Publikacje Departamentu Edukacji i Wydawnictw NBP

Bankoteka (wydanie specjalne nr 1) grudzień 2013 r.​ 

Wystawa

- Dzieje bankowości centralnej – Polska i USA

- 185-lecie polskiej bankowości centralnej i 100-lecie Systemu Rezerwy Federalnej (FED)

Publikacja dostępna na stronie:

http://www.nbp.pl/publikacje/bankoteka/bankoteka-specjalne-1.pdf

Bankoteka (wydanie specjalne nr 2) maj 2014 r. 

Władysław Grabski, Bank polski SA i stabilizacja ekonomiczna kraju

Publikacja dostępna na stronie:

http://www.nbp.pl/publikacje/bankoteka/bankoteka-specjalne-2.pdf

Bankoteka (wydanie specjalne nr 3) wrzesień 2014 r. 

Wojenne losy polskiego złota

Publikacja dostępna na stronie:

http://www.nbp.pl/publikacje/bankoteka/bankoteka-specjalne-3.pdf

---

Wydawca: Departament Edukacji i Wydawnictw NBP

http://www.nbp.pl/home.aspx?f=/publikacje/bankoteka.html

Rok wydania: 2013, 2014, 2014

Liczba stron: 108 + 93 + 90

„Klechdy sezamowe”

Bolesław Leśmian „Klechdy sezamowe”

Sześć orientalnych baśni opowiedzianych przez jednego z najwybitniejszych polskich poetów i zilustrowanych przez jednego z najważniejszych przedstawicieli polskiej szkoły plakatu.

Młody perski książę wsiada na zaklętego drewnianego rumaka i znika w obłokach. Zanim odkryje, jak wylądować, doleci aż do Bengalu. Pewien rybak wyławia z morza miedzianą szkatułkę; kiedy ją otworzy, okaże się, że lepiej było tego nie robić. Afrykański czarnoksiężnik przybywa do Chin, by odnaleźć jedynego człowieka, który może wydobyć z podziemi cudowną lampę… Pamiętacie te historie? 

Trzeba bardzo natężyć uwagę, aby od początku do końca wysłuchać tych baśni. Są to bowiem baśnie pełne zdarzeń niespodzianych i cudów niesłychanych. Nieuważnemu i nieostrożnemu słuchaczowi łatwo zabłąkać się w nich tak samo, jak się pewien chłopiec zabłąkał w lesie czarodziejskim. O północy wszystkie ścieżki i drogi tego dziwnego lasu zaczęły ze śmiechem skakać i pląsać i rozpląsane uciekały przed chłopcem, ile razy chciał na jedną z nich nastąpić nogą, ażeby po niej wrócić do domu. Trzeba być bardzo uważnym wówczas, kiedy się wchodzi do czarodziejskiego lasu, albo wówczas, kiedy się słucha naprawdę czarodziejskich baśni. Nawet królowie perscy, arabscy i indyjscy natężali swoją królewską uwagę, gdy im opowiadano te dziwne i straszne, i osobliwe, i niepojęte baśni.  Prosimy więc o ciszę, gdyż oto opowieść się zaczyna!

Tekst został opracowany na podstawie I wydania (Kraków: Wydaw. J. Mortkowicza, 1913), z pominięciem skrótów i zmian wprowadzonych w edycjach opublikowanych po śmierci autora. Fleksja, pisownia i interpunkcja zostały uwspółcześnione.

---

Spis treści:

Baśń o rumaku zaklętym

Ali-Baba i czterdziesty zbójców

Rybak i geniusz

Opowiadanie króla Wysp Hebanowych

Baśń o Aladynie i o lampie cudownej

Baśń o pięknej Parysadzie i o ptaku Bulbulezarze 

Źródło:

http://www.wydawnictwodwiesiostry.pl/katalog/prod-klechdy_sezamowe.html

Wydawca: Wydawnictwo Dwie Siostry

Ilustracje: Jan Lenica

ISBN: 978-83-65341-42-6

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 288

„Turystyka kulturowa”

Tadeusz Jędrysiak „Turystyka kulturowa”

Turystyka należy do najszybciej rozwijających się dziedzin gospodarki. Jednym z najważniejszych jej segmentów jest turystyka kulturowa, zwłaszcza w Europie - uważanej za kolebkę światowej kultury. Turystyka kulturowa to podróżowanie ludzi z miejsc ich stałego zamieszkania do miejsc atrakcji kulturowych, aby poszerzyć wiedzę, zdobyć nowe doświadczenia czy zaspokoić własne potrzeby poznawcze. W książce Tadeusz Jędrysiak opisuje główne nurty turystyki kulturowej oraz zachęca do poznawania skarbów światowej kultury.

