał tekst, który mimo że odnosi się do tamtej
publikacji, to jednak ze względu na takie zmiany, jak ograniczenie tematyki do
malarstwa, rozszerzenie haseł o 100 obiektów, odmienna struktura zawartości w
ramach tomu i poszczególnych haseł, stanowi odrębną i samodzielną publikację
jednej autorki, wyraźnie odmienną od wspomnianego pierwszego opracowania.
Jakkolwiek książka jest
przeznaczona dla szerokiego grona muzealników i badaczy poszukujących
informacji o zaginionych obrazach, należy też pamiętać o jej roli w
upowszechnianiu i podnoszeniu świadomości problemu, jakim jest utracone
dziedzictwo kulturowe. Opracowanie to stwarza szansę na odnalezienie,
zidentyfikowanie i ewentualne odzyskanie przynajmniej części utraconej
spuścizny Muzeum Miejskiego w Gdańsku.
Helena Kowalska jest związana z
Muzeum Narodowym w Gdańsku od 1976 roku, od wielu lat współpracuje także z
Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego w zakresie badań nad polskimi
stratami wojennymi w obszarze dzieł sztuki. Oddana właśnie do rąk Czytelników
książka jest efektem wieloletnich i drobiazgowych badań jej autorki, które
zasługują na najwyższe uznanie.
Książka roku 2018 w konkursie Forum Miłośników Pana
Samochodzika.
Co robić kiedy rozpoczynają się
ferie zimowe, za oknem pada śnieg a temperatura spada poniżej zera? Można
wyjechać w góry aby poszusować na nartach, kręcić piruety na lodowisku lub
nadwyrężać wzrok przed telewizorem lub monitorem komputera. Młodzi bohaterowie
trzeciej już powieści Artura Pacuły „Gdzie jest skrytka generała Grota?” mają
jednak inne sposoby na spędzanie czasu wolnego od zajęć szkolnych. Dwa tygodnie
zimowej laby przeznaczają na poszukiwanie miejsca, w którym generał Stefan
Grot-Rowecki ukrył tajemnicze dokumenty, mogące mieć niebagatelny wpływ na
dalszy przebieg II wojny światowej.
Czytelnicy, którym przypadły do
gustu dwie pierwsze książki autora, będą mieli powody do zadowolenia. Ponownie
spotkają się bowiem ze swoimi dobrymi znajomymi, czwórką rezolutnych
nastolatków, specjalistów od rozwiązywania zagadek historycznych: Alą i Moniką
oraz Igorem i Mirosławem (zwanym przez wszystkich Mirasem). Nad gromadką
dzieciaków czuwał będzie Marcin Krygier (zwany Bossem), nauczyciel który
stosując nie zawsze konwencjonalne metody zaszczepił w młodych bohaterach
historycznego bakcyla. Nauczyciel jest dla uczniów nie tylko autorytetem, lecz
przede wszystkim przyjacielem. Nie podejmuje decyzji za podopiecznych, ale
umiejętnie pobudza kreatywność i podsyca ich ciekawość. Zainteresowania
dziejami naszego kraju rozniecać nie musi, gdyż pasja ta rozwinęła się w
bohaterach już w trakcie poszukiwań korony cara, przedstawionych w pierwszej
powieści autora. Autor tak wiarygodnie przedstawił relacje pomiędzy młodymi
ludźmi, ich radości i problemy, że nie trudno się domyśleć iż w jego otoczeniu
zapewne nie brakuje rówieśników głównych bohaterów.
Od czasu do czasu do akcji
wkraczają rodzice. Wypada tu wyjaśnić, że ojcu jednego z chłopców także
udzielił się entuzjazm nauczyciela i kiedy tylko czas pozwala, ów tato włącza
się do akcji wspierając poczynania dzieciaków. Warto zaznaczyć, że istotny
wpływ na działania młodocianych poszukiwaczy ma życzliwa pomoc małżeństwa
starszych Warszawiaków, zakochanych w historii swojego miasta. Na kartach
książki pojawia się oczywiście postać, która znacznie utrudni bohaterom
prowadzenie poszukiwań skrytki generała Roweckiego. Artur Pacuła subtelnie
zarysował także wątek miłosny, który na szczęście wyblakł nim zdążył
rozkwitnąć. Dzięki temu nic nie przysłania tego co w powieści miało znajdować
się na pierwszym planie, czyli przygody i historii.
