„Powojenna ochrona zbiorów bibliotecznych w
Polsce w latach 1944-1955”
Wybór źródeł
Wybór tekstów źródłowych
poświęcony jest powojennej ochronie zbiorów bibliotecznych w Polsce. Publikacja
odsłania szereg nieznanych treści z historii bibliotek. Przedstawia w układzie
chronologicznym akty prawne a następnie daje wgląd w niezwykle skomplikowane
czynności dotyczące ochrony księgozbiorów na obszarze całego kraju. Zebrany
materiał adresowany jest głównie do studentów bibliologii, bibliotekoznawstwa i
informacji naukowej oraz bibliotekarzy i osób zainteresowanych powojennymi losami
księgozbiorów.
Magazyn „Bankoteka” poświęcony
jest powstającemu Centrum Pieniądza NBP. Zawiera on informacje o przebiegu prac
realizacyjnych, wywiady z twórcami koncepcji merytorycznej i artystycznej oraz
wypowiedzi ekspertów współpracujących z NBP przy projektowaniu przestrzeni
wystawienniczej.
---
Bankoteka, nr 16, IV kwartał 2018 r.
W „Bankotece” prezentowane są
również najciekawsze eksponaty, jakie w przyszłości będzie można oglądać w
Centrum Pieniądza NBP. Wygląd kilkunastu ekspozycji przybliżają wizualizacje i
zdjęcia z realizacji kolejnych etapów prac.
Alicja Urbanik-Kopeć „Anioł w domu, mrówka w fabryce”
W 1897 roku
władze rosyjskie zarządziły przeprowadzenie spisu powszechnego, z którego
wynikało, że na 160 tysięcy robotników zatrudnionych w Królestwie Polskim 40
tysięcy to kobiety. Szczególnie wybijał się przemysł włókienniczy, gdzie
zatrudniano około 75 tysięcy ludzi, prawie połowę wszystkich pracujących w
przemyśle. 30 tysięcy z nich, około 40%, stanowiły kobiety. W niektórych
miejscach, jak w Żyrardowie, Łodzi czy Warszawie, w fabrykach bywało więcej
robotnic niż robotników.
A mimo to
jeszcze pod koniec XIX wieku na ziemiach polskich nawet najbardziej postępowi
socjaliści i radykalne emancypantki nie uważali, że robotnica fabryczna to nowy
rodzaj kobiety, z którym należy się liczyć. W czasach, gdy na pierwszych
stronach gazet czytano o nowych wynalazkach, przemysłowych fortunach i kobietach
coraz śmielej sięgających po kolejne prawa, robotnice fabryczne pozostawały
niemal niezauważone. A przecież było ich tak wiele i, w porównaniu z kobietami
z klasy wyższej, mogły tak wiele.
Przerwa obiadowa w fabryce cygar w Raciborzu, około 1900.
Książka
przygląda się warunkom życia robotnic. Sprawdza, gdzie pracowały, ile im
płacono, kto zajmował się ich dziećmi, gdy były w fabryce. Czy umiały pisać i
czytać? Co działo się, gdy chorowały, rodziły dziecko, potrzebowały pomocy? Jak
same potrafiły sobie tę pomoc wywalczyć? A także stara się odpowiedzieć na pytanie,
dlaczego do ruchu emancypacyjnego zostały zaproszone tak późno i tak
niechętnie.
"Anioł w
domu, mrówka w fabryce to ważna książka. Znajdziemy w niej zajmująco
opisany fragment historii polskich kobiet – ten fragment, który dotychczas nam
umykał. Dla badaczy ruchu socjalistycznego od kobiet ciekawsi byli mężczyźni;
dla badaczek ruchu kobiecego od robotnic ważniejsze były emancypantki. Te zaś,
mimo wzniosłej idei ‘uczłowieczenia’ kobiet poprzez pracę, nie miały pojęcia o
losie i potrzebach kobiet, które od świtu do nocy pracowały w fabrykach. Alicja
Urbanik odsłania nie tylko doświadczenia, realia i normy społeczne sprzed
wieku, ale też pokazuje genealogię wielu współczesnych sporów. Jak feminizm ma
się do macierzyństwa? Czy istnieje ‘sprawa kobiet’ niezależna od podziałów
klasowych? Czy lewica może być paternalistyczna lub obojętna na kwestie płci?
