Paweł Cieliczko „Historia Grupy
MTP w 100 plakatach”
Międzynarodowe Targi Poznańskie to
miejsce, w którym od lat spotyka się życie ze sztuką.
O związkach targów ze sztuką
najlepiej świadczy plakat, medium usytuowane na granicy światów – pomiędzy
sztuką wysoką i popularną – znakomicie spełnia on rolę komunikacyjną,
kształtując przy tym plastyczne gusta odbiorców.
Kariera Dołęgi-Mostowicza. Teksty autobiograficzne i
biograficzne o Tadeuszu Dołędze-Mostowiczu
Dzięki opublikowanym w niniejszym
tomie tekstom miłośnicy twórczości Tadeusza Dołęgi-Mostowicza mogą odkryć
nieznane fakty z biografii pisarza. Mimo olbrzymiej popularności jaką autor
„Kariery Nikodema Dyzmy” czy „Pamiętnika pani Hanki” cieszył się przed wybuchem
II wojny światowej, stosunkowo niewiele zachowało się sprawdzonych informacji
związanych z jego życiem prywatnym. Pisarz archiwizował niemal wszystkie listy
wysyłane do niego przez czytelników i osoby z którymi łączyły go wspólne
interesy. Niestety korespondencja ta zaginęła w czasie wojny, stąd też
niezwykle cennym źródłem wiedzy o Mostowiczu są teksty publicystyczne, które
wyszły spod jego pióra, jak też teksty autorstwa innych osób, w których pisarz
odgrywa niepoślednią rolę.
Tadeusz Dołęga-Mostowicz prowadził bujne
życie towarzyskie, był człowiekiem o ujmującej uprzejmości i ciekawym innych
ludzi. Miał jednak tendencję do koloryzowania opowieści o sobie, do pewnego
uwypuklania, czy wyostrzania niektórych elementów swojej biografii, co czynił
zresztą, jak sądzę, nie tyle z potrzeby nadania znaczenia swojej osobie, co
raczej z rozmachu znakomitego twórcy fabuł. Pisze we wstępie do publikacji
Jarosław Górski. Warto dodać, że w książce zamieszczono ponad sto nieznanych
szerzej tekstów. W trakcie lektury miłośnicy twórczości literackiej pisarza będą
zapewne nieco zdziwieni, gdyż dowiedzą się, że w bogatym dorobku Mostowicza
poza rozmaitymi formami dziennikarskimi, można doszukać się nawet utworów wierszowanych,
a nawet libretta pewnej znanej operetki.
W latach
2017-2022 dzięki zaangażowaniu Wydawnictwa Akademickiego Dialog czytelnicy mogli
zapoznać się z wieloma tekstami dziennikarskimi najpopularniejszego polskiego
autora okresu dwudziestolecia międzywojennego. Ukazały się one w tomach: „Zły
system”, „Niewiasty, bądźcie ostrożne!”, „Panika na Kapitolu”, „Abstynenci z
premedytacją”, „Dwór Polski. Kresy i polityka wewnętrzna”, „Dziwna kamienica” a
także „Lawina komunikatów”. Publikacja została wydana pod redakcją Jarosława
Górskiego, autora biografii Tadeusza Dołęgi-Mostowicza „Parweniusz z rodowodem”[1]. Polecam.
Marek A. Koprowski „Łemkowie.
Losy zaginionego narodu”
„Łemkowie. Losy zaginionego
narodu” Marka Koprowskiego to książka przybliżająca historię Łemków-Rusinów.
Naród ten, żyjący od wieków w Karpatach, po przesiedleniu
do ZSRR i na polskie Ziemie Odzyskane, utracił swoją ojczyznę.
Owe „góry” są dla nich tym, czym dla Polaków Kresy − utraconą „Arkadią”, gdzie
wszystko było lepsze, bo swoje.
Choć nadal istnieje szansa na renesans tej narodowości, wciąż
napotyka ona liczne przeszkody. Ukraińcy starają się zukrainizować wszystko,
co zawsze kojarzyło się z Łemkami. Uważają bowiem, że jest
to co najwyżej grupa etniczna i miano narodu jej
nie przysługuje. W swych staraniach osiągają jednak
tylko częściowy sukces.
Książkę otwiera obszerny szkic
historyczny dotyczący dziejów Łemków-Rusinów od połowy XIX w.
do chwili obecnej. W odróżnieniu od dotychczasowych opracowań,
opisujących temat Łemkowszyzny w sposób hermetyczny, naukowy, szkic ten
napisany został niezwykle przystępnie. Nie traktuje Łemków i ich kultury
wyłącznie jako folkloru, ciekawostki czy „resztki po wielonarodowej
Rzeczypospolitej”.
