„… zaczęło się w Kozłówce”
historia dokonań pierwszego muzeum w powojennej Polsce
(1944-2014)
Późnobarokowy pałac w Kozłówce
szczęśliwie nie podzielił tragicznego losu wielu zabytkowych budowli i przetrwał zarówno lata niemieckiej okupacji jak również przemarsz
żołnierzy radzieckich w lipcu 1944 r. Ocalały nie tylko mury obiektu, lecz
również jego wyposażenie, co zapewne w dużej mierze miało wpływ na utworzenie
już w listopadzie tego roku pierwszego na wyzwolonych terenach polskich muzeum.
Majątek ocalały z wojennej zawieruchy zaczął niestety ulegać rozproszeniu w
latach powojennych, kiedy to przekazywano do okolicznych szkół i urzędów książki
z pałacowej biblioteki. Losy księgozbioru podzieliły obrazy oraz meble, które
wypożyczane do różnych instytucji, częstokroć nie powróciły już nigdy do
Kozłówki.
Publikacja „… zaczęło się w
Kozłówce” składa się z dwóch części. W pierwszym tomie wydawnictwa nakreślono
zarys historii Muzeum Zamoyskich, od którego powstania upłynęło już ponad 70
lat. Możemy prześledzić trudności w organizowaniu placówki muzealnej a także
problemy z późniejszą rewindykacją eksponatów przekazanych do innych podmiotów.
Znajdziemy w nim także bogaty zasób informacji dokumentujących działalność
muzeum, o pracach konserwatorskich, organizowanych wystawach i sesjach
naukowych. Jeden z rozdziałów poświęcono utworzonej w wyremontowanym budynku
dawnej wozowni Galerii Sztuki Realizmu Socjalistycznego.
Biblioteka pałacowa w 2014 r., Źródło: „… zaczęło się w
Kozłówce. Dokonania,” s.22.
Pałac w Kozłówce wraz z otaczającym
go, rozległym parkiem wielokrotnie gościł słynnych aktorów i reżyserów. To tu
nakręcono wiele scen z filmów, które weszły do historii polskiego kina. Pierwszym
filmem realizowanym w Kozłówce był horror „Lokis. Rękopis profesora
Wittembacha” z 1972 r. Również zbiory muzealne wielokrotnie użyczano twórcom
tak znanych produkcji jak: „Młodość Chopina,” „Stawka większa niż życie,”
„Lalka,” „Człowiek z marmuru” czy „Kariera Nikodema Dyzmy.”
Muzeum Zamoyskich w Kozłówce od
wielu lat prowadzi politykę systematycznego uzupełniania zbiorów muzealnych. Do
kolekcji trafiają m.in. przedmioty zbliżone do tych, jakie wypełniały pałacowe
wnętrza w XIX wieku. Drugi tom, będący jednocześnie katalogiem wystawy zawiera
fotografie kilkuset takich eksponatów: obrazów, miniatur, rysunków, grafik,
map, dokumentów archiwalnych (związanych głównie z rodziną Zamoyskich),
książek, rzeźb, fajansów, porcelany, szkła, sreber, platerów, bibelotów
dekoracyjnych, wyrobów jubilerskich, akcesoriów toaletowych i podróżnych,
galanterii i ubiorów, tkanin, mebli, zegarów, lamp oraz broni.
Nic więc dziwnego, że wydana na
bardzo wysokim poziomie edytorskim, jubileuszowa, bogato ilustrowana publikacja
została zgłoszona do konkursu na „Najpiękniejszą książkę roku 2014 – Wawrzyn
Pawła Konrada”. Organizatorem konkursu jest Wojewódzka Biblioteka Publiczna im.
Hieronima Łopacińskiego w Lublinie. Wyniki konkursu poznamy już w czerwcu 2015
r. W zbiorach Muzeum zachowało się jeszcze trzynaście starych albumów, zawierających m.in. fotografie pałacowych wnętrz. Mam zatem nadzieję,
że wkrótce doczekamy się kolejnego wydawnictwa, dzięki któremu ponownie
będziemy mogli udać się w podróż do przedwojennej Kozłówki.
Wydawca: Muzeum Zamoyskich w Kozłówce
ISBN: 978-83-929426-9-6
Rok wydania: 2014
Dokonania: Liczba stron: 276
Nabytki: Liczba stron: 280