Każde z tych pytań ma swoją historię, a poznanie jej pozwoli nam głębiej
zrozumieć teraźniejszość." Agnieszka Graff
Rzepka, Biała Knegini, czyli
Adelajda, Dąbrówka, Sygryda Storrada ‒ siostra Bolesława Chrobrego, Rycheza ‒
żona Mieszka II, ich córka Gertruda, Salomea z Bergu ‒ żona Bolesława
Krzywoustego, Agnieszka ‒ żona Władysława Wygnańca, ich córka Ryksa – cesarzowa
Hiszpanii, święta Jadwiga śląska ‒ żona Henryka Brodatego, Kinga ‒ żona
Bolesława Wstydliwego, jej siostra Jolenta ‒ żona Bolesław Pobożnego, Ludgarda
‒ żona Przemysła II, Elżbieta ‒ siostra Kazimierza Wielkiego i wiele innych
wybitnych Piastówien i żon Piastów to bohaterki szkiców historycznych Jadwigi
Żylińskiej. Przez pryzmat ich losów – tak barwnych i dramatycznych, że mogłyby
posłużyć za kanwę niejednego serialu ‒ autorka przedstawiła wyjątkowe
spojrzenie na sytuację kobiet na średniowiecznych dworach – kobiet, które
współtworzyły skomplikowany układ sojuszy opartych na małżeństwach
politycznych, wpływały na życie kulturalne, słowem ‒ w pełni wykorzystywały
możliwości, jakie dawała im przynależność do kręgu cywilizacji
chrześcijańskiej.
Nowe wydanie szkiców historycznych
J. Żylińskiej uzupełnia przedmowa prof. Marka K. Barańskiego, prezentująca
najnowsze ustalenia badań mediewistycznych.
Joanna Szczutkowska „Polityka
kulturalna PRL w dziedzinie kinematografii w latach 70.”
Wspólną cechą dotychczasowych
publikacji na temat Gierkowskiej polityki kulturalnej jest ich wąski zakres,
ograniczony do poszczególnych dziedzin życia filmowego, wybranych działów
kinematografii. W tym kontekście wydawniczym praca Joanny Szczutkowskiej
uzupełnia niezagospodarowaną lukę poznawczą. Obiektywnie prezentuje przy tym
totalitarne próby wtłoczenia państwowej kinematografii wraz z filmowym ruchem
społecznym w nurt służebny celom ideowym, w tym tworzeniu wyidealizowanego
obrazu PRL za granicą.
To ambitnie i szeroko zamierzone,
rzetelnie i źródłowo udokumentowane studium, rezultat badań, których zakres
przekracza instytucjonalne granice państwowego filmu i kina. W rezultacie treść
i układ pracy odzwierciedla w uporządkowany, logiczny sposób, globalny zasięg
oraz różnorodne formy i instrumenty ingerencji władz partyjnych i
administracyjnych wobec centralnych i terenowych (łącznie z cenzurą, nagrodami,
festiwalami, systemem finansowania itp.) w całokształt życia filmowego PRL wraz
z jego peryferyjnymi, pozapaństwowymi przejawami, rzadko penetrowanymi przez
filmoznawców. (Z recenzji prof. dra hab. Edwarda Zajička)
Zbrodnia musi zostać pomszczona.
Nawet jeśli cenę mają zapłacić niewinni. Pierwszego kwietnia 1700 roku dochodzi
w Tarnowie do przeraźliwego mordu. Znalezione na cmentarzu ciało jest nagie i
pokryte błotem, a pośrodku piersi tkwi narzędzie zbrodni – odlany w żelazie
namogilny krucyfiks. Miejscowy medyk twierdzi, że zbrodni nie mógł dokonać
człowiek. Dochodzi do kolejnych mordów. Miasto wrze. Morderca, nazwany Krzyżowcem, porusza się niewidzialnie i
bezszelestnie. Niczym upiór pojawia się i znika. Mieszkańców paraliżuje strach.
Do prowadzących śledztwo dołącza Bartosz Sędowicz, który twierdzi, że nie
wytropi Krzyżowca bez cofnięcia się w przeszłość. Czasu jest niewiele, a
instynkt podpowiada mu, że to dopiero początek makabrycznych mordów...
Kryminały noir, kryminały retro, a co powiecie na kryminał staropolski?
