„Rocznik Historyczny MHPRL nr 37”

 

„Rocznik Historyczny MHPRL nr 37”

 

Spis treści

 

Zamiast wstępu

J. Gmitruk – 100. rocznica zwycięskiej wojny polsko-rosyjskiej 1919-1920….

 

Artykuły i studia

A. Biały – I Wszchbiałoruski Zjazd Kobiet chłopek i robotnic Polek….

M. Pachucki – Działalność kulturalno-społeczna Kół Młodzieży Wiejskiej na terenie gminy Siemień w latach 1924-1939…

R. Turkowski – Kulisy funkcjonowania ośrodka Polskiego Stronnictwa Ludowego w Królestwie Szwecji…

Ł. Podlejski – Michał Olszewski. Zapomniany poseł ludowy z Lusławic…

T. Sumara – Działalność Jana Sobka (1880-1955) z Handzlówki…

L. Olejnik – Jan Plewiński (1898-1970). Działalność społeczno-polityczna po II wojnie światowej…

 

Materiały źródłowe

M. Ratyński – „O własnych siłach”. Wspomnienia Kazimierza Bartla o dzieciństwie i młodości…

Materiały, informacje, wspomnienia

S. Hadyna – Niezwykła historia zwykłych mieszkańców Woli Grójeckiej w czasie wojennej zagłady…

 

Recenzje

M. Kwiatkowski – Mateusz Ratyński, Stanisław Osiecki (1875-1967). Polityk z pasją…

 

Z życia Muzeum

A. Jeż – Nowości wydawnicze MHPRL…

A. Indraszczyk – Działalność naukowa w 2021 r….

E. Kwiatkowska – Nowe nabytki w Muzeum…

 

Źródło:

https://mhprl.pl/produkt/rocznik-historyczny-mhprl-nr-37

 

Wydawca: Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego

ISSN: 1425-834X

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 200

„Spowiedź Himmlera”

 

Christopher Macht „Spowiedź Himmlera”

Szczera rozmowa z twórcą obozów koncentracyjnych

Kolejna książka z bestsellerowej serii Bellony „spowiedzi” ważnych postaci historycznych, w tym zwłaszcza dostojników Trzeciej Rzeszy, udostępnionych czytelnikom przez Christophera Machta.

Heinrich Himmler. Faktycznie druga osoba w Trzeciej Rzeszy – ważniejszy od niego był tylko sam Adolf Hitler. Wszechwładny szef SS, minister policji, nadzorca służb bezpieczeństwa, a przede wszystkim człowiek, który stworzył sieć obozów koncentracyjnych i obozów zagłady. „Bestia”, „człowiek pozbawiony sumienia”, „zbrodniarz wojenny” – to tylko niektóre jego określenia. Ale ten morderca zza biurka podobno zasłabł, gdy w 1941 roku był naocznym świadkiem egzekucji Żydów...

W ostatnich miesiącach wojny Himmler po cichu próbował się dogadać z aliantami w sprawie separatystycznego pokoju na Zachodzie, za co został wyklęty przez Hitlera i pozbawiony wszelkich stanowisk. Po klęsce Niemiec próbował się skryć pod fałszywą tożsamością, ale wpadł w ręce Brytyjczyków i 23 maja popełnił samobójstwo, rozgryzając ampułkę z cyjankiem.

Dotychczas nie ujawniono, że tuż przed śmiercią Himmlera przesłuchał oficer brytyjskiego wywiadu. Szef SS opowiedział mu o swym życiu i zbrodniczej działalności, nie unikając mało znanych szczegółów. Do stenogramu tej rozmowy dotarł Christopher Macht, autor bestsellerowej serii „spowiedzi” Hitlera i innych nazistowskich dygnitarzy. Oto jego odkrycie!

 

Premiera 26 Października

 

Christopher Macht (ur. 1976) jest niemieckim pisarzem polskiego pochodzenia. Wywodzi się z Pomorza Zachodniego, obecnie mieszka w Niemczech, w Brandenburgii. Od lat tropi zagadki drugiej wojny światowej i niemieckiego nazizmu. Odkrył i opublikował nakładem wydawnictwa Bellona zapiski z rozmów Adolfa Hitlera, Józefa Stalina, Josepha Goebbelsa czy Josefa Mengele, zbrodniczego lekarza z Auchwitz. Jego książki, pełne sensacji i tajemnic, cieszą się dużym powodzeniem wśród czytelników, szczególnie miłośników historii XX wieku.

 

Książka na stronie wydawcy:

https://www.swiatksiazki.pl/spowiedz-himmlera-szczera-rozmowa-z-tworca-obozow-koncentracyjnych-6910483-ksiazka.html

Strona autora: https://christophermacht.com

 

 

Wydawca: Bellona

ISBN: 9788311167292

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 304

Świętokrzyskie regionalia (cz. 141)

 

Janusz Gmitruk, Stanisław Durlej, Longin Kaczanowski, Józef Szczepańczyk

„Śmierć i pamięć. Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie”

Od idei do realizacji

 

Po upływie blisko czterdziestu lat, ostatecznie materializuje się wizja upamiętnienia w Michniowie walki i męczeństwa wsi polskich w okresie II światowej. Michniów, ofiara bestialskiej pacyfikacji w dniach 12 i 13 lipca 1943 r., w czasie której zamordowano 203 osoby a wieś spalono, stał się symbolem martyrologii mieszkańców setek polskich wiosek w latach 1939-1945 na ziemiach włączonych do III Rzeszy, w Generalnym Gubernatorstwie oraz na dawnych Kresach II Rzeczpospolitej. […] Fragment ze Wstępu

 

Spis treści

Wstęp…

Janusz Gmitruk, Martyrologia wsi polskiej w latach 1939-1945…

Longin Kaczanowski, Nikt nie zostanie zapomniany. Zagłada i Pamięć Michniowa…

Stanisław Durlej, Józef Szczepańczyk, Pamięć w sztuce utrwalona….

