„Silva Rerum III”

 

Kristina Sabaliauskaitė „Silva Rerum III”

Przekład: Kamil Pecela

 

Żywot człowieka majętnego. Rokokowa odsłona bestsellerowej sagi o dziejach szlacheckiego rodu z Litwy i historii, która stała się kamieniem węgielnym naszej współczesności.

Wilno, Anno Domini 1748. Trzydziestosiedmioletni Piotr Antoni z Milkont Narwojsz, najstarszy syn Anny Katarzyny i Jana Izydora, wraz z żoną i trójką dzieci mieszka w okazałym dworku w mieście. Nie poszczęściło się jego rodzeństwu – Teofila zeszła na manowce, a bracia ledwo wiążą koniec z końcem. On jednak, dzięki posadzie ekonoma u księcia Michała Kazimierza Radziwiłła Rybeńko, wie, co to wystawne życie, i nie wtajemniczając w to żony, Placydy Amelii, ochoczo korzysta z jego uroków i rozkoszy. „Milczenie jest złotem” – mawia, a potężny magnat płaci hojnie za dyskrecję sługi.

 

I oto właśnie Piotr Antoni wrócił z przeszpiegów u książęcego kuzyna, jak fama niesie – porywacza, zabójcy, gwałtownika, który zniewolił żonę, trzyma harem kochanek, a co gorsza, przeszedł na żydowską wiarę... Spotkanie z człowiekiem, który przekroczył wszelkie możliwe granice, niespodzianie wytrąca stabilne życie Piotra Antoniego z kolein liczb, cyfr i faktów, którym ufał dotąd bez zastanowienia. Co takiego stało się w Turnie, utopijnej krainie rodem z filozoficznych traktatów? Jak potoczą się dalsze losy Narwojsza i jego bliskich, jaką historię zapisze w rodzinnej sylwie?

W tej podróży do utraty tchu – z tętniącego życiem Wilna, przez zielone litewskie lasy i niebezpieczne trakty, po zamek w Nieświeżu, stolicę Radziwiłłowskiego państwa w państwie – poznajemy oszałamiający zmysły i pełen powabu świat rokokowy, rozkochany w muzyce i teatrze – ulotnych i ułudnych, jak i on sam. Świat rozdarty, pełen ukrytych napięć, niejasnych tęsknot oraz przeczuć nadchodzących nieszczęść, otwierający się z wolna na idee, które przyniesie stojąca u progu epoka – naukowe poznanie, początki pojęcia praw człowieka, marzenie o wolności myśli, stanów i płci.

 

Źródło:

https://www.wydawnictwoliterackie.pl/ksiazka/5357/Silva-Rerum-III----Kristina-Sabaliauskait%C4%97

  

Wydawca: Wydawnictwo Literackie

ISBN: 978-83-08-07358-2

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 432

„Każę aktorom powtórzyć morderstwo”

 

Maciej Słomczyński (Kazimierz Kwaśniewski)

„Każę aktorom powtórzyć morderstwo”

 

Małżeństwo Anny i Romana Rudzińskich rozpada się. Kobieta chce odejść do innego mężczyzny. Wyjeżdża do niego do Zakopanego, planując po powrocie ostatecznie rozmówić się z mężem. Aby dodać sobie otuchy, w towarzystwie siostry Marii wraca do domu, gdzie znajduje męża otrutego cyjankiem potasu. Prowadzący śledztwo kapitan Ziętek ustala, że Rudziński był chemikiem, miał w domowym laboratorium sporo trucizny, wiedział jak się z nią obchodzić, więc jego śmierć na pewno nie była przypadkowa. Wiele wskazuje na samobójstwo. Kiedy kochanek Anny przyznaje się do zamordowania Romana, sprawa wydaje się rozwiązana. Pojawiają się jednak kolejne tropy, dochodzenie się komplikuje. Czy kpt. Ziętkowi uda się ustalić kto i dlaczego otruł naukowca?

