„Co dać dziecku na gwiazdkę?”

 

Anna Nosek „Co dać dziecku na gwiazdkę?”

Studia nad kulturą czytelniczą i krytyką literatury dla młodych odbiorców w XIX wieku

 

Na pytanie „Co dać dziecku na gwiazdkę? – można odpowiedzieć słowami Marii Ilnickiej – oczywiście książkę. Powtarzała to redaktorka „Bluszczu” wielokrotnie, prawie zawsze jednak w kontekście Bożego Narodzenia, w kontekście gwiazdki. Niniejsza publikacja stanowi próbę syntetycznego zarysu polskiej krytyki literatury dla młodych czytelników w XIX wieku. Analizie poddano wybrane recenzje, omówienia, rozprawy, syntezy, przedmowy krytyczne, nade wszystko zaś – poradniki czytelnicze/lekturowe wydane w formie książkowej, autorstwa znanych pedagogów, myślicieli, pisarzy, takich jak Piotr Chmielowski, Adolf Dygasiński, Jan Karłowicz, Władysław Nowicki i in. Studia tu zgromadzone uwzględniają rozwój, przemiany oraz cechy charakterystyczne w postrzeganiu i wartościowaniu literatury dla młodych odbiorców w XIX wieku (dotyczy to poszczególnych dzieł, ale też wybranych gatunków literackich, wokół których toczyła się swoista – przede wszystkim pedagogiczna – debata). Znajdziemy  też zagadnienia związane z kształtowaniem kultury literackiej, takie jak: motywacje czytania, sposoby lektury, normy, wzory i antywzory w zakresie stosunku do książki. Zmierzają one do rekonstruowania postulowanej/wzorcowej kultury czytelniczej dzieci i młodzieży w XIX wieku, opierającej się na filarach pedagogicznych, dydaktycznych, narodowych i religijnych.

Dr hab. Anna Nosek, prof. UwB – historyk literatury, pracuje na Uniwersytecie w Białymstoku w Kolegium Literaturoznawstwa (Zakład Filologicznych Badań Interdyscyplinarnych); prowadzi badania z zakresu literatury dla dzieci i młodzieży oraz czytelnictwa. Publikowała w monografiach zbiorowych, a także na łamach czasopism, takich jak: „Prace Polonistyczne”, „Przegląd Humanistyczny”, „Linguodidactica”, „Bibliotekarz Podlaski”, „Próby”, „Guliwer”, „Ars Inter Culturas”. Jest redaktorką serii „Bajkowa Książniczka”; autorką krytycznych wydań zbiorów wierszy: Matka, macierzyństwo w poezji Młodej Polski (2007), Podlascy twórcy dzieciom. Wybór wierszy (2009) oraz monografii: „Matko? jak wiele masz twarzy?”. Młodopolskie wiersze o kobiecie w roli matki i doświadczeniu macierzyństwa (2014); W przestrzeniach universum i regio. Wiersze dla dzieci współczesnych pisarzy regionu podlaskiego – interpretacje (2015); Wędrówki po literaturze dla dzieci i młodzieży XX‒XXI wieku. Studia, szkice interpretacyjne (2017); Mikołaja Mazanowskiego „Duch puszczy podlaskiej”. Krytyczna edycja. Konteksty interpretacyjne (2019); Sacrum w literaturze dziecięcej i młodzieżowej, red. A. Nosek, M. Wosnitzka-Kowalska (2021).