Książka jest przeznaczona dla studentów różnych typów szkół na kierunkach związanych z turystyką, krajoznawstwem, geografią turystyczną i hotelarstwem. Z pewnością zainteresuje również słuchaczy studiów podyplomowych oraz osoby profesjonalnie zajmujące się organizacją turystyki.

Cmentarz Powązkowski w Warszawie

Spis treści

Wstęp 

 

Rozdział I. Turystyka kulturowa i czynniki jej rozwoju 

1. Pojęcie turystyki kulturowej 

2. Kultura a turystyka 

3. Atrakcje i walory turystyczne 

4. Walory kulturowe w strukturze atrakcji turystycznych 

5. Związek walorów kulturowych z motywacjami podróży 

6. Turyści zainteresowani turystyką kulturową 

 

Rozdział II. Dziedzictwo kulturowe jako przesłanka rozwoju turystyki kulturowej 

1. Definicja dziedzictwa kulturowego 

2. Światowe dziedzictwo kulturowe i naturalne 

3. Lista światowego dziedzictwa. 

4. Polskie zabytki na Liście światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego UNESCO 

5. Dziedzictwo kulturowe a turystyka 

 

Rozdział III. Formy turystyki kulturowej 

1. Turystyka kulturowa w Polsce 

2. Kulturowa turystyka miejska 

- Zwiedzanie miast 

- Zwiedzanie obiektów architektury przemysłowej 

- Walory turystyczne muzeów 

- Udział w imprezach kulturalnych, rozrywkowych i sportowych 

- Turystyka sentymentalna 

- Cmentarze 

- Turystyka pielgrzymkowa 

- Tradycyjna kuchnia polska 

- Turystyka mniejszości seksualnych 

3. Kulturowa turystyka wiejska

 

Rozdział IV. Obecny stan i perspektywy rozwoju turystyki kulturowej 

1. Turystyka na świecie i perspektywy jej rozwoju 

2. Tendencje występujące na światowym rynku turystycznym 

3. Zagraniczna turystyka przyjazdowa do Polski 

4. Analiza SWOT polskiego potencjału turystycznego 

 

Rozdział V. Ekonomiczne aspekty rozwoju turystyki kulturowej 

1. Turystyka kulturowa jako element rozwoju gospodarki 

2. Produkt turystyczny 

3. Atrakcyjność i cechy produktu turystycznego w turystyce kulturowej 

4. Markowy produkt turystyczny w turystyce kulturowej 

5. Narodowy produkt turystyki kulturowej 

6. Działania mające na celu rozwój turystyki kulturowej w Polsce 

7. Ekonomiczne aspekty rozwoju kulturowej turystyki wiejskiej 

 

Rozdział VI. Szanse i zagrożenia w rozwoju turystyki kulturowej 

1. Turystyka zrównoważona przyszłością turystyki kulturowej 

2. Zrównoważona turystyka kulturowa miejska 

3. Zrównoważona turystyka kulturowa wiejska 

 

Bibliografia

Wrocław – metropolia nad Odrą

Źródło:

http://www.pwe.com.pl/geografia/turystyka_kulturowa,p1816478811

Wydawca: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne

ISBN: 978-83-208-1759-1

Rok wydania: 2008

Liczba stron: 152

„Tajemnicza broń Hitlera”

Leszek Adamczewski „Tajemnicza broń Hitlera”

Na tropie tajnych badań III Rzeszy

Dokąd wiodą tropy tajnych badań III Rzeszy? W jaką głowicę uzbrojono doświadczalną rakietę V-2, którą późnym wieczorem 16 marca 1945 roku Niemcy wystrzelili z okolic Ichtershausen w Turyngii? Czy była to prymitywna głowica jądrowa, czy może równie groźny ładunek paliwowo-powietrzny? Kilkanaście dni wcześniej, 3 marca, Adolf Hitler błagał zgromadzonych w Bad Freienwalde generałów, by odparli przewidywany atak Armii Czerwonej na Berlin. Chciał w ten sposób zyskać czas na dokończenie budowy straszliwej broni, która przyczyni się do pokonania wrogów Niemiec.