 

Źródło:

https://ltw.com.pl/strona-glowna/726-kaze-aktorom-powtorzyc-morderstwo.html

 

Wydawca: LTW

ISBN: 978-83-7565-655-8

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 176

„Rzeźnicy z OUN-UPA”

 

Marek A. Koprowski „Rzeźnicy z OUN-UPA”

Bandera, Szeptycki i ludobójstwo Polaków

 

Czy na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej musiało dojść do ukraińskiego ludobójstwa ludności polskiej? Pytanie to wciąż pasjonuje historyków i badaczy, którzy wciąż nie potrafią lub nie chcą udzielić na nie jednoznacznej odpowiedzi. Wśród ukraińskich badaczy są też i tacy, którzy twierdzą, że żadnego ludobójstwa Polaków nie było. Co najwyżej, to Polacy mordowali Ukraińców, a nie na odwrót.

Poszukując odpowiedzi, autor prezentuje działania Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów oraz losy i poglądy Stepana Bandery i metropolity Andreja Szeptyckiego. W okresie sowieckiej i niemieckiej okupacji stali się oni głównymi aktorami ukraińskiej sceny politycznej. OUN zaś stała się jedyna organizacją mającą realny wpływ na społeczeństwo, zdradzającą ambicje wpływania na wszystkie dziedziny życia Ukraińców w okupowanym kraju. I choć Bandera i Szeptycki stali na przeciwstawnych biegunach, a zestawienie ich razem wydaje się nawet niestosowne, to jednak łączył ich cel – obaj dążyli do zbudowania niepodległego państwa ukraińskiego. Dla jego realizacji byli w stanie poświęcić wiele. Nawet sprzymierzyć się z Hitlerem.

Niniejsza książka ukazuje wiele mało znanych mechanizmów ukraińskiego ludobójstwa, ginących często w cieniu zbrodni i stosów ich ofiar.

 

Źródło:

https://replika.eu/tytul/zbrodnie-ukrainskiego-nacjonalizmubandera-szeptycki-oun-upa

  

Wydawca: Replika

ISBN: 978-83-66790-07-0

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 448

Świętokrzyskie regionalia (cz. 114)

 

Andrzej Żychowski „500 lat osadnictwa żydowskiego w Opatowie”

 

Niniejsze opracowanie przedstawia rys historyczny ludności żydowskiej w Opatowie od początku osadnictwa, aż po dzień dzisiejszy. Najwięcej miejsca poświęcono okresowi międzywojennemu i II wojny światowej, czyli czasom stosunkowo nam bliskim i dotychczas najmniej zbadanym. Podczas pisania pracy wykorzystano materiały z kilkunastu archiwów, bibliotek i ośrodków naukowych mieszczących się w Warszawie, Radomiu, Sandomierzu, Opatowie, Krakowie, Kielcach i Jerozolimie. Najwięcej wykorzystano źródeł z Archiwum Państwowego w Kielcach – Oddział w Sandomierzu oraz archiwów prywatnych. Dzięki temu zaprezentowano szereg dokumentów, zdjęć i przedmiotów dotychczas nikomu nieznanych i uznawanych za bezpowrotnie zaginione. Ze Wstępu.

Opatów. Domy żydowskie przy ulicy Wąskiej, grudzień 1942 roku. 

Andrzej Żychowski (ur. 14 września 1961 roku w Opatowie) – nauczyciel, regionalista, działacz harcerski. Absolwent Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie (1993); dodatkowo ukończył studia podyplomowe w zakresie zarządzania w Akademii Pedagogicznej w Krakowie (2000) oraz informatyki w Politechnice Świętokrzyskiej w Kielcach 2001. Od roku 1986 nauczyciel Szkoły Podstawowej nr 2 w Opatowie. Miłośnik i badacz historii Opatowa, ziemi opatowskiej oraz harcerstwa. Autor wielu artykułów publikowanych w: „Silva Rerum”, „Innowacjach”, „Czuwaj”, „Ziemi Opatowskiej”, „Głosie Opatowa”, „Kwartalniku Opatów”, „W blasku Kolegiaty”, a także publikacji książkowych: 80 lat harcerstwa w Opatowie (Opatów 1996), Był kiedyś Opatów i jego zacni mieszczanie, cz. I, II, III (Opatów 2004 i 2005), 90 lat harcerstwa w Opatowie (2006), 50 lat Szkoły Podstawowej Pomnik Tysiąclecia w Opatowie (2013).

