Publikacje Instytutu Archeologii i Etnologii PAN

Jerzy Kruppé, Maria Dąbrowska (red.) „Janowiec nad Wisłą”

Źródła archeologiczne do dziejów miasta (XVI-XVII w.)

Dawamy też temu miastu plac śród rynku ku zbudowaniu ratusza, który wolny czyniemy od wszelkich podatków naszych i dopraszamy w nim ku pożytkowi miejskiemu wino, miód, piwo miejskie, a nie przewoźne, wolno ... szynkować. Pozwalamy też, aby przy tym ratuszu miasto zbudowało jatki z jednej strony mięsne, z drugiej chlebowe, z trzeciej solne... Jarmarki w tymże mieście czterykroć do roku wedle przywileju Króla Jego Mości. A targi na każdą niedzielę ustawiamy, na których wszystkim obywatelom miejskim i Żydom ... wolno wszelakie towary ... przedawać.

A iżby lepszy porządek był w mieście, ustawiamy aby rzemieślnicy swe cechy wedle zwyczaju innych miast mieli, na które cechy my im przywilej dać powinni. Place na domy, ile się ich wymierzyć może, dawamy ... Żydowie iż nam z każdego domu, w którym mieszkają (okrom ich bożnice, w której śpiewają albo nabożeństwo swe odprawiają, którą od każdego podatku naszego i miejskiego, także i ogród, na którym ciała swe grzebią, wolne czyniemy) po kopie czynszu na każdy święty Marcin płacić powinni...

Za pieczęć miejską, którą wszystkie sprawy, które się przed urzędem miejskim toczyć będą, pieczętować mają, dawamy im wieże na skale z lewarty dwiema. Stało się to na zamku naszym janowieckim w dzień święta Nawiedzenia Panny Maryjej, Roku Pańskiego 1580. Andreas Firlej Castella[nus] Lublinen[sis] capita[neus] Sendo[miriensis] subscripsit. (Wyimki z przywileju właściciela Janowca Andrzeja Firleja, wyd. A. Wyrobisz)

Spis treści:

Jerzy Kruppé, Wprowadzenie
Jerzy Kruppé, Problematyka badawcza wykopalisk w Janowcu nad Wisłą w latach 1968-1969
Jerzy Kruppé, Przebieg wykopalisk w Janowcu nad Wisłą w latach 1968-1969
Maria Dąbrowska, Prace wykopaliskowe na Rynku w Janowcu nad Wisłą (wykop 1 A, 1B, 2, 6)
Maria Dąbrowska, Prace wykopaliskowe w zachodniej pierzei Placu Wolności w Janowcu nad Wisłą (wykop 3, ЗА, 3B, 3C)
Mirosława Gajewska, Wykopaliska na środku Placu Wolności w Janowcu nad Wisłą (wykop 4)
Mirosława Gajewska, Wykopaliska przy wschodniej pierzei Placu Wolności w Janowcu nad Wisłą (wykop 5)
Mirosława Gajewska, Jerzy Kruppé, Nowożytne naczynia ceramiczne z wykopalisk w Janowcu nad Wisłą
Maria Dąbrowska, Kafle z wykopalisk na Placu Wolności w Janowcu nad Wisłą
Stanisław Suchodolski, Monety z badań wykopaliskowych w Janowcu nad Wisłą w 1969 roku
Anna Gręzak, Zwierzęce szczątki kostne z wykopalisk na Placu Wolności w Janowcu nad Wisłą
Jerzy Kruppé, Posłowie
Bibliografia

Źródło:

http://ksiegarnia.iaepan.vot.pl/serie-wydawnicze/vetera-et-nova/vetera-et-nova,-t-6-detail#opis

Wydawca: Instytut Archeologii i Etnologii PAN

Seria: Vetera et nova. Opracowanie źródeł archeologicznych 

z zasobów IAE PAN nowymi metodami badawczymi

ISBN: 978-83-63760-40-3

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 223

„Moneta polska i obca w średniowieczu”