Barokowy, mroczny i niesamowity suspens nieustannie zaskakuje i intryguje,
wciąga czytelnika w niecodzienne śledztwo. Polecam wszystkim tym, którzy
szukają wirtuozerskich historii zapadających w pamięć.
Opowieść o życiu Iny Benity,
wielkiej gwiazdy przedwojennego kina i kabaretu, która błyszczała na ekranie w
popularnych komediach u boku Bodo, Dymszy i Żabczyńskiego, ale zagrała też
dramatyczną rolę w jednym z pierwszych filmów Aleksandra Forda. W czasie wojny została potępiona
przez Polskie Państwo Podziemne za granie w teatrach jawnych. Aresztowana przez
Gestapo i więziona na Pawiaku za romans z oficerem Wehrmachtu. Zwolniona dzień
przed wybuchem powstania warszawskiego, nie wiadomo czy zginęła w kanałach, czy
później. Krążyła nawet legenda, że Benita wyemigrowała...
Piotr Gacek (1961) - biograf
Kaliny Jędrusik, przez piętnaście lat podążał tropami Iny Benity. Udało mu się
dotrzeć do ostatnich świadków epoki i rozwikłać szereg tajemnic,
którymi owiany był życiorys aktorki.
Adnotowana bibliografia
literackiej zawartości działu beletrystycznego tygodnika „Przyjaciółka” z lat
1948–1989 wyrosła z potrzeby udokumentowania roli tego pisma w dyfuzji
literatury i upowszechnianiu czytelnictwa masowego w powojennym 40-leciu Polski
Ludowej. Kulturotwórcza działalność jednego z najbardziej popularnych
periodyków tamtego okresu, nie tylko w kategorii prasy kobiecej, nie została
praktycznie do tej pory rozpoznana. Tymczasem fenomen znany pod nazwą
„Przyjaciółka”, była ważnym ogniwem w systemie partyjnej propagandy masowej
kierowanym do wielomilionowego audytorium. Jego zgłębienie ma szansę wzbogacić
wiedzę o mechanizmach transmisji oficjalnych treści artystycznych szerokiej
publiczności. Pozwala też spojrzeć na ten repertuar jako na wyraz trudnego
kompromisu między poddawanymi ustawicznym zabiegom socjotechnicznym preferencjami
i oczekiwaniami czytelniczek a intencjami politycznego dysponenta pisma.
Generalne Gubernatorstwo –
nielegalne „państwo” utworzone przez Niemców na terenach okupowanej
Rzeczpospolitej. Jego dzieje rozciągają się na wszystkie lata wojny –
od 1939 do 1945 roku. Polakom ten dziwny administracyjny twór
kojarzył się głównie z ulicznymi łapankami, egzekucjami, deportacjami
do obozów koncentracyjnych lub na roboty przymusowe, a także
z dwoma przegranymi powstaniami.
Nie pomijając tych tragedii, autor pokazuje także nieco inne oblicze
Generalnego Gubernatorstwa: od losów skarbów kultury po testy
z rakietami V-2. Adamczewski prowadzi czytelników na tajne narady dygnitarzy hitlerowskich,
zagląda za kulisy przygotowań do zamachów Armii Krajowej
na Franza Kutscherę oraz Hansa Franka i Wilhelma Koppego.
Odwiedza schrony dwóch kwater Führera zbudowanych w Generalnym
Gubernatorstwie. Próbuje także ustalić, czy Adolf Hitler mógł gościć
w klasztorze jasnogórskim w Częstochowie.
17 sierpnia 1940 r. Zrzucanie
figury Adama Mickiewicza z pomnika mu poświęconego,
stojącego koło Sukiennic na
Rynku Głównym w Krakowie,
który Niemcy przemianowali na Adolf Hitler-Platz.
Leszek Adamczewski – poznański pisarz i dziennikarz, urodzony w 1948
roku w Szczecinie. Absolwent Uniwersytetu imienia Adama Mickiewicza
w Poznaniu. Pracę dziennikarską rozpoczął już na studiach. Autor
prawie trzydziestu książek o zagadkowych i tajemniczych wydarzeniach
z lat drugiej wojny światowej, w tym o losach skarbów kultury. Od
2009 roku współpracuje z Wydawnictwem Replika. Utrzymana
w charakterystycznym dla Adamczewskiego stylu książka W królestwie
Hansa Franka jest pierwszą w jego dorobku w całości poświęconą
Generalnemu Gubernatorstwu.
Anna Kubajak „Szlakami świętych i
błogosławionych.
Wielcy Polacy wyniesieni na ołtarze przez Jana Pawła II”
Jan Paweł II mówił, że ludzie
zawsze potrzebowali wzorców do naśladowania. Szukamy ich by nas inspirowały do
działania. Kościół wskazuje na świętych i błogosławionych, czyli na osoby którym
udało się przejść przez życie zgodnie z ideałami wiary i człowieczeństwa. Jan
Paweł II kanonizował 11 świętych i beatyfikował 25 błogosławionych Polaków oraz
dodatkowo 129 naszych rodaków w trzech grupach męczenników. Niniejszy
przewodnik pomaga wędrować szlakami ich życia - tymi duchowym i tymi
geograficznymi przebiegającymi przez różne zakątki naszego kraju. Lepszemu
poznaniu naszych świętych i błogosławionych służą m.in. zwięzłe biografie,
opisy związanych z nimi sanktuariów i cudów, miejsc kultu, piękne fotografie
przedstawianych miejsc oraz mapki, które mogą być pomocne w zaplanowaniu
pielgrzymkowej podróży.
Życie prywatne Polaków w XIX wieku. "Moda i styl
życia". Tom 6
Redaktor: Jarosław Kita, Maria Korybut-Marciniak
Przewodnim wątkiem VI tomu „Życia prywatnego Polaków w XIX
wieku” jest zjawisko kulturowe mody. Zaprezentowano w nim szereg oryginalnych
aspektów z zakresu mody, łączących się z wieloma dziedzinami życia społecznego
na ziemiach polskich w dobie zaborów. Kwestie związane z modą zostały podjęte z
różnych punktów widzenia: grupy społecznej, mikrohistorii, historii przypadku,
zjawiska literackiego, historii codzienności, historii mentalności i kultury
materialnej. W publikacji można odnaleźć szerokie spektrum zagadnień
dotyczących mody na: poszukiwania archeologiczne, dobroczynność, sport, sposoby
leczenia, zegary i zegarki, fotografię (także pośmiertną), artystów-malarzy,
ale również na pielgrzymki do sanktuariów. Autorzy artykułów zbadali ponadto
lansowane style ubioru i biżuterii oraz tematykę związaną z XIX-wiecznymi
zasadami życia towarzyskiego.
Życie prywatne Polaków w XIX
wieku „Prywatne światy zamknięte w listach”. Tom 7
Redaktor: Jarosław
Kita, Maria Korybut-Marciniak
Kolejny tom „Życia prywatnego
Polaków w XIX wieku” ma charakter interdyscyplinarny, plasuje się na styku
badań historycznych, literaturoznawczych i socjologicznych. Znajdziemy w nim
różne ujęcia metodologiczne dotyczące wybranych źródeł osobistych – listów. Teksty
odsłaniają realia egzystencji Polaków w różnych częściach Europy i świata – w
Anglii, we Francji, Stanach Zjednoczonych i Brazylii. Korespondencja stała się
podstawą ukazania problemów dnia codziennego polskich kobiet, m.in. Elizy
Orzeszkowej czy Marii Curie-Skłodowskiej. Od strony intymności poznajemy
również znane postacie – Władysława Reymonta, Zygmunta Krasińskiego, Kazimierza
Bartoszewicza, Józefa Piłsudskiego.
Różnorodność metod i ujęć
„prywatnych światów zamkniętych w listach” daje w efekcie monografię
inspirującą, pogłębiającą biografistykę, wzbogacającą wiedzę o tle epoki,
pobudzającą do dalszych badań nad społeczeństwem polskim XIX stulecia.
O północy upłynął termin
nadsyłania odpowiedzi w mikołajkowym konkursie książkowym. Do wygrania było trzy egzemplarze
najnowszej powieści Piotra Bojarskiego „Cwaniaki”, ufundowane przez wydawnictwo
Czwarta Strona. Wpłynęło aż 28 e-maili
zawierających prawidłowe odpowiedzi. Najwięcej (12) tuż przed zakończeniem
konkursu. Zgodnie z regulaminem, wygrały 1, 7 oraz ostatnia nadesłana
odpowiedź.
Prawidłowa odpowiedź: W ofercie
wydawnictwa Czwarta Strona znajdują się trzy powieści Piotra Bojarskiego:
„Biegacz”, „Pokuszenie” oraz „Cwaniaki”.