Do widocznego na zdjęciu budynku dyrekcji raciborskiej fabryki trafiły zamówienia uczonych niemieckich 

na bloki ultraczystego grafitu. (Fot. Leszek Adamczewski)

Książką Tajemnicza broń Hitlera Leszek Adamczewski powraca do tematu prac i eksperymentów prowadzonych w III Rzeszy nad bombą atomową. Prowadzi czytelnika do miejsc, gdzie Niemcy mieli pracować nad bronią masowej zagłady, stawiając przy tym dziesiątki ważnych pytań. Przy okazji oddziela także nieliczne fakty od wielu mitów.

Podziemia Góry kościelnej już po zaadoptowaniu na trasę turystyczną 

i nazwaniu całego kompleksu Arado Flugzeugwerke GmbH. (Fot. Leszek Adamczewski)

Leszek Adamczewski – poznański pisarz i dziennikarz. Absolwent Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Autor ponad dwudziestu książek. Zadebiutował w 1992 roku Złowieszczymi górami i poruszonej w tej książce tematyce zagadkowych i tajemniczych wydarzeń z lat drugiej wojny światowej, w tym losów skarbów kultury, pozostaje wierny do dziś. Od 2009 roku współpracuje z Wydawnictwem Replika. Jego książki Zmierzch bogów w Posen, Łuny nad jeziorami i Klęska gauleitera zyskały nominacje do prestiżowych nagród regionalnych w Poznaniu i Olsztynie.

Źródło:

http://replika.eu/ksiegarnia/tajemnicza-bron-hitlera-tropie-tajnych-badan-iii-rzeszy

Rozmowa z Leszkiem Adamczewskim, dziennikarzem i pisarzem poznańskim 

o jego książce „Tajemnicza broń Hitlera. Na tropach tajnych badań III Rzeszy”:

http://plus.gloswielkopolski.pl/kultura/a/leszek-adamczewski-niemcy-byli-bliscy-posiadania-wlasnej-broni-atomowej-rozmowa,12551376

Wydawca: Replika

ISBN: 978-83-7674-628-9

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 464

„Operacja KUSTOSZ”

Jolanta Maria Kaleta „Operacja KUSTOSZ”

Schyłkowy okres PRL-u. Wkrótce rozpoczną się obrady Okrągłego Stołu. Funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa obawiają się, że przemiany ustrojowe położą kres ich licznym przywilejom. Wielu z nich stawia wszystko na jedną kartę i nie przebierając w środkach robi co tylko możliwe aby zapewnić sobie miękkie lądowanie kiedy ich mocodawcy znajdą się na marginesie życia politycznego. Pośród esbeków obawiających się utraty wpływów jest mieszkający we Wrocławiu major Zbigniew Kwieciński. Oficer wykorzystuje możliwość dostępu do archiwalnych materiałów związanych z operacją „Kustosz” i postanawia zabezpieczyć sobie byt eksplorując skrytki pełne kosztowności i dzieł sztuki zrabowanych przez hitlerowców w 1945 r.

Kwieciński marzy o odnalezieniu legendarnego „Portretu Młodzieńca” pędzla Rafaela Santi. Wraz z dwójką pomocników wyrusza na pełne niebezpieczeństw poszukiwania. Na wyjaśnieniu losów zaginionego działa Rafaela zależy także dziennikarzowi Wiktorowi Wolańskiemu oraz zatrudnionej we wrocławskim archiwum Marinie - żonie zaprzyjaźnionego z Kwiecińskim Kuby Borowskiego. Pomiędzy Borowskimi od dłuższego czasu nie układa się najlepiej.