Stanisław Durlej, Józef Szczepańczyk, U źródeł idei budowy michniowskiego Mauzoleum…

Stanisław Durlej, Józef Szczepańczyk, Mauzoleum od idei do realizacji…

Stanisław Durlej, Józef Szczepańczyk, Kalendarium najważniejszych wydarzeń…

Józef Szczepańczyk, Obchody rocznicy pacyfikacji – wybór…

Józef Szczepańczyk, Dzień Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej…

Aneksy…

 

Źródło:

https://mhprl.pl/produkt/smierc-i-pamiec-mauzoleum-martyrologii-wsi-polskich-w-michniowie-od-idei-do-realizacji

 

Wydawca: Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego

ISBN: 978-83-7901-308-1

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 284

Świętokrzyskie regionalia (cz. 138)

 

Józef Sygiet - Historia Oddziału Partyzanckiego Batalionów Chłopskich „Jana”

Opracowanie: Karolina Maciaszek

 

Józef Sygiet „Jan” pochodził z rodziny chłopskiej. Był jednym z bardziej znanych dowódców Batalionów Chłopskich i działaczem ludowym. W okresie PRL za swoją działalność okupacyjną był prześladowany i więziony. Dowodzony przez niego Oddział Partyzancki BCh (LSB) działający na Kielecczyźnie zasłynął wieloma brawurowymi akcjami. Były to m.in. atak na garnizon niemiecki w Szczekocinach, zamachy na tamtejszego burmistrza i komendanta policji granatowej, przechwytywanie transportów z żywnością, karanie polskich urzędników współpracujących z Niemcami, walka z hitlerowcami pacyfikującymi wsie.

Niniejsza publikacja ma charakter źródłowy. Zamieszczono w niej spisane przez Józefa Sygieta wspomnienia, zestawienia odznaczeń i awansów, materiały prasowe, jak i korespondencje dotyczące dowodzonego przez niego oddziału. Materiały te przechowywane są obecnie w Archiwum Zakładu Historii Ruchu Ludowego.

 

Spis treści

Wstęp…

Wspomnienia i relacje z lat 1937-1944…..

Pamiętnik dowódcy Grupy Partyzanckiej BCh w Obwodzie Włoszczowa…

Józef Sygiet „Jan” – biografia – K. Maciaszek….

Bibliografia…

Indeks nazwisk i pseudonimów…

 

Źródło:

https://mhprl.pl/produkt/historia-oddzialu-partyzanckiego-batalionow-chlopskich-jana

 

Wydawca: Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego

ISBN: 978-83-7901-270-1

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 180

„Kresy w płomieniach. 1908–1957”

 

Andrzej Solak „Kresy w płomieniach. 1908–1957”

 

Przedstawiona z pasją opowieść o bohaterach i zbrodniarzach, o okrucieństwie i poświęceniu, o cierpieniu i walce. Książka opowiada o aktach przemocy politycznej i militarnej, które miały miejsce w 1 połowie XX w. na obszarze Kresów Wschodnich, rozumianych tutaj jako tereny II Rzeczypospolitej położone na wschód od tak zwanej linii Curzona. Z jej stronic wyłania się wyrazisty obraz wielokulturowych ziem, które aż kipiały od namiętności narodowościowych, religijnych i politycznych. Narracja obejmuje dwie wojny światowe oraz szereg lokalnych konfliktów, powstań, kampanii partyzanckich i terrorystycznych.

Autor nie stara się stworzyć kompletnego kalendarium tych wydarzeń, ale oddać choć w części dramaty mieszkańców miast, wiosek i chutorów, które dotknięte zostały przez niepowstrzymaną spiralę przemocy. Jego opowieść utkana jest z szeregu epizodów, w których poznajemy losy konkretnych ludzi, którzy żyli i umierali za swoje ojczyzny, przekonania a czasem po prostu dlatego, że jego sąsiad czy nawet krewny został owładnięty przez zbrodniczą ideologię. To historie często przeniknięte grozą, ale nigdy niepozostawiające czytelnika obojętnym.

 

Andrzej Solak jest absolwentem historii UJ, dziennikarzem, sekretarzem redakcji miesięcznika „Wzrastanie”, autorem kilku książek, w tym wydanych w Wydawnictwie eSPe: "Modlitwy mieczy", "Męczenników katolickich ostatniego stulecia", "Warszawy'44. Popiół i łzy".