Laureatami konkursu zostały
Panie:
1. Agnieszka z Jordanowa
2. Patrycja z Bytomia
3. Katarzyna z Gdańska
Dane adresowe zwyciężczyń zostaną
przekazane wydawnictwu Czwarta Strona
celem wysłania nagród książkowych.
Serdecznie dziękuję wszystkim
uczestnikom konkursu a laureatkom życzę emocjonującej
lektury.
Zachęcam do odwiedzania strony współorganizatora konkursu –
wydawnictwa Czwarta Strona http://czwartastrona.pl
Anna Kubajak „Sybir i Syberia w dziejach narodu polskiego”
Jest to piękny album
przedstawiający syberyjskie doświadczenia Polaków. Liczne zdjęcia odznaczeń,
uroczystości i pomników sybirackich znajdujących się w Polsce i Rosji
przeplatające się z ich opisem mówią o żywej pamięci historycznej. Przejmujący
artystyczny zapis tragicznego doświadczenia zesłańczego zawierają prezentowane
grafiki Grottgera, obrazy Malczewskiego, Sochaczewskiego i innych powiązane z
dobranymi tematycznie fragmentami utworów literackich m.in. takich autorów jak
Mickiewicz, Słowacki, Norwid.
Uzupełnienie stanowi opis wykorzystania Syberii w
charakterze ogromnego więzienia bez krat. Równocześnie przybliżone są postacie
tych niezwykłych Polaków, którym mimo przeciwności udało się odnieść sukces i
wnieść swój wkład w rozwój tamtej ziemi.
W najnowszym numerze czasopisma
"Spotkania z Zabytkami":
Numer listopadowo-grudniowy
powstał we współpracy z Biurem Stołecznego Konserwatora Zabytków oraz
warszawskimi muzeami: Muzeum Narodowym i Muzeum Warszawy, stąd jak zwykle pod
koniec roku nieco więcej w nim tematów stołecznych. Co w numerze? Na wstępie
znajdą Państwo artykuł „Wielkie oczekiwanie – wydarzenia, znaki i symbole w
latach przed odrodzeniem się Polski” autorstwa Jerzego Miziołka (od niedawna
dyrektora Muzeum Narodowego w Warszawie), następnie zaś omówiona została
„Warszawa lat trzydziestych” w ujęciu Mai i Jana Łozińskich, a dalej przeczytać
można tekst poświęcony pierwszej powojennej wystawie Muzeum Narodowego w
Warszawie zatytułowanej „Warszawa oskarża”, napisany przez Aleksandrę
Przeździecką-Kujałowicz (lekturę tego artykułu warto uzupełnić o materiał
filmowy: http://www.repozytorium.fn.org.pl/?q=pl/node/4519).
Przytaczamy tekst Rekomendacji
Warszawskiej w sprawie odbudowy i rekonstrukcji dziedzictwa kulturowego,
ogłoszony w maju br. podczas konferencji „The challenges of World Heritage
recovery. International conference on reconstruction”. Tematy stołeczne
kontynuujemy w tekstach: „Niezwykłe odkrycie w kościele św. Jakuba Apostoła w
Tarchominie”, „W służbie Posejdona” (o warszawskich komorach wodnych),
„Warszawskie parki kulturowe” i „Pałac na śródmiejskiej wyspie” (to pałac
Przebendowskich/Radziwiłłów – siedziba Muzeum Niepodległości, która jest
obecnie remontowana). Miłośników architektury wojskowej może zainteresować
tekst „Zabezpieczenie działobitni Cytadeli Warszawskiej”. W ramach „Akcji
cmentarze” przybliżamy cmentarz ewangelicki na Golędzinowie. Powraca też temat
metaloplastyki – szyldów reklamowych na warszawskim Starym Mieście. Zachęcamy
do odwiedzenia trwających wystaw: „Krzycząc: Polska! Niepodległa 1918” (MNW), „Rzeczy
warszawskie” (MW), „Migracje. Sztuka późnogotycka na Śląsku” (Muzeum Narodowe
we Wrocławiu). W okresie przedświątecznych zakupów prezentujemy także wybór
nowości wydawniczych, które mogą sprawić trochę radości pod choinką. Serdecznie
zapraszamy do lektury!
