„Jaś – tajemniczy wnuk poety Jana Kasprowicza”

 

Roland Dąbrowski „Jaś – tajemniczy wnuk poety Jana Kasprowicza”

 

Niezwykła podróż śladami najmłodszego wnuka Jana Kasprowicza.

Jan (Jaś) Małaczyński, najmłodszy wnuk Jana Kasprowicza, przez wiele lat pozostawał dla badaczy literatury zagadką. Tylko przypadkowe znalezisko sprawiło, że udało się odtworzyć koleje jego losu… Życiowa droga Jasia była kręta, naznaczona wojną, trudami emigracji i tęsknotą za ukochanymi kobietami: matką i siostrą. Dzięki jego listom do Janiny Małaczyńskiej, odnalezionym w szkatułce na zakopiańskiej Harendzie, oraz licznym dokumentom źródłowym możemy wyobrazić sobie, jak wyglądała niełatwa codzienność wnuka poety na obczyźnie.

Dlaczego nigdy nie wrócił do Polski? Czy pozostawił po sobie potomka? I czy decyzja o życiu z dala od rodziny, w której miłość nieustannie przeplatała się ze skandalami, przyniosła mu szczęście?

Ustalenie dokładnej daty urodzin Jana Małaczyńskiego było dla mnie bardzo dużym problemem. Lwowska ulica św. Zofii, przy której mieszkał od urodzenia, należała do parafii św. Mikołaja. W 2022 roku mogłem już skorzystać z tak zwanych ksiąg zabużańskich znajdujących się w Urzędzie Stanu Cywilnego w Warszawie, ponieważ upłynęło ponad 100 lat od chwili ich zamknięcia, biorąc pod uwagę 1921 rok. Niestety dostałem informację, że w księgach urodzeń za lata 1920–1922 rzymskokatolickiej parafii św. Mikołaja we Lwowie (dawny powiat i województwo lwowskie) nie figurują akta Jana Małaczyńskiego, tak samo w zasobach kartotek osobowych Archiwum Zabużańskiego. W różnego rodzaju dokumentach związanych z Jasiem, które pojawią się w dalszej części książki, znajdują się odmienne daty roku urodzenia. Podawany jest 1922 oraz 1924 rok. Jestem jednak przekonany, że był to rok 1921, 30 września.

 

Źródło:

https://novaeres.pl/katalog/tytuly/jas_tajemniczy_wnuk_poety_jana_kasprowicza,druk

 

Wydawca: Novae Res

ISBN: 978-83-8313-960-9

Rok wydania: 2024

Liczba stron: 578

„Kochany Lwów”

 

Andrzej Szteliga „Kochany Lwów”

 

Opowieść o „Kochanym Lwowie”, jego trudnej historii, ale także o „kresowym Śląsku”, który stał się ojczyzną dla ogromnej rzeszy ekspatriantów ze Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich, to kolejna publikacja wydana nakładem Wydawnictwa Biblioteki Śląskiej. Autorem jest dr Andrzej Szteliga, Wiceprezes Oddziału Katowickiego Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich oraz wieloletni dyplomata w Paryżu i Brukseli. Rodowity Ślązak o kresowych korzeniach powraca do miejsc, o które walczył jego ojciec Augustyn – Obrońca Lwowa. Autor z sentymentem opisuje utracone miasto, jego mieszkańców, historyczne zabytki, życie społeczno-kulturalne, a przede wszystkim opowiada o trudnych latach wojen i wysiedleniu polskich mieszkańców Lwowa oraz o dziedzictwie emigracji lwowskiej na Śląsku.

 

Drugie, uzupełnione wydanie tej poczytnej książka wydano we współpracy z Towarzystwem Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich.

 

Książka na stronie wydawcy:

https://bs.katowice.pl/kochany-lwow-wyd-ii

 

Wydawca: Biblioteka Śląska w Katowicach

ISBN: 978-83-67152-29-7

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 404

„Pałace świętokrzyskie. Dzieje – atrakcje – sekrety”

 

Rafał Jurkowski „Pałace świętokrzyskie. Dzieje – atrakcje – sekrety”

 

Pałace Świętokrzyskie to drugi tom serii przewodników Świętokrzyskie wędrówki historyczne. Przedstawiono w nim losy niemal sześćdziesięciu pałaców znajdujących się w granicach województwa świętokrzyskiego. Są pośród nich tak znane budowle jak Pałac Biskupów Krakowskich w Kielcach czy pałacyk Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku, są również obiekty, które w trakcie wieków utraciły funkcje obronne i z zamków przeistoczyły się w pałace. Znajdziemy na kartach przewodnika informacje o zabytkach, które podzieliły los pałacu Karskich we Włostowie, i na skutek dziejowych zawirowań z architektonicznych perełek zamieniły się w porośnięte trawą ruiny. W przewodniku znalazło się również miejsce na przypomnienie historii pałacyków wzniesionych na terenie Kielc i Ostrowca Świętokrzyskiego na przełomie XIX i XX stulecia.

