"Spotkania z Zabytkami" numer 9-10/2020

 

"Spotkania z Zabytkami" numer 9-10/2020

 

Zapraszamy do lektury numeru 9-10, 2020 „Spotkań z Zabytkami”. Rozpoczniemy od wycieczki po Mazowszu, którego zabytki sakralne, prowadzone przy nich prace konserwatorskie oraz dokonywane przy takich okazjach odkrycia przybliżają pracownicy Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Warszawie. Następnie przeniesiemy się „Z carskiego pałacu pod strzechy” – to tytuł artykułu red. Wojciecha Przybyszewskiego, który śledzi zależności między XIX-wiecznymi wydawnictwami z wizerunkami władców polskich i donosi o niedawnym zakupie takiego zbioru portretów dokonanym przez Bibliotekę Narodową. Zainteresowanych architekturą odsyłamy do tekstów poświęconych kamienicy Oppenheimów we Wrocławiu, zamkowi w Krupem czy willi Czerwińskich w Chylicach pod Warszawą. Jak zwykle zawędrujemy też na Wschód – tym razem do zakątka na wschodnich rubieżach dawnego woj. podolskiego, w okolice Baru. Przedmiotem osobnego opracowania jest działalność rzeźbiarska Josefa Limburga na Śląsku. Bywalcy wystaw dowiedzą się co nieco o takich projektach, jak krakowski „Wawel odzyskany”, szczecińska ekspozycja „Piękność twą widzę. Od Čiurlionisa do Kairiūkštisa – sztuka litewska pierwszej połowy XX wieku” czy też, niezrealizowana ze względu na wybuch epidemii, ale reprezentowana pięknie wydanym albumem wilanowska wystawa „Elżbieta Sieniawska. Królowa bez korony”.

Spis treści:

http://www.spotkania-z-zabytkami.pl/artykuly/81 

"Spotkania z Zabytkami" na Facebooku:

https://www.facebook.com/spotkaniazzabytkami

Świętokrzyskie regionalia (cz. 92)

 

Czesław Hadamik „Święty Krzyż. Książę innych gór”

 

Książę innych gór jest owocem badań i refleksji autora nad wielką rolą i znaczeniem klasztoru benedyktynów oraz sanktuarium świętokrzyskiego w średniowiecznym Królestwie Polskim. Opowieścią o ludziach i czasach, w których tworzyła się żywa do dziś legenda Świętego Krzyża jako jednego z najważniejszych miejsc Polski Jagiellonów oraz o czasach wcześniejszych, kiedy Łysa Góra była miejscem ważnym dla plemion pogańskich. Jest też opowieścią o tym, jak trudno jest zrekonstruować tak zwaną prawdę historyczną i na powrót ożywić przeszłość. Opowieścią dla Czytelnika starszego i młodszego, każdego, kto ma odwagę wyjść poza utarte schematy, opowieścią rozgrywającą się na różnych płaszczyznach, w której autor oddaje głos średniowiecznym i nowożytnym kronikarzom, dokumentom, podróżnikom, a także współczesnym ludziom nauki. W tej książce narracje z różnych czasów przenikają się,  pozwalając na to, aby w naszej wyobraźni odżyły wieki, które pozornie dawno już minęły. 

Oszczędne, klasycystyczne wnętrze świątyni jest wymarzonym tłem 

dla wielkoformatowych obrazów Franciszka Smuglewicza.

Opowieść skłania do szukania własnych dróg poznania Łysej Góry jako zwartej i wyjątkowej całości, stworzonej wspólnymi siłami kultury i natury. Jest to też ukłon oddany w stronę największego piewcy świętokrzyskiego sanktuarium, Jana Długosza, autora niezrównanego opisu tego miejsca, które uważał za najważniejszą polską górę i dlatego nadał jej miano „księcia innych gór”. Książka jest pierwszą częścią zamierzonej większej całości; następna część będzie dotyczyć czasów nowożytnych (od XVI wieku do kasaty klasztoru w 1819 roku).

 

Sala na piętrze skrzydła wschodniego, nad zakrystią, nazywana zwyczajowo starą biblioteką.

Czesław Hadamik, archeolog, doktor nauk humanistycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, autor (i współautor) około 100 publikacji naukowych i popularnonaukowych, w tym 11 książek. Od lat prowadzi badania archeologiczno-architektoniczne na terenie klasztoru świętokrzyskiego.

 

Wykopy archeologiczne wykonane w 2014 roku pod posadzką wirydarza, odsłoniły dolne fragmenty wewnętrznych krużganków, które w części północnej posadowione były na głębokości prawie czterech metrów.