 

Źródło:

https://universitas.com.pl/produkt/4172/%E2%80%9ECo-dac-dziecku-na-gwiazdke%E2%80%9D-Studia-nad-kultura-czytelnicza-i-krytyka-literatury-dla-mlodych-odbiorcow-w-XIX-wieku

 

Wydawca: Universitas

ISBN: 978-83-242-6618-0

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 224

„Guwernantka”

 

Joanna Pypłacz „Guwernantka”

 

Uroczyska, rok 1841. Gdy umiera stary Hippolyte Dumont, jego jedyna córka, Marie, zdobywa posadę guwernantki we dworze Domańskich. Dość szybko pomiędzy nią a najstarszym spośród rodzeństwa, Narcyzem, nawiązuje się silna więź. Dziewczyna skrywa jednak mroczne tajemnice, których z biegiem czasu zacznie przybywać. Upiory z przeszłości Marie, kłopoty finansowe jej chlebodawcy oraz zakazana miłość staną się zarzewiem nieobliczalnej w skutkach, tragicznej historii…

 

Najnowsza, pełna mroku i tajemnic, powieść autorki „Dworu na Martwym Polu”.

 

Źródło:

https://replika.eu/tytul/guwernantka

  

Wydawca: Replika

ISBN: 978-83-66989-77-1

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 336

„Rok tysięczny”

 

Karol Bunsch „Rok tysięczny”

 

Trzeci tom z cyklu "Powieści piastowskich" poświęcony jest Bolesławowi Chrobremu. Od śmierci Mieszka I i walki z Odą o całość państwa Polan, przez męczeńską śmierć św. Wojciecha i Zjazd Gnieźnieński, aż do początków wojen z Cesarstwem niemieckim. Tom zawiera też opowiadanie "Obrona Niemczy" z okresu III wojny polsko niemieckiej. Na kartach książki spotkamy postacie znane z poprzednich tomów, spiski, intrygi, wielką i małą politykę, a przede wszystkim przygodę.  

 

Karol Bunsch urodził się 22 lutego 1898 w Krakowie, zmarł 24 listopada 1987 tamże - polski pisarz historyczny, tłumacz literatury niemieckiej i angielskiej. Jego głównym osiągnięciem literackim był wielotomowy cykl powieściowy z czasów piastowskich znany jako Powieści piastowskie, cieszący się popularnością już od wydania pierwszej książki (Dzikowy skarb, 1945). Opublikował ponadto trylogię o Aleksandrze Wielkim i powieści opowiadające o czasach Jagiellonów oraz nowele.

Źródło:

https://capitalbook.com.pl/pl/p/Rok-tysieczny-Karol-Bunsch/4835

 

Wydawca: Capital

ISBN: 978-83-66490-71-0

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 744

Od "potwornej szmiry" do "własnego kiczu"

 

Robert Dudziński Od "potwornej szmiry" do "własnego kiczu"

Proza popularna w polskiej kulturze literackiej lat 50. XX wieku

 

W dekadzie lat 50. polska kultura oscylowała między totalitarnym zniewoleniem stalinizmu a swobodą i entuzjazmem odwilży, między patetycznym kultem jednostki a rozważaniami o indywidualnej wolności, między monumentalnymi wizjami społecznej przebudowy a obrazami codziennej nędzy i biedy. Wydawać by się mogło, że czas dziejowej burzy nie sprzyjał snuciu rozrywkowych opowieści o detektywach i zbrodniarzach czy astronautach i obcych cywilizacjach. Ale nawet wówczas literatura popularna była wydawana i czytywana, poruszała masową wyobraźnię i stawała się przedmiotem gorących sporów krytyków i ideologów. Choć czasem traktowała o sprawach z pozoru odległych i błahych, o wymyślnych zbrodniach i kosmicznych wyprawach, jej nierozerwalny związek z najważniejszymi procesami kształtującymi obraz powojennej kultury jest niezaprzeczalny. Literatura ta niekiedy była uznawana za zdegenerowaną i szkodliwą, czasem wykorzystywano ją jako narzędzie propagandy, ale funkcjonowała także jako przestrzeń indywidualnej wolności i subwersywnych praktyk. Te różnorodne i skomplikowane relacje, w które uwikłana była polska proza popularna lat 50., są tematem niniejszej książki.