Jak powszechnie wiadomo, nic tak nie ożywia fabuły tak jak trup. A tam gdzie istnieje możliwość zdobycia wartego fortunę dzieła sztuki i w pobliżu kręcą się funkcjonariusze SB, niejeden amator szybkiego zarobku musi rozstać się z życiem. Tym razem bohaterowie powieści Jolanty Marii Kalety eksplorują tajemnicze bunkry i grożące zawaleniem podziemia opuszczonych, poniemieckich pałaców na terenie Dolnego Śląska. Szukają szczęścia w jaskiniach a nawet wyruszają za Odrę, gdzie w magazynach jednego z ministerstw spoczywają dzieła sztuki, których władze NRD nie kwapią się zwrócić prawowitym właścicielom. Wszyscy bohaterowie muszą stale uważać i mieć oczy dookoła głowy. Pisarka wplotła w fabułę wątek romansowy, dzięki temu czytelnik choć przez chwilę może odetchnąć od zmieniających się jak w kalejdoskopie dramatycznych wydarzeń. Podobnie jak w wielu innych powieściach autorki, także na kartach niniejszej nie brakuje smaczków nawiązujących do życia Polaków w czasach PRL-u[1]. Polecam.

Wydawnictwo: Psychoskok

ISBN: 978-83-63548-39-1
Rok wydania: 2015
Liczba stron: 339

---

[1] Recenzje innych powieści Jolanty Marii Kalety: http://www.zapomnianabiblioteka.pl/search?q=Jolanta+Maria+Kaleta

„Skarbiec. 200 lat Ossolineum”

Marta Markowska „Skarbiec. 200 lat Ossolineum”

Dwa stulecia istnienia Zakładu Narodowego im. Ossolińskich przedstawione w formie montażu świadectw. Na książkę złożył się bogaty wybór ilustracji i zapisów (zarówno drukowanych, jak i pozostających w rękopisach) pochodzących z dzienników, wspomnień, a także listów, dokumentów, wywiadów i innych tekstów prasowych oraz – w końcowym etapie opowieści – nagranych relacji. Dzięki starannemu wyborowi powstała kompozycja, która odzwierciedla dzieje instytucji, począwszy od pomysłu na jej utworzenie, a na współczesności skończywszy. Czytelnik znajdzie tu m.in. listy Józefa Maksymiliana Ossolińskiego (oficjalne i prywatne) czy cesarza Austrii Franciszka I, a nierzadko też anegdotyczne wspomnienia współpracowników hrabiego. W niniejszej książce oddajemy głos świadkom wydarzeń związanych z Ossolineum w całej jego historii.

Książka została przygotowana we współpracy z Ośrodkiem KARTA.

Lwów. Katalogi księgozbioru Ossolineum

Wrocław 1947 r. Gmach Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich

Źródło:

https://wydawnictwo.ossolineum.pl/products/65

Więcej o publikacji:

http://dzieje.pl/ksiazki/jubileuszowa-publikacja-skarbiec-200-lat-ossolineum

Wydawca: Ossolineum

ISBN: 978-83-65588-37-1

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 360

„Militarna turystyka kulturowa”

Tadeusz Jędrysiak, Armin Mikos von Rohrscheidt „Militarna turystyka kulturowa”

W Polsce znajduje się około 16 tys. różnych obiektów budownictwa obronnego (zamki, forty, cytadele, twierdze, linie fortyfikacji, mury obronne). Prezentują one bogate wartości historyczne, krajobrazowe  i kulturowe, dlatego cieszą się coraz większą popularnością jako również atrakcje turystyczne. Autorzy pokazali, czym są militarna turystyka kulturowa i dziedzictwo militarne oraz jakie elementy militarnego dziedzictwa kulturowego występują w Polsce. Zostały także przedstawione atrakcje militarnej turystyki kulturowej na terenie Polski oraz formy organizacji tej turystyki w naszym kraju. Książkę wzbogacają liczne fotografie obrazujące militarne dziedzictwo kulturowe Polski. Walory edytorskie podkreślają wartość publikacji. Kredowy papier i kolorowe fotografie umilają odbiór zebranych wiadomości.

Książka jest przeznaczona dla osób ciekawych dziedzictwa historycznego, materialnego i kulturowego sztuki fortyfikacyjnej w Polsce, a także wykładowców i studentów kierunków związanych  z turystyką.