Łemkowie są pełnoprawnym narodem o własnej, odrębnej kulturze
i tożsamości. Są także narodem skrzywdzonym. Pomimo wierności
Rzeczypospolitej, zastosowano wobec niego surowe reguły Operacji „Wisła”
i potraktowano jak Ukraińców, którzy wspierali działania OUN-UPA.
Tymczasem na środkowej i zachodniej Łemkowszczyźnie formacja
ta żadnych wpływów nie miała.
Publikacja Koprowskiego zawiera
również bezpośrednie relacje rodowitych Łemków − Teodora Gocza i jego żony
Marii z Zyndranowej koło Dukli w Beskidzie Niskim. Opowiadają oni
o historii swoich rodzin, miejscowości, gdzie przyszło im mieszkać,
a także dziele ich życia − Muzeum Kultury Łemkowskiej. Młode pokolenia
Łemków są z kolei reprezentowane w książce przez Bogdana
Gambala, działacza „Ruskiej Bursy” w Gorlicach − odrodzonej instytucji
służącej społeczności łemkowskiej.
Marek A. Koprowski – pisarz,
dziennikarz i reporter. Niestrudzony tropiciel wciąż istniejących śladów
polskości na dawnych Kresach II Rzeczpospolitej. Marek Koprowski jest
jednym z najciekawszych polskich popularyzatorów historii.
Autorka bestsellerowych Córek
Wawelu powraca z monumentalną opowieścią o wpływowych kobietach renesansu,
które przetrwały „zmierzch świata rycerzy” i uporządkowały po nich
rzeczywistość na nowo.
Wprost z Wawelu, kolebki
jagiellońskich królewien, Anna Brzezińska zabiera nas w podróż po Europie: do
Burgundii Walezjuszów, która onieśmiela ostentacyjnym przepychem i bogactwem
kultury dworskiej; Rzymu Borgiów, gdzie duch nowej epoki towarzyszy nepotycznym
machinacjom; Ferrary d’Estów, krainy walecznych bękartów i renesansowych
mistrzów pióra.
Pisarka roztacza przed
czytelnikami fascynującą panoramę ostatnich dekad średniowiecza i początków ery
nowożytnej, niespodziewanie aktualną, stanowiącą zaskakujący komentarz do
dzisiejszych czasów. Pokazuje nam transformację ustalonego, niezachwianego
dotychczas męskiego porządku oczami wpływowych kobiet epoki – z Małgorzatą
Andegaweńską, Małgorzatą York, Izabelą Portugalską, Marią Burgundzką i Lukrecją
Borgią na czele.
Tło dla splatających się losów
żeńskich bohaterek stanowią: wielość wątków obyczajowych i kulturowych,
ówczesne praktyki wojenne, seksualne, polityczne, religijne i artystyczne,
tradycje i życie codzienne poszczególnych warstw społecznych, zaczynając od
teatru władzy i związanych z nim knowań, poprzez opisy uczt i życia w miastach,
na przesyconych symboliką mitów arturiańskich burgundzkich turniejach
rycerskich kończąc.
Tę doskonale udokumentowaną
książkę historyczną, dzięki pisarskiemu doświadczeniu Anny Brzezińskiej czyta
się niczym wciągającą powieść. Zmierzch świata rycerzy to przełomowy
moment dziejów Europy na styku epok średniowiecza i renesansu, opowiedziany w
świeży, olśniewający sposób – nareszcie przez kobietę!
„Burgundzcy Walezjusze, Yorkowie,
Borgiowie, Sforzowie z Mediolanu czy Estowie z Ferrary nie doczekali się
swojego Homera. Lecz ich matki, żony, córki dobrze znały los Penelopy,
usiłującej przetrwać i zachować rodzinne dziedzictwo (…). Te kobiety,
rozbitkowie po widziadłowych dynastiach, okazywałysię mistrzyniami przetrwania
i niestrudzonymi strażniczkami pamięci. Dlatego właśnie one są w tej książce
przewodniczkami po krainie renesansu, który należał zarówno do rycerzy, jak i
do skrybów, zanim rozpaliła się nowa epoka, pochłaniając rycerskie czyny i
rycerskie książki. Nie pochłonęła ich jednak doszczętnie”.
Biografia człowieka, który stał
się legendą, choć dla wielu jego nazwisko jest dzisiaj jedynie elementem znaku
towarowego międzynarodowego koncernu Patek Philippe. Antoniego Patka poznajemy
jako uczestnika powstania listopadowego, działacza emigracyjnego w Szwajcarii i
przedsiębiorcę zaangażowanego w rozwój spółki znanej na całym świecie. Jego
portret wzbogacony jest o szerokie tło: autor książki kreśli szczegółowy obraz
genewskiego środowiska emigracyjnego oraz wprowadza czytelnika w fascynujące
dzieje produkcji zegarków, omawiając zarówno rewolucyjność rozwiązań
technologicznych stosowanych w firmie Patka, jak i aspekt artystyczny
konkretnych projektów.