 

Źródło:

https://boskieksiazki.pl/product-pol-710-KRESY-W-PLOMIENIACH-1908-1957.html

 

Wydawnictwo: Wydawnictwo eSPe

ISBN: 978-83-7482-566-5

Rok wydania: 2013

Liczba stron: 372

„Prawdziwa historia Bursztynowej Komnaty i Ericha Kocha”

 

Ireneusz Iwański 

„Prawdziwa historia Bursztynowej Komnaty i Ericha Kocha”

 

Tropem Ósmego Cudu Świata. Tajemnica zniknięcia Bursztynowej Komnaty w czasie drugiej wojny światowej, nie została nigdy do końca wyjaśniona. Nazywana „Ósmym cudem świata”, była darem pruskiego króla Fryderyka Wilhelma I dla cara Rosji Piotra I. Poszukiwali ją wyspecjalizowani łowcy skarbów oraz ukryte struktury państwowych organizacji śledczych, stała się tematem wielu prasowych doniesień, dokumentalnych filmów, radiowych reportaży oraz licznych książek. Po 75-latach od jej zniknięcia, Bursztynowa Komnata jest nadal aktualną historyczną zagadką, nadającą się do dalszego badania. Autorowi tej książki udało się dotrzeć do archiwalnych unikalnych materiałów związanych z Bursztynową Komnatą. Dają one przypuszczalne odpowiedzi na pewne istotne fakty, w tym rolę gauleitera Prus Wschodnich Ericha Kocha, który skazany w Polsce w 1959 roku na karę śmierci, przeżył w celi czekając na wykonanie wyroku 27 lat i 8 miesięcy. Poznajemy też działania wokół poszukiwania skarbu Bursztynowej Komnaty polskich służb specjalnych: wywiadu, bezpieczeństwa oraz losy ich bezpośrednich wykonawców. Nie mniej ciekawy jest też zapis samej historii unikatowego bursztynowego zabytku, stanowiący tło owego dokumentalnego książkowego thrillera.

 

Strona wydawcy:

https://www.facebook.com/wydawnictwobutterfly

Więcej o publikacji:

https://gazetaolsztynska.pl/635063,Prawdziwa-historia-Bursztynowej-Komnaty.html

Rozmowa z autorem:

https://rotary.org.pl/ciekawi-rotarianie-ireneusz-iwanski-tropem-bursztynowej-komnaty

 

Wydawca: Wydawnictwo Butterfly

ISBN: 978-83-96158-0-9

Liczba stron: 202

Rok wydania: 2020

„Warszawa' 44. Popiół i łzy”

 

Andrzej Solak „Warszawa' 44. Popiół i łzy”

 

Opowieść o bohaterstwie i wytrwałości warszawskich powstańców i cywilów, ale i o łzach, które na ich twarzach mieszały się z popiołem z palących się domów.

Ku końcowi zbliżał się piąty rok wojny. Na terytorium Rzeczypospolitej walczyły ze sobą dwie armie totalitarnych państw, które wcześniej zaatakowały i podzieliły między siebie nasz kraj. Dowództwo polskiego podziemnego wojska uznało, że w tej sytuacji trzeba rozpocząć w Warszawie powstanie.

 

Jakimi siłami dysponowały walczące strony?

Jak żyli i walczyli powstańcy przez dwa miesiące zmagań?

Jaki był los cywilnych mieszkańców miasta?

Kim byli ci, którzy utopili powstanie w morzu krwi?

Jak wyglądała i jakie znaczenie miała pomoc z zewnątrz dla powstania?

Jaki jest bilans tego jednego z najbardziej niezwykłych wydarzeń w historii wojskowości?

 

Odpowiedzi na te i wiele innych pytań można znaleźć, czytając tę poruszającą książkę. Ukazuje ona swego rodzaju panoramę Powstania Warszawskiego, utkaną z dziesiątek znaczących epizodów. Opowiada o mieście, które walczyło i umierało. O bohaterstwie i wytrwałości warszawskich powstańców i cywilów, ale i o łzach, które na ich twarzach mieszały się z popiołem z palących się domów. To wielobarwny żałobny fresk poświęcony zamienionemu w morze ruin miastu i ludziom, którzy niemal bezbronni przez dwa miesiące powstrzymywali regularne, doskonale uzbrojone jednostki wroga.

Andrzej Solak jest absolwentem historii UJ, dziennikarzem, autorem kilku książek, w tym wydanych w Wydawnictwie eSPe "Kresów w płomieniach", "Modlitwy mieczy" i "Męczenników katolickich ostatniego stulecia".

 

Źródło:

https://boskieksiazki.pl/product-pol-778-WARSZAWA-44-Popiol-i-lzy.html

 

Wydawnictwo: Wydawnictwo eSPe

ISBN: 978-83-7482-645-7

Rok wydania: 2014

Liczba stron: 360

„Artyści ’44. Gwiazdy w Powstaniu Warszawskim”

 

Agnieszka Cubała „Artyści ’44. Gwiazdy w Powstaniu Warszawskim”

 

Mieczysław Fogg w otwartej trumnie zobaczył martwą dziewczynę w wieku 16–17 lat o ślicznej twarzy. Była ubrana w granatowy fartuch, ramię opinała biało-czerwona opaska. Młoda bohaterka powstania sprawiała wrażenie istoty pogrążonej w głębokim śnie. Nie mógł powstrzymać łez. Hance Brzezińskiej towarzyszył nieustanny lęk. Bała się o trzynastoletniego syna. Żeby tylko na wieść o tym, że matka walczy, nie próbował do niej dołączyć. I żeby nie zginął tak jak ci ośmiolatkowie, co to z butelkami na czołgi chodzili. Jan Ekier na chwilę tylko stracił rezon, gdy koło jego ucha świsnęła kula, najpewniej rykoszet. Sala wypełniona po brzegi żołnierzami chciała dalej słuchać Etiudy rewolucyjnej. Wokół trwał nieustanny ostrzał. Chopin dziwnie inaczej brzmi przy akompaniamencie wybuchów i drżeń szyb.