 

Podobnie jak w poświęconym zamkom świętokrzyskim,  pierwszym tomie serii, także w niniejszej książce zamieszczone zostały informacje o wartych odwiedzania zabytkach znajdujących się w pobliżu opisywanych obiektów.

Źródło:

https://www.wydawnictwocm.pl/rafal-jurkowski-palace-swietokrzyskie-dzieje-atrakcje-sekrety-p-449.html

 

Wydawca: CM

Seria wydawnicza: Świętokrzyskie wędrówki historyczne

ISBN: 978-83-66371-33-0

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 240

„Wspomnienia osobiste z Powstania 1863 roku”

 

Stanisław Grzegorzewski „Wspomnienia osobiste z Powstania 1863 roku”

Stanisław Grzegorzewski był jednym z tysięcy młodych chłopaków, którzy po wybuchu walki przeciwko rosyjskiemu zaborcy w styczniu 1863 r. porzucił naukę zagranicą i powrócił do kraju, aby walczyć o niepodległość Polski. Wstąpił do oddziału Żuawów Śmierci, których założycielem był charyzmatyczny francuski dowódca Franciszek Rochebrune.

Wraz z tym oddziałem Grzegorzewski przeszedł kampanię w korpusie Mariana Langiewicza biorąc udział w szeregach Żuawów Śmierci w bitwie pod Chrobrzem i Grochowiskami. W późniejszym etapie powstania, już po rozwiązaniu oddziału Żuawów Śmierci, wziął udział w wyprawie na Poryck, służąc w oddziale Wojciecha Komorowskiego. Po upadku powstania, dokończył edukację na zachodniej uczelni, pracował przez jakiś czas na emigracji, a następnie osiadł na stałe w Galicji, gdzie czynnie angażował się w działalność patriotyczno-społeczną.

W sierpniu 1902 r. ukończył pisanie swoich wspomnień z okresu Powstania Styczniowego. Zaledwie kilka miesięcy później, w parę dni po 40 rocznicy wybuchu Powstania, odszedł na wieczną wartę.

"Wspomnienia Stanisława Grzegorzewskiego, uczestnika powstania styczniowego, walczącego między innymi w szeregach Żuawów Śmierci, są bardzo cennym źródłem do dziejów polskiej insurekcji 1863 i 1864 roku. Śmiało też można je nazwać kroniką jednego z najsłynniejszych oddziałów powstańczych. Żuawi, utworzeni przez Francuza, Franciszka Rochebrune`a, w kolejnych bojach wykazali się wielką odwagą i determinacją w walce z rosyjskim zaborcą, wzbudzając strach carskich żołnierzy. Stali się wręcz legendą powstańczych walk od Miechowa po Krzykawkę." (Z recenzji wydawniczej profesora dr hab. Dariusza Nawrota - Instytut Historii, Uniwersytet Śląski).

 

O autorze opracowania naukowego: Kamil Kartasiński - doktor nauk humanistycznych, pisarz, publicysta, wykładowca, autor książek i artykułów naukowych. Miłośnik historii Powstania Styczniowego, a w szczególności oddziału Żuawów Śmierci.

Książka jest dostępna w księgarniach internetowych PWN i Bonito.

 

Źródło:

https://lubimyczytac.pl/ksiazka/5093921/wspomnienia-osobiste-z-powstania-1863-roku

http://www.finna.com.pl

 

Wydawca: Fundacja Historia PL

ISBN: 978-83-67244-91-6

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 373

„Zabić, aby żyć”

 

Stefan F. Gazeł „Zabić, aby żyć”

 

Historia Polski przez pryzmat dziejów jednej rodziny spod Krakowa – od I wojny światowej poprzez bolszewicką do II wojny światowej. Autor osobiście, twarzą w twarz zabijał Niemców, Rosjan i Ukraińców. Zabijał, aby przeżyć. Niezwykła historia zapomnianej książki wydanej w latach 50. na Zachodzie wyłącznie w języku angielskim. Teraz pierwsze polskie wydanie.

 

Książka jest dostępna w księgarniach internetowych PWN i Bonito.

 

Źródło:

https://lubimyczytac.pl/ksiazka/4997624/zabic-aby-zyc

http://www.finna.com.pl

 

Wydawca: Fundacja Historia PL

ISBN: 978-83-66649-81-1

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 396

„W stepie szerokim. Podróż po ukraińskich Kresach”

 

Sławomir Koper „W stepie szerokim. Podróż po ukraińskich Kresach”

 

Zmiany polityczne po II wojnie światowej na zawsze odcięły ziemie ukraińskie od Polski, a po przesiedleniach nasz kraj uzyskał kształt zbliżony do granic etnicznych. Dziś nikt nie myśli o rewindykacji Lwowa czy Krzemieńca, ale sentyment pozostał. Nie można wymazać dorobku cywilizacyjnego polskich miast i dworów Ukrainy. Tę ziemię nasi rodacy kochali, za jej obronę płacili własną krwią. Podróż po Ukrainie, to wędrówka śladami polskości, reliktami naszej przeszłości, kościołów, zamków i dworów. I chociaż miasta, wsie i ulice noszą często już inne nazwy, a władze sowieckie uczyniły wiele, aby zatrzeć ślady naszej kultury, to nie udało się zniszczyć kilkuset lat polskiej tradycji.