„Edmund Wierusz-Kowalski. Wspomnienia moje z roku 1863”
Opracował Adam Malicki
Książkę powstałą pod redakcją
Adama Malickiego należy obiektywnie zaliczyć do grona najwartościowszych zbiorów
materiałów źródłowych dotyczących powstania styczniowego na terenie powiatu
włoszczowskiego.Uznanie budzi szerokie
wykorzystanie zasobów wielu archiwów, co w połączeniu z wnikliwością oraz
pracowitością badacza doprowadziło do ukazania się rzetelnej publikacji
historycznej. Jej niewątpliwą zatelą jest również to, że poprzez umiejętną
prezentację licznych fotografii, reprodukcji obrazów, rycin, map a także
oryginalnych dokumentów czytelnik w łatwy sposób poznaje klimat epoki. (dr Lech
Frączek, Uniwersytet Jagielloński)
Obraz Władysława Rossowskiego Przed wiezieniem [za:] Rok
1863 w malarstwie polskim.
Lwów-Warszawa 1917
Ukazały się dwie wersje
publikacji: pierwsza – okolicznościowa, współfinansowana przez Starostę
Włoszczowskiego i Samorząd Województwa Świętokrzyskiego, druga – rozszerzona,
zawierająca dodatkowo wybór źródeł do dziejów powstania styczniowego na terenie
powiatu włoszczowskiego w zasobach Archiwum Państwowego w Kielcach.
Co robić kiedy rozpoczynają się
ferie zimowe, za oknem pada śnieg a temperatura spada poniżej zera? Można
wyjechać w góry aby poszusować na nartach, kręcić piruety na lodowisku lub nadwyrężać
wzrok przed telewizorem lub monitorem komputera. Młodzi bohaterowie trzeciej
już powieści Artura Pacuły „Gdzie jest skrytka generała Grota?” mają jednak inne
sposoby na spędzanie czasu wolnego od zajęć szkolnych. Dwa tygodnie zimowej
laby przeznaczają na poszukiwanie miejsca, w którym generał Stefan Grot-Rowecki
ukrył tajemnicze dokumenty, mogące mieć niebagatelny wpływ na dalszy przebieg
II wojny światowej.
Czytelnicy, którym przypadły do
gustu dwie pierwsze książki autora, będą mieli powody do zadowolenia[1]. Ponownie
spotkają się bowiem ze swoimi dobrymi znajomymi, czwórką rezolutnych
nastolatków, specjalistów od rozwiązywania zagadek historycznych: Alą i Moniką
oraz Igorem i Mirosławem (zwanym przez wszystkich Mirasem). Nad gromadką
dzieciaków czuwał będzie Marcin Krygier (zwany Bossem), nauczyciel który
stosując nie zawsze konwencjonalne metody zaszczepił w młodych bohaterach
historycznego bakcyla. Nauczyciel jest dla uczniów nie tylko autorytetem, lecz
przede wszystkim przyjacielem. Nie podejmuje decyzji za podopiecznych, ale
umiejętnie pobudza kreatywność i podsyca ich ciekawość. Zainteresowania
dziejami naszego kraju rozniecać nie musi, gdyż pasja ta rozwinęła się w
bohaterach już w trakcie poszukiwań korony cara, przedstawionych w pierwszej
powieści autora. Autor tak wiarygodnie przedstawił relacje pomiędzy młodymi
ludźmi, ich radości i problemy, że nie trudno się domyśleć iż w jego otoczeniu
zapewne nie brakuje rówieśników głównych bohaterów.
Od czasu do czasu do akcji
wkraczają rodzice. Wypada tu wyjaśnić, że ojcu jednego z chłopców także
udzielił się entuzjazm nauczyciela i kiedy tylko czas pozwala, ów tato włącza
się do akcji wspierając poczynania dzieciaków. Warto zaznaczyć, że istotny
wpływ na działania młodocianych poszukiwaczy ma życzliwa pomoc małżeństwa
starszych Warszawiaków, zakochanych w historii swojego miasta. Na kartach
książki pojawia się oczywiście postać, która znacznie utrudni bohaterom
prowadzenie poszukiwań skrytki generała Roweckiego. Artur Pacuła subtelnie
zarysował także wątek miłosny, który na szczęście wyblakł nim zdążył
rozkwitnąć. Dzięki temu nic nie przysłania tego co w powieści miało znajdować
się na pierwszym planie, czyli przygody i historii.