 

Artyści’44 przedstawiają prawdziwe losy gwiazd kina, teatru i estrady w Powstaniu Warszawskim. Byli żołnierzami i walczyli z bronią w ręku. Służyli, dając koncerty i organizując przedstawienia. Wielu po prostu próbowało przeżyć i ochronić bliskich. Tracili przyjaciół, rodziny, dzieci. Widzieli zniszczenie ukochanych miejsc. Ich losy są tak różne, jak i ich artystyczne talenty. Znamy ich twarze i role. Widzieliśmy przedstawienia, słuchaliśmy śpiewu. Podziwialiśmy i oklaskiwaliśmy. Teraz – dzięki Agnieszce Cubale – dowiadujemy się, że łączy ich jeszcze jedno: straszne doświadczenie Powstania Warszawskiego.

 

W książce poznamy powstańcze losy między innymi: Adama Brodzisza, Małgorzaty Damięckiej, Mieczysława Fogga, Aliny Janowskiej, Stefana Kisielewskiego, Marii Kownackiej, Ireny Kwiatkowskiej, Andrzeja Łapickiego, Zdzisława Maklakiewicza, Jeremiego Przybory, Ludwika Solskiego Danuty Szaflarskiej, Władysława Szpilmana, Krystyny Zachwatowicz-Wajdy.

 

Źródło:

https://wielkalitera.pl/sklep/literatura-piekna-polska/artysci-44

 

Wydawca: Wydawnictwo Wielka Litera

ISBN: 978-83-8032-800-6

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 392

„U-505. Prawda o wojnie na morzu”

 

Łukasz Grześkowiak „U-505. Prawda o wojnie na morzu”

 

U-505 to jeden z tych niemieckich okrętów podwodnych II wojny światowej, którego losy nadają się na scenariusz filmu. Wprawdzie zatopił osiem alianckich statków i mimo ciężkich uszkodzeń potrafił powrócić z rejonu Karaibów do bazy w okupowanej Francji, ale też był naznaczony swoistym fatum. Jego dowódca popełnił samobójstwo na pokładzie. Na dodatek stał się jedynym U-Bootem, który Amerykanom udało się przejąć na morzu w czasie wojny. Dziś można go oglądać w muzeum w Chicago.

 

Łukasz Grześkowiak, Polak mieszkający w Wielkiej Brytanii, autor kilku publikacji poświęconych okrętom podwodnym i ich zwalczaniu, barwnie opowiada o losach U-505, jego dowódcach i członkach załogi. Ukazuje grozę wojny podwodnej, w której myśliwy w każdej chwili mógł sie zamienić w zwierzynę, zawzięcie tropioną i atakowaną przez wrogie okręty i samoloty. Opisuje też „przygody” marynarzy na lądzie po powrocie z patroli bojowych, gdy odreagowywali swe ekstremalne przeżycia. To świetnie napisana książka, która daje wyobrażenie, jak naprawdę, od podszewki wygląda wojna na morzu i jak działa na ludzką psychikę.

Źródło:

https://www.bellona.pl/tytul/u-505-prawda-o-wojnie-na-morzu

 

Wydawca: Bellona

ISBN:  978-83-11-16632-5

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 320

„Kryptonim "Młot Thora". Tajemnica Riese”

Przemysław Hudyma, Wojciech Kulawski „Kryptonim "Młot Thora". Tajemnica Riese”

 

Kiedy plany budowy Tysiącletniej Rzeszy stają się coraz mniej realne, naziści wciąż wierzą, że wyprodukują wunderwaffe – cudowną broń – która pozwoli im zwyciężyć. W przededniu klęski zapada decyzja, by wyniki prac badawczych, złoto oraz zrabowane w całej Europie kosztowności ukryć i przechować do czasów, kiedy posłużą odbudowie niemieckiej potęgi. Jednym z głównych miejsc tej akcji ma się stać Dolny Śląsk. Przypadek sprawia, że siedemdziesiąt lat po wojnie pilnie strzeżona tajemnica wychodzi na jaw. W jej posiadanie wchodzą czterej mieszkańcy Florydy, byli nurkowie wojskowi, którzy hobbystycznie uprawiają nurkowanie na wrakach. Szybko się orientują, że wdepnęli w niebezpieczną aferę. Owiany legendami podziemny kompleks przyciąga ich jednak jak magnes…

– Proszę, niech pan usiądzie. – Kolejny drobny gest okazany młodemu oficerowi miał być dowodem zaufania. – Czytając pańskie akta, dochodzę do wniosku, że nie jest pan w stu procentach przekonany o nadchodzącym i nieuchronnym zwycięstwie.
Spojrzał w twarz podwładnego, która nawet na moment nie drgnęła. Taki wstęp mógł być zapowiedzią rychłego transportu do obozu koncentracyjnego lub czegoś wręcz przeciwnego. Na przykład powierzenia zadania, które wymaga lojalności i oddania głównie szefowi wywiadu. Te myśli przemknęły przez głowę Albina Weltena, który jednocześnie zdał sobie sprawę, że gdyby miał być aresztowany za defetyzm czy brak wiary w Tysiącletnią Rzeszę, nikt by go nie wzywał do gabinetu szefa.