Rzadko kiedy trafiają się książki, o których (…) chciałoby się pisać niemal wyłącznie pochwały. Do takich właśnie wyjątków należy znakomita monografia Roberta Dudzińskiego. Autor zaprasza czytelnika do bardzo ciekawej badawczej podróży. A jest to peregrynacja nieco egzotyczna, bowiem dotyczy mrocznych okresów socrealizmu i stalinizmu oraz krótkiego oddechu odwilży. Ujęta w książce refleksja nie obejmuje obszarów dobrze już znanych i opisanych, ale odsłania, niekiedy w anegdotycznej konwencji, osobliwe dzieje i przypadki mniej rozpoznawalnej literatury popularnej. Z recenzji dr. hab. prof. UAM Rafała Kochanowicza

 

Robert Dudziński – doktor, adiunkt w Zakładzie Teorii Kultury i Sztuk Widowiskowych Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego. Autor monografii Produkcje sensacyjno-kryminalne Telewizji Polskiej 1965–1989. Konwencje – motywy – konteksty. Publikował m.in. na łamach „Images”, „Kwartalnika Filmowego” oraz „Literatury i Kultury Popularnej”. Jego zainteresowania badawcze obejmują historię literatury popularnej w Polsce, historię filmu polskiego, historię i teorię kina gatunkowego.

 

Źródło:

https://universitas.com.pl/produkt/4135/Od-potwornej-szmiry-do-wlasnego-kiczu-Proza-popularna-w-polskiej-kulturze-literackiej-lat-50-XX-wieku

 

Wydawca: Universitas

ISBN: 978-83-242-3746-3

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 440

„Universitas contra haeresim”

 

Wojciech Świeboda „Universitas contra haeresim”

Działalność antyheretycka Stanisława ze Skarbimierza jako przedstawiciela Uniwersytetu Krakowskiego

 

Zgodnie z zaleceniami soboru w Konstancji (1414–1418) zarówno władze świeckie, jak i duchowne monarchii Jagiellonów opracowały długofalowy plan walki z herezją. Ważną rolę miał w nim odgrywać Uniwersytet Krakowski jako instytucja dobrze przygotowana do obrony wiary pod względem teologicznym i prawnym. Niniejsza książka ukazuje mało znane oblicze najstarszej polskiej uczelni, której władze i członkowie podejmowali różnorodne działania mające na celu przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu się heretyckich poglądów i praktyk w diecezji krakowskiej. Szczególna rola przypadła Stanisławowi ze Skarbimierza (zm. 1431), doktorowi prawa kanonicznego i pierwszemu rektorowi Uniwersytetu. Nie tylko pisał on traktaty polemiczne wobec postulatów husyckich, ale także był osobiście zaangażowany w postępowanie inkwizycyjne przeciwko osobom podejrzanym o herezję, wśród których znaleźli się również członkowie społeczności uniwersyteckiej. W pracy znalazły się także edycje niewydanych dotąd dzieł antyheretyckich Stanisława ze Skarbimierza.

 

Publikacja dofinansowana ze środków budżetowych 

Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

 

Źródło:

https://vistulana.pl/produkt/universitas-contra-haeresim-dzialalnosc-antyheretycka-stanislawa-ze-skarbimierza-jako-przedstawiciela-uniwersytetu-krakowskiego

Spis treści:

https://vistulana.pl/otwarty-dostep/wojciech-swieboda-universitas-contra-haeresim-dzialalnosc-antyheretycka-stanislawa-ze-skarbimierza-jako-przedstawiciela-uniwersytetu-krakowskiego-krakow-2021

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

ISBN: 978-83-65548-86-3

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 318

„Wszystkie dzieci Maharadży”

 

Joanna Puchalska „Wszystkie dzieci Maharadży”

 

Rok 1942, na świecie toczy się krwawa wojna. W Indiach, w okolicy wsi Balachadi, pojawiają się białe dzieci budzące zdumienie tym, że najchętniej biegają na bosaka, czego nigdy nie zrobiłby żaden mały Anglik.