 

Źródło:

https://mhprl.pl/produkt/500-lat-osadnictwa-zydowskiego-w-opatowie

 

Spis treści

Rozdział I

Osadnictwo żydowskie w Opatowie do II wojny światowej

Rozdział II

Kwestie prawne dla Żydów opatowskich

Rozdział III

Na wspólnej ziemi, razem, czy osobno?

Rozdział IV

Przywódcy religijni i kulturalni

Rozdział V

Okres II wojny światowej

Rozdział VI

Dokumenty i aneksy

Fotografie

Dokumenty

Bibliografia

Wykaz zdjęć i dokumentów

 

Wydawca: Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego

ISBN: 978-83-7901-104-9

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 564

„Srebrne orły”

 

Teodor Parnicki „Srebrne orły”

 

Powieść historyczna Teodora Parnickiego wydana w 1944 roku w Jerozolimie (wydanie w Polsce: Wrocław 1949). Utwór objęty był w 1951 roku zapisem cenzury w Polsce, podlegał natychmiastowemu wycofaniu z bibliotek. Srebrne orły to druga powieść w dorobku Parnickiego, a zarazem jedna z najpopularniejszych, o czym zdecydował tematyczny związek z dziejami kształtowania się polskiej państwowości (Parnicki rzadko nawiązywał w swoich książkach do historii Polski) oraz fakt, że jest to utwór zbudowany dość tradycyjnie w porównaniu do późniejszych dokonań pisarza.

Parnicki wkroczył do literatury z programem odnowy powieści historycznej. Postulatowi maksymalnej wierności źródłom i opracowaniom naukowym towarzyszyła ambicja wykorzystania zdobyczy nowoczesnej prozy psychologicznej. W Srebrnych orłach dążenia te znalazły wyraz w samej konstrukcji utworu, przypominającej nieco Cudzoziemkę Kuncewiczowej. Ciągłe opowiadanie zastąpił montaż scen, opisywanych ze stosunkowo niewielkiego dystansu. Autor posłużył się trzecioosobową narracją personalną, główną postacią powieści czyniąc Arona, wychowanka papieża Sylwestra II, a później - opata klasztoru w Tyńcu za rządów Bolesława Chrobrego. Wydarzenia w roku 1015, poprzedzające wybuch kolejnej wojny Chrobrego z Cesarstwem, o których mowa w pierwszych i ostatnich rozdziałach, tworzą fabularną i narracyjną ramę.

Powieść została uznana przez krytykę za najwybitniejsze osiągnięcie wśród utworów podejmujących temat początków polskiej państwowości. Po odwilży 1956 zakaz cenzury cofnięto i do 1975 powieść miała 9 wydań.

 

Źródło:

https://www.noir.pl/ksiazka/692/Teodor-Parnicki-Srebrne-orly

Więcej o powieści:

https://teologiapolityczna.pl/srebrne-orly-czyli-marzenie-barbarzyncow-o-rzymie

Recenzja książki:

https://www.granice.pl/recenzja/srebrne-orly/16997

 

Wydawca: Oficyna Literacka Noir sur Blanc 

ISBN: 978-83-7392-608-0

Rok wydania: 2016

Liczba stron: 420

„Sztuka w kręgu krakowskich franciszkanów i klarysek”

 

Marcin Szyma, Marek Walczak (red.)