Stanisław Suchodolski „Moneta polska i obca w średniowieczu”

Tom zawiera 32 teksty powstałe w ciągu ostatniego półwiecza. Spośród nich 6 zostało pierwotnie opublikowanych w językach obcych, a 10 ujrzało światło dzienne za granicą. Jeden z tekstów ukazuje się obecnie po raz pierwszy. Tematyka prac dotyczy zarówno monet polskich, jak i niemieckich, czeskich, węgierskich, a nawet bizantyjskich. Ich chronologia zawiera się między wiekiem X a XV. Dzięki dodaniu nowych komentarzy i literatury prace te zostały uaktualnione, a ich atrakcyjność wzrosła jeszcze po dodaniu nowych ilustracji.

Jest to nowy wybór prac autora. Żadna z nich nie została pomieszczona w wyborze opublikowanym wcześniej pod tytułem Numizmatyka średniowieczna. Moneta źródłem archeologicznym, historycznym i ikonograficznym, Warszawa 2012.

Spis treści:

I. HISTORIA MONETY POLSKIEJ
1. Czy moneta polska ma już tysiąc lat?
2. Uwaga, fałszerstwo! O rzekomych znaleziskach denarów z legendą GNEZDVN CIVITAS i innych monetach z czasów Bolesława Chrobrego
3. Jeszcze o brakteatach Bolesława Krzywoustego
4. Chronologia monet Władysława II i Bolesława Kędzierzawego
5. Zmiany chronologii i atrybucji monet polskich z XII/XIII wieku w świetle skarbu z Głogowa
Aneks: Skarb monet z XII i początku XIII wieku z Głogowa (informacja wstępna)
6. [C]AZIMIR DVX - brakteat Leszka Białego?
7. Kilka uwag o brakteatach małopolskich z końca XII i z pierwszej połowy XIII wieku
8. Uwagi o monecie Pomorza Gdańskiego w XIII wieku
9. Kościan - nieznana mennica okresu kwartnikowego w Wielkopolsce
10. Skarb z Ostrowa Lednickiego i problem kwartników śląskich
11. Nowy typ kwartnika śląskiego z Vidnavy
12. Skąd pochodzili mincerze mennicy krakowskiej na przełomie XIV і XV wieku?

II. HISTORIA MONETY OBCEJ
1. Pierwsza moneta z czasów regencji cesarzowej Teofano. Skład i data ukrycia skarbu z Maurzyc pod Łowiczem
2. Monety świętego Wojciecha
3. Ikonografia monet Sobiesława Sławnikowica
4. Mennictwo kobiet w X/XI wieku
5. Włócznia świętego Stefana
6. Wschód czy Zachód? O wzorcach ikonograficznych węgierskich monet miedzianych tzw. typu bizantyjskiego

III. NAPŁYW MONET, ICH OBIEG I TEZAURYZACJA
1. Drogi rzeczne i morskie handlu bałtyckiego: świadectwo monet z IX-XI wieków
2. Kontakty między ośrodkami nadmozańskimi a Polską w X і XI wieku w świetle źródeł numizmatycznych
3. Monety z X і XI wieku z Moguncji, Spiry i Wormacji znalezione w Polsce. Przyczynek do datowania oraz określenia dróg napływu i obiegu
4. Znalezisko monety Ethelwulfa króla Wessexu w dawnym Truso
5. Skarb monet z XI wieku z miejscowości Mniszki pod Łęczycą (ukryty po 1027 roku)
6. Monety, odważniki i waga z badań archeologicznych w Lądzie
7. Monety z badań wykopaliskowych prowadzonych w Łeknie w latach 1987-1996

IV. NUMIZMATYKA A SFRAGISTYKA I GENEALOGIA
1. Nowa bulla Bolesława Krzywoustego i problem ołowianych pieczęci w Polsce wczesnośredniowiecznej
2. Dawne skarby na nowo odnalezione. Próba rekonstrukcji zespołu za pomocą badań genealogicznych