 

Czterej Amerykanie, jeden Polak, kompleks Riese i tajemnice III Rzeszy. 

Źródło:

https://novaeres.pl/katalog/tytuly?szczegoly=kryptonim_mlot_thora_tajemnica_riese,druk

 

Wydawca: Novae Res

ISBN: 978-83-8313-053-8

Liczba stron: 530

Rok wydania: 2022

„Śmierć z nieba”

 

Leszek Adamczewski „Śmierć z nieba”

Alianckie naloty na polskie i niemieckie miasta

 

Alianckie naloty na cele cywilne podczas drugiej wojny światowej nadal budzą wiele kontrowersji. Bombowce RAF i USA AF, niekiedy wspólnie, zniszczyły nie tylko słynne Drezno, ale także Szczecin, Świnoujście, Żary i Królewiec, zabijając tysiące mieszkańców. W efekcie amerykańskich nalotów na fabryki benzyny syntetycznej w okolicach Kędzierzyna-Koźla i Góry Świętej Anny zginęły setki Ślązaków polskiego pochodzenia. Bomby nie wybierały ofiar.

Podczas bombardowania Peenemünde życie straciło wielu Niemców, w tym kilku uczonych pracujących nad bronią V – bliskich współpracowników Wernhera von Brauna. Niestety, niejako przy okazji śmierć poniosły setki cudzoziemskich robotników przymusowych, w tym również Polaków. Polacy ginęli też w czasie nalotów na fabryki w Poznaniu, Gdyni czy Czechowicach-Dziedzicach.

Alianckie naloty na wschodnie obszary Trzeciej Rzeszy nie były, co prawda, tak intensywne jak w części zachodniej. Ziemie wschodnie, w tym włączone do Niemiec terytoria polskie, leżały bowiem dalej od baz lotniczych w Wielkiej Brytanii. Warto jednak przypomnieć, że ofiarami tych bombardowań byli nie tylko mieszkańcy Hamburga, Norymbergi czy Kolonii, o Berlinie nie wspominając, ale także Gdyni, Szczecina, Poznania i Gdańska. Leszek Adamczewski przypomina te, powoli już blaknące, karty z dziejów drugiej wojny światowej.

 

Leszek Adamczewski – poznański pisarz i dziennikarz, urodzony w Szczecinie. Autor blisko trzydziestu książek. Od 2009 roku współpracuje z Wydawnictwem Replika, którego nakładem ukazały się między innymi opracowania poświęcone wojennym tajemnicom Dolnego i Górnego Śląska, Prus Wschodnich, Pomorza oraz Kraju Warty i Generalnego Gubernatorstwa. Adamczewski jest także autorem publikacji o niemieckich badaniach nad bronią atomową oraz o największych katastrofach w powojennej Polsce.

Źródło:

https://replika.eu/tytul/smierc-z-nieba-alianckie-naloty-na-polskie-i-niemieckie-miasta

 

Wydawca: Replika

ISBN: 978-83-66989-50-4

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 416

„Obrońcy Wołynia”

 

Marek A. Koprowski „Obrońcy Wołynia”

 

Członkowie polskiej konspiracji na Wołyniu występowali w obronie zagrożonej ludności, przeciwko mordom i masowej eksterminacji. O polską rację walczyło wielu bohaterów. Nie wolno pozwolić, aby ich imiona zatarły się w pamięci. Zorganizowany opór wobec okupanta pojawił się na Wołyniu już w kilka tygodni po zajęciu tego terenu przez Sowietów. Samodzielne grupy konspiracyjne składały się najczęściej z młodych, niedoświadczonych zapaleńców, dlatego Sowieci rozbijali je bez trudu. Kierownictwo polskiego podziemia nie pozostawiło biegu spraw samemu sobie. Związek Walki Zbrojnej skierował na Wołyń oficera mającego zmontować tam siatkę organizacyjną. Ją również rozbito bardzo szybko, a Sowieci dokonali masowych aresztowań, zatrzymując ponad dwa tysiące osób. Utrudniło to niezmiernie zbudowanie struktur konspiracyjnych po wkroczeniu Niemców. Brakowało zwłaszcza osób mających jakiekolwiek doświadczenie wojskowe.

Co prawda Komenda Główna ZWZ-AK powołała tam do istnienia struktury „Wachlarza”, miał też powstać Okręg AK, ale wszystko skończyło się gigantyczną „wsypą” i aresztowaniem kolejnych dwustu członków konspiracji, co ponownie ogromnie ją osłabiło. Funkcjonująca na tych terenach administracja cywilna pozbawiona była zaplecza wojskowego. W efekcie, wobec narastającej agresji ze strony Ukraińców, niektórzy Wołyniacy zaczęli tworzyć samorzutne oddziały samoobrony. Były one zalążkiem legendarnej 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK – formacji stanowiącej absolutny fenomen nawet w skali Polskiego Państwa Podziemnego. Pamiętając, że historia poznawana przez pryzmat indywidualnych ludzkich losów, jest ciekawsza od narracji ogólnej, niniejsza książka przybliża kilkunastu bohaterów, którzy trwale zapisali się w dziejach Wołynia. Praca ta oparta jest na ich osobistych wspomnieniach i relacjach, a także na dokumentach i innych opracowaniach. Są to zarazem dzieje polskiego oporu wobec trzech wrogów: Sowietów, Niemców i Ukraińców.