Wiesława Rutkowska, Piotr Sławiński (red.) „Z dziejów
Sulisławic i nie tylko…”
Prace konkursowe
Publikacja ta to efekt
ogłoszonego w kwietniu 2021 r. przez Ochotniczą Straż Pożarną w Sulisławicach
wspólnie z Archiwum Państwowym w Kielcach i Gminnym Ośrodkiem Kultury w
Łoniowie Konkursu na wspomnienia i opracowania historyczno-literackie
dotyczące terenu działania Ochotniczej Straży Pożarnej w Sulisławicach podzielono
na dwie kategorie: pierwszą – na prace naukowe i popularno-naukowe oraz drugą –
na pozostałe prace. Wpłynęło 11 prac 10 autorów z tego 3 w kategorii pierwszej
i 8 w kategorii drugiej, które zostały wydrukowane w niniejszej książce.
Paweł Cieliczko „Historia Grupy MTP w 100 budynkach”
Wycieczka po wytworach architektury,
które pojawiły się w Poznaniu dzięki imprezom targowym. Pokazane tu są zarówno
budynki, które stały lub stoją na terenie Targów, jak i te które miasto
zawdzięcza Targom, a jest ich naprawdę wiele.
Wiesława Rutkowska, Piotr
Sławiński (red.) „Z dziejów gminy Łoniów”
Nakładem Archiwum Państwowego w
Kielcach i Gminnego Ośrodka Kultury w Łoniowie ukazała się w 2022 r.
książka Z dziejów gminy Łoniów. Jest to pierwsza próba naukowego
opracowania przeszłości gminy w wybranych zagadnieniach.
Prezentuje: przynależność
administracyjną gminy Łoniów autorstwa Piotra Sławińskiego; przodków mjr.
Henryka Dobrzańskiego „Hubala” i ich związki z gminą – Andrzeja Dyszyńskiego;
działania militarne I wojny światowej na terenie gminy – Marka Lisa; sytuację
mieszkańców na przyczółku sandomierskim w II połowie 1944 r. – Roberta Piwko
oraz źródła do dziejów gminy w zasobie Archiwum Państwowego w Kielcach i jego
oddziale w Sandomierzu – Konrada Maja i Piotra Sławińskiego.
Leonard J. Pełka „Świat Słowian. Kultura, przyroda, duchowość”
Unikatowe materiały
o kulturze i wierzeniach dawnych Słowian autora książki ”Polska
demonologia ludowa”!
Dr Leonard J. Pełka,
niekwestionowany autorytet w dziedzinie badań nad słowiańszczyzną,
oprócz pisania książek zajmował się również publicystyką. Niniejsza pozycja
to zbiór jego tekstów, które w takiej formie ukazują się po raz
pierwszy.
Przedmiotem prezentowanych
rozważań są Słowianie i ich dziedzictwo. Autor porusza m.in. tematy
rodzimowierstwa czerpiącego swoje religijne inspiracje
nie tylko z wierzeń funkcjonujących wśród Słowian, ale też
z późniejszych elementów folkloru ludowego, którego pierwotne elementy
odnaleźć można w obrzędach dawnych pogan. Pełka porusza również
problematykę ekofilozoficzną – pokazuje, jak nasze rodzime wierzenia ludowe
kształtowały świadomość o ekosystemie i wpływały na postępowanie
w tym zakresie.
Świat Słowian to pasjonująca
i wnikliwa pozycja ukazująca ciekawe spojrzenie znawcy tematu
na wiele aspektów kultury Słowian.
Książkę wstępem opatrzył uznany
religioznawca i etnolog, profesor Andrzej Szyjewski.
„Wilanów
to nie tylko obecni mieszkańcy. Cmentarz Wilanowski 1816-2016”
Wojciech Parzyński opowiada
historię starej, dawniej podwarszawskiej, a obecnie w granicach Warszawy
nekropolii w Wilanowie i ludzi z nią związanych.
Opisał 200 lat funkcjonowania
cmentarza, włączając się do dyskusji o znaczeniu miejsc pamięci dla dziedzictwa
kulturowego i potrzebie ich ochrony. Przedstawił biogramy wielu osób
pochowanych w Wilanowie – ludzi powszechnie znanych, a także ważnych przede
wszystkim dla społeczności lokalnej.
Publikacja zawiera unikalne
wiadomości uzyskane przez autora od rodzin zmarłych oraz liczne fotografie.
Jest niezwykle bogata w informacje dotyczące wielkiej historii Polski. Wpisuje
się również w nurt edukacji varsavianistycznej.