„Żaden uczeń Polak nie mówił do drugiego jak tylko po polsku – wspominał Józef Burczak-Abramowicz. – Czuliśmy się gospodarzami tej ziemi, a kulturą i inteligencją imponowaliśmy otoczeniu. Zamożność Polaków też uderzała w oczy, a Polacy w wolnych zawodach, adwokaci przede wszystkim, to świetni mówcy, mający duże wzięcie”.

Wyjechałem z Krymu w poniedziałek, 30 września 2013 roku. Dwa miesiące później wybuchły starcia na Euromajdanie, a pod koniec zimy Krym został zaanektowany przez Rosję. Nie sądziłem, że wydarzenia potoczą się tak szybko. Wygląda na to, że moja wizyta na Półwyspie Krymskim będzie mi musiała wystarczyć na wiele lat… SŁAWOMIR KOPER

 

- Ostatnie lato na ukraińskim Krymie

- Śladami bohaterów Ogniem i mieczem. Na kozackiej Siczy (Chortyca w Zaporożu)

- Borysław – energetyczna stolica polskiej nafty i Truskawiec – słynne a senne

uzdrowisko

- Samochodem przez Dzikie Pola

- Ołyka. Radziwiłłowskie ostatki

- Kamieniec Podolski. Najsłynniejsza twierdza Rzeczpospolitej.

- Szlakami Wołynia. Ateny Krzemienieckie nad Ikwą

- Kiedy „heroina” oznaczało jeszcze bohaterkę. Dzielne damy kresowe: Anna Dorota

Chrzanowska i Teofila Chmielecka.

- Halicz czyli „Królestwo Golizny i Głodomerii”

- Pisz pan na Berdyczów!

- Sadyk Pasza, Mickiewicz i Żydowski Legion

- Sześć wieków wspólnej historii. Matka Boża Częstochowska z Bełza

- Symferopol. Nutria w sosie piwnym i Sonety krymskie

- Legendarne schody Odessy. Eisenstein i Machulski

 

Źródło:

https://www.wydawnictwofronda.pl/ksiazki/w-stepie-szerokim-podroz-po-ukrainskich-kresach

 

Wydawca: Fronda

ISBN: 978-83-8079-934-9

Rok wydania: 2024

Liczba stron: 396

„Katalog strat wojennych i zbiorów rozproszonych zamku w Malborku”, t. 2

 

Barbara Pospieszna „Katalog strat wojennych i zbiorów rozproszonych zamku w Malborku”

Tom 2, Ceramika, detal architektoniczny, kafle 

Red. Aleksandra Siuciak

 

Tegoroczne prace projektowe są kontynuacją i efektem działań ostatnich kilku lat. Są zwieńczeniem wysiłku badawczego podjętego przez pracowników Muzeum Zamkowego w Malborku w zakresie badania strat wojennych. Dzięki temu pod koniec bieżącego roku będziemy mogli zaprezentować Państwu kolejny już, drugi, tom katalogu strat wojennych i zbiorów rozproszonych zamku w Malborku. Obejmuje on swym zakresem zbiory ceramiczne, detalu architektonicznego oraz kafli. Autorką katalogu jest  dr Barbara Pospieszna kustoszka dyplomowana i wieloletnia kuratorka ds. badań i zbiorów artystycznych naszego muzeum oraz opiekunka kolekcji ceramiki, szkła artystycznego oraz kafli piecowych.

 

Przygotowany katalog zawiera opracowanie przedwojennych kolekcji zamku malborskiego: ceramiki archeologicznej, antycznej, średniowiecznej i nowożytnej, w tym kuchennej, stołowej i dekoracyjnej, kafli piecowych oraz europejskiej i chińskiej ceramiki budowlanej. W opracowaniu odnotowane zostały także obiekty rozproszone oraz znajdujące się obecnie w naszym muzeum. Ponadto wszystkie obiekty utracone, które znalazły się  w publikacji zostały zarejestrowane w bazie strat wojennych prowadzonej przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Dzięki temu, w przypadku odnalezienia jakiegokolwiek obiektu, możliwa będzie szybka identyfikacja oraz podjęcie próby odzyskania, a takie sytuacje mają miejsce coraz częściej. Tylko w tym roku dzięki projektowi i współpracy z MKiDN do zbiorów zamku powróciły trzy obiekty z dawnych zbiorów, oraz prowadzone są kolejne działania odnośnie kilku innych.