 ---

Marek A. Koprowski - pisarz, dziennikarz, historyk zajmujący się losami Polaków. Plonem jego wypraw i poszukiwań jest wiele książek, z czego kilkadziesiąt ukazało się nakładem Wydawnictwa Replika. Za serię książek pod wspólnym tytułem Wołyń otrzymał Nagrodę im. Oskara Haleckiego w kategorii „Najlepsza książka popularnonaukowa poświęcona historii Polski w XX wieku”. Jest też laureatem nagrody „Polcul – Jerzy Boniecki Foundation” za działalność na rzecz utrzymania kultury polskiej na Wschodzie.

Źródło:

https://replika.eu/tytul/obroncy-wolynia

 

Wydawca: Replika

ISBN:  978-83-67295-04-8

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 344

„Zawsze będę cię strzec”

 

Rachel Givney „Zawsze będę cię strzec”

 

Luty 1939 roku. Europę zasnuwa widmo wojny. Niemieccy żołnierze lada dzień mogą przekroczyć granicę. Tymczasem wchodzącą w dorosłość Marię najmocniej zaprząta zniknięcie matki przed kilkunastu laty, tym bardziej że ojciec dziewczyny pilnie strzeże związanej z tym tajemnicy. Dominik Karski, ceniony krakowski lekarz, całe życie poświęcił córce. Dręczą go jednak wybory, których dokonał, by ją chronić. Teraz, w obliczu zagrożenia, ponownie musi podjąć trudną decyzję…

 

Czy prawda z przeszłości powinna wyjść na jaw?

Źródło:

https://bukowylas.pl/ksiazki/zawsze-bede-cie-strzec

 

Wydawca: Bukowy Las

Tłumaczenie: Anna Pochłódka-Wątorek

ISBN: 978-83-8074-404-2

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 448

„Dymy nad Gdańskiem. Agonia Prus Zachodnich”

 

Leszek Adamczewski

„Dymy nad Gdańskiem. Agonia Prus Zachodnich”

Wydanie II (uzupełnione i poprawione)

 

Druga wojna światowa zaczęła się na Pomorzu Gdańskim i tu się skończyła, bo obóz koncentracyjny Stutthof Armia Czerwona wyzwoliła dopiero dwa dni po kapitulacji Trzeciej Rzeszy. W „Dymach nad Gdańskiem” Leszek Adamczewski przedstawia kilkadziesiąt sensacyjnych epizodów z dziejów prowincji Danzig-Westpreussen (Gdańsk-Prusy Zachodnie). Opisuje, jak naprawdę wyglądały wydarzenia „krwawej niedzieli” w Bydgoszczy i „produkcja” mydła z ludzkiego tłuszczu, przedstawia próbę zamachu na pociąg Adolfa Hitlera i tragiczny los reżysera filmu „Titanic”, odwiedza poligon broni V-2 w Borach Tucholskich i gigantyczną fabrykę zbrojeniową na przedmieściach Bydgoszczy, śledzi wojenne losy pomorskich skarbów kultury i ze szczątków informacji odtwarza tragiczny epizod z portu na Oksywiu w Gdyni z 9 października 1943 roku.

 

Pożar, który wybuchł na statku, rychło odciął drogi ucieczki. Poza tym ciężko ranni nie mogli sami chodzić. Do okien dotarli tylko najsilniejsi lub pielęgniarki, które przerażająco wołały o pomoc. Bulaje zaś były za małe, by przez nie się przecisnąć i ratować skokiem do wody. Waldemar Kohnke miał wówczas dziesięć lat i agonię Stuttgartu oglądał z bliska: „Zbiegliśmy zaciekawieni z góry, bo gdy odleciały samoloty, zobaczyliśmy smolistą smugę. Na dole zrozumieliśmy, co się dzieje. Wycie ludzi roznosiło się po zmasakrowanym bombami porcie. Skamieniali staliśmy wpatrzeni w białą burtę, w wielki czerwony krzyż. Olbrzymi słup ognia strzelający z nadbudówki na rufie sięgał nieba, a mniejsze jęzory omiatały cały pokład. Z otwartych bulajów wystawało kłębowisko ludzkich głów i rąk. I ten krzyk o pomoc: Hilfe!, Hilfe! Jeszcze dziś widzę płonący pokład i białe łokcie, które próbują przez za małe bulaje wydostać się na wolność…

 

Leszek Adamczewski – poznański pisarz i dziennikarz, urodzony w 1948 roku w Szczecinie. Absolwent Uniwersytetu imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu. Pracę dziennikarską rozpoczął już na studiach jako korespondent Ilustrowanego Magazynu Studenckiego „Itd”. W latach 1972–2008 pracował w redakcjach: „Expressu Poznańskiego”, magazynu „Tydzień” i „Głosu Wielkopolskiego”. Autor kilkunastu książek. Zadebiutował w 1992 roku „Złowieszczymi górami”. Od 2009 roku współpracuje z Wydawnictwem Replika, którego nakładem ukazały się: „Podziemny skarbiec Rzeszy” (napisany wspólnie z Pawłem Piątkiewiczem), „Pierwszy błysk”, „Skarby w cieniu swastyki”, „Zmierzch bogów w Posen”, „Łuny nad jeziorami”, „Berlińskie wrota” i „Burza nad Provinz Pommern. Upadek Prowincji Pomorskiej Trzeciej Rzeszy”.

