„Stój, bo strzelam!”

 

„Stój, bo strzelam!”

Polskie kompanie wartownicze w Niemczech 1945-1989

Album wystawy

 

Tematyka wystawy dotyczyła polskich oddziałów wartowniczych, które jako formacja grupowały byłych więźniów obozów koncentracyjnych, byłych jeńców niewoli niemieckiej (w tym uczestników wojny obronnej 1939 roku, żołnierzy AK oraz powstańców warszawskich), żołnierzy Brygady Świętokrzyskiej Narodowych Sił Zbrojnych, byłych robotników przymusowych oraz uchodźców z komunistycznej Polski. Ich zadaniem było wspomożenie armii amerykańskiej przede wszystkim w czynnościach wartowniczych, jakimi było m.in. strzeżenie amerykańskich magazynów z żywnością i sprzętem na terenie Niemiec, stanowiących cel rabunku grup przestępczych oraz ludzi, dotkniętych skutkami wojny. Co więcej, wartownicy stali na straży porządku w dawnych obozach koncentracyjnych oraz pilnowali osób skazywanych w procesie w Norymberdze, stając niejednokrotnie oko w oko ze swoją traumatyczną przeszłością.

 

Więcej o wystawie:

https://muzeum-ak.pl/wydarzenia/wystawa-stoj-bo-strzelam-polskie-kompanie-wartownicze-w-niemczech-1945-1989

Publikacje muzealne:

https://sklep.muzeum-ak.pl/13-wydawnictwa

 

Wydawca: Muzeum Armii Krajowej im. gen. Emila Fieldorfa „Nila” w Krakowie

ISBN: 978-83-950027-9-3 

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 96

„Polski akcent w American Expeditionary Forces”

 

Danuta Piątkowska, Wiesława Piątkowska-Stepaniak

„Polski akcent w American Expeditionary Forces”

Historie prawdziwe, fascynujące i prawie zapomniane

 

Niemal 10 procent oddziałów armii Stanów Zjednoczonych walczącej na europejskich frontach I wojny światowej składało się z Polaków i Amerykanów polskiego pochodzenia. To niezwykły fenomen, jeśli wziąć pod uwagę, że ta grupa etniczna stanowiła wówczas niewiele ponad 3 procent populacji kraju. Dzieje i działalność Polonii amerykańskiej były przedmiotem zainteresowania historyków, publicystów, polityków, a wiedza o niej, choć powierzchowna i fragmentaryczna, dotarła jednak do przeciętnego studenta, czytelnika prasy, maturzysty, internauty, telewidza w Polsce i USA. Jednak wielkość i znaczenie wkładu polskiej diaspory w działania wojenne USA i ich konsekwencje jak do tej pory umknęły uwadze naukowych badaczy i nie są znane opinii publicznej. Dziś, po stu latach od odzyskania przez nasz kraj niepodległości, ten wielki czyn zbrojny w polskiej historiografii nie doczekał się pogłębionej analizy i w miarę pełnego udokumentowania. Powody kilkusettysięcznego zrywu Polaków, efekty ich dokonań oraz poziom zaangażowania, a także wielkość poniesionych ofiar powinny jak najszybciej stać się obszarem eksploracji naukowej. Być może jest to ostatni moment, by skorzystać z zachowanych w Ameryce materialnych, ciągle licznych źródeł, umożliwiających zbadanie tych kwestii.

 

W materiałach naukowych i publicystycznych dotyczących odzyskania niepodległości odnajdujemy niejako europocentryczny punkt widzenia, tymczasem drogą do niej szedł także Polak w szarym mundurze American Expeditionary Forces. Kozak Stanislaw, Nowicki Joseph, Pilawski Edward, Plewacki Adam, Sieracki Andrew, Tomczak Stanislaw, Tomczak Wladyslaw, Yarmolinski Wladyslaw, Zelasko John i tysiące innych urodzonych na ziemiach polskich lub w Ameryce zasilało oddziały piechoty (rzadko służyli w innych jednostkach), zgłaszając się do armii amerykańskiej jako ochotnicy, ale też wstępując do niej z poboru. Ochotniczy zryw Polonii z chwilą przystąpienia USA do I wojny światowej był jednym z największych aktów dojrzałości społecznej, niekiedy heroizmu i poświęcenia. Do końca 1918 r. w punktach werbunkowych całego państwa zarejestrowano 24 mln osób. Była to akcja na niespotykaną skalę. W długich kolejkach stali ci, dla których zgłoszenie się było przywilejem, prawem, obowiązkiem, dumą i honorem. Spośród zarejestrowanych wyselekcjonowano 2,8 mln osób. Niemal połowa z nich walczyła na frontach w Europie. Do armii amerykańskiej zaciągnęło się – jak podają różne źródła – około 190–300 tysięcy Polaków i Amerykanów polskiego pochodzenia. Polacy stanowili 3,5 procent strat osobowych armii amerykańskiej. To wysoka cena, którą przyszło im zapłacić.