V. HISTORIA BADAŃ
1. Najdawniejsze monety ziemi lechickiej. Jak powstawała klasyfikacja najstarszych monet polskich
2. Feliks Łoyko - pionier badań nad historią pieniądza w Polsce - rówieśnik Mikuláša Adaukta Voigta
3. Tadeusza Wolańskiego zwycięstwo zza grobu, czyli nowy typ denara Bolesława Chrobrego
4. Rzekomy denar Bolesława Chrobrego, czyli co Beyer pisał o Lelewelu
5. Kazimierza Stronczyńskiego metody badania monet wczesnośredniowiecznych

Epilog. Refleksje o jubileuszach
Indeks osób
Indeks nazw geograficznych i etnicznych

Źródło:

http://ksiegarnia.iaepan.vot.pl/serie-wydawnicze/collectio-archaeologica-historica-at-ethnologica-detail#spis-tre%C5%9Bci

Wydawca: Instytut Archeologii i Etnologii PAN

Seria: Collectio Archaeologica Historica at Ethnologica vol. 6

ISBN: 978-83-63760-98-4

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 641

Świętokrzyskie regionalia (cz. 51 i 52)

Publikacje Instytutu Archeologii i Etnologii PAN 

Hanna Kowalewska-Marszałek (red.) „Sandomierz - Wzgórze Zawichojskie”

Neolityczna osada obronna. Badania 1981-1989. Część 1. Studia i materiały

Archeologiczne badania wykopaliskowe na Wzgórzu Zawichojskim w Sandomierzu, prowadzone w latach 1981--1989, umożliwiły rozpoznanie znacznej części stanowiska pradziejowego. Odkryto tam pozostałości osad neolitycznych (w tym unikatowej osady obronnej), późnoneolityczny grób ludzki oraz pochówek zwierzęcy z wczesnego okresu epoki brązu. Pozyskano liczne i interesujące znaleziska: fragmenty naczyń ceramicznych, wytwory krzemienne i kamienne, przedmioty z kości i poroża, ozdoby z muszli oraz zwierzęce szczątki kostne.

Dwuczęściowa publikacja stanowi pierwsze całościowe podsumowanie rezultatów badań wykopaliskowych, dokonane przez archeologów i specjalistów z innych dziedzin. W ramach projektu badawczego NPRH przeprowadzone zostały analizy paleobotaniczne, antrakologiczne, petrograficzne, ichtiologiczne, malakologiczne, chemiczne, archeometryczne. Uzyskano dużą serię dat 14C (ponad 50 oznaczeń), dzięki czemu stanowisko w Sandomierzu posiada jedną z największych w Polsce serię oznaczeń wieku bezwzględnego. Wyniki wszystkich przedsięwzięć składają się na treść prezentowanej publikacji.

Sandomierz - Wzgórze Zawichojskie. Grób ludzki 

(obiekt 31, kultura pucharów dzwonowatych)

Spis treści:

Wstęp - Hanna Kowalewska-Marszałek

I. Stanowisko Wzgórze Zawichojskie - Hanna Kowalewska-Marszałek

1. Położenie stanowiska i jego kontekst geologiczno-przyrodniczy

2. Wzgórze Zawichojskie — problematyka i metody badań terenowych

II. Obiekty nieruchome i warstwy poza obiektami - Hanna Kowalewska-Marszałek

1. Przemiany naturalne i antropogeniczne

2. Stratygrafia stanowiska: warstwy poza obiektami

3. Obiekty nieruchome

III. Fazy osadnicze - Hanna Kowalewska-Marszałek

III. 1. Faza I: Relikty osadnictwa kultury malickiej

III. 2. Faza II: Kultura lubelsko-wołyńska

III. 3. Faza III: Pozostałości osadnictwa z późnego neolitu i początków epoki brązu

IV. Datowanie bezwzględne faz osadniczych ze stanowiska Wzgórze Zawichojskie w Sandomierzu - Piotr Włodarczak

V. Zabytki ruchome

V. 1. Ceramika - Hanna kowalewska-Marszałek

V. 2. Polepa - Hanna Kowalewska-Marszałek

V. 3. Sandomierz, stanowisko Wzgórze Zawichojskie - materiały krzemienne - Anna Zakościelna

V. 4. Materiały kamienne ze stanowiska Sandomierz-Wzgórze Zawichojskie - Katarzyna Kerneder-Gubała

V. 5. Zabytki z kości i poroża - Hanna Kowalewska-Marszałek, Alicja Lasota-Moskalewska

V. 6. Zabytki metalowe - Hanna Kowalewska-Marszałek

VI. Opracowania specjalistyczne

VI. 1. Modelowanie struktur archeologicznych na przykładzie wybranych obiektów ze stanowiska Wzgórze Zawichojskie w Sandomierzu - Robert Żukowski

VI. 2. Wyniki analizy archeozoologicznej szczątków zwierzęcych z Sandomierza-Wzgórze Zawichojskie - Alicja Lasota-Moskalewska

VI. 3. Szczątki ryb z osady ludności kultury malickiej i lubelsko wołyńskiej w Sandomierzu (Wzgórze Zawichojskie) - Daniel Makowiecki

VI. 4. Znaleziska kości ptasich z obiektów „lendzielskich" w Sandomierzu - Lubomir Peške

VI. 5. Analiza muszli mięczaków ze stanowiska Sandomierz -Wzgórze Zawichojskie - Aldona Kurzawska, Gwidon Jakubowski

VI. 6. Sandomierz - Wzgórze Zawichojskie. Zboża i węgle drzewne z neolitycznych obiektów kultur: malickiej i lubelsko-wołyńskiej - Maria Litynska-Zając

VI. 7. Sandomierz - Wzgórze Zawichojskie. Analiza funkcjonalna materiałów krzemiennych - Małgorzata Winiarska-Kabacińska

VI. 8. Opracowanie petrograficzne materiałów kamiennych ze stanowiska Sandomierz - Wzgórze Zawichojskie - Rafał Siuda

VI. 9. Próbki substancji smolistych ze stanowiska w Sandomierzu- -Wzgórze Zawichojskie, w świetle badań fizykochemicznych - Sławomir Pietrzak, Jerzy J. Langer, Krzysztof Langer

VI .10. Analiza archeometryczna tzw. guzków z V-kształtnym otworem: problem identyfikacji surowca i jego znaczenie, technika wykonania i sposób noszenia - Kinga Winnicka

Aneks 1. Wyniki analizy antropologiczno-odontologicznej szczątków kostnych z Sandomierza - Alina Wiercińska

VII. Osada obronna w Sandomierzu jako element neolitycznej sieci osadniczej Wyżyny Sandomierskiej - Hanna Kowalewska-Marszałek

VIII. Sandomierz - Wzgórze Zawichojskie. Neolithic fortified settlement (Summary)

IX. Bibliografia

Autorzy

Hanna Kowalewska-Marszałek, Dorota Cyngot (red.) 

„Sandomierz - Wzgórze Zawichojskie - neolityczna osada obronna”

Badania 1981-1989. Część 2. Katalog źródeł

Spis treści:

I. Katalog obiektów i warstw ze stanowiska Wzgórze Zawichojskie w Sandomierzu - Hanna Kowalewska-Marszałek, Dorota Cyngot, Zuzanna Tragarz
I. 1. Katalog obiektów nieruchomych
I. 2. Katalog warstw poza obiektami
II. Ceramika. Tablice ilustracyjne
III. Materiały krzemienne. Tablice ilustracyjne
Summary

Źródło:

http://ksiegarnia.iaepan.vot.pl/serie-wydawnicze/vetera-et-nova,-t-8-detail#informacje-bibliograficzne

