Świętokrzyskie regionalia (cz. 143)

 

Marcin Łuczkowski 

„Aktywność polityczno-społeczna ziemiaństwa województwa kieleckiego w latach 1918-1939”

 

Monografia dr. Marcina Łuczkowskiego jest oparta na bogatym materiale źródłowym, począwszy od źródeł archiwalnych (archiwów regionalnych i centralnych), zasobów kościelnych, poprzez wspomnienia i pamiętniki, a skończywszy na źródłach drukowanych. Faktografia pozyskana z dokumentacji jest umiejętnie obudowana literaturą. Zastosowano właściwe metody badawcze, m.in. metodę bezpośrednią, pośrednią, statystyczną i komparatystyczną. W związku z powyższym upoważnia do wniosków natury ogólnej. Autor w pracy niekiedy nie stroni od wniosków i uogólnień, które idą na przekór ustaleniom w literaturze. Ukazuje specyfikę ziemiaństwa kieleckiego, jak również procesy i zjawiska właściwe dla całego ziemiaństwa polskiego. Praca dr. Marcina Łuczkowskiego zasługuje na publikację, prezentuje bowiem oryginalne ustalenia badawcze, które ubogacają wiedzę na temat ziemiaństwa kieleckiego, jak również, przez ukazanie zachodzących w tej społeczności procesów wspólnych dla całego ziemiaństwa polskiego, jest interesującym studium nad dziejami tej warstwy – dr hab. prof. UJK Jerzy Gapys

 

Publikacja na stronie wydawcy:

http://www.muzeumopoczno.pl/aktywnosc-polityczno-spoleczna-ziemianstwa-wojewodztwa-kieleckiego-w-latach-1918-1939-2

Więcej o monografii:

http://www.muzeumopoczno.pl/promocja-ksiazki-dr-marcina-luczkowskiego

https://samorzad.gov.pl/web/powiat-konecki/ksiazka-o-aktywnosci-ziemian-w-regionie

 

Wydawca: Muzeum Regionalne w Opocznie

ISBN: 978-83-959669-6-5

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 348

„Wielkie ucieczki Polaków”

 

Teresa Kowalik, Przemysław Słowiński „Wielkie ucieczki Polaków”

 

Poniewierani, osaczani, tropieni. Uwięzieni a niepokonani. Bohaterów łączy polski gen wolności. Przedzierali się przez ostępy Syberii i piaski irackich pustyń. Ukrywali w bagażnikach samochodów dyplomatycznych i zamarzali pod podwoziem TIR-a, by dotrzeć do miejsca, gdzie mogliby oddychać swobodnie.

 

Niewiarygodna eskapada. Exodus Sławomira Rawicza i Witolda Glińskiego z Syberii w czasie II wojny światowej

W bagażniku ambasadora. Krystyna Skarbek, ulubiony szpieg Churchilla, wymyka się
Niemcom z Budapesztu

Panowie, jesteście wolni… Rozbicie więzienia UB i wielka ucieczka aresztantów z katowni w Kielcach w roku 1945

Ochotnik do Auschwitz. Witold Pilecki znika z najbardziej strzeżonego obozu zagłady

Niezwykły kurier, dobry Człowiek. Ucieczka Ludwika Niemczyka z PRL

Muszę opuścić Polskę. Perfekcyjny plan kompozytora Andrzeja Panufnika

Brawurowa ucieczka małolatów spod władzy Jaruzelskiego. 300 mil Adama i Krzysztofa Zielińskich pod podwoziem tira

Operacja Samum. Tajna akcja ewakuacji amerykańskich i brytyjskich agentów z Iraku przeprowadzona przez polski wywiad w 1990 r.

 

Nie ma takich więzień, z których Polacy nie potrafiliby uciec, ani trudności, których nie potrafiliby przezwyciężyć. Ryzykowali własnym życiem, żeby pomóc innym. Wielka sztafeta pokoleń wolnych ludzi.