„Sztuka w kręgu krakowskich franciszkanów i klarysek”

 

Miłośników i badaczy sztuki sakralnej zachęcamy do sięgnięcia po VIII tom z serii Studia z historii sztuki dawnej Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego i Muzeum Narodowego w Krakowie poświęcony działalności artystycznej w kręgu krakowskich franciszkanów i klarysek. Pod redakcją naukową dra Marcina Szymy oraz prof. Marka Walczaka powstała książka, w której na ponad 700 stronach, w 40 bogato ilustrowanych artykułach znakomici specjaliści polscy i czescy poruszają zagadnienia z zakresu architektury, ikonografii, muzyki i liturgii franciszkańskiej, a także prezentują ustalenia dotyczące wyposażenia zespołów klasztornych franciszkanów i klarysek w Krakowie, wyniki badań archeologicznych oraz rezultaty badań i prac konserwatorskich przeprowadzonych na terenie obu kompleksów w ostatnich latach. Publikacja jest ważnym krokiem w stronę pełnej syntezy dziejów historyczno-artystycznych krakowskich minorytów i klarysek, a tym samym pozycją obowiązkową zarówno z perspektywy czytelników zainteresowanych sztuką powstającą w kręgu franciszkańskim, jak i tych z Państwa, którzy zajmują się dziejami Krakowa i okolic.

 

Dekoracja zakrystii kościoła Franciszkanów w Krakowie.

Wydanie, dystrybucja i udostępnienie monografii otrzymało finansowanie ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych  na działalność upowszechniającą naukę. Tom został opublikowany we współpracy i z wykorzystaniem środków  Muzeum Narodowego w Krakowie oraz Wydziału Historycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego.

 

Wydawca pragnie podziękować również Firmie Konserwatorskiej Piotr Białko Zabytki Malarstwa, Rzeźby i Architektury sp. z o.o. za darowiznę przekazaną na ten cel.

 

Źródło:

https://vistulana.pl/produkt/sztuka-w-kregu-krakowskich-franciszkanow-i-klarysek

Wydawca: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”

ISBN: 978-83-65548-64-1 / 978-83-7581-347-0

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 701

„Śmiech przez łzy”

 

Zuzanna Szydłowska, Elżbieta Draczyńska „Śmiech przez łzy”

Opowieść o Adolfie Dymszy, Dodku

 

W 2020 roku przypada 120. rocznica urodzin i 45. rocznica śmierci polskiego Chaplina, jak nazywano Adolfa Bagińskiego (pseudonim Dymsza). Należał on do grona najbardziej popularnych artystów okresu międzywojennego. Na jego temat powstało wiele artykułów i dwie biografie, jednak ta publikacja jest całkiem inna. Została napisana przez osoby spokrewnione z artystą, nie związane ze światem artystycznym, ani kręgiem krytyków teatralnych czy filmowych. Książka przedstawia Dymszę z innej strony – jako człowieka, kolegę, męża, ojca i dziadka. Wykorzystano w niej wiele niepublikowanych dotąd wspomnień, faktów, dokumentów oraz zdjęć. Ukazuje zainteresowania i wszechstronne uzdolnienia aktora, jego rodzinę, przyjaciół oraz przybliża trudny okres okupacji, związany z koniecznością dokonywania wyborów…

Adolf Dymsza rozstał się ze swoim rodowym nazwiskiem Bagiński i stał się „Dodkiem”. Obdarzony wszechstronnym talentem aktorskiem (ale nie tylko) zaczął swoją karierę w teatrzyku Qui Pro Quo. Porywał widzów w kabarecie, teatrze i filmie. Ogromnie popularny był jednocześnie niezwykle życzliwy i skromny. Okupacja ciężko Go doświadczyła, co znalazło odbicie w pomówieniach i niesprawiedliwych osądach. W tej książce Szanowni Czytelnicy odnajdą także historię rodzinnych, dotąd nieznanych korzeni Adolfa „Dodka” Dymszy. Roman Dziewoński

 

Źródło:

https://ltw.com.pl/strona-glowna/729-smiech-przez-lzy-opowiesc-o-adolfie-dymszy-dodku.html