Wygłodzone i w łachmanach, docierały do formującej się na terenie ZSSR Armii Andersa i dzięki temu znalazły się w Indiach. Maharadża Jam Saheb Digvijay Sinhji zaprosił młodych uchodźców, by zamieszkali w specjalnie dla nich wybudowanym osiedlu. Mieli odtąd dach nad głową, zapewnione wyżywienie, ubranie, naukę i opiekę lekarską. W ciągu czterech lat działalności przez osiedle przewinęło się około tysiąca dzieci.

 

Powieść opowiada o tym, jak dzięki hinduskiemu księciu – który stał się ich Bapu, czyli ojcem – wykorzystały szansę odzyskania utraconego dzieciństwa i mogły przeżyć to, co w tym wieku młodzi ludzie przeżywać powinni. Pierwsze przyjaźnie, pierwsze miłości, szkolne wzloty i upadki, przygody na harcerskim szlaku.

 

Jam Saheb Digvijay Sinhji osobiście znał generała Władysława Sikorskiego, jeszcze przed wojną nawiązała się jego przyjaźń z Ignacym Janem Paderewskim, a ulubioną lekturą maharadży byli...“ Chłopi“ Reymonta w angielskim tłumaczeniu. Obietnicy, że będzie ojcem dla polskich sierot, dotrzymał w konkretnym wymiarze. Po wojnie, aby uchronić kilkaset dzieci przed przymusową deportacją do komunistycznej Polski, formalnie je adoptował. Dopiero po kilkudziesięciu latach Polska uhonorowała go za tę ogromną pomoc i wielkie serce. Dziś jest patronem znanej warszawskiej szkoły społecznej, od 2012 roku jeden z warszawskich skwerów nosi nazwę Skweru Dobrego Maharadży, a w 2016 roku sejm przyjął uchwałę w sprawie uczczenia jego pamięci.

 

Źródło:

https://www.wydawnictwofronda.pl/ksiazki/wszystkie-dzieci-maharadzy

Recenzja powieści:

https://www.granice.pl/recenzja/wszystkie-dzieci-maharadzy/51456

Więcej o książce:

https://www.polskieradio.pl/7/173/Artykul/2887688,Z-Syberii-do-Indii-Wszystkie-dzieci-Maharadzy-Joanny-Puchalskiej

 

Wydawca: Fronda

ISBN: 978-83-8079-677-5

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 352

„Cichociemny. Przybylik”

 

Wojciech Markiewicz „Cichociemny. Przybylik”

 

Prawdziwa historia Stefana Przybylika pseud. „Gruch”, jednego z trzystu szesnastu cichociemnych spadochroniarzy Armii Krajowej wyszkolonych w Anglii i zrzuconych do Polski w czasie II wojny światowej. Wielokrotnie wymykał się śmierci, nie złamały go trzy totalitaryzmy. Sowiecki w łagrach, niemiecki na środku Atlantyku i ten w gestapowskim więzieniu. Nie złamali go też stalinowscy funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa PRL. Jako ukryta opcja – w zależności od potrzeb: zachodnioniemiecka, amerykańska, angielska albo imperialistyczna – był obiektem zainteresowania służb aż do końca socjalizmu.

 

Jest w tej opowieści wszystko, co zawierać mógłby scenariusz wielkiego wojennego filmu sensacyjnego – walka, więzienie, głód, mróz, spiekota i pragnienie, ucieczka, niewola, morskie katastrofy, beznadzieja rozbitka, wędrówka wycieńczonego włóczęgi przez bezdroża imperium, tortury, desant na zapleczu wroga, zdrady, okręty podwodne, skoki spadochronowe, sytuacje bez wyjścia i zaskakujące zwroty akcji. Jednego tylko brakuje – fikcji. Stefan Przybylik jest autentycznym bohaterem autentycznych wydarzeń.
ze wstępu Marka Przybylika

 

Źródło:

https://postfactum.com.pl/produkt/cichociemny-przybylik

 