 

Wkład Polaków w historię i kulturę amerykańską jest znaczący, mający również wymiar polityczny, ciągle zbyt mało doceniany i niedostatecznie rozpoznawany po obu stronach oceanu.

 

Książka na stronie wydawcy:

https://wydawnictwo.uni.opole.pl/polski-akcent-w-american-expeditionary

 

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego

ISBN:  978-83-7395-984-2; 978-83-64938-34-4

Rok wydania: 2022

Liczba stron:  418. + 262 ilustracje

„Katastrofy II Rzeczpospolitej” (Zapowiedź)

 

Tomasz Specyał „Katastrofy II Rzeczpospolitej” 

Tragedie, wypadki i klęski żywiołowe, które wstrząsnęły przedwojenną Polską

Premiera 7 marca 2023 r.

Czas odbudowy polskiej państwowości po ponad stu latach zaborów obfitował w najrozmaitsze, nierzadko tragiczne wydarzenia. A jednak o rozgrywających się w tamtych latach dramatach, wypadkach czy kataklizmach mówiło się dotąd niewiele. W II Rzeczpospolitej katastrofy schodziły na dalszy plan. Straszliwe wypadki kolejowe i lotnicze, eksplozje i tąpnięcia w kopalniach albo składach amunicji, niszczycielskie powodzie i pożary ustępowały miejsca innym wydarzeniom. Najważniejsza była odbudowa i zjednoczenie kraju.

Tymczasem wraz z postępem ekonomicznym i społecznym, narastaniem politycznych niesnasek, a niekiedy także przez zwykłą żądzę zysku, występowały przerażające zdarzenia, którym poświęcano coraz więcej uwagi. Wreszcie zaczęto traktować je z należytą powagą i przyglądać się im na łamach wpływowych mediów.  Prasa obszerniej donosiła o katastrofach kolejowych, lotniczych, morskich czy budowlanych; o eksplozjach i pożarach, powodziach, wichurach i uderzeniach pioruna, które wyrządzały ogromne straty materialne i zbierały mordercze żniwo wśród ludzi i zwierząt. Bywało też, że śmierć przeszła tuż obok.

Dlaczego śmierć spadła z nieba na biorących udział w uroczystościach 15 sierpnia 1922 roku w Pucku? Co było przyczyną wybuchów, które wstrząsały Poznaniem i Krakowem? Jak roztopy zamieniły Wilno w Wenecję, a Małopolskę w bagnisko? Jakim cudem marynarze masowca „Niemen” uniknęli śmierci i dlaczego dom w Warszawie zawalił się, grzebiąc mieszkańców pod tonami gruzu? Co wywołało rzekę ognia w Poznaniu i czemu dlaczego 11 listopada 1937 roku stał się czarnym dniem polskiego lotnictwa? Jak swe mordercze oblicza objawiały piękne polskie górskie szczyty? A to tylko niektóre z nieszczęść, które wstrząsnęły II Rzeczpospolitą.

A potem nadeszła II wojna światowa – gehenna, która po trosze wymazała te wydarzenia, od których wieje grozą, z ludzkiej pamięci. Z perspektywy czasu warto przypomnieć tamte dramatyczne wypadki, które pomimo upływu dziesięcioleci, także współcześnie niosą wciąż ważne i aktualne przesłanie dotyczące ludzkiej natury.