 

Źródło:

https://straty.zamek.malbork.pl/zapowiedz-wydawnicza

Publikacja na stronach wydawcy:

https://straty.zamek.malbork.pl/publikacje

Projekt Straty na Facebooku:

https://www.facebook.com/profile.php?id=100057481448425

 

Wydawca: Muzeum Zamkowe w Malborku

ISBN: 978-83-966365-9-1

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 453

„Rzeczpospolita Obojga Narodów. Srebrny wiek”

 

Paweł Jasienica „Rzeczpospolita Obojga Narodów. Srebrny wiek”

 

Nie doczekał się potomków ostatni z Jagiellonów. Zygmunt August zakończył historię litewsko-polskiej dynastii. Została jedynie siostra Anna, ale powierzyć jej korony się nie zdecydowano. W ciągu niespełna roku spisano Pacta Conventa i wysłano propozycję pretendentowi. Przyjechał, koronę wziął i po roku uciekł. Panowie i sejm radzili, to do nich należał jeszcze głos decydujący, który już niedługo całkiem straci swoją wagę. Tym razem wybrali znakomicie, ale to niestety ostatni dobry wybór. 

 

Na kartach Rzeczpospolitej Obojga Narodów staje nad przed oczyma ogrom błędów, jakie poczynili nasi przodkowie; Paweł Jasienica punktuje je prawie wszystkie, przedstawiając niezbite dowody i fakty. Zaniechanie reform, z jednej strony fanatyzm, z drugiej zaś bezwład, brak strategicznych koncepcji, brak hierarchii potrzeb i brak politycznego słuchu Wazów zrujnowały dotychczasowy porządek i zepchnęły w ruinę myśl reformatorską i polityczną swoich czasów. Jeszcze siła była, ale nogi już gliniane…

 

Książka na stronie wydawcy:

https://wydawnictwomg.pl/rzeczpospolita-obojga-narodow-srebrny-wiek  

 

Wydawca: Wydawnictwo MG

ISBN: 978-83-7779-972-7

Rok wydania: 2024

Liczba stron: 480

 

Operacja „Freston”. Spóźniona aliancka misja

 

Operacja „Freston”. Spóźniona aliancka misja

Scenariusz, informacja historyczna: Marzena Komosińska

Rysunki, projekt graficzny, skład i łamanie: Tomasz Kleszcz

Narracja komiksu zbudowana jest wokół postaci Antoniego Pospieszalskiego, cichociemnego uczestniczącego pod przybranym nazwiskiem w brytyjskiej misji obserwacyjnej „Freston”, pierwszej i jedynej alianckiej misji wojskowej skierowanej do Armii Krajowej w okupowanej przez Niemców Polsce. Bohaterami drugiego planu są żołnierze AK, którzy misję przyjmowali i ochraniali oraz dowódca AK. Pozostająca w zupełnym tle geopolityka jest w istocie zagadnieniem kluczowym tej opowieści, pozwalającym unaocznić młodemu odbiorcy tragiczną sytuację, w jakiej znalazła się Polska w 1945 roku.

 

W dzieje misji „Freston” wprowadza pełna dynamicznych scen powieść graficzna z rysunkami Tomasza Kleszcza, autora wydanych wcześniej w oddziałowej serii komiksów Major Hubal i Operacja „Dorsze”. Wydawnictwo jest skierowane do uczniów, będzie bezpłatnie dystrybuowane w szkołach oraz placówkach edukacyjnych na terenie całego kraju.

 

Komiks na stronie wydawcy (dostępny jest również w formacie PDF):

https://edukacja.ipn.gov.pl/edu/oben/lodz/materialy-edukacyjne/komiksy/191722,Operacja-Freston-Spozniona-aliancka-misja.html

 

Wydawca: Instytut Pamięci Narodowej  

Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu Oddział w Łodzi

ISBN: 978-83-8229-874-1

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 60

„Mikołaj Kopernik. Portrety i inne wizerunki”

 

„Mikołaj Kopernik. Portrety i inne wizerunki”

Portraits and other images

Krzysztof Nierzwicki, Liliana Lewandowska (red.)

 

W świecie nauki niewiele jest postaci, których wizerunek byłby tak bardzo rozpowszechniony, jak wyobrażenie Mikołaja Kopernika. Charakterystyczne ujęcie mężczyzny w wieku około czterdziestu lat, najczęściej trzymającego kwiat konwalii lub mniszka w jednej dłoni, rozpowszechniło się w ikonosferze nowożytnej, wypełniając skutecznie liczne wydawnictwa. Wraz z rozwojem grafiki wizerunek uczonego pojawiał się również jako jednostkowe, samodzielne dzieła na podłożu papierowym, jako rożnego rodzaju miedzioryty, akwaforty i litografie, zadomawiając się w powszechnej przestrzeni wizualnej, by przy szerokiej akceptacji ogółu stać się w konsekwencji jedną z najważniejszych ikon uczonego, stale obecną w powszechnym imaginarium.