Autor wodzi bohaterów i
czytelników zaśnieżonymi ulicami Warszawy. Przedstawia historie miejsc
związanych z losami dowódcy Armii Krajowej Stefana Grota-Roweckiego, co
zrozumiałe szczególny nacisk kładąc na wydarzenia jakie miały miejsce tuż przed
aresztowaniem generała, 30 czerwca 1943 r. Akcja powieści rozkręca się z każdą
stroną. Bohaterowie pokonując kolejne trudności przeżywają szereg,
niejednokrotnie karkołomnych przygód. Krok po kroku zbliżają się do celu jaki
sobie założyli, odkrywając jednocześnie nieznane epizody z lat wojny.
Warto tu przypomnieć wypowiedź z
2016 r., w której Artur Pacuła zdradza małe co nieco z tajników swojego
warsztatu pisarskiego. Znajduje ona również odzwierciedlenie w niniejszej
powieści: „Musiałem się wystrzegać skomplikowanych odniesień historycznych,
które uwielbiam, ale młodzież niekoniecznie. Starałem się tak wpleść je w
opowiadanie historii, aby nie zanudziły czytelnika. Jednak jakaś wiedza jest
potrzebna i musi się przewinąć. Staram się, aby historia opowiadana w powieści
była jak najbliższa rzeczywistości. Stąd długo grzebię w źródłach. Musiałem
uważać, aby wszyscy mówili językiem zrozumiałym i adekwatnym do wieku”[1].
Powieść „Gdzie jest skrytka
generała Grota?” została wydana pod patronatem Forum Miłośników Pana
Samochodzika. Miłośnicy twórczości Zbigniewa Nienackiego mogą się zatem pobawić
w wyszukiwanie na jej kartach pewnych analogii związanych z bohaterami utworów
jakie wyszły spod pióra autora, który znalazł życiową przystań nad Jeziorkiem.
Choć na okładce książki widnieje wskazówka sugerująca, że jej adresatem jest
młodzież uważam, że jest to raczej powieść familijna, a jej lektura może
sprawić przyjemność również nieco starszym czytelnikom. Dwie poprzednie
powieści Artura Pacuły zostały wysoko ocenione przez członków kapituły konkursu
na najlepszą Samochodzikową Książkę Roku. „Gdzie jest skrytka generała Grota?”
zdobyła ten zaszczytny tytuł w roku 2018. Polecam.
Wojna zdawała się wisieć w
powietrzu. I rzeczywiście rozpoczęła się i września 1939 r. Od tego też dnia
rozpoczęła swoją wojenną opowieść Monika Kicman, młoda żona i matka, której
przyszło wraz z najbliższymi przeżywać okupację przede wszystkim w Warszawie.
Wojenna rzeczywistość codziennie przynosiła nowe wyzwania, a jej wszechobecnym
towarzyszem był lęk. O siebie i najbliższych. Ale mimo aresztowań, szykan i
ulicznych łapanek bohaterowie, podjęli walkę nie tylko o swoje przetrwanie, ale
i aktywnie włączyli się do konspiracji. Co nimi kierowało? Jak zrozumieć to – w
gruncie rzeczy – codzienne igranie ze śmiercią? Książka jest absolutnie
porywająca. Mimo wszystkich potworności, jakie niesie za sobą wojna, ta
historia nimi nie epatuje, pozbawiona jest podkolorowanych faktów czy patosu.
Bo to w istocie książka o wielkiej i prawdziwej miłości, która wszystko
przetrzyma.
Monika Kicman z domu Formińska
(1912-1997) – warszawianka, pochodziła z rodziny o tradycjach patriotycznych. W
1936 r. wyszła za mąż za Czesława Kicmana, a rok później przyszedł na świat ich
syn Stanisław Maciej. Przed II wojną światową oboje małżonkowie pracowali w
warszawskim urzędzie telekomunikacyjnym, podczas okupacji włączyli się w
działania konspiracyjne, Monika została łączniczką, a jej mąż działał w
oddziałach bojowych AK. Wybuch Powstania Warszawskiego zamiast długo
oczekiwanej wolności przyniósł niewyobrażalne barbarzyństwo, jakim była rzeź
Woli, a potem aresztowanie całej rodziny i wywózkę do obozów koncentracyjnych w
Niemczech. Monika wraz z synem trafili do Bergen-Belsen (w Dolnej Saksonii), a
Czesław – do Sachsenhausen (w Brandenburgii), później do Flossenburga (w
Bawarii). Już po wyzwoleniu Kicmanowie długo nie mogli się odnaleźć, a kiedy to
nastąpiło, zamieszkali z racji otrzymanej pracy w Jeleniej Górze, ale
ostatecznie w 1949 r. wrócili do ukochanej stolicy, gdzie żyli, ciesząc się
wnukami i prawnukami.