Odbiorcy: Szerokie grono Czytelników – zarówno tych, którzy często odwiedzają Święty Krzyż, jak i tych, którzy chcieliby poznać ten wyjątkowy zakątek Polski.

Dlaczego warto przeczytać tę książkę? Łatwy i przystępny opis legendarnych i historycznych dziejów Łysej Góry, skłaniający do samodzielnych refleksji i uruchomienia wyobraźni- wiele nowych informacji, wędrówka po miejscach słabo, albo w ogóle nieznanych, a ściśle związanych z największymi postaciami historii Polski.

 

Źródło:

https://www.jednosc.com.pl/sklep/2975/swiety-krzyz-ksiaze-innych-gor

Recenzje książki:

http://lubimyczytac.pl/ksiazka/269017/swiety-krzyz-ksiaze-innych-gor-gora-nad-wszystkie-gory-krolestwa-polskiego

  

Wydawca: Wydawnictwo Jedność

ISBN: 978-83-7971-338-7

Rok wydania: 2015

Liczba stron: 192

„Jarema”

 

Jan Zachariasiewicz „Jarema”

 

Jan Zachariasiewicz (1823-1906) urodził się w Radymnie na Podkarpaciu, gdzie jego ojciec był właścicielem dużej posiadłości ziemskiej. W 1833 r. Zachariasiewicz rozpoczął naukę w gimnazjum w Przemyślu. Od najwcześniejszych lat należał do organizacji spiskowych i samokształceniowych, za co w 1842 r. trafił na dwa lata do ciężkiego więzienia. Po wyjściu na wolność rozpoczął studia na uniwersytecie we Lwowie. W tym mieście spędził większość dorosłego życia. Współredagował lwowskie czasopisma, w których propagował postępowe poglądy w duchu pozytywistycznym. Do kręgu jego znajomych należeli m.in. Karol Szajnocha, Kornel Ujejski i Wincenty Poi. Na początku lat pięćdziesiątych Zachariasiewicz ponownie z powodów politycznych został osadzony na kilka lat w więzieniu, a po powrocie do domu zaczął pisać powieści. Do najbardziej znanych należą Święty Jur (1862) i Jarema (1863).

 

Akcja Jaremy toczy się w połowie XIX w. w Galicji. Fabuła osnuta jest wokół konfliktu wsi z dworem o serwituty, czyli dostęp chłopów do pańskich lasów i pastwisk po zniesieniu pańszczyzny. W tle pobrzmiewa złowrogim echem rabacja galicyjska z 1846 r. Autor zwraca w powieści uwagę na umiejętne podsycanie przez rząd w Wiedniu antagonizmów między tymi dwiema klasami społecznymi. Tytułowy Jarema, zasłużony żołnierz armii austriackiej, przekonany o jak najlepszych intencjach cesarza i jego urzędników, świadomie dąży do konfrontacji z miejscową dziedziczką, uważając, że sabotuje ona szczytne zamiary władz. Napięcie stopniowo narasta. W tle pojawia się miłość głównego bohatera do miejscowej piękności.

 

Strona wydawcy:

https://kiw.com.pl

  

Wydawca: Spółdzielnia Wydawniczo-Handlowa „Książka i Wiedza” 

ISBN: 978-83-05-13676-1

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 172

„Kresowa Atlantyda” Tom IV

 

Stanisław Sławomir Nicieja „Kresowa Atlantyda”

Historia i mitologia miast kresowych. Tom IV

Kołomyja – Żabie – Dobromil 

 

Czwarty tom „Kresowej Atlantydy” jest wyprawą do trzech fascynujących i zadziwiających swą różnorodnością i oryginalnością miejscowości: Kołomyi – stolicy Pokucia, wsi Żabie – serca Huculszczyzny, miejscowości, która swoim folklorem i wspaniałymi pejzażami inspirowała dziesiątki twórców, oraz do urokliwego, ale jakby pogrążonego w letargu – Dobromila. W książce znajdziemy ok. 250 unikatowych fotografii oraz indeks zawierający ok. 1000 nazwisk.

 

Henryk Sienkiewicz i jego przyjaciel Adam Krechowiecki.

Źródło:

https://wydawnictwoms.pl/kresowa-atlantyda

Recenzja:

https://dzieje.pl/ksiazki/kresowa-atlantyda-tom-iv

  

Wydawca: Wydawnictwo MS

ISBN: 978-83-61915-41-6

Rok wydania: 2014

Liczba stron: 292

Świętokrzyskie regionalia (cz. 91)

 

Krzysztof Bracha (red.), Krzysztof J. Pęczalski (fot.)