 

Publikacja na stronie wydawcy:

https://wydawnictwo.umk.pl/pl/products/6006/mikolaj-kopernik-portrety-i-inne-wizerunki-portraits-and-other-images

 

Wydawca: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika

Seria: Nicolaus Copernicus

ISBN: 978-83-231-5171-5

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 222

„Żywe dziedzictwo kopernikańskie. Współczesne inspiracje artystyczne i naukowe”

 

„Żywe dziedzictwo kopernikańskie. Współczesne inspiracje artystyczne i naukowe”

 

Publikacja pt. Żywe dziedzictwo kopernikańskie. Współczesne inspiracje artystyczne i naukowe powstała z okazji pięćset pięćdziesiątej rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika. Składa się na nią dziewięć artykułów zawierających ważne ustalenia toruńskich badaczy – historyków sztuki i konserwatorów pracujących na Wydziale Sztuk Pięk­nych UMK oraz (jako osobna część) zestaw około czter­dziestu prac artystycznych wykonanych przez nauczy­cieli akademickich związanych z Wydziałem Sztuk Pięknych, którzy – uwzględniając szerokie spektrum działań Mikołaja Kopernika – podjęli się artystycznej interpretacji jego naukowych dokonań. Przygotowana publikacja jest różnorodna, wielowątkowa, łączy huma­nistyczne spojrzenie z technologicznym podejściem i artystyczną wrażliwością, a bezpośrednią inspiracją do tak szerokiego ujęcia była działalność Wielkiego Toru­nianina – Mikołaja Kopernika. Niniejszy tekst nawiązuje do wszystkich artykułów zamieszczonych w tej publika­cji, ale rozpoczyna się od przypomnienia materialnych pozostałości po wcześniejszych obchodach rocznico­wych, ze szczególnym uwzględnieniem uroczystości z 1973 roku, których najokazalszym świadectwem mate­rialnym jest kampus Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Joanna Kucharzewska, fragment wprowadzenia do publikacji

 

Spis treści:

Joanna Kucharzewska
Żywe dziedzictwo kopernikańskie. Współczesne inspiracje artystyczne i naukowe. O publikacji pracowników Wydziału Sztuk Pięknych UMK w Toruniu z okazji pięćset pięćdziesiątej rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika / 8—17

Piotr Birecki
Sztuka w Prusach w czasach Mikołaja Kopernika – szkic do portretu / 18—27

Ulrich Schaaf, Maciej Prarat
Więźba dachowa tzw. Domu Kopernika w Toruniu w świetle badań architektonicznych / 28—38

Dorota Jutrzenka-Supryn, Jolanta Czuczko
Materialne i niematerialne oblicza rękopisów Mikołaja Kopernika / 40—55

Małgorzata Pronobis-Brzezińska
Spotkanie z Kopernikiem. Wokół konserwacji-restauracji norymberskiego wydania De revolutionibus… z Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu / 56—67

Marta Nalaskowska, Aleksandra Wysokińska
Pierwsze wydanie dzieła De revolutionibus orbium coelestium w zbiorach Biblioteki Kórnickiej PAN. Krótkie omówienie historii i techniki wykonania / 68—79

Justyna Olszewska-Świetlik
Portret Mikołaja Kopernika z Muzeum Okręgowego w Toruniu – historia badań konserwatorskich / 80—95

Elżbieta Basiul, Jarosław Rogóż, Adam Cupa
Portret gimnazjalny Mikołaja Kopernika z Sali Mieszczańskiej Ratusza Staromiejskiego w Toruniu w świetle nowoczesnych badań nieinwazyjnych / 96—111

Daria Jagiełło
Narodziny i rozwój toruńskiej astronomii – zabytkowy zespół obserwatorium w Piwnicach. Przyczynek do badań / 112—121

Marcin Jaworski, Joanna Cieślikowska
Mikołaj Kopernik. Wizualne projekcje postaci – od przedstawienia do symulacji / 122—133

Katalog prac artystycznych / 136—207

 

Publikacja na stronie wydawcy:

https://wydawnictwo.umk.pl/pl/products/5882/zywe-dziedzictwo-kopernikanskie-wspolczesne-inspiracje-artystyczne-i-naukowe

 

Wydawca: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika

Redakcja: Małgorzata Geron, Justyna Olszewska-Świetlik, Nikodem Pręgowski

ISBN: 978-83-231-4946-0

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 212

 

„Lwów – legenda zawsze wierna”

 

Ryszard Jan Czarnowski „Lwów – legenda zawsze wierna”

Wydanie 2 zaktualizowane i rozszerzone

 