 

Książka na stronie wydawcy:

https://www.wydawnictwofronda.pl/ksiazki/wielkie-ucieczki-polakow

 

Wydawca: Fronda

ISBN: 978-83-8979-829-8

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 304

„Uśmiech na wokandzie”

 

Rafał Jurkowski „Uśmiech na wokandzie”

 

„Uśmiech na wokandzie” to zbiór kilkuset dowcipów wybranych z czasopism ukazujących się na ziemiach polskich w latach 1918-1939. Bohaterami żartów są włamywacze, kieszonkowcy, rabusie i zabijacy, których lepiej nie spotkać nocą w ciemnym zaułku. Nie brakuje kawałów o oszustach, defraudantach, uwodzicielach i sędziach spoglądających z politowaniem na ławę oskarżonych, gdzie cwany adwokat za sowite honorarium udziela porad kutemu na cztery nogi rzezimieszkowi. Autorzy dowcipów wykpiwają bankierów, którzy nie martwią się rozprutą kasą, lecz usiłują nie dopuścić by wieści o ich problemach z płynnością finansową dotarły do opinii publicznej. Detektywi na ogół nie potrafią wyśledzić z kim spotyka się zdradzająca małżonka, a posiadacze automobilów rozjeżdżają przypadkowych przechodniów autem, które nie zostało jeszcze spłacone. Uśmiechu i pogody ducha nie brakuje bohaterom dowcipów odprowadzanych do drzwi celi bądź pod szubienicę. Jakże więc może brzmieć ostatnie życzenie fryzjera, który popełnił ciężkie przestępstwo i skazany został na karę śmierci? „Proszę o ostrą brzytewkę. Pragnąłbym przed śmiercią ogolić pana prokuratora”.

 

Żródło:

https://www.wydawnictwocm.pl/usmiech-na-wokandzie-p-746.html

 

Wydawca: Wydawnictwo CM

Seria: Zbrodnie z myszką

ISBN: 978-83-67240-55-0

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 330

„Archiwa kościelne w niepodległej Polsce”

 

Anna Laszuk (red.) „Archiwa kościelne w niepodległej Polsce”

„W XIX w. zaczęły powstawać archiwa publiczne, na ziemiach polskich działające w ramach struktur państw zaborczych. Odzyskanie niepodległości przez Polskę w 1918 r. umożliwiło organizację sieci polskich archiwów państwowych oraz powstawanie profesjonalnie prowadzonych archiwów kościelnych. Tym właśnie archiwom, ich początkom oraz obecnym osiągnięciom i problemom poświęcone zostało niniejsze wydawnictwo.

Niniejszy zbiór artykułów zawiera informacje o dziejach twórców kościelnego dziedzictwa kulturowego, opisy odtwarzania struktur i zasobów po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. oraz relacje o działaniach podejmowanych obecnie przez instytucje kościelne, także we współpracy z archiwami państwowymi. Większość artykułów została przedstawiona na konferencji Archiwa kościelne w niepodległej Polsce, która odbyła się w Łodzi 14–16 października 2019 r.” Ze wstępu:

 

Publikacja na stronie wydawcy:

https://www.archiwa.gov.pl/produkt/archiwa-koscielne

 

Wydawca: Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych

ISBN: 978-83-65681-95-9

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 316

 

„Krokiem zdobywców”

 

Innocenty Libura „Krokiem zdobywców”

 

„Krokiem zdobywców” – to opowieść o I Olkuskiej Drużynie Skautowej im. Tadeusza Kościuszki, osnuta na kanwie wydarzeń z lat 1914-1920. Napisana została w okresie międzywojennym przez jednego z pierwszych członków drużyny, późniejszego harcmistrza – Innocentego Liburę – i ukazać się miała w roku 1939 nakładem Księgarni Św. Wojciecha w Poznaniu. Wydawnictwo rozpoczęło już druk, gdy wybuchła kolejna wojna światowa. Żaden egzemplarz nie trafił do księgarń – gotowy nakład zniszczyli okupanci. Po wojnie autor pukał wielokrotnie do różnych wydawnictw, ale w „ludowej” Polsce żadne z nich nie zgodziło się na publikację. Treść i duch książki „niebezpiecznie” odbiegały od komunistycznej ideologii.

Wydania swej opowieści autor nie doczekał się nigdy. Zmarł w r. 1993, na progu trzeciej Rzeczpospolitej, w 92 roku życia. Stary maszynopis przeleżeć miał jeszcze wiele lat w rodzinnych archiwach, by dopiero niedawno – zbiegiem okoliczności – trafić w ręce wydawców. Trudno oprzeć się wrażeniu, że to nie całkiem przypadek, gdy stało się to akurat w setną rocznicę odzyskania niepodległości.