 

Wydawca: LTW

ISBN: 978-83-7565-663-3

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 310

„Dzieje Sienna 1389-2012”, T. 1

 

Stefan Józef Pastuszka, Romuald Turkowski „Dzieje Sienna 1389-2012”, T. 1

 

Tom I przedstawionego dzieła, obejmujący swą treścią lata 1389–1945, został w całości napisany przez S. J. Pastuszka. Układ rzeczowy swej pracy logicznie podporządkowuje on jej celowi poznawczemu. Autor stosuje w kolejności rozdziałów podejście chronologiczne, ale jednocześnie uwzględnia treści pozwalające, w ramach cezur z historii państwa, na wyodrębnienie w Siennie charakterystycznych dla miasteczka przeobrażeń społeczno-gospodarczych. Dzięki temu poszczególne rozdziały uzyskały nazwy niejako godzące chronologię z treścią owych przeobrażeń.

Całość otwiera rozdz. I opisujący „Okres staropolski”, czyli najdawniejsze udokumentowane dzieje osady, (mniej więcej od XIV w.), której nazwa może pochodzić od „siana” lub „sieni”. Rozdział ten składa się z siedmiu części i doprowadza dzieje Sienna, w toku bardzo szczegółowych opisów, aż do końca I Rzeczypospolitej, niejednokrotnie zresztą poza nią wychodząc.

Część 1. („Oleśniccy”) wiąże wyraźnie powstanie i dzieje Sienna z rolą rycerzy – szlachty, którzy na tym terenie byli właścicielami ziemi i jednocześnie organizatorami osadnictwa rolniczego na prawie niemieckim. Zwraca przy tym uwagę na rolę wpływowego w państwie i możnego roku Oleśnickich, m.in. Zbigniewa, który w czasie bitwy pod Grunwaldem uratował – jak głosi legenda –życie Królowi Władysławowi Jagielle, a w 1449 r. uzyskał godność kardynała w Kościele katolickim.

W kolejnej części rozdziału I Autor przedstawia „Powstanie miasta i jego rozwój” (cz. 2) – osady o charakterze rolniczym, która prawdopodobnie prawa miejskie uzyskała w 1441 r. Formalni mieszczanie byli w przewadze użytkownikami gospodarstw rolnych, chociaż funkcjonowały tutaj w XVI w. cechy krawiecko-kowalski, szewski i garncarski. Ożywiały życie miasteczka jarmarki ustanowione przez Króla Zygmunta III w 1628 r. na św. Zygmunta i św. Małgorzatę (…) Fragmenty z artykułu A. Lecha „Trylogia Sienna (1389-2012) autorstwa Stefana J. Pastuszki i Romualda Turkowskiego”, Zeszyty Wiejskie, nr 21.

 

Spis treści

Indeksy

Przedmowa

Wstęp

Rozdział I – Okres staropolski

Rozdział II – W dobie niewoli

Rozdział III – W II Rzeczpospolitej

Rozdział IV – Tragedie „Nocy okupacyjnej”

 

Książka na stronie Wydawnictwa Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego:

https://mhprl.pl/produkt/dzieje-sienna-1389-2012-t-1

 

Wydawcy: Towarzystwo Przyjaciół Sienna

Ludowe Towarzystwo Naukowo-Kulturalne

ISBN: 978-83-60776-11-7

Rok wydania: 2015

Liczba stron: 446

 

„Spotkania z Zabytkami” numer 1-2/2021

 

W najnowszym numerze czasopisma "Spotkania z Zabytkami":

 