Ewelina Karpińska-Morek „Soszka. Wojna
się dzieciom nie przywidziała”
Historycy szacują, że od 50 do
250 tysięcy polskich dzieci zostało w czasie II wojny światowej porwanych,
pozbawionych tożsamości i zgermanizowanych. Wiele z nich umierało zanim
dotarło do miejsca przeznaczenia – wycieńczone biciem, głodem, trudami podróży.
Dzieci mają dobrą pamięć. Zosia
pamięta niemal cały wiek. Jako nastolatka została skatowana przez SS-mana
i zabrana z domu. Trafiła do obozu przesiedleńczego w Łodzi, przeszła selekcję,
a następnie wywieziono ją na roboty przymusowe w Zagłębiu Ruhry. Tam stała się
Soszką.
Czy ja mówiłam, że się chciałam powiesić? Wiedziałam, że muszę
znaleźć gruby sznur. Wszystko miałam przemyślane. Drabinka też się znalazła.
Plan był już dobry, fajny, tylko sznura nie znalazłam. To i się nie powiesiłam.
Historycy szacują, że od 50 do
250 tysięcy polskich dzieci zostało w czasie II wojny światowej porwanych,
pozbawionych tożsamości i zgermanizowanych. Wiele z nich umierało zanim
dotarło do miejsca przeznaczenia – wycieńczone biciem, głodem, trudami
podróży. Młodsze dzieci przeznaczano do adopcji, starsze, które również
musiały spełniać kryteria rasowe, do pracy w gospodarstwach, fabrykach, przy
robotach drogowych.
Taki los spotkał Soszkę. Choć jej
historia jest rdzeniem książki, autorka udziela również głosu dzieciom
spotkanym „po drodze”. Tym, które udało się po latach odnaleźć, i tym, których
głos zachował się już tylko w archiwach.
Podczas zbierania materiałów do
książki autorka natrafiła na ślad tajemniczego szpitala położniczego, który
okazał się być centralnym obozem aborcyjnym dla Westfalii. Zgromadzona przez
nią dokumentacja spowodowała, że IPN wszczął śledztwo ws. zbrodni przeciwko
ludzkości.
Jeśli jesteś jednym z milionów,
które przeczytały „Dziennik Anne Frank” to poznaj teraz kobietę, która nadal
dba o jej dziedzictwo… poznaj historię przyrodniej siostry Anne Frank.
Literatura obozowa cieszy się
nieustannie dużym zainteresowaniem. Mogłoby się wydawać, że o Holokauście,
obozach koncentracyjnych i doświadczeniach ludzi z tamtego okresu napisano i
powiedziano już wszystko…
Eva Schloss zabrała głos po ponad
30 latach, które minęły od bolesnych doświadczeń obozowych. Jej wyznanie i
historia pełne szczęśliwych splotów okoliczności, waleczności i siły
dorastającej dziewczyny nie pozostają tylko echem przeszłości. Austriaczka,
Żydówka, Holenderka czy Brytyjka? Każde z tych miejsc odcisnęło na niej swoje
piętno a życie po 45’
zostało splecione nierozerwalnie z jej zmarłą koleżanką z podwórka...Anną
Frank. Eva została pasierbicą Otto Franka obserwując przez lata jak jej matka i
ojczym angażują się w pracę na rzecz najpierw wydania „Dziennika Anne Frank” a
później w działania fundacji. Po śmierci Otto, Eva, wywołana niespodziewanie na
podium zaczęła mówić...i tak postanowiła zawalczyć o lepszy świat, skupiając
całą swoją energię na walce z rasizmem, nierównościami społecznymi i
nietolerancją, z którymi borykamy się niezależnie od wojen toczących się na
świecie.
To opowieść, biografia kobiety,
której nie jest łatwo mówić o uczuciach. Śmierć ukochanego ojca i brata, trudne
relacje z matką- przyjaciółką, szukanie swojego miejsca na świecie, podróże,
praca i tajemnica Auschwitz ,którą nosiła w sobie przez dziesięciolecia
doprowadziły do tego, że nadal pamiętamy o dziedzictwie Anne Frank, że każda
historia jest ważna i każdy może wziąć życie w swoje ręce.