 

„Krokiem zdobywców” ma formę powieści autobiograficznej bez fikcji literackiej. Jest to właściwie zbeletryzowana autobiografia z lat 1914-1920 – lat wczesnej młodości autora. Wszystkie opisane wydarzenia są autentyczne, wszystkie postacie z nazwiskami rzeczywiste (a osób występuje w powieści niemal trzysta!). Jedynym odejściem od tej zasady jest nazwisko i imię głównego bohatera – Mieczysława Łękawskiego, pod którym kryje się po prostu sam autor, druh Innocenty Libura, a pod tymże nazwiskiem Łękawskich członkowie jego rodziny. Pisarz – wychowawca i nauczyciel z powołania – obdarzony był niezwykłą pamięcią do nazwisk i zdarzeń, które bez wysiłku odtwarzał jeszcze po wielu latach, zwłaszcza przy ognisku, w ulubionych harcerskich gawędach. Kiedy przy różnych okazjach wracał czasem pamięcią do powieści leżącej w szufladzie, wspominał, że nawet występujące w niej dialogi są przeważnie oddane wiernie, jakby odtworzone ze stenogramu. Starannie unikał wszelkiej fikcji. Bohaterami mieli być żywi ludzie – i to występujący jak najliczniej – nie tylko szczególnie zasłużeni czy wybitni – ale i zwyczajni, ludzie swego czasu i swego środowiska, a przede wszystkim młodzież. Tą zasadą autor kierował się i w późniejszych swych pracach. Jego zdaniem najważniejszy wymiar historii – to nie ten, który zapisują dopiero kroniki i podręczniki historyczne – ale ten mniej uchwytny – domowy i codzienny, w którym najważniejsze sprawy rodzą się, dojrzewają i rozgrywają w ludzkim sercu. Kiedy po latach – już jako emerytowany rybnicki nauczyciel – napisze obszerne Dzieje domowe powiatu (po długiej walce z cenzurą kilkutysięczny nakład rozszedł się w tydzień) – oprze je na żywej pamięci o ludziach, o których podręczniki nie piszą, a którzy wiodąc na co dzień zwyczajne, pracowite życie, zdolni są niejako „naturalnie” zdawać i najtrudniejsze egzaminy w chwilach dziejowych prób. Piewca „historii domowej” spełniać będzie jakby w ten sposób życzenie starszego kolegi sprzed lat, Piotra Łyska – legionisty, który w przeddzień bitwy pod Kostiuchnówką pisał doń: Proszę cię, Cenku, nie pisz mi o żadnym bohaterstwie, gdyż spełniam tylko obowiązek Polaka i każdy takim bohaterem być może.

Od samej strony literacko-artystycznej „Krokiem zdobywców” nie jest może dziełem najwybitniejszym. Krytycy mogliby zarzucić powieści ograniczony zasób środków stylistycznych, pewną ich sztampowość, powtarzalność opisów itp., a i sam styl pisarski wyda się może współczesnemu czytelnikowi miejscami już nieco staromodny. Nie strona artystyczna stanowi jednak zasadniczą zaletę książki. Ze względu na swą wierność faktom jest ona najpierw cennym źródłem do dziejów harcerstwa regionu olkuskiego, ale i szerzej – do dziejów Polski w przełomowym okresie odzyskiwania niepodległości i obrony państwa przed następującym zaraz potem najazdem bolszewickim (bitwy Dywizji Ochotniczej pod Paprociami i nad Wkrą). Przede wszystkim jednak zaletą książki jest autentyzm osobistego świadectwa uczestnika wydarzeń, o których dziś mówią już tylko opracowania. Na kartach tej książki zapisały się nie tylko same fakty, ale i ów charakterystyczny duch tamtych lat – duch młodzieńczego zapału i ideałów, który – znajdując mądrych wychowawców, nauczycieli, działaczy społecznych – nie rozwiał się w idealizmie, nie zgorzkniał w rozczarowaniach, lecz pozwolił młodym ludziom dojrzeć w pracy nad sobą i zahartował ich w przeciwnościach. Być może niejeden olkuszanin znajdzie tu postacie znane sobie z opowiadań, a może nawet swoich przodków (wyszukiwanie osób ułatwi indeks zamieszczony na końcu książki). Bezpośrednie tło historyczne i główne postacie, a wśród nich swych najbliższych przyjaciół – Antoniego Błauta i Tomasza Zdrzalika zwanego Todkiem – przybliży najlepiej sam autor, stąd tekst powieści poprzedzamy jego artykułem o początkach harcerstwa w Olkuszu, opublikowanym w 1957 r. w Księdze Pamiątkowej olkuskiego liceum (Konrad Małys OSB, Wstęp)