 Źródło:

https://replika.eu/tytul/dymy-nad-gdanskiem-agonia-prus-zachodnich

 

Wydawca: Replika

ISBN: 978-83-66989-61-0

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 392

Świętokrzyskie regionalia (cz. 133)

 

Marek Jedynak, Paweł Wolańczyk (red.) „Stefan Artwiński (1863–1939)”

 

Seria wydawnicza „Życiorysy niepokornych” ma na celu zaprezentowanie postaci kielczan, którzy wyrośli z ziemi świętokrzyskiej, z Kielcami była związana ich młodość, w ciągu swojego dorosłego życia potwierdzali swoje związki z rodzinnym miastem W tomie I przedstawiona została postać Stefana Artwińskiego, ostatniego prezydenta Kielc przed wybuchem II wojny światowej, działacza społecznego, samorządowego i politycznego.     

 

Źródło:

https://ipn.gov.pl/pl/publikacje/ksiazki/153377,Stefan-Artwinski-18631939.html  

 

Wydawca: 

Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,

Muzeum Historii Kielc

Seria: Życiorysy niepokornych, tom 1.

ISBN: 978-83-8229-298-5  

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 167

Świętokrzyskie regionalia (cz. 131)

 

Scenariusz: Sławomir Zajączkowski, rysunki: Krzysztof Wyrzykowski

Wilcze tropy. Zeszyt 6. „Szary” – Antoni Heda

 

Szósty zeszyt z serii „Wilcze Tropy” został poświęcony jednemu z najważniejszych dowódców polowych AK z Okręgu Kieleckiego – kpt. Antoniemu Hedzie „Szaremu”.

Po zakończeniu walk z Niemcami w ramach akcji „Burza” starał się on początkowo wygasić swój udział w konspiracji niepodległościowej. Represje komunistyczne, skierowane także przeciwko jego rodzinie, zmusiły go jednak do podjęcia zdecydowanych działań. Pomimo znacznej dekompozycji konspiracji akowskiej na Kielecczyźnie udało mu się stworzyć 200-osobową grupę uderzeniową, która w nocy z 4 na 5 sierpnia 1945 r. rozbiła więzienie w Kielcach i uwolniła ponad 300 więźniów. Była ta jedna z największych i, co ważniejsze, skutecznych akcji podjętych przez podziemie antykomunistyczne w Polsce.

Źródło:

https://ipn.gov.pl/pl/publikacje/komiksy/153385,Wilcze-tropy-Zeszyt-6-Szary-Antoni-Heda.html

 

Wydawca: 

Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Oddział w Warszawie

ISBN: 978-83-8229-273-2

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 40

Świętokrzyskie regionalia (cz. 130)

Tomasz Domański, Edyta Majcher-Ociesa (red. nauk.)

„Relacje polsko-żydowskie w XX wieku. Badania, kontrowersje, perspektywy”

 

Publikacja jest pokłosiem konferencji naukowej „Relacje polsko-żydowskie w XX wieku. Badania, kontrowersje, perspektywy”, która miała miejsce 3–4 lipca 2017 r. w Kielcach, a została zorganizowana przez Instytut Pamięci Narodowej – Delegatura w Kielcach oraz Instytut Historii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Zawiera 16 tekstów pogrupowanych w 3 bloki tematyczne.

 

Publikacja w ramach centralnego projektu badawczego IPN „Dzieje Żydów w Polsce i stosunki polsko-żydowskie w latach 1917–1990”.

Źródło:

https://ipn.gov.pl/pl/publikacje/ksiazki/145025,Relacje-polsko-zydowskie-w-XX-wieku-Badania-kontrowersje-perspektywy.html

 

Wydawca: 

Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu

ISBN: 978-83-8229-156-8

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 362

„Ucieczka z Festung Breslau”

 

Andrzej Ziemiański „Ucieczka z Festung Breslau”

 

Zima 1945 r. Festung Breslau broni się zaciekle przed ofensywą Armii Czerwonej. Żołnierze walczą o każdą ulicę, każdy dom, każde drzwi. Karabinem, bagnetem a jeśli trzeba, to na pięści. Tuż obok rozgrywa się zupełnie inna walka, niemająca nic wspólnego z brutalną siłą - walka wywiadów. Oficer Abwehry Schielke musi rozwiązać zagadkę godną detektywa: odnaleźć mordercę ludzi powiązanych z wywożeniem z miasta dzieł sztuki. Przy okazji, być może, odnaleźć same działa sztuki i zapewnić sobie spokojne, dostatnie życie po wojnie. Ale to będzie później. Na razie musi przeżyć i dotrwać do końca swojej gangsterskiej przygody.