Wstrząsające relacje ofiar,
zorganizowanej przez III Rzeszę akcji rabowania i przymusowej germanizacji
polskich dzieci w czasie II wojny światowej. Ci, którzy przeżyli wspominają,
jak zostali rozdzieleni z rodzicami, na czym polegała selekcja rasowa oraz jak
odkrywali po wojnie swoją prawdziwą tożsamość.
Książka jest zapisem losów
polskich dzieci, które w czasie II wojny światowej padły ofiarą zaplanowanej
już w 1938 roku przez Reichsführera-SS Heinricha Himmlera akcji rabunku i
bezwzględnej germanizacji.
Uprowadzane przemocą i często z
użyciem podstępu były kierowane na badania, a następnie do specjalnych
ośrodków. Tam niszczono ich oryginalne metryki urodzenia i zastępowano je
nowymi, zmieniano nazwiska na niemieckie, a także dokonywano wstępnej germanizacji.
Selekcji dokonywali niemieccy lekarze. Mierzyli rozstaw oczu i wielkość
nosa, badali kształt czaszki. Sprawdzali, czy cechy fizyczne i osobowe
kwalifikują je do „rasy panów”. Dzieci, które nie spełniały oczekiwań, były
odsyłane lub „likwidowane”.
Zacierano wszelkie ślady
pochodzenia. Nazistowscy urzędnicy czynili to tak skutecznie, że dziesiątki
tysięcy ofiar zbrodniczej polityki nigdy nie odkryły swojej prawdziwej
tożsamości.
Według szacunków, w czasie
okupacji około 200 tys. polskich dzieci padło ofiarą tej akcji, uznanej przez
Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze za zbrodnię ludobójstwa. Z tej
liczby udało się odnaleźć po wojnie zaledwie 30 tys. osób. Również konferencja
UNESCO z 1948 w Szwajcarii uznała proceder rabunku i eksterminacji dzieci za
zbrodnię przeciwko ludzkości.
Dzieci, które przeżyły,
opowiadają po latach swoje historie: jak odkrywały prawdę? jaki to miało wpływ
na ich dorosłe życie? Czy odnalazły swoje rodziny? Książka porusza wiele
nieznanych dotąd wątków, jak choćby losy zrabowanych dzieci polskich robotnic
wywiezionych do Niemiec. Pozwala tez spojrzeć na poszczególne opowieści z
perspektywy psychologicznej i historycznej.
Ewelina Karpińska-Morek – absolwentka dziennikarstwa na Uniwersytecie
Jagiellońskim, od 2006 roku związana z Interią. Laureatka
Polsko-Niemieckiej Nagrody im. T. Mazowieckiego za tekst „Z niej już jest
Niemka”, wyróżniona przez Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich
za publikację „150 kobiet z Auschwitz. Czarna transakcja farmaceutycznego
giganta”. W pracy zawodowej ceni w szczególny sposób spotkania ze
świadkami historii.
Agnieszka Waś-Turecka – dziennikarka Interii, na co dzień zajmuje się
tematami związanymi z Unią Europejską i migracją, autorka projektu
„Sycylia. Interia na granicy UE”, korespondentka ze Strasburga i Brukseli.
Monika Sieradzka – od 2016 roku jest warszawską korespondentką
Deutsche Welle. Zajmuje się relacjami polsko-niemieckimi, od lat robi
także reportaże o tematyce historycznej. W latach 1994 - 2015 pracowała w
TVP jako reporterka i wydawca Wiadomości, korespondentka w Szwecji oraz
szefowa Redakcji Publicystyki TVP 2. Współtworzyła Festiwal Sztuki Faktu w
Toruniu oraz magazyn "Reporter Polski" w TVP (2011-2015). Autorka
filmów dokumentalnych dla TVP, BBC, ARD, ZDF. Nominowana do Grand Press
(2011).
Artur Wróblewski – ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie
Jagiellońskim. Pracuje w redakcji portalu Interia. Wykonując zawód
dziennikarza jest w stanie poświęcić się największej pasji - historii.
Tomasz Majta – jest absolwentem Uniwersytetu Jagiellońskiego i
doktorantem na Uniwersytecie Jana Kochanowskiego. Aktualnie zajmuje się
wybranymi zagadnieniami z zakresu historii Europy Środkowej. Publikował na
łamach kilku czasopism naukowych i popularnych oraz w portalu Interia. Z
wykształcenia filolog polski, z zamiłowania badacz języków i poszukiwacz
ciekawostek.