Cmentarz wojskowy w Warszawie 

Spis treści 

Wprowadzenie

 

Rozdział I. Militarna turystyka kulturowa — zagadnienia ogólne 

(Armin Mikos von Rohrscheidt)

1. Definicje militarnej turystyki kulturowej i kulturowego dziedzictwa militarnego

2. Potencjał militarnej turystyki kulturowej oraz typologia atrakcji turystycznych

3. Uczestnicy militarnej turystyki kulturowej

4. Zarys dziejów militarnej turystyki kulturowej

5. Główne destynacje militarnej turystyki kulturowej poza Polską

·  Obiekty warowne różnych typów i epok

·  Linie obronne

·  Pola bitew zagospodarowane turystycznie

·  Obiekty i miejsca innych typów

·  Eventy batalistyczne

·  Szlaki turystyczne o tematyce militarnej

6. Wyspecjalizowani touroperatorzy militarnej turystyki kulturowej

 

Rozdział II. Militarne aspekty i elementy dziedzictwa kulturowego w Polsce 

(Tadeusz Jędrysiak)

1. Dzieje oręża polskiego

·  Siły zbrojne państwa polskiego na przestrzeni wieków

·  Symbole i tradycje oręża w Wojsku Polskim i ich kultywowanie

·  Sławni polscy wodzowie, żołnierze i fortyfikatorzy

2. Broń wojskowa i wyposażenie wojskowe

·  Broń wojskowa

·  Wyposażenie wojskowe

3. Budowle obronne na ziemiach polskich

·  Zadania oraz rodzaje budowli i urządzeń obronnych

·  Elementy, sposoby i systemy obronne stosowane w wojskowej sztuce obronnej

·  Historyczny rozwój obiektów obronnych na ziemiach polskich

 

Rozdział III. Atrakcje pierwotne militarnej turystyki kulturowej na terenie Polski 

(Tadeusz Jędrysiak, Armin Mikos von Rohrscheidt)

1. Pola ważniejszych bitew stoczonych na ziemiach polskich

2. Cmentarze wojenne

3. Średniowieczne zamki obronne

·  Zamki krzyżackie

·  Pozostałe zamki obronne

4. Twierdze i obiekty obronne powstałe w okresie od XVII w. do wybuchu I wojny światowej

5. Fortyfikacje i pozycje obronne polskie i obce z okresu II wojny światowej

 

Rozdział IV. Formy organizacji militarnej turystyki kulturowej w Polsce 

(Armin Mikos von Rohrscheidt, Tadeusz Jędrysiak)

1. Miejsca ze zorganizowaną ofertą turystyczną 

·  Oferta turystyczna twierdz i fortów

·  Muzea i ekspozycje militarne

·  Zagospodarowanie turystyczne pól bitewnych i miejsc martyrologii

·  Militarne trasy turystyczne

·  Cmentarze wojskowe i wojenne jako cele wypraw turystów

·  Miejsca związane z wybitnymi dowódcami wojskowymi

2. Militarne szlaki tematyczne jako oferta turystyczna

·  Szlaki zamków średniowiecznych

·  Szlak Fortyfikacji Mazurskich

·  Inne ważniejsze szlaki kulturowo-militarne

·  Szlaki wirtualne

3. Militarna turystyka eventowa: imprezy i wydarzenia kulturalne

·  Turnieje rycerskie

·  Inscenizacje sławnych bitew

·  Bractwa rycerskie i grupy odtwórstwa historycznego jako element potencjału turystycznego

·  Pozostałe eventy militarne

4. Oferenci wypraw i pakietów turystyki militarnej w Polsce

 

Rozdział V. Rozwój militarnej turystyki kulturowej w Polsce — wnioski i postulaty 

(Armin Mikos von Rohrscheidt)