Autor wodzi bohaterów i
czytelników zaśnieżonymi ulicami Warszawy. Przedstawia historie miejsc
związanych z losami dowódcy Armii Krajowej Stefana Grota-Roweckiego, co
zrozumiałe szczególny nacisk kładąc na wydarzenia jakie miały miejsce tuż przed
aresztowaniem generała, 30 czerwca 1943 r. Akcja powieści rozkręca się z każdą
stroną. Bohaterowie pokonując kolejne trudności przeżywają szereg,
niejednokrotnie karkołomnych przygód. Krok po kroku zbliżają się do celu jaki
sobie założyli, odkrywając jednocześnie nieznane epizody z lat wojny.
Warto tu przypomnieć wypowiedź z
2016 r., w której Artur Pacuła zdradza małe co nieco z tajników swojego
warsztatu pisarskiego. Znajduje ona również odzwierciedlenie w niniejszej
powieści: „Musiałem się wystrzegać
skomplikowanych odniesień historycznych, które uwielbiam, ale młodzież
niekoniecznie. Starałem się tak wpleść je w opowiadanie historii, aby nie
zanudziły czytelnika. Jednak jakaś wiedza jest potrzebna i musi się przewinąć.
Staram się, aby historia opowiadana w powieści była jak najbliższa rzeczywistości.
Stąd długo grzebię w źródłach. Musiałem uważać, aby wszyscy mówili językiem
zrozumiałym i adekwatnym do wieku”[2].
Powieść „Gdzie jest skrytka
generała Grota?” została wydana pod patronatem Forum Miłośników Pana
Samochodzika. Miłośnicy twórczości Zbigniewa Nienackiego mogą się zatem pobawić
w wyszukiwanie na jej kartach pewnych analogii związanych z bohaterami utworów
jakie wyszły spod pióra autora, który znalazł życiową przystań nad Jeziorkiem. Choć
na okładce książki widnieje wskazówka sugerująca, że jej adresatem jest
młodzież uważam, że jest to raczej powieść familijna, a jej lektura może
sprawić przyjemność również nieco starszym czytelnikom. Dwie poprzednie
powieści Artura Pacuły zostały wysoko ocenione przez członków kapituły konkursu
na najlepszą Samochodzikową Książkę Roku. Tę również warto polecić.
Wydawnictwo: Novae Res
Patronat medialny: Forum Miłośników Pana Samochodzika
Publikacja Zaczarowany
rewolucją dotyczy Edwarda Dembowskiego (1822–1846), przedstawiciela
polskiej myśli demokratycznej oraz filozoficznej połowy XIX wieku. Dembowski
był postacią wyrazistą, która na trwałe wpisała się w dzieje naszego kraju. Żył
krótko, zaledwie dwadzieścia cztery lata, lecz pozostawił bogatą spuściznę
piśmienniczą i wzbudzającą podziw biografię polityczną. Miał w sobie mądrość
filozofa, pasję reformatora oraz odwagę bohatera. Rewolucja była dla niego
czymś koniecznym i wzniosłym zarazem, stanowiła główny sens jego
życia.
Autorka starała się pokazać
swoistość poglądów Dembowskiego, ale też jego powiązania z Henrykiem
Kamieńskim, dlatego książkę należy traktować jako kontynuację wydanej
wcześniej: Myśli i czyny. Henryk Kamieński – filozof i polityk.
Brawurowa powieść o upadku I
Rzeczpospolitej, o targowicy i karcianych szulerach
Literacka gra o najwyższą stawkę
Kim był Chack? Nie sposób
odnaleźć go na kartach historycznych opracowań i podręczników. Wiadomo jedynie,
że Chack, czyli Ignacy Chadźkiewicz vel Chodźkiewicz, istniał naprawdę.
Wiedzieli o nim nawet Mickiewicz i Słowacki, ale z biegiem lat historia
zapomniała o Chacku. A była to postać nietuzinkowa – uchodził za mistrza
karcianych szulerów i polskiego Casanovę. Jak wieść niosła, był agentem
targowiczan, carskiej Rosji, Francji, a także … generałem policji w Neapolu.