W artykułach otwierających numer nasi autorzy poruszają takie tematy, jak: historia pozyskania do polskich zbiorów popiersia Niobe ukazana na tle dziejów kolekcji Radziwiłłów z Nieborowa, obraz ołtarzowy z kościoła w Rykach namalowany na początku XX w. przez Leona Wyczółkowskiego, historia reprezentacyjnych mebli z rezydencji Prezydenta RP oraz dar dla Wawelu dokonany przed wojną przez nieznanego dotąd ofiarodawcę. W ramach cyklu „Spotkania na Wschodzie” wędrujemy do miasteczka Bohusław w Ziemi Kijowskiej i do Sapieżyszek na Litwie, natomiast dział „Zabytki w krajobrazie” jest reprezentowany przez dwór z parkiem w Baruchowie. W sekcji „Zbiory i zbieracze” tym razem pochylamy się nad polskim malarzem pejzażystą Romanem Kochanowskim (1857-1945), który mieszkał i tworzył w Monachium. Piszemy także o wykorzystaniu dawnych instrumentów muzycznych we współczesnych nagraniach oraz o edukacji na temat dziedzictwa. A okładkę numeru 1-2 zdobi fragment obrazu „W święto Matki Boskiej Zielnej” (1868-1869) zapowiadający planowane na początek marca otwarcie wystawy „Aleksander Kotsis (1836-1877). Odcienie realizmu” w Muzeum Narodowym w Krakowie.

Spis treści:

https://zabytki.online/2021/02/10/najnowszy-numer-1-2-2021-juz-w-sprzedazy

"Spotkania z Zabytkami" na Facebooku:

https://www.facebook.com/spotkaniazzabytkami

„U-Booty na Morzu Śródziemnym 1943-1944”

 

Łukasz Grześkowiak „U-Booty na Morzu Śródziemnym 1943-1944”

Zagłada

 

Alianckie lotnictwo pokrywało swym zasięgiem cały obszar Morza Śródziemnego i było w stanie reagować błyskawicznie na obecność wrogich okrętów podwodnych. Zastosowali zaskakującą Niemców taktykę zwaną „Swamp”. Po wykryciu U-Boota przez samolot, zespół okrętów wojennych utrzymywał U-Boota pod wodą tak długo, aż w końcu kończył mu się tlen na pokładzie lub też baterie akumulatorów ulegały wyczerpaniu. Oprócz bezpośrednich ataków na okręty, alianci przeprowadzali także naloty na ich bazy – co znacznie wydłużało okres naprawczy jednostek znajdujących się w stoczni.

 

Pomimo trudności, niemieckie dowództwo do końca wojny na Morzu Śródziemnym wysyłało tam kolejne U-Booty. Nie odnosiły tam spektakularnych sukcesów jak zatopienie lotniskowców Eagle i Ark Royal czy pancernika Barnham w latach 1941-42, ale nadal potrafiły siać niemałe zagrożenie. Okazało się wkrótce, że niemieckie U-Booty nie są zdolne do powstrzymania alianckich inwazji. W okresie 1943-44 przyszło im zmierzyć się z aż czterema: na Sycylii w lipcu 1943, Salerno we wrześniu 1943, Anzio w styczniu 1944 oraz w południowej Francji w sierpniu 1944 roku. Ze wszystkich U-Bootów oddelegowanych na akwen Morza Śródziemnego w latach 1941-44 nie powrócił żaden…

W książce opisano każde zatopienie lub trafienie alianckich jednostek przez niemiecką U-Bootwaffe. Wyszczególniono także każde zniszczenie U-Boota. Opisy ataków oparte są na źródłach National Archives and Records Administration and the US Navy Department Library Naval History & Heritage Command z siedzibą w Waszyngtonie, National British Archives at Kew z siedzibą w Londynie oraz brytyjskie archiwa BBC. Najważniejszymi dokumentami podczas pisania tej książki były dzienniki pokładowe zarówno niemieckie, jak i alianckie, raporty śródziemnomorskiego FdU oraz raporty sporządzone na podstawie przesłuchań niemieckich załóg, które dostały się do niewoli.

 

Książka na stronie wydawcy:

https://xlm.pl/ksiazka/ubooty-na-morzu-srodziemnym-1943-1944-zaglada?_ga

 

Wydawca: Zona Zero

ISBN: 978-83-66814-01-1

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 640