Michał Drzonek – socjolog i europeista. Ukończył Uniwersytet
Jagielloński oraz University of Exeter. W kręgu zainteresowań autora leżą
zwłaszcza procesy tworzenia tożsamości na poziomie jednostkowym i
grupowym. Od zawsze zainteresowany również historią najnowszą. Związany z
Interią, w której pracuje na styku redakcji i biznesu.
Joanna Wieliczka-Szarkowa „Bitwy
polskich żołnierzy. 1940-1944”
70 lat temu Polacy odnosili jedne
najchwalebniejszych zwycięstw w historii oręża polskiego. Walczyli z tymi,
którzy zabrali im ojczyznę, za wolność zniewolonych narodów płacąc swa krwią
pod Monte Cassino, Falaise, Arnhem, a wcześniej w obronie Francji, pod
Narwikiem, w Bitwie o Anglię i pod Tobrukiem.
Ta książka to wspaniała epopeja o
polskich żołnierzach walczących na frontach północy, zachodu i południa Europy
oraz Afryki Północnej. Przedstawia losy obrońców Ojczyzny z września 1939 r.,
którzy po klęsce nie złożyli broni, formując polskie oddziały wojskowe we
Francji, Wielkiej Brytanii, na Bliskim Wschodzie. Ocaleli po hitlerowskiej i
sowieckiej agresji, by później ze zdwojoną siła i zaciętością podjąć walkę na
wszystkich frontach, widząc przed sobą tylko jeden cel – wolna Polskę.
Książka ta daje znakomite
świadectwo o tamtych zmaganiach polskich oddziałów w latach II wojny światowej.
Pokazuje wysiłek polskiego żołnierza, jego wierność przysiędze i najwyższym
ludzkim ideałom. Mówi o jego losie, o zdradzie aliantów, o utracie swojej
kresowej Ojczyzny przez większość żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na
Zachodzie. Ale mówi także o czymś równie ważnym – o tym jak nie do przecenienia
jest pamięć narodowa, jak ważne jest budowanie teraźniejszości i przyszłości na
fundamencie wzniesionym przez pokolenia dziadów i ojców. Fragment Przedmowy prezydentowej
Karoliny Kaczorowskiej.
Wojenne losy i postawy polskich
filmowców (1939–1945)
Niniejsza publikacja przedstawia
w syntetycznym ujęciu początki kina na ziemiach polskich oraz najważniejsze
zjawiska i trendy w kinematografii II RP. Następnie przenosi nas w ponury czas
II wojny światowej i próbuje odpowiedzieć na pytanie, w jakiej sytuacji
znalazły się kinematografia i teatr, zarówno na ziemiach okupowanych, jak i na
uchodźstwie.
Skala represji, jakie dotknęły
polskich artystów filmowych i scenicznych z rąk obu okupantów,
dramatyczne wybory, przed którymi stanęli, i nie mniej tragiczne losy, jakie
stały się udziałem znacznej części z nich, uświadamiają, że dla rodzimego kina
i teatru lata 1939–1945 były cezurą apokaliptyczną, po której „nic nie będzie
już takie samo”. Potwierdzeniem tego jest m.in. zaprezentowana lista strat osobowych,
jakie poniósł świat srebrnego ekranu i Melpomeny.
Robert Spałek (red.) „Migawki z
okupowanej Warszawy. 1939”
Książka jest pierwszą częścią
siedmiotomowej serii popularnonaukowej, ukazującej różne aspekty życia
społecznego i politycznego w okupowanej Warszawie w latach 1939–1945. Poruszono
w niej przede wszystkim zagadnienia związane z wybuchem wojny i pierwszymi miesiącami
okupacji niemieckiej w stolicy w 1939 r. Publikacja została przygotowana przez
zespół historyków z Oddziałowego Biura Badań Historycznych Instytutu Pamięci
Narodowej w Warszawie.
Komiks
edukacyjny Major Hubal (narysowany przez Tomasza Kleszcza według
scenariusza Bartłomieja Kluski) w atrakcyjnej formie powieści graficznej
przedstawia losy mjr. Henryka Dobrzańskiego i Oddziału Wydzielonego Wojska
Polskiego. Wydawnictwo skierowane jest do uczniów i nauczycieli, dystrybuowane
będzie bezpłatnie w placówkach oświatowych na terenie całego kraju. Publikacja
jest dostępna również w postaci cyfrowej.