Włodzimierz Bolecki, znany krytyk
i historyk literatury, postanowił wydobyć go z cienia i uczynić główną postacią
swej powieści. Jednak w tym wielowątkowym i polifonicznym utworze bohaterów
jest wielu i nic nie jest takie, jakim się wydaje…
Chack to powieść o ludziach
uwikłanych w wielką historię, o wzniosłych hasłach i pięknych ideach, a
równocześnie o towarzyszących im na każdym kroku niskich pobudkach i
szkaradnych postępkach. Przez niemal każdą stronę przewija się korowód
arcyciekawych postaci – są tu zwolennicy reform i Konstytucji 3 maja, ale
przede wszystkim są targowiczanie, między którymi porusza się, czasem na
pierwszym planie, czasem w tle, tytułowy bohater Chack. Czy to on rozdaje karty w grze o
los Polski?
Bolecki z wielką dbałością o
historyczne detale, ale i z dużą dawką literackiej odwagi odtwarza epokę
przemian i niepokojów, gdy w blasku dokonującej się we Francji rewolucji
upadała I Rzeczpospolita. Przywołuje dokumenty, opracowania i pamiętniki, a
kiedy wymaga tego powieściowa gra – nie cofa się przed literackim kamuflażem.
Dzięki temu czytelnik wciągany jest w grę równie mocno, jak uwikłani są w nią
powieściowi bohaterowie. Prozatorski debiut znanego badacza literatury to wielki
historyczny fresk, powieść łotrzykowska i silva rerum w jednym.
„Wspaniałe,
imponujące dzieło, porywające – w głąb naszego
jądra ciemności”.
Rarańcza, czyn wielki, krwawy
szaleńczy, owiany tajemniczością ponurej nocy zimowej, rozświetlonej błyskiem
wybuchających granatów bojowych i szczekotem maszynowych karabinów. Marsz długi, przeciągły,
pospieszny marsz i ukoronowanie jego, to zamiana kilku słów z przeciwnikiem,
strzały, śmierć, jęki rannych i dogorywujących. Huk i świst pocisków artylerji
austrjackiej. Masą szli, nie było jednego, któryby się zawahał. Tyle nocy
spędzonych przy ogniskach obozowych prześnili i przegwarzyli o tej chwili, w
której danem im będzie zmierzyć się ze śmiertelnym ich wrogiem i wreszcie
doczekali się tej chwili.
Podał ją wróg sam przez zdradę
swoją niecną. Poszli, przed nimi zwarte szeregi armji austrjackiej, czekające
na chwilę ich przybycia, liczące na to, że walka z nimi, utrudzonymi odbyciem
trzydziestokilometrowego marszu, będzie lekką i zwycięską, a oni, błyskawicą
runęli na przeciwników, zmięszali, siłą uderzenia zgnietli, rozbili i ruszyli
wprost przed siebie, na los niepewny, na nowe walki, życie tułacze, w wysoko
wzniesionym sztandarem Wolności Polski.
Poszli, — II-ga Żelazna Brygada
Legjonów Polskich poszła nowym szlakiem, jako pochodnia wzniecająca wszędzie
zarzewie walki i czynu, ogarniająca płomieniem wszystkie serca polskie,
podniecając je do buntu, do nieustępliwej wojny o Polskę, o wolność naszą. Zerwali
wszystko za sobą, wypowiadając i zaczynając wojnę równocześnie ze wszystkimi
naszymi wrogami w imię i dla Wolności Polski.
Zwyciężyli, ten pierwszy
zwycięski bój pod Rarańczą dał im moc wiary w przyszłość i możność oglądania na
swoje własne oczy rozbłysłej Jutrzenki Wolności, przed którą pochylili swe
czoła i poszli dalej krwawo wyrąbywać granice Polski, krwią swoją i trupami wytyczać
przyszłe linje graniczne, ku chwale, pożytkowi i spokoju przyszłych
pokoleń. A nad nimi królował i wiódł ich do boju zwycięski, mocarny i
nieogarnięty w swej mocy duch zakutego w więzieniu magdeburskiem Brygadjera
Piłsudskiego. Rarańcza ! ! !
w terminie do dnia
6 grudnia 2018 r. Wygrywa 1, 7 oraz ostatnia nadesłana odpowiedź.
Laureat konkursu wyraża zgodę na przekazanie danych niezbędnych
do wysyłki książki wydawnictwu Czwarta Strona. Wszelkie wątpliwości i
reklamacje rozstrzyga organizator konkursu - Zapomniana Biblioteka.
