„Kościoły drewniane Mazowsza”

Jacek A. Wiśniewski „Kościoły drewniane Mazowsza”

Przewodnik

Od poprzedniego wydania minęło 18 lat. W tym czasie z mazowieckiego krajobrazu zniknęły trzy kościoły drewniane, które spłonęły w nie do końca wyjaśnionych okolicznościach: w Stoczku Węgrowskim (koniec XX w.), Długiej Kościelnej (2000 r.) i Sadykierzu (2003 r.). Trzy inne znalazły swoje nowe miejsca w muzeach budownictwa ludowego: kościół z Drążdżewa przeniesiono w 2006 r. do Sierpca, świątynia z Wysokienic trafiła w 2007 r. do podłowickich Maurzyc, zaś do Ciechanowca przeniesiono w 2010 r. kościół ze wsi Boguty-Pianki. Niestety, z dwoma kolejnymi obiektami jest już znacznie gorzej: świątynia w Czerniewicach jeszcze jakoś się trzyma, natomiast kościół w Zawidzu jest już w tak złym stanie, że jego dni są praktycznie policzone. 

Ale w tym okresie zdarzyło się też coś dobrego, co jest chyba ewenementem na skalę światową! Otóż cztery kościoły (Gąsiorowo, Glinianka, Goźlin- Porzecze Mariańskie i Jeruzal) zdążyły „zagrać” w serialach, dzięki czemu znalazły się środki na ich utrzymanie i odrestaurowanie. Można tylko się cieszyć z doskonałego pomysłu na podreperowanie skromnych budżetów wiejskich parafii, których nie stać na kosztowne remonty. Może producenci filmowi odkryją w tej książce kandydatów na następnych „wiekowych aktorów”.

Kucice, diecezja płocka, dekanat Płońsk

W publikacji omówiono wszystkie drewniane kościoły rzymsko-katolickie, jakie znajdowały się na Mazowszu u progu drugiej wojny światowej, a więc przed niemal 80 laty (stan na 1 września 1939 r.). Pominięto te obiekty, które są świątyniami mariawickimi, albo kościołami ewangelickimi - zarówno zachowanymi, jak i tymi, które po drugiej wojnie przekształcono na świątynie rzymsko-katolickie.

Materiał został przedstawiony w układzie geograficznym. Mazowsze zostało podzielone na pięć subregionów: trzy znajdują się na północ od równoleżnikowo płynących na tym terenie Wisły i Bugu (północno-zachodnie, północne, północno-wschodnie), a dwa na południe od tych rzek (zachodnie i wschodnie).

Każde z haseł składa się z trzech części: informacji o miejscowości, o parafii i o kościele. W tej ostatniej przedstawiono nie tylko zachowany (lub ostatni z nie zachowanych) do dzisiaj obiekt, ale również świątynie, które istniały wcześniej w tym miejscu. Z powodu ograniczonej objętości książki znacznie mniej miejsca poświęcono wyposażeniu wnętrza, skupiając się głównie na najbardziej rzucających się w oczy elementach (ołtarze, ambony, belki tęczowe). Jedynie w przypadku kilku unikatowych obiektów zamieszczono informacje o znajdujących się w ich wnętrzach cudownych obrazach, czy też wspaniałych polichromiach.

Grodziec, diecezja płocka, dekanat Wyszogród

Spis treści

Słowo wstępne, ks. Piotr Libera, biskup płocki 

Pokorni świadkowie, Autora

Mazowsze historyczne 

Krótko o dziejach - Podziały administracyjne - Podziały kościelne 

Charakterystyka mazowieckich kościołów drewnianych -

Materiał i konstrukcja - Budowanie „w węgieł” - Budowanie „w słupy” - Wzmocnienie i osłona ścian

 - Zabezpieczenie dachu - Od pułapu do podłogi - Malowane wnętrza - Podstawowe typy i bryły 

- Wieże były później - Na przestrzeni wieków - Kościoły murowano-drewniane - Kościoły przenoszone 

Mazowsze północno-zachodnie

Blichowo - Bonisław - Brwilno Górne - Bulkowo - Chociszewo - Daniszewo - Goleszyn - Góra - Grodziec 

- Kucice - Łętowo - Mochowo - Naruszewo - Pilichowo - Płock-Trzepowo

- Radzikowo - Rębowo - Sarbiewo - Sierpc - Słupno - Smoszewo - Strzegowo - Święcieniec 

- Unieck - Zakrzewo Kościelne - Zawidz Kościelny - Żukowo 

Mazowsze północne

Chamsk - Chotum - Ciemniewko - Dąbrowa - Drążdżewo - Drogiszka - Dzierżenin

 - Gąsiorowo - Grzebsk - Klukowo - Koziczynek - Kraszewo - Królewo - Kuklin - Lekowo - Lubowidz - Łopacin 

- Malużyn - Niechłonin - Poniatowo - Przedwojewo - Skierkowizna - Szwelice - Ślubowo 

- Święte Miejsce - Węgra - Węgrzynowo - Zielona Ciechanowska - Żurominek Kapitulny 

Mazowsze północno-wschodnie

Barcice - Białaszewo - Boguty-Pianki - Brodowe Łąki - Cibory-Kołaczki - Ciechanowiec - Czarnia - Dąbrówka 

- Dobrylas - Gąsewo - Jelonki - Kramarzewo - Kuzie - Leman - Lubiel Nowy - Łyse - Nowa Wieś - Olszewka 

- Parciaki - Ponikiew-Zawady - Porządzie - Przytuły - Puchały - Radziłów - Sadykierz - Sokołowo Włościańskie 

- Tabędz - Troszyn - Turośl - Zaręby Kościelne - Zawady Kościelne 

Mazowsze wschodnie

Długa Kościelna - Glinianka - Goźlin-Mariańskie Porzecze - Jeruzal - Kąty - Kiczki - Kuflew - Oleksin 

- Poświętne - Pustelnik - Siennica - Stoczek Węgrowski - Sulejów - Warszawa-Bródno 

- Warszawa-Grodzisk - Warszawa-Stara Miłosna - Warszawice - Wieliszew - Wodynie - Zwola Poduchowna 

- Żeliszew Podkościelny 

Mazowsze zachodnie

Bardzice - Białobrzegi Radomskie - Boguszyce - Chynów - Czermno - Czerniewice - Dobrzyków - Imielno 

- Izdebno Kościelne - Janisławice - Jasionna - Jeżów - Kampinos - Kaski - Kołacinek - Konary - Kurdwanów 

- Lewiczyn - Lewin - Lutkówka - Łęgonice - Łowicz - Maurzyce - Mniszew - Mogielnica - Puszcza Mariańska 

- Rembertów - Skuły - Słupia - Sokołów - Stara Rawa - Troszyn Polski - Wilków - Wysokienice - Żuków 

Źródło:

http://www.rewasz.com.pl/php/strony/dane_szczegolowe.php?do_kosza=kmaz16&rozdzielczoscX=1280&rozdzielczoscY=800

Wydawca: Oficyna Wydawnicza Rewasz

ISBN: 978-83-62460-80-9

Rok wydania: 2016

Liczba stron: 320