 

Książka na stronie wydawcy:

https://tyniec.com.pl/historia/960-krokiem-zdobywcow-9788373547575.html?search_query=Krokiem&results=6

 

Wydawca: TYNIEC Wydawnictwo Benedyktynów

ISBN: 978-83-7354-757-5

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 394

„Z ziemi polskiej do włoskiej. 2 Korpus Polski i Armia Krajowa”

 

Piotr Makuła (red.) „Z ziemi polskiej do włoskiej. 2 Korpus Polski i Armia Krajowa”

Album wystawy

 

Album stanowi swoiste udokumentowanie czasowej ekspozycji muzealnej, zorganizowanej i udostępnionej zwiedzającym w 2017 r. w przestrzeni wystaw Muzeum Armii Krajowej w Krakowie. Niniejsza pozycja wydawnicza stanowi zbiór fotograficznej rejestracji wspomnianej ekspozycji, mocno obwarowany opisem. W albumie ujęta została historia 2. Korpusu Polskiego poprzez zaprezentowanie sylwetek i losów jego żołnierzy, w tym oficerów i generałów, jak też bogate spektrum fotografii i opisów artefaktów związanych z tą formacją. 

 

Album na stronie wydawcy:

https://sklep.muzeum-ak.pl/ksiazki-i-katalogi/109-wydawnictwo-1.html

 

Wydawca:  Muzeum Armii Krajowej w Krakowie

ISBN: 978-83-950027-0-0 

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 140

„Trochę się zazdrości tym, co nie dożyli tych czasów…”

 

„Trochę się zazdrości tym, co nie dożyli tych czasów…” 

Dziennik Ludwiki Ostrowskiej z Maluszyna. 

Seria „Wielka Wojna – Codzienność Niecodzienności”, tom I

Ostrowska Ludwika, Kita Jarosław (oprac.), Zawilski Piotr (oprac.)

Serię wydawniczą otwiera dziennik hrabiny Ludwiki Ostrowskiej z Maluszyna, którego rękopis przechowywany jest w Archiwum Państwowym w Łodzi. Dzięki zapisowi wrażeń i przeżyć autorki mamy możliwość poznania codziennych trudów rodziny ziemiańskiej oraz lokalnej społeczności w niecodziennych wojennych okolicznościach. Obawy o bliskich przeplatają się z informacjami o najazdach żołnierzy i innych niedogodnościach. Hrabina Ostrowska – kobieta głęboko wierząca, wykształcona, aktywna społecznie i nieobojętna na ludzką krzywdę – prezentuje różne zachowania i postawy wobec rzeczywistości, zmieniające się wraz z wojenną sytuacją, szczególnie w jej pierwszych miesiącach. Dziennik Ludwiki Ostrowskiej pozwala także na prześledzenie nieco skomplikowanych powiązań rodzinno–majątkowych Ostrowskich, Potockich, Morstinów, Skórkowskich, Siemieńskich czy Wielopolskich.

Wydawnictwo zawiera liczne fotografie autorki, jej rodzeństwa oraz dalszych członków rodziny, a także zdjęcia majątku Ostrowskich. Publikację uzupełniają ponadto wybrane fotokopie obwieszczeń i rozkazów lokalnych władz, mapa okolic Maluszyna oraz tablica genealogiczna rodu Ostrowskich. Wydanie zostało opatrzona aparatem krytycznym.

Publikacja nominowana do Nagród Historycznych POLITYKI 2015 w kategorii "Pamiętniki, relacje, wspomnienia".

 

Publikacja na stronie wydawcy:

https://www.archiwa.gov.pl/produkt/troche-sie-zazdrosci-tym-co-nie-dozyli-tych-czasow-dziennik-ludwiki-ostrowskiej-z-maluszyna

 

Wydawca: Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych

Seria wydawnicza: Wielka Wojna – codzienność niecodzienności

ISBN: 978-83-64806-02-5

Rok wydania: 2014

Liczba stron: 187

„Gawędy o Tyńcu i okolicach”

 

Seweryn Udziela „Gawędy o Tyńcu i okolicach”

 

„Sądzicie, że tylko wielkie miasta mają dzieje bajeczne? Ja myślę inaczej. Mnie się zdaje, że każdy skrawek ziemi, przez który przeszła stopa ludzka, ma swoją historię bajeczną i pewną” – pisał autor niniejszej publikacji. Jakie są zatem dzieje Tyńca? Nudne? Chyba nie, skoro ludzie mieszkają tutaj od tysiącleci. Dzisiaj Tyniec zmienia się w zawrotnym tempie. Dawny trwa jednak dalej w nazwach swych ulic, wzgórz, pól i łąk.