„Antyfonarz kolegiaty kieleckiej”

(ok. 1372 r.)

Wydanie fototypiczne z komentarzem

 

Ta wyjątkowa publikacja jest fotograficznym i pełnokolorowym odwzorowaniem bezcennej księgi liturgicznej, przechowywanej w skarbcu bazyliki katedralnej w Kielcach, Antyfonarza kieleckiego z ok. 1372 r. To właśnie w tym dziele znajduje się pierwszy rękopiśmienny przekaz Oficjum o św. Stanisławie, do którego należy słynny hymn Gaude, mater Polonia,  przypisywany krakowskiemu dominikaninowi Wincentemu. Antyfonarz wydany został we współpracy z historykami i muzykologami z całej Polski, tak więc oprócz reprodukcji cennego rękopisu zawiera siedem naukowych komentarzy przybliżających biografię Wincentego, dzieje hymnu Gaude, mater Polonia, zagadnienia notacji chorałowej i in.

 

Dzieło, wydane we współpracy z Uniwersytetem Jana Kochanowskiego w Kielcach, jest nie tylko naukową edycją rękopisu, ale i unikatowym albumem, pozwalającym na ponad 700 stronach podziwiać kunszt średniowiecznych pisarzy tworzących na pergaminie ozdobną księgę śpiewów liturgicznych.

 

Źródło:

https://www.jednosc.com.pl/teologia-20/5306/327/nowosci-4/antyfonarz-kolegiaty-kieleckiej-ok-1372-r

Więcej o publikacji:

https://www.radio.kielce.pl/pl/wiadomosci/antyfonarz-kielecki-skarb-z-kieleckiej-katedry-doczekal-sie,112297

  

Wydawca: Wydawnictwo Jedność

ISBN: 978-83-8144-387-6

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 744

„Diecezja Częstochowska”

 

Ks. Jan Wiśniewski „Diecezja Częstochowska”

Opis historyczny kościołów, miast, zabytków w dekanatach: będzińskim, dąbrowskim, 

sączowskim, zawierckim i żareckim oraz parafji Olsztyn 

 

Dzieło obejmuje 15 monografii dekanatów, parafii i miejscowości położonych w obrębie diecezji kieleckiej, radomskiej, sandomierskiej i archidiecezji częstochowskiej. Jest to reprint publikacji, która ukazywała się w latach 1907-1936. Autor przedstawił w swoich opracowaniach dzieje parafii od ich powstania do XX wieku. Prace zawierają bogatą dokumentację historyczną, zachowując przy tym wysoką wartość naukową. Opisy uzupełniają ryciny, zdjęcia, mapy oraz obszerne, unikalne teksty źródłowe. Do reprintu dołączono XV tom „Ksiądz Jan Wiśniewski 1876-1943. Życie i działalność” – przybliżający sylwetkę, działalność i piśmiennictwo autora. To także przewodnik po wydawnictwie.

 

W niniejszym tomie znajdziemy opisy takich miejscowości jak: Będzin, Błędów, Bobrowniki, Choroń, Chruszczobród, Ciągowice, Czeladź, Dąbrowa Górnicza, Gołonóg, Grodziec, Janów, Koziegłowy, Koziegłówki, Kromołów, Łagisza, Łazy, Łęka, Łosień, Maczki, Niemce, Mrzygłód, Myszków, Niegowa, Nieganowice, Niwka, Olsztyn, Piaski, Pińczyce, Pogoń, Porąbka, Porąbka Mrzygłodzka, Przybynów, Sączów, Sielec Stary, Sielec Nowy, Siemonia, Siewierz, Skarżyce, Sosnowiec, Strzemieszyce, Targoszyce, Włodowice, Wojkowice Komorne, Wojkowice Kościelne, Zawiercie, Zagórze, Ząbkowice, Złoty Potok, Zrembice, Żychcice, Żarki i Leśniów.

