„O czarownicy i potworze. Zielonogórskie procesy o czary”

 

Igor Myszkiewicz „O czarownicy i potworze. Zielonogórskie procesy o czary”

 

W 1699 roku postanowienie cesarskiej kancelarii odebrało zielonogórskiemu sądowi prawo wydawania wyroków śmierci w procesach o czary. Nim to się jednak stało, śmierć w płomieniach poniosło ponad dwadzieścia osób. Choć rozwiały się już popioły, pozostały pytania. Co wydarzyło się w XVII wieku w Zielonej Górze? Dlaczego Wiedeń musiał interweniować? I przede wszystkim – dlaczego u progu epoki nowożytnej pomysł spalenia drugiego człowieka żywcem zaczął znów wydawać się innym ludziom rozsądny?

Pierwsza część niniejszej publikacji szuka genezy polowań na czarownice, śledząc drogę kształtowania się wyobrażenia czarostwa w masowej wyobraźni, wzajemne oddziaływanie polityki i religii, kluczowe wydarzenia i dokumenty, akty prawne, papieskie bulle, traktaty demonologów i inkwizytorów. Ukazuje także mechanikę oraz charakterystyczne elementy postępowania sądowego przeciw herezji czarownic.

Część druga poświęcona jest procesom o czary, które miały miejsce w Zielonej Górze.  Na ich przykładzie możemy zobaczyć jak omówione wcześniej zagadnienia i metody wyglądały zastosowane w praktyce. 

 

Igor Myszkiewicz (ur. 1974 r.); absolwent Instytutu Sztuki i Kultury Plastycznej w Zielonej Górze. Na co dzień kustosz i plastyk w zielonogórskim Muzeum Ziemi Lubuskiej. Od ćwierć wieku w szeregach Zielonogórskiego Klubu Fantastyki Ad Astra, nieco krócej w Stowarzyszeniu Forum Art. Pomysłodawca i ilustrator antologii opowiadań fantastycznych Fantazje Zielonogórskie; autor (Signum Temporis. Zielonogórskie pomniki i rzeźby plenerowe, Galeria Twórców Galera. XX lat rejsu, Krew Bachusa. Opowieści Zielonogórskie, Ilustrowana Kronika Zielonej Góry), a czasem współautor (Monografia Okręgu Zielonogórskiego ZPAP, Nie wszystek umrę, Kronika Zielonogórskiego Rocka) publikacji o lubuskim środowisku kulturalnym i dziejach Winnego Grodu. Ilustrator książek i gier fabularnych, twórca komiksów, m.in. krzepiącej internetowej serii Kryzys Wieku, Zdeptaka (2009-2016), Paprochów Historii. Zielonogórskich podróży w czasie, W SEPII. 

 

Publikacja, w ramach konkursu Lubuskie Wawrzyny 2023, została wyróżniona za walory edytorskie. Książka w podwójnej wersji językowej, polskiej i angielskiej. Projekt został zrealizowany przy pomocy finansowej Miasta Zielona Góra.

Źródło:

https://stowarzyszenieforumart.blogspot.com/2023/11/o-czarownicy-i-potworze-zielonogorskie.html

 

Wydawca: Stowarzyszenie Forum Art

ISBN: 978-83-965382-0-8

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 391

„Czarownice z Pomorza i Prus”

 

Anna Koprowska-Głowacka „Czarownice z Pomorza i Prus”

 

O czary mógł zostać oskarżony każdy, niezależnie od płci, wieku czy pochodzenia. Ofiarami najczęściej padały jednak kobiety. Według Heinricha Kramera i Jakoba Sprengera, autorów Malleus Maleficarum – słynnego podręcznika dla łowców czarownic napisanego w 1486 roku – czarownicą mogła zostać każda kobieta, zarówno ta zajmująca się zielarstwem lub medycyną, jak i pobożna mniszka. Czarownice z Prus i Pomorza przybliżają Czytelnikom losy oskarżonych, którzy zostali postawieni przed trybunałem sądowym, torturowani i skazani za rzekome konszachty z diabłem. Wszystkie historie są oparte na faktach. Pochodzą z lat 1477–1836 i obejmują tereny współcześnie istniejących polskich województw: zachodniopomorskiego, pomorskiego, części kujawsko-pomorskiego i warmińsko-mazurskiego. Ponadto wykraczają poza te granice, sięgając dzisiejszej Rosji i obwodu kaliningradzkiego oraz Niemiec i Meklemburgii-Pomorza Przedniego.