1. Uwagi wstępne

2. Postulaty odnośnie do oferty w miejscach i obiektach militarnej turystyki kulturowej

·  Pola bitewne

·  Średniowieczne zamki obronne

·  Twierdze i forty

·  Muzea wojskowe

3. Postulaty odnośnie do oferty militarnych eventów i inscenizacji historycznych

·  Nowe miejsca eventów militarnych

·  Organizacja przez obiekty militarne własnych eventów cyklicznych

·  Uzgadnianie kalendarium eventów militarnych

·  Organizacja inscenizacji batalistycznych

·  Poziom inscenizacji batalistycznych

4. Postulaty odnośnie do organizacji militarnej turystyki kulturowej

·  Istotne aspekty funkcjonowania turystycznych szlaków obiektów militarnych

·  Organizacja krajowego szlaku obiektów militarnych

·  Organizacja regionalnych szlaków obiektów militarnych

·  Propozycje projektów systemowych ukierunkowanych na popularyzację militarnej turystyki kulturowej

5. Postulaty odnośnie do działań wspierających rozwój oferty militarnej turystyki kulturowej

·  Miejsce lokalnego potencjału militarno-kulturowego w regionalnych strategiach rozwoju turystyki

·  Analiza potencjału militarno-kulturowego Polski i jej regionów

·  Promocja produktów militarnej turystyki kulturowej

·  Współpraca z wyspecjalizowanymi touroperatorami

 

Bibliografia

Fort III Twierdzy Modlin (Fort Pomiechówek) w Pomiechówku 

Źródło:

http://www.pwe.com.pl/geografia/militarna_turystyka_kulturowa,p870429350

Wydawca: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne

ISBN: 978-83-208-1952-6

Rok wydania: 2011

Liczba stron: 294

„Droga do Rio”

Aleksandra Pluta „Droga do Rio”

Historie polskich emigrantów

Emigracja, pamięć, historia i tożsamość – to wokół tych tematów osnute są opowieści polskich imigrantów w Rio de Janeiro, z którymi rozmawiała Aleksandra Pluta. Co łączy ze sobą bohaterów tej książki? Większość z nich przybyła do Brazylii podczas II wojny światowej lub niedługo po jej zakończeniu. Jedni nie mogli odnaleźć dla siebie miejsca w Polsce, która znalazła się pod okupacją sowiecką. Innym trudno było zapomnieć koszmar Holocaustu. Wszyscy zaczęli nowe życie w odległym kraju, którego język, klimat i zwyczaje daleko odbiegały od tych rodzimych. Emigracja, będąc utratą tego, co znane i swojskie, okazała się jednak dla większości bohaterów wyzwaniem i szansą na nowe, często lepsze, życie.

Wspomnienia bohaterów tej książki, których tłem są jedne z najbardziej tragicznych wydarzeń XX wieku, stanowią dziś cenne źródło historyczne. A ich publikacja w Polsce niech będzie dla nich symbolicznym powrotem do kraju.

Źródło:

https://ksiegarnia.pwn.pl/Droga-do-Rio.-Historie-polskich-emigrantow,715723856,p.html

Wydawca: PWN

ISBN: 978-83-01-19349-2

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 256

Publikacje Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK

Maria Anna Potocka (red.) „Wilhelm Brasse. Fotograf. 3444. Auschwitz 1940–1945”

Inspiracją dla projektu Wilhelm Brasse. Fotograf. 3444. Auschwitz 1940–1945 była wystawa Obok. Polska – Niemcy. 1000 lat historii w sztuce zorganizowana przez Zamek Królewski w Warszawie wspólnie z Martin-Gropius-Bau z okazji pierwszej polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. Anda Rottenberg, kurator wystawy, zaprosiła Marię Annę Potocką, dyrektor MOCAK-u, do udziału w tym niezwykłym wydarzeniu.

Wilhelm Brasse w bramie obozu, lipiec 2010 r.

W marcu 2010 roku Maria Anna Potocka przeprowadziła z Wilhelmem Brassem wywiad. Jego efektem jest książka, którą stanowią zredagowane opowieści więźnia i głównego fotografa Auschwitz, oraz film zawierający fragmenty wywiadu. Książka została opatrzona między innymi wstępem historyka Teresy Wontor-Cichy z Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau, która również opracowała tekst naukowo. Publikacja jest bogato ilustrowana zdjęciami z archiwum Wilhelma Brassego, Archiwum Fotograficznego Muzeum Auschwitz-Birkenau oraz Yad Vashem.