Książka na stronie wydawcy:

https://replika.eu/tytul/katastrofy-ii-rzeczpospolitejtragedie-wypadki-i-kleski-zywiolowe-ktore-wstrzasnely-przedwojenna-polska

 

Wydawca: Replika

ISBN: 978-83-67295-70-3

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 352 + 16 foto (kolor)

„Dzikowy skarb”

 

Karol Bunsch „Dzikowy skarb”

 

Autor w niepowtarzalny sposób buduje narrację i przedstawia tło historyczne przełomowego dla powstania państwa polskiego okresu. Pokazuje trudności początków chrystianizacji, gry dyplomatyczne i działania wojenne. Tytułowy Dzik, z wyjętego spod prawa łotrzyka staje się poważanym władyką, przeżywając liczne przygody od wielkopolskich puszcz, przez podlaskie bagna i małopolskie góry, a nawet poznaje wikingów z Jomsborga. Karol Bunsch nie ogranicza się do polańskiego dworu i jego otoczenia, przedstawia też kluczowe wydarzenia historyczne z całej ówczesnej Europy i zręcznie łączy je w pasjonującą podróż przez wczesnośredniowieczną Europę. 

 

Karol Bunsch urodził się 22 lutego 1898 w Krakowie, zmarł 24 listopada 1987 tamże – polski pisarz historyczny, tłumacz literatury niemieckiej i angielskiej. Jego głównym osiągnięciem literackim był wielotomowy cykl powieściowy z czasów piastowskich znany jako Powieści piastowskie, cieszący się popularnością już od wydania pierwszej książki (Dzikowy skarb, 1945). Opublikował ponadto trylogię o Aleksandrze Wielkim i powieści opowiadające o czasach Jagiellonów oraz nowele.

 

Źródło:

https://capitalbook.com.pl/pl/p/Dzikowy-Skarb-Karol-Bunsch/4006

  

Wydawca: Capital

ISBN: 978-83-66490-12-3

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 725

 

„Księgi ławnicze Starej Warszawy z lat 1453-1535”. Wydanie 2

 

„Księgi ławnicze Starej Warszawy z lat 1453-1535”. Wydanie 2

Red. naukowa: Agnieszka Bartoszewicz

 

Edycja źródłowa ksiąg ławniczych Starej Warszawy z lat 1453-1535 została przygotowana przez Agnieszkę Bartoszewicz, profesora w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego, oraz grono jej uczniów: Krzysztofa Mrozowskiego, Macieja T. Radomskiego, Katarzynę Wardę i Urszulę Zacharę-Związek.

Publikacja obejmuje cztery księgi warszawskiego sądu ławniczego zawierające protokoły działalności tego urzędu i dokumentujące życie mieszkańców Starej Warszawy u schyłku średniowiecza i na początku epoki nowożytnej. Zebrany materiał źródłowy umożliwia szczegółowe badania nad społeczeństwem miasta, zarówno jego kulturą umysłową, jak i materialną, a także przestrzenią i życiem ekonomicznym, pokazując codzienną egzystencję Warszawy przeżywającej okres dynamicznego rozwoju i pełniącej coraz bardziej istotną rolę polityczną i gospodarczą.

 

Publikacja na stronie wydawcy:

https://www.wuw.pl/product-pol-14743-Ksiegi-lawnicze-Starej-Warszawy-z-lat-1453-1535-wyd-2.html

 

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

ISBN: 978-83-235-4967-3

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 1128

„Plan R.”

 

Zenon Różański „Plan R.”

 

Lata 30. ubiegłego wieku. Z Nowego Jorku do Europy wypływa statek motorowy Wilson. Pośród pasażerów znajduje się polski inżynier Antoni Janczar. Za oceanem młody naukowiec spędził setki godzin w laboratorium, pracując nad rewolucyjną formułą chemiczną, zwaną „Planem R.” Formułę tę zamierzał przekazać polskiej armii. Nie trudno się domyślić, że chrapkę na zdobycie tak cennego wynalazku mają służby wywiadowcze wielu krajów. Kilka kabin na luksusowym transatlantyku zajmują agenci wywiadów ze Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Niemiec.

