Pokazywanie postów oznaczonych etykietą TPN. Pokaż wszystkie posty
Pokazywanie postów oznaczonych etykietą TPN. Pokaż wszystkie posty

poniedziałek, 8 lutego 2016

„Żywot górala poczciwego"




Wojciech Brzega „Żywot górala poczciwego. Spojrzenie po latach”


Stanisław Witkiewicz ze swoją wizją stworzenia stylu zakopiańskiego poniósłby spektakularną klęskę, gdyby z pomocą nie przyszedł mu Wojciech Brzega. Również Brzedze Władysław Orkan zawdzięcza kontakt z Kazimierzem Przerwą-Tetmajerem i karierę literacką. Z kolei Stefanowi Żeromskiemu – zapalonemu szachiście – zakopiański artysta wyrzeźbił komplet góralskich szachów, a jego syna uczył modelarstwa.

Wojciech Brzega to najbliższy współpracownik Stanisława Witkiewicza, wykonawca jego projektów, współtwórca stylu zakopiańskiego, rzeźbiarz, meblarz, pisarz, poczciwy góral i zakopiańczyk, zachwycający się pięknem Tatr, które przyciągały go bardziej niż Kraków, Paryż czy Monachium. Pozostawił po sobie nie tylko wiele arcydzieł sztuki snycerskiej, lecz także wspomnienia, ukazujące czasy, w których żył. Żywot górala poczciwego. Spojrzenie po latach to wyjątkowy zbiór wspomnień artysty, bogato ilustrowany podobiznami dzieł oraz archiwaliami ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego, innych instytucji i osób prywatnych.






Ekskluzywnie wydane wspomnienia zakopiańczyka stanowią emocjonalny zapis jego życia, ukazują lokalny koloryt Tatr i sytuację w XIX- i XX-wiecznym Zakopanem. Odsłaniają szczegóły biografii młodopolskich pisarzy, poetów, malarzy, artystów i zwykłych mieszkańców. Oprócz heroicznej walki Tytusa Chałubińskiego z cholerą Brzega wspomina zbójnickie zwyczaje, pierwsze wycieczki na nartach norweskich i szwedzkich, czasy wkroczenia Zakopanego w złotą erę sztuki, prace nad willą Koliba czy rozwój budownictwa. Odkrywa domowe zacisze Tetmajerów i Żeromskich, opisuje przygotowania do pogrzebu Witkiewicza.

Wspomnienia Wojciecha Brzegi to również fascynująca historia współpracy ze Stanisławem Witkiewiczem. Szczery podziw dla determinacji Witkacego przeplata się z krytyką ze strony zakopiańczyka. Książka zawiera też opisy spotkań Brzegi z Józefem Chełmońskim, Janem Kasprowiczem i Janem Krzeptowskim Sabałą, młodzieńczych prób zyskania sympatii braci Tetmajerów, kariery rozwijającej się dzięki wyjazdom do Monachium i Paryża oraz barwnego życia w ówczesnym Zakopanem – centrum młodopolskiej sztuki.

Witkiewicz wierzył, że z motywów góralskich można styl polski stworzyć. Wierzył w to mocno i lata pracy włożył w tę ideę. Mówił i pisał, że to są resztki zaginionego dawnego drewnianego stylu polskiego, że z tych resztek da się styl polski odtworzyć. Mówił: „Nasze kości będą gnić w grobie, a Ojczyzna będzie nas błogosławić. Zbudujemy Polskę całą na swoję modłę”. Święcie w to wierzył, a to tym bardziej, że nie znał stylów. [fragment książki]
Rękopis wspomnień, przechowywany w Muzeum Tatrzańskim, opracowali Anna Micińska, która swoje naukowe życie poświęciła Witkacemu, i Michał Jagiełło – historyk literatury, poeta, pisarz, eseista, przewodnik i ratownik górski. Od pierwszego opracowania gawęd Wojciecha Brzegi minęło 45 lat, a pustkę po jego wspomnieniach wydanych w 1969 roku i dziś już niedostępnych czytelnikom wypełnia nowa publikacja.

Żywot górala poczciwego. Spojrzenie po latach wzbogacają: nowa gawęda Brzegi, esej Wojciecha Jagiełły Dłutem i piórem, zestawienie wszystkich tekstów zakopiańskiego artysty oraz część albumowa, opracowana przez Helenę Pitoń – kierowniczkę działu sztuki Muzeum Tatrzańskiego.


Źródło:

Więcej o książce:


Wydawnictwa Tatrzańskiego Parku Narodowego
Zakopane 2015
Liczba stron: 314
ISBN 978-83-61788-90-4


niedziela, 31 stycznia 2016

„Jak dawniej po Tatrach chadzano”




Krzysztof Pisera „Jak dawniej po Tatrach chadzano”


Antoni Kroh w recenzji wcześniejszego wydania, opublikowanej w „Nowych książkach” tak oddawał atmosferę dawnych czasów wyłaniającą się z kart książki: Kobiety w spódnicach do ziemi, wytwornych kapeluszach, haftowanych góralskich serdakach. Patrzą w dal zachwyconym wzrokiem. Panowie stroszą wąsy, marszczą brwi, krzepko dzierżą ciupagi. Plecaków nie mają, no pewnie, od dźwigania przecież są tragarze. Parę kroków dalej przewodnicy, w ubiorach (nie kostiumach) podhalańskich, też odpoczywają, przycupnęli nieco z boku, ale nawet w takiej chwili czujnie pozierają na gości. Widać, że czują się za nich odpowiedzialni, jak juhasi za owce. W tle skały, kosówka, niewyraźne sylwetki kozic, na niebie orły. Wycieczka tatrzańska ze starej fotografii. Wiek XIX. Gdyby ktoś powiedział tym ludziom, że za sto lat u wylotu tatrzańskich dolin będą sprzedawane bilety wstępu, jak na stadion, miliony biletów rocznie, pewnie zafrasowaliby się o zdrowie psychiczne rozmówcy.