 

Marjówka 1936. Reprint wydano z okazji obchodów Jubileuszu Święty Krzyż 2000

 

Źródło:

https://www.jednosc.com.pl/teologia-20/1894/monografie-historyczne-reprint-komplet-15-tomow

 

Wydawca: Wydawnictwo Jedność

ISBN: 83-7224-241-0 (t. 1-14)

ISBN: 83-7224-289-5

Rok wydania: 2000

„W stolicy padyszacha”

 

Stanisław Bełza „W stolicy padyszacha”

Wrażenia z podróży do Konstantynopola

Wydanie I powojenne

 

Stolica Imperium Osmańskiego, miasto meczetów i klasztorów derwiszy, „perła mórz”, niezwykle malowniczo położona w miejscu, gdzie Europa łączy się z Azją, od dawna przyciągała rzesze podróżników. Przemierzamy ją u schyłku XIX wieku – pieszo i konno – razem ze Stanisławem Bełzą, zafascynowanym światem tajemniczego i egzotycznego Orientu. Zapis wrażeń, doświadczeń i obserwacji z tych wędrówek ukazuje orientalny urok metropolii, jej największe osobliwości oraz ślady dawnej świetności z czasów Rzymu i Bizancjum. Uzupełniają go dziewiętnastowieczne widoki miasta, jego zabytkowych budowli oraz obrazy z życia codziennego mieszkańców, zatrzymane w kadrze przez osiadłego nad Bosforem szwedzkiego fotografiki Guillaume’a Berggrena (1835-1920)

 

Stanisław Bełza (1849-1929) był znanym adwokatem, pisarzem, publicystą, działaczem społecznym i zapalonym podróżnikiem. Zwiedził niemal całą Europę, Afrykę Północną oraz Indie. W stolicy Imperium Osmańskiego znalazł się pod koniec XIX wieku. Książka zawiera barwny opis miasta meczetów i klasztorów derwiszy, łączącego Europę i Azję.

 

Książka na stronie wydawcy:

https://kiw.com.pl/77-2

  

Wydawca: Spółdzielnia Wydawniczo-Handlowa „Książka i Wiedza” 

ISBN: 978-83-05-13680-8

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 338 + ilustracje

„Balwierze, cyrulicy, wyrwizęby”

 

Dariusz Łukasiewicz „Balwierze, cyrulicy, wyrwizęby”

Z dziejów choroby i zdrowia

 

W minionych stuleciach jednym z głównych problemów była ogromna śmiertelność spowodowana przez epidemie, zwłaszcza śmiertelność dzieci. Od przełomu XIX i XX wieku stopniowo zaczęły następować w tym obszarze coraz szybsze, pozytywne zmiany, a służba zdrowia swym działaniem obejmowała już nie tylko szlachtę i zamożne mieszczaństwo, ale również warstwy uboższe. Także skuteczność medycyny zasadniczo się poprawiała. Lepsze było wyżywienie i większa odporność na choroby, co dla stanu zdrowotnego społeczeństwa ma zasadnicze znaczenie. Dzięki postępowi naukowemu przezwyciężono wielkie klęski nieurodzaju i głodu, które zawsze prowokowały epidemie.

 

Od połowy XIX wieku głód w Europie odchodził do przeszłości. Pojawiły się nawozy sztuczne, nowe uprawy, poprawa jakości hodowli bydła, trzody chlewnej i drobiu. Za tym wzrastała konsumpcja mięsa. Zanim to nastąpiło, z zachorowaniami radzono sobie metodą prób i błędów w zakresie stosowania środków zielnych, gdzie osiągnięto duże sukcesy. Nie rozumiano, jak działa dany specyfik, ale ważne było, że działał. Teorie medyczne i wykoncypowane metody leczenia stanowiły jednak dla zdrowia zagrożenie. Medycyna uniwersytecka miała natomiast nad ludową przewagę większej plastyczności i łatwości poddawania się zmianom. Medycyna ludowa przekazywana była z pokolenia na pokolenie w systemie rzemieślniczym. Lekarze po uniwersytetach raczej więc szkodzili bogatym puszczając krew i dając środki na przeczyszczenie, a biednym starali się pomóc znachorzy, wiejskie baby, akuszerki i zielarki. Uważano, że ogromne znaczenie w profilaktyce i leczeniu miała religia, jako że modlitwy do świętych, pielgrzymki, relikwie oraz vota uznawano za bardzo ważne pomoce lecznicze. Nasze czasy racjonalizmu zmieniły również religię, gdzie zmniejszyła się wiara w cudowne uzdrowienia.