Największe niebezpieczeństwo grozi Janczarowi ze strony niezwykle urodziwej niemieckiej agentki Grety von Hesslar. Przebiegła kobieta, która przed inżynierem występuje jako Zofia Wilczewska, jest gotowa na wszystko by wykonać rozkaz i zdobyć teczkę z dokumentami naukowca. W obfitującej w zaskakujące zwroty akcji powieści, oprócz wątków romansowych, znajdziemy także trochę bójek i zabawnych konwersacji. Polski chemik podróżujący na pokładzie transatlantyka na brak przygód i emocji nie mógł zatem narzekać.

 

Zenon Różański, pozostawał w cieniu najbardziej popularnych przedwojennych autorów powieści kryminalnych: Aleksandra Błażejowskiego, Adama Nasielskiego, czy Stanisława A. Wotowskiego. Nie zrażał się tym jednak, i pozostawił po sobie całkiem pokaźny dorobek. Kilka tytułów tego pisarza i dziennikarza zostało wznowionych po latach w seriach Kryminały przedwojennej Warszawy oraz Stary polski kryminał. Warto je polecić szczególnie miłośnikom powieści Adama Nasielskiego. Różański, podobnie jak twórca postaci inspektora Bernarda Żbika, stosował zbliżone chwyty fabularne, jego kryminały przepełnione były również solidną dawką komicznych scen. Na kartach niniejszej książki także takowych nie brakuje.

Powieść Zenona Różańskiego drukowana była w odcinkach na łamach „Dziennika Bydgoskiego” w 1938 r. a na pierwsze wydanie książkowe czekała aż do 2022 r. Polecam.

 

Powieść na stronie wydawcy:

https://www.wydawnictwocm.pl/zenon-rozanski-plan-r-spk-15-p-710.html

 

Wydawca: CM

Seria wydawnicza: Stary polski kryminał

ISBN: 978-83-66704-97-8

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 160

„Bibliografia literatury dla dzieci i młodzieży. Wiek XIX”

 

Elżbieta Boczar „Bibliografia literatury dla dzieci i młodzieży. Wiek XIX”

Literatura polska i przekłady

 

Prezentowana publikacja zawiera wykaz literatury dla dzieci i młodzieży wieku XIX stanowi zatem wprowadzenie do wydanych wcześniej analogicznych bibliografii dotyczących późniejszych okresów, czyli: "Bibliografia literatury dla dzieci i młodzieży 1901-1917" (Warszawa 2005), "Bibliografia literatury dla dzieci i młodzieży 1918-1939" (Warszawa 1995); warto wspomnieć, że istnieją też odpowiednie wykazy za lata 1945-1960.

Autorka wykonała ogromną pracę, zestawiając książki i czasopisma adresowane do dzieci. Zaopatrzenie bibliografii w indeksy: autorów i współpracowników; drukarzy, nakładców i wydawców; tytułów oraz serii, znakomicie wzbogaca zawartość informacyjną przygotowanego zbioru. Pozycja ta jest bezcenna dla każdego badacza kultury czy literatury dziecięcej i młodzieżowej wieku XIX.

Publikacja na stronie wydawcy:

https://www.wuw.pl/product-pol-6538-Bibliografia-literatury-dla-dzieci-i-mlodziezy-Wiek-XIX-Literatura-polska-i-przeklady-PDF.html

 

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

ISBN: 978-83-235-1838-9

Rok wydania: 2010

Liczba stron: 572

„Filmowe Poświętne we wspomnieniach mieszkańców”

 

Maciej Kronenberg „Filmowe Poświętne we wspomnieniach mieszkańców”

 

Kolejna książka o tematyce filmowej w dorobku Regio, kolejna przygotowana przez Macieja Kronenberga, autora wcześniejszych "Przewodnika filmowego po województwie łódzkim" oraz współautora "Przewodnika po filmowej Łodzi" i "Stawkowego przewodnika filmowego". W książce opisane zostały związki gminy Poświętne z filmem, przede wszystkim za sprawą realizowanych tu filmów - było ich co najmniej kilkanaście, w tym tak znane jak "Katyń", "Czterej pancerni i pies", "Jak rozpętałem II wojnę światową" czy "1920. Bitwa Warszawska".