Jak dawniej po Tatrach chadzano to obszerny wybór dziewiętnastowiecznej tatrzańskiej literatury wspomnieniowej, bogato ilustrowany fotografiami i rycinami. Krzysztof Pisera powiązał swymi komentarzami starannie dobrane cytaty, znane i mniej znane. Powstała księga pamiątkowa. Można ją czytać od deski do deski albo otwierać na chybił trafił, przenosząc się w epokę, która wywarła przemożny wpływ na kulturę polską XX wieku i tkwi w nas do dzisiaj. Powspominajmy Tatry, jakich już nie ma, posmakujmy wrażeń, których nie zaznamy.

Publikację zaopatrzono w mapki, opis zapomnianych schronów i skalnych koleb, noty biograficzne wybitniejszych postaci związanych z Tatrami, listę ówczesnych przewodników oraz – znakomity pomysł, rzadkość w tego rodzaju publikacjach – informacje o systemie walutowym obowiązującym w Galicji w drugiej połowie XIX wieku, cenach niektórych artykułów i wysokości zarobków.


Wydawnictwa Tatrzańskiego Parku Narodowego 
Zakopane 2013 
Autor: Krzysztof Pisera 
Recenzenci: Wiesław Siarzewski, Wiesław Aleksander Wójcik 
Mapy: Ewa Kurylak 
Format 162x235x25 
Oprawa miękka, 468 stron 
Wydanie III 
ISBN 978-83-61788-63-8
Cena: 35 zł


Więcej na: wydawnictwa.tpn.pl



niedziela, 24 stycznia 2016

„Sztuki piękne pod Tatrami”




Teresa Jabłońska „Sztuki piękne pod Tatrami”


Twórczość młodopolskich dekadentów, odurzające dzieła Witkacego „prosto z firmy portretowej” i działalność prekursorów sztuki z obszaru Tatr – wszystko to składa się na najnowszy album „Sztuki piękne pod Tatrami”. Pierwsza tak kompleksowa publikacja na temat artystyczno-intelektualnego fenomenu Tatr i Zakopanego już w sprzedaży.

Dlaczego akurat Zakopane, małe miasto w górach, było szczególnie ukochanym i inspirującym miejscem dla artystów? Odpowiedź na to pytanie można znaleźć w albumie „Sztuki piękne pod Tatrami”. Oprócz piękna Podhala książka odkrywa przed czytelnikiem również jego mroczne strony wydobyte w sztuce młodopolskich dekadentów i kontrowersyjnych twórców awangardowych XX wieku.






Album „Sztuki piękne pod Tatrami” po raz pierwszy pokazuje pełny i obiektywny obraz Tatr w twórczości artystów ze wszystkich dziedzin sztuki do roku 1939. Podhale, które prezentuje Teresa Jabłońska – historyk sztuki i długoletnia dyrektorka Muzeum Tatrzańskiego, jest spoiwem działań artystycznych silnie oddziałujących na życie zarówno ówczesnych jego mieszkańców, jak i samych artystów. Ponadczasowa twórczość Witkacego, przenikliwe malarstwo Aleksandra Kotsisa – czołowego przedstawiciela krakowskiego środowiska artystycznego XIX wieku czy impresjonistyczne pejzaże Leona Wyczółkowskiego – to wszystko dowodzi fenomenu regionu, który od lat inspiruje najwybitniejszych polskich twórców.

Większość dzieł reprodukowanych w albumie pochodzi ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego. Główną oś narracji tworzą zaś prace pochodzące m.in. z Muzeum Narodowego w Krakowie i Muzeum Narodowego w Warszawie.

Teresa Jabłońska – specjalizuje się w zagadnieniach związanych ze sztuką ludową, a w szczególności w stylu zakopiańskim, autorka licznych opracowań naukowych, przez wiele lat dyrektorka Muzeum Tatrzańskim.

Dwujęzyczny album „Sztuki piękne pod Tatrami” jest ukoronowaniem współpracy Tatrzańskiego Parku Narodowego i Muzeum Tatrzańskiego.


Album dostępny jest na stronie sklep.tpn.pl oraz stacjonarnie w Punkcie Informacji Turystycznej TPN przy rondzie kuźnickim (dostępność zalecamy wcześniej potwierdzić telefonicznie (+48) 18 20 23 300). Zamówienia hurtowe najlepiej kierować bezpośrednio do magazynu Wydawnictw TPN (dane kontaktowe na stronie sklepu).



Źródło:
(tam też więcej zdjęć albumu)

TPN na Facebooku:

Wydawca: Tatrzański Park Narodowy, Muzeum Tatrzańskie im. dra Tytusa Chałubińskiego
ISBN: 978-83-941445-7-9, 978-83-60982-68-6
Rok wydania: 2015
Liczba stron: 480