 

Andrzej Ziemiański z wykształcenia jest architektem. Widzi i myśli obrazami. Podgląda, słucha i rozmawia dla przyjemności. Lubi fotografować puste miejsca. Sam jest dla siebie pracownikiem, szefem i przewodniczącym komitetu strajkowego. Nieustannie prowokuje czytelników i recenzentów swoim podejściem do sztuki pisania. Mówi, że cierpi na przymus tworzenia. Jego bohaterowie żyją własnym życiem – sami wybierają gatunek i formę opowieści, dzięki czemu z niezrozumiałego dla siebie powodu autor otrzymał wór nagród od czytelników. Pierwsze dwa tomy „Achai” nominowane były do Nagrody im. Janusza A. Zajdla. Drugi tom otrzymał w 2004 roku Nagrodę Nautilus. Cykl „Achaja” to także jedna z najbardziej kasowych serii w polskiej literaturze.

 

Źródło:

https://fabrykaslow.com.pl/autorzy/andrzej-ziemianski-2/ucieczka-z-festung-breslau

Recenzje powieści:

https://lubimyczytac.pl/ksiazka/5009608/ucieczka-z-festung-breslau

 

Wydawca: Fabryka Słów

ISBN: 978-83-7964-797-2

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 591

„Wszystkie dzieci Maharadży”

 

Joanna Puchalska „Wszystkie dzieci Maharadży”

 

Rok 1942, na świecie toczy się krwawa wojna. W Indiach, w okolicy wsi Balachadi, pojawiają się białe dzieci budzące zdumienie tym, że najchętniej biegają na bosaka, czego nigdy nie zrobiłby żaden mały Anglik.

Wygłodzone i w łachmanach, docierały do formującej się na terenie ZSSR Armii Andersa i dzięki temu znalazły się w Indiach. Maharadża Jam Saheb Digvijay Sinhji zaprosił młodych uchodźców, by zamieszkali w specjalnie dla nich wybudowanym osiedlu. Mieli odtąd dach nad głową, zapewnione wyżywienie, ubranie, naukę i opiekę lekarską. W ciągu czterech lat działalności przez osiedle przewinęło się około tysiąca dzieci.

 

Powieść opowiada o tym, jak dzięki hinduskiemu księciu – który stał się ich Bapu, czyli ojcem – wykorzystały szansę odzyskania utraconego dzieciństwa i mogły przeżyć to, co w tym wieku młodzi ludzie przeżywać powinni. Pierwsze przyjaźnie, pierwsze miłości, szkolne wzloty i upadki, przygody na harcerskim szlaku.

 

Jam Saheb Digvijay Sinhji osobiście znał generała Władysława Sikorskiego, jeszcze przed wojną nawiązała się jego przyjaźń z Ignacym Janem Paderewskim, a ulubioną lekturą maharadży byli...“ Chłopi“ Reymonta w angielskim tłumaczeniu. Obietnicy, że będzie ojcem dla polskich sierot, dotrzymał w konkretnym wymiarze. Po wojnie, aby uchronić kilkaset dzieci przed przymusową deportacją do komunistycznej Polski, formalnie je adoptował. Dopiero po kilkudziesięciu latach Polska uhonorowała go za tę ogromną pomoc i wielkie serce. Dziś jest patronem znanej warszawskiej szkoły społecznej, od 2012 roku jeden z warszawskich skwerów nosi nazwę Skweru Dobrego Maharadży, a w 2016 roku sejm przyjął uchwałę w sprawie uczczenia jego pamięci.

 

Źródło:

https://www.wydawnictwofronda.pl/ksiazki/wszystkie-dzieci-maharadzy

Recenzja powieści:

https://www.granice.pl/recenzja/wszystkie-dzieci-maharadzy/51456

Więcej o książce:

https://www.polskieradio.pl/7/173/Artykul/2887688,Z-Syberii-do-Indii-Wszystkie-dzieci-Maharadzy-Joanny-Puchalskiej

 

Wydawca: Fronda

ISBN: 978-83-8079-677-5

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 352

„Cichociemny. Przybylik”

 

Wojciech Markiewicz „Cichociemny. Przybylik”

 

Prawdziwa historia Stefana Przybylika pseud. „Gruch”, jednego z trzystu szesnastu cichociemnych spadochroniarzy Armii Krajowej wyszkolonych w Anglii i zrzuconych do Polski w czasie II wojny światowej. Wielokrotnie wymykał się śmierci, nie złamały go trzy totalitaryzmy. Sowiecki w łagrach, niemiecki na środku Atlantyku i ten w gestapowskim więzieniu. Nie złamali go też stalinowscy funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa PRL. Jako ukryta opcja – w zależności od potrzeb: zachodnioniemiecka, amerykańska, angielska albo imperialistyczna – był obiektem zainteresowania służb aż do końca socjalizmu.

 

Jest w tej opowieści wszystko, co zawierać mógłby scenariusz wielkiego wojennego filmu sensacyjnego – walka, więzienie, głód, mróz, spiekota i pragnienie, ucieczka, niewola, morskie katastrofy, beznadzieja rozbitka, wędrówka wycieńczonego włóczęgi przez bezdroża imperium, tortury, desant na zapleczu wroga, zdrady, okręty podwodne, skoki spadochronowe, sytuacje bez wyjścia i zaskakujące zwroty akcji. Jednego tylko brakuje – fikcji. Stefan Przybylik jest autentycznym bohaterem autentycznych wydarzeń.
ze wstępu Marka Przybylika

 

Źródło:

https://postfactum.com.pl/produkt/cichociemny-przybylik

 

Wydawca: Post Factum / Sonia Draga

ISBN: 978-83-8230-193-9

Rok wydania: 2021

Liczba stron:190