Tym co odróżnia tę książkę od poprzednich jest fakt oddania głosu mieszkańcom - świadkom pracy filmowców w gminie Poświętne. Na książkę składa się 25 wywiadów, podzielonych tematycznie na poszczególne filmy. Opisany został również wątek kina w Poświętnem, czy tego jak wyglądało życie filmowców w Poświętnem. Warto tu zaznaczyć że w przeszłości ekipy filmowe spędzały tu nawet po kilka miesięcy, to okazji do spotkań i nawiązywania relacji między mieszkańcami a artystami nie brakowało.

Książka powstała w ramach Budżetu Obywatelskiego Województwa Łódzkiego na 2022 rok.

Książka nie jest przeznaczona do sprzedaży, całość nakładu trafiła bezpłatnie w ręce czytelników,

 przede wszystkim mieszkańców gminy Poświętne.

 

Książkę w formacie PDF można bezpłatnie pobrać ze strony:

https://regiocentrum.pl/wydawnictwo/filmowe-poswietne-we-wspomnieniach-mieszkancow

 

Wydawca: Centrum Inicjatyw na rzecz Rozwoju REGIO 

ISBN: 978-83-949070-7-5

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 160

„Słowiańskie baśnie i bajki”

 

Mieczysław Rościszewski „Słowiańskie baśnie i bajki”

 

Bogaty i pasjonujący zbiór baśni i bajek ludów słowiańskich. Słowianie, jak każda społeczność, mieli swoje legendy i podania, w których oprócz ludzi występowały smoki, diabły, czarownice, wodniki i zwierzęta mówiące ludzkim głosem. Słowiańskie baśnie i bajki zawierają 35 utworów pochodzących z różnych kręgów kultury słowiańskiej. Znajdziemy tu opowieści z wielu krajów, od Bałkanów po Europę Środkową. W książce nie brakuje elementów fantastycznych i zjawisk nadprzyrodzonych. Zebrane, przetłumaczone i wydane przez Bolesława Londyńskiego pod pseudonimem Mieczysław Rościszewski, w swoim założeniu miały nie tylko bawić, ale również uczyć i napominać, nawet jeśli czasami wiało z nich grozą.

 

Książka na stronie wydawcy:

https://replika.eu/tytul/slowianskie-basnie-i-bajki

 

Wydawca: Replika

Seria: Wierzenia i zwyczaje

ISBN: 978-83-67295-95-6

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 224

„Nim dojrzeją maliny”

 

Eugenia Kuzniecowa „Nim dojrzeją maliny”

 

Trzy siostry, jedno miejsce na ziemi. Kojąca opowieść o powrocie do domu. Mijka właśnie się zaręczyła, ale wciąż kocha innego mężczyznę. Lilka pragnie spędzić na ukraińskiej wsi ostatnie lato przed wyjazdem na drugi koniec świata. Marta niebawem urodzi bliźniaki i nie chce zdradzić, kto jest ojcem. Wszystkie trzy pragną schronić się przed światem. Marzą o tym, by wziąć oddech przed kolejnym skokiem na głęboką wodę życia. Azyl znajdują w swoim raju z dzieciństwa – u babki Teodory. W jej domu, ukrytym w gąszczu krzewów, wśród śpiewu ptaków i zapachu owocujących drzew, czas na chwilę się zatrzymuje. Kobiety mogą na nowo odkryć siebie i łączące je więzi. Ale życie nie pozwala o sobie zapomnieć i coraz gwałtowniej wdziera się do ich niemal magicznego schronienia. Nie da się przed nim uciec, ale teraz już można stawić mu czoła. Nim dojrzeją maliny niesie nadzieję wszystkim, którzy marzą o szczęśliwym miejscu na ziemi. To opowieść o tym, że czasem trzeba się zatrzymać, aby odnaleźć w sobie siłę.

Eugenia Kuzniecowa to jeden z najważniejszych młodych głosów w literaturze ukraińskiej. Nim dojrzeją maliny jest debiutem prozatorskim, napisanym w niezwykłej poetyce, którą można nazwać „magizmem realistycznym”. Za tę powieść autorka otrzymała wyróżnienie Europejskiej Nagrody Literackiej.

 

Powieść na stronie wydawcy:

https://www.znak.com.pl/ksiazka/nim-dojrzeja-maliny-kuzniecowa-eugenia-234931

 

Wydawca: Znak

ISBN: 978-83-240-6582-0

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 304