Źródło:

https://wydawnictwo-silvarerum.eu/produkt/kornelia-cwiklak-literackidariusz-lukasiewicz-balwierze-cyrulicy-wyrwizeby-z-dziejow-choroby-i-zdrowiae-podroze-do-polski-i-niemiec-studia-imagologiczne-kopia

 

Wydawca: Silva Rerum

ISBN: 978-83-65697-53-0 

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 406

„Stulecie krakowskich detektywów”

 

Jan Widacki „Stulecie krakowskich detektywów”

Wydanie nowe, zmienione i rozszerzone

 

Od czasu pierwszego wydania Stulecia krakowskich detektywów  w 1987 r. nauki sądowe znacznie się rozwinęły. Genetyka sądowa zrewolucjonizowała badanie śladów biologicznych. Dziś z innej perspektywy niż ta możliwa przed ponad trzydziestu laty patrzymy na dokonania epoki, którą nazwałem „stuleciem krakowskich detektywów”. Gdy pisałem tę książkę w latach osiemdziesiątych XX wieku, miałem zupełnie inne doświadczenia z kryminalistyką i medycyną sądową. Były to doświadczenia biegłego sądowego i nauczyciela akademickiego. Teraz do tych doświadczeń doszło ponad 25-letnie doświadczenie obrońcy w sprawach karnych. To zmienia ocenę wielu zdarzeń z epoki opisywanej w tej książce. Ale też ułatwia wyłuskanie z materiału historycznego tego, co najwartościowsze.  Jest to więc w znaczącej mierze książka nowa, choć zachowująca pewne elementy stałe, niezmienne, niezależne od doświadczenia  i dystansu, z jakiego na nie patrzymy. Dopóki  proces karny prowadzą ludzie, a nie roboty, bardziej lub mniej wyszukane i zaawansowane technologicznie narzędzia i metody wciąż mają tylko wartość pomocniczą. Nic nie zastąpi inteligencji tego, który tymi narzędziami czy metodami się posługuje. Nic nie zastąpi jego uczciwości i cywilnej odwagi.  Nikt też nie zastąpi biegłego, mającego oparcie w nauce, także tej instytucjonalnej, i nic nie zastąpi niezawisłości sędziowskiej, niezbędnej do uczciwego wyrokowania. Z „Przedmowy do obecnego wydania” Jan Widacki

 

Spis treści

Przedmowa do obecnego wydania

Przedmowa do II wydania

Wstęp

Przybysz z Lipska, Fryderyk Hechell

Polityka i medycyna sądowa

Uciekinier z Dopartu i lekarz wśród prawników, Ludwik Teichmann i Leon Blumenstok

Sprawa Barbary Ubryk. Jak „furye” sąd krakowski w anioły na nowo przemienił

Morderstwo Ludwika Zejsznera

Wzorowy obducent przed sądem… w różnych rolach

Nowoczesna chemia i toksykologia sądowa

Katedra Chemii Ogólnej Uniwersytetu Jagiellońskiego jako placówka kryminalistyczna, Emil Czyrniański i Karol Olszewski

Uczeń Blumenstoka i Hofmanna – Leon Wachholz

W uniwersyteckich laboratoriach, na sali sekcyjnej, w sądzie i w komisariacie

Kto to taki ten Piotrowski?

Trudny egzamin moralny biegłego

Kobieta zbrodniarka

Kobieta zbrodniarka czy tylko nieszczęśliwa kobieta?

Schyłek epoki

Zakończenie

Źródła i bibliografia

Spis ilustracji

Indeks nazwisk

 

Źródło:

https://universitas.com.pl/produkt/4031/Stulecie-krakowskich-detektywow-Wydanie-nowe-zmienione-i-rozszerzone

Wydawca: Universitas

ISBN: 978-83-242-3644-2

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 360

„Kresowa Atlantyda” Tom I

 

Stanisław Sławomir Nicieja „Kresowa Atlantyda”

Historia i mitologia miast kresowych. Tom I

 

Stanisławów – Tarnopol – Brzeżany – Borysław

Historię i mitologię miast kresowych otwiera Lwów – stolica Galicji i Lodomerii, który przez 600 lat był wyjątkowo mocno wpisany w historię Polski. Następnie poznajemy Stanisławów – trzecie pod względem liczebności miasto Galicji, Tarnopol – stolicę Podola, Brzeżany – hetmańskie miasto oraz Borysław – galicyjską Pensylwanię. Ostatni rozdział to epitafium dla Adama Hanuszkiewicza – lwowianina, genialnego aktora i reżysera. W książce znajduje się 275 fotografii oraz indeks zawierający ponad 1300 nazwisk.

 

Gmach Dyrekcji Kolei w Stanisławowie, według projektu Ernesta Baudischa, z roku 1894

Źródło:

https://wydawnictwoms.pl/kresowa-atlantyda

Recenzja:

https://historia.org.pl/2014/01/21/kresowa-atlantyda-historia-i-mitologia-miast-kresowych-tom-i-ii-iii-s-s-nicieja-recenzja

 

Wydawca: Wydawnictwo MS

ISBN: 978-83-61915-27-0

Rok wydania: 2012

Liczba stron: 288