Innocenty Libura „Poprzez
dwudziestolecie”
Poprzez dwudziestolecie – to druga część autobiograficznej
powieści Innocentego Libury, stanowiąca – jak i poprzednia pt. Krokiem zdobywców (wyd. 2018) –
zamkniętą całość. Książka obejmuje okres drugiej Rzeczpospolitej. Młody
Mieczysław Łękawski (pod którym kryje się sam Autor) wyrusza z rodzinnego domu
w Olkuszu na studia polonistyczne i plastyczne do Warszawy. W trakcie studiów –
by zdobyć środki na utrzymanie, ale też by szerzej poznać świat – pracuje jako
robotnik we Francji. Zdobywszy wykształcenie w stolicy, powraca najpierw do
Olkusza, by podjąć pracę nauczycielską w gimnazjum, którego sam wcześniej był absolwentem,
a następnie uzupełnia studia w Krakowie. Życiowe drogi wiodą go ostatecznie na
Śląsk – zostaje nauczycielem w I Gimnazjum i Liceum w Rybniku. W Rybniku też
zakłada dom rodzinny. Tak jak i poprzednio – wszystkie osoby i zdarzenia są
autentyczne, przez co powieść zyskuje charakter dokumentalny.
A ciekawych postaci i wydarzeń w
książce niemało. Ujrzymy w niej najpierw w żywej akcji pierwszych twórców i
instruktorów polskiego harcerstwa, na czele z idolem młodości Autora –
„Szumiącym Dębem”, czyli druhem Tadeuszem Strumiłłą. Krąg harcerzy
olkuskich – znanych z pierwszej części – rozszerzy się o druhów – instruktorów
i działaczy – związanych z Górnym Śląskiem, zwłaszcza z Rybnikiem, gdzie Autor
sam założy IV Rybnicką Drużynę Harcerską imienia Henryka Sienkiewicza.
Wspomniany zostanie Marian Łowiński – komendant Chorągwi Śląskiej, Henryk
Kapiszewski – członek Kwatery Głównej ZHP, Stanisław Wojciech
Rudnicki, Wanda Jordan-Łowińska i wielu innych. Do najbliższych przyjaciół
Autora należeć będzie Józef Pukowiec – wybitny harcmistrz śląski (ścięty
później przez hitlerowców), z którym razem przeżyją dość zabawną przygodę
podczas III Wszechświatowego Zlotu Harcerstwa w Birkenhead pod Liverpoolem.
Nie tylko jednak harcerze
wypełnią karty opowieści. W latach studenckich Autor zetknie się z barwnym
środowiskiem akademickim dwóch uniwersytetów – Warszawskiego i Jagiellońskiego.
Przed oczami czytelnika przesunie się cały poczet profesorów tych uczelni,
poczynając od wybitnych językoznawców, jak Stanisław Szober, Jan Baudouin de
Courtenay, Stanisław Słoński, Adam Kryński, Jan Łoś, Zenon Klemensiewicz,
poprzez historyków filozofii i kultury, jak Władysław Heinrich, Witold
Rubczyński, Władysław Tatarkiewicz, Kazimierz Zieliński, a skończywszy na
znakomitych literaturoznawcach, jak Józef Kallenbach, Bronisław Gubrynowicz czy
Ignacy Chrzanowski. Ten ostatni stanie się promotorem pracy doktorskiej Autora.
Rozwijając talenty plastyczne, trafi Autor na zajęcia prowadzone przez
Eligiusza Niewiadomskiego – późniejszego zabójcę prezydenta Narutowicza. Przy
każdej z tych postaci Autor zatrzyma się na chwilę, by zapisać jakiś szczegół –
czy to z wykładów, czy z osobistej rozmowy, czasem nawet jakiś
charakterystyczny gest czy szczegół ubioru.
Portretując osoby, Autor roztacza
zarazem szerszy obraz życia akademickiego pierwszych lat międzywojennych.
Zapoznamy się więc z klimatem zbiorowych kwater w koszarach Blocha,
działalnością „Bratniaka” i innych organizacji, a także studenckimi sposobami
zdobywania środków na utrzymanie i naukę. Obraz ten nakreśli Autor czasem z
humorem, a czasem poważnym realizmem – opisując jego strony i jasne, i ciemne.
Wśród studentów ujrzymy również rozmaite postacie: raz będą to zdolni i pilni
uczniowie, jak Jan Cybis – znany później artysta-malarz, raz zagorzali
wiecownicy polityczni różnych obozów (na seminarium u profesora Chrzanowskiego
Autorowi wypadnie recenzować akurat referat Wandy Wasilewskiej!), a czasem i
zepsuci kawalerowie o niefrasobliwym podejściu do życia.
Do najoryginalniejszych przyjaciół
Autora z ławy studenckiej należeć będzie Konstanty Jodko-Narkiewicz –
późniejszy wybitny podróżnik, polarnik i rekordzista Polski w sporcie
wspinaczkowym. Autor wybierze się z nim razem do Gdyni, by pracować przy
budowie portu i – jakkolwiek „Kok”, miłośnik orlich perci, nie wytrwa długo
przy monotonnym, ciesielskim zajęciu – przyjaźń pozostanie trwała i powróci
jeszcze na kartach książki w niejednej barwnej odsłonie.
Książka na stronie wydawcy:
https://tyniec.com.pl/historia/2218-poprzez-dwudziestolecie-9788373549678.html
Wydawca: TYNIEC Wydawnictwo Benedyktynów
ISBN: 978-83-7354-967-8
Rok wydania: 2022
Liczba stron: 488
