Adam Massalski (opr.) „Listy z frontu i na front”
Korespondencja rodziny Massalskich
(1914-1921)
Jak czytamy we wstępie do
publikacji, z obfitej korespondencji znanej kieleckiej rodziny Massalskich przetrwało
około 70% listów oraz kartek obejmujących lata 1914-1920. Autorami
korespondencji z frontu byli trzej bracia-legioniści: Zygmunt Kazimierz
(1891-1914), Leon (1894-1923) oraz Feliks Tadeusz (1896-1970). Swe listy
adresowali głównie do siostry Stanisławy (1890-1973), pracownicy Towarzystwa
Biblioteki Publicznej w Kielcach a także do brata Edmunda (1886-1975) współpracującego
z Departamentem Wojskowym Naczelnego Komitetu Narodowego. Kilka listów dotarło
do rodziców: Ludwika Massalskiego (1867-1943) i Julii z Kołdów Massalskiej
(1869-1936) oraz drugiej siostry Bronisławy (1898-1954). Wszystkie te cenne
dokumenty zostały przekazane do Archiwum Państwowego w Kielcach. Pośród 187
listów zamieszczonych w niniejszej publikacji znalazło się miejsce również na
korespondencję od pani Stanisławy i pana Edmunda.
Bibliotekarka Stanisława Massalska, Kielce około 1916 r.
Około 20 sierpnia 1914 r. bracia
Massalscy na ochotnika zgłosili się w szeregi strzelców i wkrótce zasilili
skład II Brygady Legionów Polskich. Stąd też pośród archiwaliów zachowały się
relacje z walk tej jednostki, uczestniczącej m.in. wojnie polsko-bolszewickiej.
Aż 85 listów napisała natomiast do braci siostra Stanisława. Stanowią dziś one
unikalne źródło wiadomości o nastrojach społecznych i życiu mieszkańców Kielc schyłku
drugiej dekady ubiegłego wieku. Autorzy listów zdawali sobie doskonale sprawę z
ważności tej korespondencji. Nie dziwi więc dopisek w jednym z listów
nakazujący odbiorcy zachowywanie wszystkich pism z frontu. Publikację
uzupełniają indeksy: osobowy oraz geograficzny. Zamieszczono również
kilkanaście fotokopii listów i fotografii z frontu.
Dom rodziny Massalskich przy ul. Karczówkowskiej (dziś. I.
Paderewskiego), Kielce, lato 1915 r.
Prawdopodobnie w 2018 r. ukażą
się kolejne cztery tomy zawierającej niepublikowane materiały źródłowe „Serii
świętokrzyskiej”: „Dziennik +Staszka+” (zapiski żołnierza Zgrupowań
Partyzanckich AK „Ponury”, Stanisława Wolffa), „Dokumenty do dziejów Legionów
Polskich” (ze spuścizny Stanisława Durleja), „Tatuś wasz jest w Rosji” (listy
kieleckich katyńczyków) a także kronika parafii Imielno z okresu I wojny
światowej. Projekt „Seria świętokrzyska” realizowany jest przez zespół
naukowo-badawczy składający się z przedstawicieli Archiwum Diecezjalnego i
Archiwum Państwowego w Kielcach, Delegatury Instytutu Pamięci Narodowej, Muzeum
Historii Kielc, Muzeum Narodowego, Biblioteki Uniwersyteckiej Jana Kochanowskiego,
Instytutu Historii UJK oraz Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Witolda
Gombrowicza w Kielcach. „Listy z frontu i na front” są bez wątpienia bardzo
interesującym i wartościowym źródłem umożliwiającym uzupełnienie historii II
Brygady Legionów Polskich a także miasta Kielce. Polecam.
Więcej o publikacji:
Wydawcy:
Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Witolda
Gombrowicza w Kielcach,
Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni
przeciwko Narodowi Polskiemu,
Archiwum Państwowe w Kielcach
ISBN: 978-83-60108-63-5
ISBN: 978-83-8098-247-5
Rok wydania: 2017
Liczba stron: 293
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz