Stanisław Milewski „Życie uliczne niegdysiejszej Warszawy”
Stanisław Milewski oprócz
licznych publikacji z zakresu historii wymiaru sprawiedliwości ma w swoim
bogatym dorobku także wiele prac poświęconych dziejom Warszawy. Co warte
zauważenia autor sięga po tematykę niezbyt często poruszaną przez
varsavianistów. W niniejszej książce znajdziemy garść informacji o problemach stolicy
związanych rozwojem komunikacji oraz ruchu ulicznego na przestrzeni niemal czterystu
ostatnich lat.
Na ulicach Warszawy od wieków dochodziło
do licznych wypadków. Dlatego już w 1767 r. podjęto pierwsze próby uregulowania
przepisów związanych ruchem, zabraniając szybkiej jazdy konnej pod rygorem
wysokiej grzywny. W katalogu kar za niebezpieczną jazdę możemy znaleźć nawet
karę chłosty. Mimo to przejście na drugą stronę ulicy gwarantowało pieszym
wiele emocji i nierzadko kończyło się potrąceniem. Inna sprawa, że spacerowicze
nic sobie nie robili z wprowadzonych regulacji prawnych, przechodząc przez
ulicę i zatrzymując się tam gdzie tylko mieli ochotę.
Fot 1. Z życia Warszawy. Rysunek oryginalny Józefa Ejsmonda,
Źródło: Stanisław Milewski „Życie uliczne niegdysiejszej Warszawy,” s. 54.
Autor charakteryzuje oczywiście całą galerię
środków transportu używanych w mieście:
dorożki, karety, powozy, omnibusy, rowery, tramwaje i pierwsze
automobile. Znajdziemy tu także wiadomość, że na warszawski grunt próbowano
przeszczepić nawet lektyki. Niestety, częsta nietrzeźwość drążników narażała
pasażerów na ryzyko wypadków i w związku z tym pojazd ten nie zagościł na
dłużej na ulicach.
W książce „Życie uliczne
niegdysiejszej Warszawy” Stanisław Milewski porusza nie tyko sprawy związane z
katastrofalnym stanem nawierzchni dróg i organizacją ruchu. Poznamy także życie
tych mieszkańców Warszawy, których los zmusił do zarobkowania na stołecznych
ulicach: dorożkarzy, gazeciarzy i handlarzy.
Fot 2. Handel uliczny Warszawy. Stragan
z łakociami, Źródło:
Stanisław Milewski „Życie uliczne niegdysiejszej Warszawy,” s. 140.
Prowadzenie pojazdów po kilku
głębszych ma w Polsce długą tradycję. Dorożkarze w dnie kieliszka już od dawien
dawna szukali panaceum na swe kłopoty. Przedstawicielom tej profesji dość dużo
miejsca poświecił autor w swoim opracowaniu. I prawdę mówiąc, trudno znaleźć o
nich jakieś bardziej pochlebne słowo. Pijaństwo, oszukiwanie pasażerów,
grubiaństwo i brak kultury, znęcanie się nad końmi, brak dbałości o pojazdy a
przede wszystkim „kawaleryjska jazda” to główne zarzuty stawiane dorożkarzom na
łamach ówczesnej prasy. Osobną kwestią zaznaczoną przez autora jest walka z
prostytucją uliczną, kieszonkowcami oraz żebraniem.
Fot 3. Nowoczesny taksówkarz, 1936 r.,
Źródło: Stanisław
Milewski „Życie uliczne niegdysiejszej Warszawy,” s. 113.
Zmieniały się środki transportu.
Konie ciągnące dorożki, powozy i omnibusy zostały wyparte przez konie
mechaniczne. Urząd prezydenta miasta sprawowali Polacy oraz przedstawiciele zaborczych
mocarstw. Władze carskie ograniczały obszar miasta, którego terytorium zaczęło rozrastać się dopiero po odzyskaniu niepodległości. Hitlerowski okupant
sprawił, że ulice zamieniły się w gruzowiska. Dzięki heroicznemu wysiłkowi
Polaków miasto podniosło się z ruin. Odbudowano i poszerzono tysiące ulic. Bruk
zastąpiono asfaltem. Mimo to z większością problemów komunikacyjnych władze miasta
nie potrafiły się uporać aż po dzień dzisiejszy.
Książkę Stanisława Milewskiego
zdobią dziesiątki fotografii z dawnych
czasopism: „Tygodnika Ilustrowanego,” „Kolców” i „Kłosów” oraz zbiorów
własnych autora. Dużą atrakcją dla czytelników jest opublikowanie w niej
wycinków z dawnej prasy zaczerpniętych m.in. z publikowanych w gazetach kronik
kryminalnych. Dziesiątki nieznanych szerzej zagadnień zamieszczonych w książce
w połączeniu z barwnym, gawędziarskim stylem autora sprawiają, że niniejsza
publikacja zadowoli wszystkich miłośników historii dawnej Warszawy. Polecam.
---
Już niebawem na stronach
ZAPOMNIANEJ BIBLIOTEKI
znajdziecie recenzję innej książki Stanisława
Milewskiego
„Szemrane towarzystwo niegdysiejszej Warszawy.”
Zapraszam.
Wydawnictwo: Iskry
ISBN: 978-83-244-0310-3
Rok wydania: 2013
Liczba stron: 169