Lwów – miasto legenda, położone na siedmiu wzgórzach jak wieczne miasto Rzym. Jedna z czterech stolic kulturalno-politycznych Rzeczypospolitej, obok Warszawy, Krakowa i Wilna. Brama Polski na Wschód. Była to nieformalna stolica kulturowa Polski XIX i XX wieku. Utrata tego miasta to tak, jakby stracić połowę serca narodu. Symbolem wielkości i polskości tego grodu jest ginący Cmentarz Łyczakowski. Każdy kamień świadczy o polskiej tradycji i kulturze Lwowa. Szczerze polecam tę książkę. Drugie wydanie poszerza naszą wiedzę, jak i zrozumienie istoty Kresów Południowo-Wschodnich Polski. To dzieło napisane z sercem dla duszy wszystkich Polaków, nie tylko ekspatriantów ze Lwowa czy Kresów Wschodnich. Prof. dr hab. Czesław Partacz

Ta książka przede wszystkim uderza językiem. Przystępnym, ciekawym – to wiadomo. Ale co, zwłaszcza ostatnio, szczególnie ważne – autor udowadnia, że można pisać o mieście kluczowym dla krajowej historii bez rozgoryczenia, za to z sentymentem i szacunkiem, również dla jego najnowszych dziejów. Nie znajdziemy tu rozdrapywania ran w pogoni za tanią sensacją. Zamiast tego lepiej zrozumiemy wielką politykę (choćby skąd ten sentyment do austriackiej administracji) oraz poczujemy się jak zwykli mieszkańcy Lwowa dzięki opisom tego, czym faktycznie żyła ulica. Autor nie idzie na łatwiznę i nie zarzuca nas stertą wypisów z kronik. Tu nie ma zbędnych zapchajdziur, jest to, co ciekawe i ważne. Książka jest obszerna, ale dzięki gawędziarskiej narracji łatwo się ją czyta. Ilość zgromadzonych materiałów świadczy, jak ciągle ważny jest Lwów. Wojtek Drewniak – Historia bez cenzury

Wydanie 2 zostało zaktualizowane i uzupełnione o dodatkowe treści oraz fotografie i ilustracje.

Publikacja na stronie wydawcy:

https://www.galaktyka.com.pl/inne/lwow-%E2%80%93-legenda-zawsze-wierna-wydanie-2-zaktualizowane-i-rozszerzone

 

Wydawca: Wydawnictwo Galaktyka

ISBN: 978-83-7579-899-9

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 478

„O niezwykłym astronomie”

 

Edward Szymański, Stanisław Szostakowski „O niezwykłym astronomie”

About an extraordinary astronomer

 

Działo się to przeszło czterysta lat temu. We Fromborku nad szumiącym w dzień i noc Zalewem Wiślanym stała rybacka chata. Był to jeden z niewielu domów małego miasteczka, leżącego nad szeroko rozlanymi wodami Zalewu, pomiędzy maleńką Narusą a wartko płynącą Baudą. W przycupniętej do ziemi chacie działy się tego dnia rzeczy niezwykłe.

It happened over four hundred years ago. In Frombork, by the constantly swooshing Vistula Lagoon, stood a fisherman’s hut. It was just one of a few buildings in this small town situated on the widely flooding waters of the Lagoon, between the tiny Narusa and the fast-flowing Bauda River. On that day, unusual things were happening in this perched on the ground hut.

 

Publikacja na stronie wydawcy:

https://wydawnictwo.umk.pl/pl/products/6000/o-niezwyklym-astronomie-about-an-extraordinary-astronomer

 

Wydawca: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika

Seria: Seria Literacka POZA. Dzieci

Redakcja: Marcin Lutomierski

Tłumaczenie: Dominik Liszkowski, Anna Mądry

Ilustracje: Filip Pręgowski

ISBN: 978-83-231-5180-7

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 44

 

„Ziemianki”

 

Marta Strzelecka „Ziemianki”

Co panie z dworów łączyło z chłopkami

 

Postępowe dobrodziejki czy strażniczki patriarchatu?

Szkoła w Nałęczowie, działająca w pierwszej połowie XX wieku, wpisuje się w ostatni rozdział historii polskiego ziemiaństwa. W prowadzonej przez ziemianki placówce nauczano kobiety z różnych klas – choć w założeniu przede wszystkim chłopki – fachowego prowadzenia gospodarstwa.

Marta Strzelecka rozmawia z rodzinami nauczycielek pracujących niegdyś w nałęczowskiej szkole oraz z dziećmi i krewnymi absolwentek, zgłębia archiwa, międzywojenną prasę, prace naukowe i zastanawia się, jak układały się relacje między ziemiankami i chłopkami i jakie znaczenie miały starania pań z dworów, by zbliżyć do siebie włościanki.

 

Ziemianki opisują, jak rozwijał się system edukacji kobiet w Polsce, jak zmieniało się postrzeganie roli pani domu, osoby wolnej i samodzielnej, oraz jak w ówczesnej rzeczywistości kobiety wspierały się wzajemnie. I jak dużo my, w kolejnych pokoleniach, możemy mieć wspólnego z tamtymi córkami, żonami, partnerkami czy kobietami wybierającymi życie bez mężczyzn.