Tyńczanie przez wieki mieli dość osobliwych sąsiadów – nie brakło między nimi duchów, zjaw i strzygoni. Nie wydaje się, aby którejś ze stron sąsiedztwo takie przeszkadzało. Ale gdzie szukać dziś strzygoni? Którą skałę należy omijać nad Wisłą, aby nas nie wciągnął w rzeczny nurt topielec? To wszystko dziś wydaje się nierealne, ale przecież dalej trwa w miejscowej tradycji.

Taki był dawny Tyniec, który ponad sto lat temu odkrył i opisał Seweryn Udziela. Po lekturze tej książeczki, my także nie możemy zaprzeczyć, że dzieje Tyńca po prostu są bajeczne.

 

Książka na stronie wydawcy:

https://tyniec.com.pl/ksiazki-o-tyncu/1367-gawedy-o-tyncu-i-okolicach-9788373542549.html

 

Wydawca: TYNIEC Wydawnictwo Benedyktynów

ISBN: 978-83-7354-254-9

Rok wydania: 2008

Liczba stron: 44

„Przechytrzyć śmierć. Tom II”

 

Marek Wyszomirski-Werbart „Przechytrzyć śmierć. Tom II”

 

Trwa II wojna światowa. Freda List i jej przyjaciółka Dzidzia do niedawna wykonywały na rzecz aliantów agenturalne zadania o charakterze amatorskim i spontanicznym. Poprzednie brawurowe akcje młodych agentek sprawiły jednak, że brytyjski wywiad zainteresował się dzielnymi dziewczętami i postanowił wdrożyć je do w pełni profesjonalnej pracy. Już wkrótce Freda stanie się znana w brytyjskiej tajnej agencji rządowej SOE (Special Operations Executive) i zacznie piąć się po szczeblach kariery. Czekają na nią specjalne misje – jak choćby próba odzyskania zrabowanych przez nazistów dzieł sztuki. Spryt, inteligencja i odwaga, które do tej pory pozwalały jej uniknąć wpadki, zostaną wystawione na prawdziwą próbę w starciu z bezwzględnym okupantem...

Książka – będąca drugą częścią dylogii Marka Wyszomirskiego-Werbarta – napisana została na bazie faktów oraz licznych źródeł i w barwny sposób opowiada mało znaną historię wyjątkowych kobiet, które przyczyniły się do pokonania hitlerowskiego reżimu.

 

Powieść na stronie wydawcy:

https://novaeres.pl/katalog/tytuly?szczegoly=przechytrzyc_smierc_tom_ii,druk

 

Wydawca: Novae Res

ISBN: 978-83-8313-122-1

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 558

„Kobiety w dziejach. Od archeologii do czasów średniowiecznych”

 

Maciej Franz, Zbigniew Pilarczyk (red.)

„Kobiety w dziejach. Od archeologii do czasów średniowiecznych”

Mare Integrans.Studia nad dziejami wybrzeży Morza Bałtyckiego.

 

Pragnę bardzo serdecznie zaprosić do lektury kolejnego tomu "Studiów Wolińskich". Od wielu już lat pragniemy zainteresować czytelników niezwykle ciekawym i bogatym w historię regionem Morza Bałtyckiego. Tym razem przedmiotem, proszę mi wybaczyć to określenie, zainteresowania sporej grupy archeologów i historyków stała się kobieta. Już pobieżny przegląd prezentowanych w tym tomie tekstów wskazuje, że do tematu można podejść w bardzo różnorodny sposób. Może tak to powinno być. W przyszłości pozycja społeczna kobiety w różnych kręgach kulturowych była różnorodna. Mam nadzieję, że czytelnicy dostrzegą ten fakt. Fragment wstępu.

 

Książka na stronie wydawcy:

https://marszalek.com.pl/sklep/pl/glowna/4153-kobiety-w-dziejachod-archeologii-do-czasow-sredniowiecznychmare-integransstudia-nad-dziejami-wybrzezy-morza-baltyckiego.html

 

Wydawca: Adam Marszałek

ISBN: 978-83-66220-05-8

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 287