Karol Mórawski
,,Cmentarze warszawskie”
Nekropole
– miejsca zadumy ocalające od zapomnienia historię, tradycję, człowieka. To
szczególny panteon narodowy wielu wybitnych i zasłużonych dla kraju i Warszawy
Polaków, a także przestrzeń twórczości artystycznej. Wszystko to sprawia, że są
cennym nośnikiem zjawisk kulturowych i skarbnicą wielu informacji.
Książki poświęcone historii Warszawy, jej najważniejszym
miejscom i mieszkańcom, cieszą się od lat wielką popularnością zarówno wśród
starszych, a w ostatnim czasie również młodszych czytelników, chcących poznać
korzenie miasta.
W książce przedstawiono cmentarze komunalne i wyznaniowe.
Łącznie zamieszczono opis 42 stołecznych nekropoli z ich zabytkami, historią, podano
miejsca spoczynku sławnych ludzi, a także zaprezentowano miejsca pochówku w
podziemnych kryptach kościelnych i mauzoleach, na cmentarzach przyświątynnych
oraz w miejscach walk i bitew historycznych, jak również martyrologii z lat II
wojny światowej, a także ofiar powojennego totalitaryzmu. Znaczącym walorem
książki jest bogata szata ikonograficzna.
Często nie mamy zbyt wiele czasu, by zastanowić się nad
znaczeniem cmentarza w społecznej, a więc i w naszej świadomości. A przecież
nigdzie tak wyraziście i nieomal namacalnie nie splatają się odległe dzieje z
teraźniejszością. Cmentarze aspirują do kręgu miejsc godnych poznania, które ą
spuścizną tożsamości narodowej i ważną kartą w historii.
,,Cmentarze warszawskie” to niezwykle ważna i potrzebna
praca, którą rekomendują kardynał Kazimierz Nycz – Metropolita Warszawski,
Piotr Żuchowski – Wiceminister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Generalny
Konserwator Zabytków oraz Wiesław Kaczmarek – prezes Towarzystwa Opieki nad
Zabytkami.
Bez cmentarzy trudno opisać
głębiej historię i tożsamość danego miejsca, wioski czy miasta. Dla miasta
takiego jak Warszawa, w którego dzieje wpisanych jest tyle tragicznych
wydarzeń, cmentarze stały się jednym z głównych świadectw jego historii. Jak mało
gdzie, warszawiacy idą na cmentarze, aby tam odnajdywać nie tylko swoich
przodków i bliskich zmarłych, ale aby odnajdywać siebie. Z tych świętych miejsc
bowiem, odczytują swoją historię – swoją tożsamość.
Kardynał KAZIMIERZ
NYCZ, Arcybiskup Metropolita Warszawski
Warto odwiedzać warszawskie nekropole z vademecum Karola Mórawskiego w
ręku. Tam, gdzie mroki niewiedzy gaszą
pamięć ludzką, niech przemówią stronice jego książki.
PIOTR ŻUCHOWSKI, Wiceminister Kultury i
Dziedzictwa Narodowego,
Generalny Konserwator Zabytków
Troszczmy się o pamiątki po
naszych przodkach z taką samą starannością, jak chcielibyśmy być zachowani w
pamięci naszych potomnych.
WIESŁAW
KACZMAREK, prezes Towarzystwa Opieki nad Zabytkami
O AUTORZE
Karol Mórawski – warszawiak z
dziada pradziada. Z wykształcenia historyk i filolog. Od przeszło czterdziestu
lat badacz historii Warszawy. Autor kilkudziesięciu książek o Warszawie,
kilkuset artykułów, recenzji, referatów, felietonów, audycji radiowych, wystaw
historycznych, biograficznych i artystycznych.
Redaktor wydawnictw zbiorowych, organizator licznych sesji naukowych.
Muzeolog, wieloletni kurator Muzeum Woli.
Więcej informacji:
Aleksandra Kurzep
Wydawnictwo Nowy
Świat, wydanie pierwsze, Warszawa 2012
ISBN
978-83-7386-457-3, oprawa miękka, stron: 240, format: 165 x 235 mm ,
cena detaliczna: 29,99 zł
Karol Mórawski „Judaica warszawskie”
Historia, kultura i sztuka żydowska na trwałe wpisała się w dzieje
Warszawy. Ślady działalności żydowskiej można odnaleźć nie tylko w
opowiadaniach, wspomnieniach, literaturze, lecz także w toponomastyce ulicznej,
w zabytkach architektury czy na starych
nekropolach. W muzeach, archiwach,
bibliotekach przechowały się relikty kultury materialnej i duchowej, resztki
dokumentów, a wśród starszego pokolenia wciąż żywa jest pamięć.
Chcielibyśmy przybliżyć Czytelnikowi dzieje niektórych – zachowanych
na terenie Warszawy – obiektów
architektonicznych, instytucji czy nekropoli związanych ściśle z historią
warszawskich Żydów.