Opowieść o dawnych podziałach klasowych i wyboistej drodze do emancypacji.

 Książka Marty Strzeleckiej skupia uwagę na ziemiankach. Poznajemy ich świat i rolę, jaką odgrywały w życiu chłopek, jak radziły sobie z zadaniami płynącymi z obowiązków, które sobie wyznaczyły i które wymuszał na nich patriarchat: edukatorek, społecznic, przewodniczek ludu, żon wspierających mężów, kobiet prowadzących domy. Autorka pokazuje, że kobiety próbowały łączyć niemożliwe do połączenia, i zwykle robiły to swoim kosztem. To kolejna niezwykle ważna i ciekawa pozycja ukazująca ogromną siłę kobiet, ich solidarność i wpływ na kształtowanie się społecznego i domowego życia. Sylwia Chwedorczuk, autorka książki „Kowalska. Ta od Dąbrowskiej”.

 

Postępowe dobrodziejki czy strażniczki patriarchatu? Autorka pokazuje wielowymiarowy portret ziemianek, które zakładają szkoły i organizują kursy dla kobiet, ale mają do emancypacji „podejście pełne kompromisów”. Same uwikłane w sieć społecznych oczekiwań, kaganek oświaty traktują często jak narzędzie do utrwalania panujących norm. Wydaje się, że wiele bohaterek tej książki chciałoby powtórzyć słowa powieści Giuseppego Tomasiego di Lampedusy: „Jeśli chcemy, by wszystko pozostało tak, jak jest, wszystko się musi zmienić”. Karolina Dzimira-Zarzycka, autorka książki „Samotnica. Dwa życia Marii Dulębianki”

Strzelecka pokazuje ważny moment w historii polski z perspektywy kobiet. Tego dzieci powinny się uczyć w szkołach. Bohaterki Ziemianek były aktywne i działały społecznie, a walcząc o swoje prawa, potrafiły się zjednoczyć ponad podziałami politycznymi. Szkoła w Nałęczowie jest tego świetnym przykładem: kolektywny wysiłek przedwojennych kobiet zaowocował stworzeniem miejsca, którego idea wyprzedzała swoje czasy. Anna Jadowska, reżyserka i scenarzystka.

 

Książka na stronie wydawcy:

https://marginesy.com.pl/sklep/produkt/133801/ziemianki

Recenzje książki:

https://lubimyczytac.pl/ksiazka/5085655/ziemianki-co-panie-z-dworow-laczylo-z-chlopkami

 

Wydawnictwo: Marginesy

ISBN: 978-83-67790-91-8

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 261

„Non omnis moriamur”

 

Anna Pobóg-Lenartowicz „Non omnis moriamur”

 

Dominikanie śląscy w źródłach memoratywnych z XVIII i XIX wieku przechowywanych w archiwach czeskich i morawskich (Studia i Monografie nr 624).

Publikacja na stronie wydawcy:

https://wydawnictwo.uni.opole.pl/non-omnis-moriamur-dominikanie-slascy-w--sm-624

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego

ISBN: 978-83-7395-994-1

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 232

„Mikołaj Kopernik. Życie po życiu”

 

Stanisław Roszak, Agnieszka Wieczorek „Mikołaj Kopernik. Życie po życiu”

Osiemnastowieczne kręgi pamięci

 

Książka ukazuje miejsce Mikołaja Kopernika w kulturze pamięci najpierw społeczności lokalnych Torunia i Fromborka, następnie środowiska erudytów Rzeczypospolitej, a wreszcie kręgu europejskich encyklopedystów. Autorzy stawiają ważne pytania: kim był Kopernik dla ludzi XVIII stulecia?, co decydowało o pamięci i zapomnieniu? Najprościej można by odpowiedzieć, że wybitny astronom był taki, jakim chcieli go widzieć i jakiego potrzebowali twórcy jego biogramów, fundatorzy tablic pamiątkowych i portretów oraz autorzy wierszy pochwalnych. I tu zaczynają się problemy z ustaleniem jednego przekazu, co potwierdza tezę Epikteta, że nie czyny poruszają ludzi, ale słowa o tych czynach, a słowa o Koperniku w XVIII w. stają się już nie tyle przedmiotem debaty naukowej, ile argumentem w rozmowach na tematy wyznaniowe i filozoficzne, w dyskusjach o wielości światów oraz postępie i oświeceniu ludzkości. Po pierwszym rozbiorze Rzeczypospolitej postać Kopernika nabiera nowych cech. Nie jest on już wyłącznie matematykiem, astronomem, kanonikiem, staje się bohaterem z panteonu narodowego, przywoływanym nie tylko dla pokrzepienia serc, lecz także dla pokrzepienia umysłu.