Wydawca: Instytut Archeologii i Etnologii PAN

Seria: Vetera et nova. Opracowanie źródeł archeologicznych 

z zasobów IAE PAN nowymi metodami badawczymi

ISBN: 978-83-63760-41-0

Rok wydania: 2017

Liczba stron: Cz. 1 - 350 + CD, Cz. 2 - 302

Świętokrzyskie regionalia (cz. 40)

Publikacje Instytutu Archeologii i Etnologii PAN 

Andrzej Buko (red.) „Kleczanów. Badania rozpoznawcze 1989-1992”

Kleczanów budził zainteresowanie regionalnych badaczy już w XIX wieku. Stało się to nie tylko za sprawą zagadkowych odkryć w ogrodach plebańskich, lecz nade wszystko dzięki lokalnej tradycji, podkreślającej znaczenie wsi i kościoła już w dobie narodzin państwa.

Kleczanów. Ołtarz główny św. Stanisława. 

Nad obrazem w ołtarzu rzeźba św. Katarzyny, pierwotnej patronki kościoła. 

Fot. A. Buko.

Źródło:

http://ksiegarnia.iaepan.vot.pl/monografie/kleczanow-badania-rozpoznawcze-detail#opis

Wydawca: Instytut Archeologii i Etnologii PAN

ISBN: 83-85463-50-X

Rok wydania: 1997

Liczba stron: 335

„Codzienność kuracjusza w uzdrowiskach na ziemiach polskich”

Elżbieta Mazur „Codzienność kuracjusza w uzdrowiskach na ziemiach polskich

w drugiej połowie XIX i początku XX wieku”

Elżbieta Mazur w najnowszej pracy ze znawstwem prezentuje nowe, charakterystyczne dla przełomu wieków xix i xx zjawisko: rozwój uzdrowisk. Tworzy barwny obraz życia zarówno elit (z urodzenia i majątku), jak i ludzi średnio zamożnych korzystających z kurortów Galicji, Królestwa Polskiego czy zachodnich guberni Rosji. Opisuje standard leczenia i usług hotelowych w sanatoriach, pensjonatach, w wynajmowanych kwaterach. Poznajemy rytm dnia, wyznaczany przez zabiegi, spacery, posiłki. Nieodłącznym elementem uzdrowiskowej codzienności była też rozrywka, zarówno wysokiego, jak i niższego lotu. Obraz kreślony piórem badacza uzupełnia bogata fotograficzna dokumentacja życia uzdrowiskowego.

Spis treści:

Wstęp

Rozdział I

Rozwój uzdrowisk w zaborze austriackim

Rozdział II

Rozwój uzdrowisk w Królestwie Polskim i zachodnich guberniach Cesarstwa Rosyjskiego 

Rozdział III

Życie codzienne kuracjuszy w uzdrowiskach galicyjskich

Rozdział IV

Życie codzienne kuracjuszy w uzdrowiskach Królestwa Polskiego i zachodnich guberniach Cesarstwa Rosyjskiego

Zakończenie

Aneksy

Zdrojowiska i stacje klimatyczne czynne na ziemiach polskich w początku xx wieku

Przepisy żywnościowe dla kuracjuszy zalecane w Truskawcu

Ceny w restauracji Niżnika w Truskawcu

Ceny kąpieli i inhalacji w Truskawcu

Spis abecadłowy naszych uzdrowisk, zakładów kąpielowych, stacji klimatycznych i letnisk

Bibliografia

Źródło:

http://ksiegarnia.iaepan.vot.pl/monografie/codziennosc-kuracjusza-detail#opis

Wydawca: Instytut Archeologii i Etnologii PAN

ISBN: 978-83-63760-73-1

Rok wydania: 2016

Liczba stron: 180

Publikacje Instytutu Archeologii i Etnologii PAN (cz. 2)

Paulina Romanowicz „Zabawa w średniowiecznym mieście”