 

Spis treści:

O procesach czarownic

Wstęp

Młot na czarownice      

Proces inkwizycyjny według prawa           

Proces inkwizycyjny według Caroliny   

Przebieg procesu o czary     

Czarownica w wyobrażeniach ludzi          

Sabaty w opowieściach czarownic             

Opowieści o czarownicach

Księstwo Pomorskie         

Prusy Królewskie     

Prusy Książęce      

Najważniejsza literatura     

Indeks miejscowości      

 

Źródło:

https://czec.pl/pl/p/Czarownice-z-Pomorza-i-Prus/5864

 

Wydawca: Wydawnictwo Region

ISBN: 978-83-7591-780-2

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 356

„Czarownice, czarownicy, czary. Obrazy kulturowe, literackie, artystyczne”

 

Adam Janczyk (red.)

„Czarownice, czarownicy, czary. Obrazy kulturowe, literackie, artystyczne”

 

Niniejszy tom stanowi interesującą propozycję wydawniczą. Mamy w nim wiele tekstów będących wynikiem solidnych badań, także archiwalnych, które stanowią dobry materiał, inspirujący do dalszych przemyśleń nad zjawiskiem czarów obecnym w przestrzeni kulturowej, literackiej i artystycznej. W trakcie lektury staje się oczywiste, jak wiele jeszcze zostało do zrobienia w kwestii, wydawałoby się, dokładnie już rozpracowanej i opisanej. Zebrane w książce teksty pokazują, że istnieje pilna potrzeba dokonania pewnych uściśleń i uregulowania kwestii terminologicznych. Na przykład chodzi o doprecyzowanie, w jakich przypadkach mamy do czynienia (w przeszłości i obecnie) z autentycznym, świadomym czarownictwem, a kiedy ze zwykłym przestępstwem (np. otrucie kogoś w sposób racjonalny, czyli za pomocą trucizny), ze świętokradztwem (z punktu widzenia instytucji religijnej) lub tylko z podejrzeniem czy pomówieniem o taką działalność. Zaprezentowany tu materiał daje wiele do myślenia oraz porządkuje pewne kwestie. Prof. dr hab. Kazimierz Banek

 

Autorzy tekstów zawartych w publikacji omawiają szeroko pojmowane zjawisko "czarownictwa". Tematyka ich tekstów jest różnorodna i traktuje np. o obecności czarów w kulturze słowiańskiej, elementach magicznych w tradycji i legendach z Wyspy Wielkanocnej, funkcjonariuszach kultu pogrzebowego w indonezyjskiej Toradży, magicznych pasjach Anglików, Johna Dee oraz Isaaca Newtona, skandynawskim literackim obrazie nowoczesnej czarownicy czy wreszcie koncepcji magii w twórczości Roberta E. Howarda, amerykańskiego autora książek z gatunku fantasy.

Różnorodność tematyki, kultur oraz źródeł używanych do analiz "czarownictwa" przez poszczególnych autorów (np. dokumenty archiwalne, wywiady i ankiety psychologiczne, źródła literackie i artefakty sztuki, dane zebrane podczas pracy w terenie i opracowania antropologiczne) stwarza wrażenie, że ma się do czynienia z onirycznym obrazem podróży przez krainę czarowników i czarów, w której kolejne przystanki-artykuły sygnują zmianę "krajobrazu", tak tematycznego, jak i metodologicznego. Dr hab. Małgorzata Sacha, prof. UJ

 

Źródło:

https://wydawnictwo.ignatianum.edu.pl/czarownice-czarownicy-czary.htm

 

Wydawca: Wydawnictwa Naukowego Akademii Ignatianum w Krakowie

ISBN: 978-83-7614-484-9

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 296

„Procesy czarownic w Polsce w XVII i XVIII wieku”

 

Bohdan Baranowski „Procesy czarownic w Polsce w XVII i XVIII wieku”

 

Niezwykła książka poświęcona procesom czarownic na ziemiach polskich! Strach przed diabłem i złymi mocami stanowił przez wieki nieodłączny atrybut cywilizacji chrześcijańskiej. Wierzono w zabobony, jak również skuteczność rzucanych czarów. Była to wiara nie tylko prostego i niewykształconego ludu, ale także elit. Lekarz, niepotrafiący uleczyć pacjenta, zwracał się o pomoc do wiedźmy.

W swej kolejnej znakomitej książce „Procesy czarownic w Polsce w XVII i XVIII wieku” Bohdan Baranowski przedstawia obraz polowań na czarownice w okresie, kiedy chęć ich unicestwiania zawładnęła społeczeństwem w sposób szczególny. Mówi o czasach, kiedy nawet przez rzuconą mimochodem plotkę można było trafić przed sąd. Opisuje rozprzestrzenianie się fali procesów o czary.

Treść książki wzbogacają liczne ciekawostki obyczajowe. Stanowi ona zasadniczo jedyne tak kompleksowe ujęcie tematu czarów i czarownic w języku polskim. Do dziś przywoływane jest ono przez badaczy z całego świata.

 

Książka na stronie wydawcy:

https://replika.eu/tytul/procesy-czarownic-w-polsce-w-xvii-i-xviii-wieku

 

Wydawca: Replika

ISBN: 978-83-66481-94-7

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 272