Wydawca: Post Factum / Sonia Draga

ISBN: 978-83-8230-193-9

Rok wydania: 2021

Liczba stron:190

„Demonomachia”

 

Marek Krajewski „Demonomachia”

 

"Demonomachia" - wciągająca powieść o demonach i Galicji przełomu XIX i XX wieku. Gimnazjalista Stefan Zborski nie może pogodzić się z nagłą śmiercią ojca. Pragnie znaleźć odpowiedzi na dręczące go pytania, których nie zdążył zadać mu za życia. Choć nie wierzy w istnienie świata duchów, to jednak — pod wpływem irracjonalnego impulsu — organizuje seans spirytystyczny.

Nieśmiadom mocy, w jaką podczas seansu wyposażyły go demony, Stefan rzuca klątwę na żydowskiego chłopca. Szlomek w najmniej spodziewanych momentach wije się jak wąż i wydaje z siebie wwiercające się w umysł kocie wrzaski. Oto początek śledztwa w sprawie demonicznej.

Rozmodleni Żydzi z Podgórza i orgie artystów młodopolskiego Krakowa, siła rozumu i moc wiary, niewinna miłość i bezduszne wyuzdanie. Na granicy dwóch światów niedoszły egzorcysta Zborski szuka odpowiedzi na pytanie: „Czy dybuki istnieją?”.

Źródło:

https://www.znak.com.pl/ksiazka/demonomachia-krajewski-marek-216371

Więcej o powieści:

https://kamiennagora.naszemiasto.pl/marek-krajewski-znakomity-wroclawski-autor-napisal-ksiazke/ar/c13-8632017

https://www.rmfclassic.pl/program/Spis-tresci-magazyn-literacki-w-RMF-Classic,706.html

Recenzje:

https://lubimyczytac.pl/ksiazka/4999262/demonomachia

 

Wydawca: Znak

ISBN: 978-83-240-6396-3

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 352

Świętokrzyskie regionalia (cz. 129)

 

Dariusz Kalina „Królewskie wsie Szewce i Zawada”

Ukazała się kolejna publikacja adresowana do miłośników historii regionu świętokrzyskiego. Publikacja „Królewskie wsie Szewce i Zawada” Dariusza Kaliny przedstawia dzieje dwóch siostrzanych wsi leżących połowie drogi z Chęcin do Kielc.

 

Więcej o publikacji:

https://www.facebook.com/drukarniakontur/posts/2762661360697772

https://www.nowiny.com.pl/urzad/aktualnosci/dzieje-szewc-i-zawady-prolog

Spotkanie autorskie z historykiem, 

autorem książki „Królewskie wsie Szewce i Zawada” Dariuszem Kaliną 

odbędzie się w dniu 10 marca 2022 r., godz. 18.00 w remizie w Szewcach.

https://www.facebook.com/gminanowiny/photos/a.1429702243980384/3234493946834529/?type=3&eid=ARALIVS-G_HcZqp0drxYUcOaGvM9QSIxe2uH_1MIRR3QWXImf19smWfgUN9c9Ul36FmJQIreUB43jRIC

 

Wydawca: Urząd Gminy Nowiny

https://www.nowiny.com.pl

ISBN: 978-83-963607-0-0

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 130

„Pod rządami nieobecnego monarchy”

 

Andrzej Marzec „Pod rządami nieobecnego monarchy”

Królestwo Polskie 1370–1382

Wydanie drugie uzupełnione i poprawione

 

Publikacja Andrzeja Marca przedstawia ważny okres w dziejach państwa polskiego, jakim były dwunastoletnie rządy Ludwika Węgierskiego. Ostatnie monograficzne opracowanie tego zagadnienia wyszło spod pióra Jana Dąbrowskiego sto lat temu (Ostatnie lata Ludwika Wielkiego 1370–1382, Kraków 1918). Marzec, wziąwszy pod uwagę szereg kwestii dotyczących zarówno ustroju Królestwa Polskiego, jak i wiedzy na temat funkcjonowania ówczesnego społeczeństwa, przedstawił całościowe ujęcie tematu.