Przewodnik ,,Judaica warszawskie” łączy historię ze współczesnością,
ponieważ zostało także zamieszczone Informatorium zawierające aktualne dane
adresowo-kontaktowe, umożliwiające poznanie opisanych obiektów i
ukazujące także nowe miejsca związane z kulturą żydowską.
Znaczącym wyróżnieniem dla publikacji jest recenzja prof. dr. hab.
Mariana Fuksa:
„Dzieje Żydów warszawskich na skutek tragedii, która osiągnęła apogeum
w latach II wojny światowej, z biegiem czasu, utraciły wiele materialnych
śladów swej obecności. Toteż bezcenne są prace historyków, a szczególnie
varsavianistów upamiętniających ową niezwykłą przeszłość. Znaczącą rolę odegrał
i odgrywa tu Karol Mórawski, który książce ,,Judaica warszawskie” obok cech
właściwych przewodnikom, nadał znaczący, wybitny walor historyczny. […]
,,Judaica warszawskie” to praca o
niezwykle bogatym materiale, zawierająca bardzo dużo ważnych, często mało
znanych, posiadających unikalną wartość historyczną – informacji.
Książkę czyta się łatwo, ma wciągającą narrację, jest pożyteczną i
wartościową pracą historyczną w dziedzinie varsavianów”.
Wydawnictwo Nowy Świat,
wydanie I, Warszawa 2014,
ISBN 978-83-7386-502-0,
oprawa miękka, stron 244,
cena detaliczna: 29, 99
zł
Vera Frister „Strzępy pamięci”
Dziś każdy szczeniak ma już
więcej niż siedemdziesiąt lat – powiada mój mąż. A ponieważ właśnie
znajduję się w tej kategorii, więc jeśli chcę zdążyć przed kompletną
sklerozą, afazją czy innym Alzheimerem, najwyższy czas zabrać się do spisywania
strzępów rodzinnej pamięci. Nie będzie to dla mnie łatwym zadaniem, bo jeszcze
nigdy nie „opowiedziałam” siebie do końca. Zawsze coś zostawało ukryte,
pominięte, uznane jako nieważne etc. Tym razem (bo to już ostatni dzwonek)
postaram się napisać z ręką na sercu. Na ile mi się to uda nie wiem, ale zrobię
to uczciwie.
My, pokolenie „przedwojenne”,
zaczynamy obawiać się, że historia, która powstała na naszych oczach zostanie
uwieczniona tylko w mało ciekawych szkolnych podręcznikach.
Przez wieki ludzie rodzili się,
żenili, płodzili następne pokolenia i umierali – wszystko razem w tej samej
parafii. Tam też znajdują się w rodzinnych almanachach zapisane dziesiątki
pokoleń wstecz. My, większość Żydów europejskich, nie mamy takiego komfortu.
Dzieje naszych przodków spłonęły razem z nimi w Holocauście. Tylko
niektórym udało się i przeżyć i odnaleźć w archiwach cząstki swoich korzeni
rodzinnych.
Ci, którzy ocaleli, dzielą się
dziś na dwie połowy: pierwsza pisze pamiętniki – a druga je czyta. Próbuję się
dołączyć do tej pierwszej. Zdaję sobie też sprawę z tego, że to moje
opowiadanie jest jak pyłek w porównaniu z ogromną, tragiczną biblioteką
napisaną na temat Holocaustu. To co przedstawiam, to po prostu bardzo osobista
relacja przejść i czasów, które przeżyłam wraz z moim pokoleniem w Polsce.
Źródło:
Wydawnictwo Nowy Świat
ISBN: 978-83-7386-578-5
Rok wydania: 2015
Liczba stron: 200
Wojciech Letki „Pocztówki z innej
planety”
PRL – cóż to za dziwna,
zapomniana już kraina? Obca nam dzisiaj jak odległa planeta. Zaciera się pamięć
o tym, jak wtedy żyliśmy, a młodsze pokolenia nie potrafią sobie już tego
wyobrazić. Bo czy ktoś dziś uwierzy, że na planecie PRL po ochłap mięsa trzeba
było stać w wielogodzinnej kolejce, przepychając się z inwalidami i kobietami w
ciąży? Kto da dzisiaj wiarę, że milicja pilnowała, czy lokatorzy mieszkań na pewno
mają meldunek (bo jeśli nie, to grzywna z zamianą na areszt)? Albo czy zabrzmi
wiarygodnie, iż zamiast dolarów wolno było kupować jedynie bony „dolarowe”, o
nominałach zaczynających się od 1 centa (w banknocie)? Mimo pozorów surrealizmu
opisane tu wydarzenia naprawdę miały miejsce!
Źródło:
Wydawnictwo Nowy Świat
ISBN: 978-83-7386-536-5
Rok wydania: 2014
Liczba stron: 139