"Obecność zabawy w świecie zwierząt każe nam myśleć o niej, jak o czymś naturalnym. Nie ulega jednak wątpliwości, że jest ona również jednym z ważniejszych elementów kultury. Źródła potrzeby bawienia się poszukiwane są w związku z tym zarówno w naturze, jak i w kulturze. Zabawa integruje ludzi, ustala krąg uczestników i utrwala więzi oraz hierarchie wewnątrzgrupowe. Może stać się narzędziem kontroli społecznej nad jednostką, a nawet manipulacji. Jest również nośnikiem elementów rozładowujących napięcie społeczne, swoistym zabezpieczeniem przed konfliktem. Aktywność ludyczna stanowi tym samym ważny poznawczo komunikat na temat funkcjonowania społeczeństwa w określonym czasie i przestrzeni. Przypisywane jej istotne funkcje społeczne (socjalizacyjna, edukacyjna, kompensacyjna pozwalają postulować potrzebę badania przejawów tej formy aktywności oraz jej znaczenia w życiu ludzi w poszczególnych epokach historycznych..." (ze wstępu)

Spis treści:

Wstęp

Cel i zakres pracy

Podstawa źródłowa i metody

Archeologia w badaniach nad kulturą ludyczną. Stan badań

Wybrane zagadnienia teorii zabawy

Klasyfikacja źródeł

Akcesoria zabaw

Akcesoria gier

Instrumenty muzyczne

Formy aktywności ludycznej w miastach

Zabawy dzieci

Zabawy dzieci i dorosłych

Przestrzeń ludyczna w mieście

Akcesoria gier i zabaw na południowym wybrzeżu Bałtyku

Kultura ludyczna w miastach średniowiecznych w świetle archeologii

Aneks: Przyczynek do badań nad rozwojem dzieci poprzez zabawę w średniowiecznym mieście.

Eksperyment z udziałem dzieci

Summary

Bibliografia

Spis i źródła ilustracji

Spis tabel

Indeks nazw miejscowych

Katalog znalezisk

  

Źródło:

http://ksiegarnia.iaepan.vot.pl/monografie/zabawa-w-sredniowiecznym-miescie-detail#opis

Wydawca: Instytut Archeologii i Etnologii PAN

ISBN: 978-83-63760-72-04

Rok wydania: 2016

Liczba stron: 354 + CD

Świętokrzyskie regionalia (cz. 37)

Publikacje Instytutu Archeologii i Etnologii PAN 

Bogdan Balcer „Ćmielów ‐ Krzemionki ‐ Świeciechów. 

Związki osady neolitycznej z kopalniami krzemienia”

Ćmielów - wzgórze Gawroniec, Krzemionki Opatowskie i Świeciechów-Lasek to nazwy trzech słynnych stanowisk archeologicznych. Na pierwszym z nich znajduje się krzemieniarska osada produkcyjna kultury pucharów lejkowatych sprzed około 5 tys. lat, a dwa pozostałe to kopalnie krzemienia pasiastego i świeciechowskiego. W książce scharakteryzowane są liczne znaleziska krzemienne z Ćmielowa, wykorzystane jako źródła do badań udziału mieszkańców osady w górnictwie i przetwórstwie krzemienia. Omówione są związane z tym zagadnienia techniczno-organizacyjne i gospodarczo-społeczne, w tym zaawansowany proces specjalizacji grupowej. Był on równoznaczny z podziałem pracy wśród społeczności neolitycznych mieszkańców wielu osad tworzących powiązane ze sobą wspólnoty.

Źródło:

http://ksiegarnia.iaepan.vot.pl/monografie/%C4%87miel%C3%B3w-krzemionki-%C5%9Bwieciech%C3%B3w-zwi%C4%85zki-osady-neolitycznej-z-kopalniami-krzemienia-detail#opis

Spis treści:

http://ksiegarnia.iaepan.vot.pl/monografie/%C4%87miel%C3%B3w-krzemionki-%C5%9Bwieciech%C3%B3w-zwi%C4%85zki-osady-neolitycznej-z-kopalniami-krzemienia-detail#spis-treści

Wydawca: Instytut Archeologii i Etnologii PAN

ISBN: 83-85463-92-5

Rok wydania: 2002

Liczba stron: 192