 

Książka składa się z pięciu rozdziałów oraz szczegółowej bibliografii. W pierwszym rozdziale autor przedstawił dzieje Królestwa Polskiego na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XIV stulecia. Swoje rozważania rozpoczął od analizy opisu przybycia do Krakowa i koronacji królewskiej Ludwika Węgierskiego, przedstawionego w Kronice Jana z Czarnkowa. Rozdział drugi opisuje objęcie władzy przez Ludwika Węgierskiego – zasadniczym celem badacza było uchwycenie relacji między poddanymi a monarchą i możliwe zarysowanie ewolucji postaw elitarnych kręgów Królestwa Polskiego. Rozdział trzeci stanowi próbę wyświetlenia na nowo okoliczności, które doprowadziły do wystawienia przywileju koszyckiego przez króla Ludwika we wrześniu 1374 roku. W dwóch końcowych rozdziałach monografii autor przedstawił ostatnie lata panowania Ludwika.

 

Z przedmowy do wydania drugiego: „Pierwsze wydanie niniejszej książki ukazało się jesienią 2017 roku. Miałem wówczas świadomość, jak wiele poruszonych przeze mnie kwestii wymaga dalszych dyskusji i namysłu. Zdawałem sobie sprawę, że z czasem okaże się, iż wiele spraw ująć można było albo lepiej, albo zgoła inaczej. Nie przypuszczałem jednak, że tak szybko będę miał okazję na nowo zastanowić się nad znaczną częścią napisanego przeze mnie tekstu. Impulsem, który przesądził o ponownym wydaniu książki, stała się nowa monografia lubelskiego historyka dr. hab. Dariusza Wróbla Na pierwszym planie. Możni i szlachta polska wobec bezkrólewia po śmierci Ludwika Andegaweńskiego. Autor podjął się analizy szeregu kwestii, które wcześniej były przedmiotem mojej uwagi, zaś lektura rozprawy lubelskiego mediewisty wzbudziła we mnie znaczną liczbę polemicznych uwag. Okazało się też, że kompleksowe odniesienie się do wszystkich dyskusyjnych fragmentów książki Dariusza Wróbla przerasta objętością rozmiary nawet obszernego artykułu.

 

Drugim punktem odniesienia towarzyszącym mi podczas przygotowania tej edycji książki były recenzje, którym została poddana moja rozprawa — zarówno na etapie wydawniczym, jak i podczas procedur habilitacyjnych (których była podstawą), wreszcie w obiegu naukowym polskim i czeskim. Wszystko to spowodowało, że podjąłem decyzję o konieczności przygotowania drugiego wydania, w którym zawarte zostaną moje polemiczne uwagi względem pracy Dariusza Wróbla, odniesienia do komentarzy recenzentów oraz moje własne wynikłe z tego wszystkiego przemyślenia. Rządy Ludwika w Polsce oraz czas bezkrólewia po jego zgonie jeszcze długo będą zaprzątać uwagę historyków, był to bowiem czas zasadniczych i dynamicznych przemian społecznych oraz ustrojowych, które w znacznym stopniu zdecydowały o kształcie jagiellońskiej monarchii […]”

Wydanie zostało dofinansowane ze  środków Wydziału Historycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

 

Źródło:

https://vistulana.pl/produkt/pod-rzadami-nieobecnego-monarchy-krolestwo-polskie-1370-1382-wydanie-drugie-uzupelnione-i-poprawione

Spis treści:

https://vistulana.pl/wp-content/uploads/2021/12/Spis-tresci_Pod-rzadami-nieobecnego-monarchy.pdf

 

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

Seria wydawnicza: Maiestas – Potestas – Communitas

ISBN: 978-83-65548-95-5

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 324