Wstęp JM Rektora Uniwersytetu Mikołaja Kopernika / 7
Wstęp / 9

Rozdział I
Narodziny i śmierć. Toruń i Frombork jako miejsca uobecnienia i upamiętnienia / 15
1. W Prusach Królewskich / 17
2. Wśród toruńskich katolików / 52
3. Na Warmii / 61
4. Toruń i Frombork w kompendiach wiedzy / 80
5. W kręgu podróżników / 103

Rozdział II
W Rzeczypospolitej XVIII w. / 123
1. W kręgu saskich uczonych / 123
2. W kręgu sarmackich erudytów / 146
3. W kręgu opinii publicznej / 168
4. Droga do narodowego panteonu / 188

Rozdział III
W Europie oświecenia / 195
1. „Rozmowy o wielości światów” / 195
2. W kręgu filozofów / 212
3. W kręgu encyklopedystów / 226

Zakończenie / 245
Bibliografia / 253
Wykaz ilustracji / 281
Summary / 283
Indeks osobowy / 293

 

Publikacja na stronie wydawcy:

https://wydawnictwo.umk.pl/pl/products/6004/mikolaj-kopernik-zycie-po-zyciu-osiemnastowieczne-kregi-pamieci

 

Wydawca: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika

Seria: Nicolaus Copernicus

ISBN: 978-83-231-5127-2

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 306

„Lira korbowa – instrument romantycznego mitu”

„Lira korbowa – instrument romantycznego mitu” Katalog wystawy

Red. Aneta I. Oborny

 

W 2023 r. Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu realizuje rozległy projekt wystawienniczo-artystyczno-naukowy dedykowany lirze korbowej – unikatowemu instrumentowi średniowiecznej proweniencji, należącemu do grupy tzw. chordofonów smyczkowych, i roli jaką odegrał w przestrzeni społecznej i artystycznej na ziemiach polskich w XIX i XX w.

Swoista mityzacja liry korbowej, wynikająca z wysokiego statusu lirnika w społeczeństwach tradycyjnych tego czasu i praktyk muzycznych z nim związanych, pozwoliła temu instrumentowi odegrać, poza muzyczną, także ważną rolę społeczną, a przez to artystyczną i literacką. Instrument w sposób szczególny wpisał się w polską tradycję. Najdłużej przetrwał w praktyce wykonawczej na Kresach Wschodnich dawnej Rzeczypospolitej.

 

Symbolem kresowych lirników stał się legendarny wieszcz Kozak – Wernyhora, który w czasie buntów kozackich działał na rzecz ukraińsko-polskiego pojednania. Przez lud ukraiński traktowany jest jako wieszcz i poeta. W świadomości Polaków utrwalił się głównie jako autor przepowiedni przyszłego odrodzenia Rzeczpospolitej w jej dawnych granicach.

 

Osią projektu „Lira – korbowa instrument romantycznego mitu” jest wystawa czasowa, która prezentować będzie 25 najcenniejszych lir korbowych znajdujących się w polskich zbiorach, a także przedstawienia tego instrumentu w grafice, malarstwie i fotografiach archiwalnych.

 

Wystawa realizowana będzie we współpracy z instytucjami z całego kraju m.in.: Muzeum Narodowym w Krakowie, Muzeum Narodowym w Lublinie, Muzeum Narodowym w Poznaniu, Muzeum Narodowym w Warszawie, Muzeum Narodowym we Wrocławiu, Muzeum Etnograficznym im. Seweryna Udzieli w Krakowie, Muzeum im. J. Dunin-Borkowskiego w Krośniewicach, Muzeum Hutnictwa w Chorzowie, Muzeum Mazowieckim w Płocku, Muzeum Okręgowym w Nowym Sączu, Muzeum Śląska Cieszyńskiego, Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu, Muzeum Ziemi Bieckiej, Muzeum-Skansenem Kurpiowskim im. Adama Chętnika w Nowogrodzie, Biblioteką Jagiellońską w Krakowie, Biblioteką Narodową w Warszawie, Narodowym Archiwum Cyfrowym w Warszawie.

 

W ramach projektu „Lira korbowa – instrument romantycznego mitu” zorganizowane zostaną koncerty tworzące cykl „Lira korbowa – konteksty”, ukazujące ten instrument w perspektywie etnicznej, jako inspiratora różnych gatunków i stylów muzycznych; przeprowadzone zostaną warsztaty budowy lir oraz gry przy ich akompaniamencie; odbędzie się także wydarzenie plenerowe „Ballady dziadowskie” – happening z dziadem-lirnikiem grającym pod kościołem w Szydłowcu, będące odtworzeniem najbardziej typowej dla polskiej kultury kresowej XIX/XX wieku sytuacji wykonawczej z udziałem liry korbowej.

 

Źródło:

https://muzeuminstrumentow.pl/projekt-lira-korbowa-instrument-romantycznego-mitu

 

Wydawca: Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu

https://muzeuminstrumentow.pl/wydawnictwa

ISBN: 978-83-959239-3-7

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 184