Książka wraz z filmem zostały opublikowane również w języku niemieckim i angielskim. Wilhelm Brasse urodził się w Żywcu w roku 1917. Jego ojciec był Austriakiem, a matka Polką. Przed wojną pracował jako portrecista w zakładzie fotograficznym w Katowicach. Za odmowę wstąpienia do Wehrmachtu został uwięziony w Oświęcimiu, gdzie od 1941 do 1945 roku pracował w Służbie Rozpoznawczej jako fotograf. Wykonał kilkadziesiąt tysięcy zdjęć więźniów, kilkaset portretów esesmanów i dokumentację kilku eksperymentów pseudomedycznych. Po wojnie wrócił do Żywca, gdzie mieszka do dzisiaj.

Publikacji towarzyszy 43-minutowy film na płycie DVD.

Źródło:

https://www.mocak.pl/wilhelm-brasse-fotograf-3444-auschwitz-1940-1945

Wydawca: Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK

ISBN: 978-83-62435-04-3

Rok wydania: 2011

Liczba stron: 128

Delfina Jałowik (red.) „Polska – Izrael – Niemcy. Doświadczenie Auschwitz dzisiaj”

W lipcu 2015 nakładem MOCAK-u ukazało się tłumaczenie książki Jürgena Kaumköttera Śmierć nie ma ostatniego słowa poświęconej twórczości artystów, którzy w okresie istnienia III Rzeszy znaleźli się w gettach i obozach koncentracyjnych. Natomiast najnowsza publikacja Muzeum stanowi refleksję na temat sposobów interpretowania problemu Auschwitz przez współczesnych artystów. Wystawa kuratorowana przez Delfinę Jałowik oraz Jürgena Kaumköttera analizuje różne sposoby przepracowywania tematu bolesnej pamięci przez 24 artystów z Polski, Izraela i Niemiec.

Wystawa w MOCAK-u, zorganizowana we współpracy z Zentrum für verfolgte Künste w Solingen w 70. rocznicę wyzwolenia obozu KL Auschwitz, podkreśla istotną obecność tematu Auschwitz w dyskursie historyczno-społeczno-kulturowym. Pokazuje, w jaki sposób współcześni artyści z Polski, Izraela i Niemiec interpretują przeszłe wydarzenia. Główną intencją prezentacji jest postawienie pytania o to, co stanie się po śmierci ostatnich bezpośrednich świadków tragedii. Czy drugie i trzecie pokolenie po Auschwitz czuje odpowiedzialność pamiętania o tych wydarzeniach?

Artyści z Polski, Izraela i Niemiec w różny sposób odnoszą się do Zagłady. Polscy twórcy często odwołują swoje prace do obozu jako miejsca. Wykorzystują głęboko zakorzenione postrzeganie Auschwitz, pokazując ich obecność w obiegu kultury konsumpcyjnej i komercjalizację tematu. Niejednokrotnie prowokują do myślenia, wykraczając poza przyjęty model mówienia o zagładzie. 

Michel Kichka, Drugie pokolenie. Czego nie powiedziałem mojemu ojcu, Paryż 2012 r.

Izraelscy artyści w centrum zainteresowania stawiają pytanie: co to znaczy być dzieckiem, wnukiem i prawnukiem ofiary, pokazują, jak bardzo pobyt w Auschwitz odcisnął się na świadomości i sposobie funkcjonowania rodzin. O tych, którzy nie przeżyli, mówią instalacje i obiekty złożone z osobistych przedmiotów, przywołujące indywidualne historie. U artystów niemieckich widoczne jest zainteresowanie oprawcą — nazistami lub Hitlerem. Sam temat obozu pojawia się rzadko i to jedynie w tle, zazwyczaj jako lustro dokumentujące winę bądź refleksja na temat własnej obciążonej tożsamości. Pomimo tych różnic tematycznych twórcy reprezentujący drugą i trzecią generację po Auschwitz są świadomi spoczywającego na wszystkich obowiązku pamiętania o tych tragicznych wydarzeniach.

Trójjęzyczną, polsko-angielsko-niemiecką publikację uzupełnia płyta z zapisem performansu rysunkowego Michela Kichki i krótkim filmem o wystawie. MOCAK planuje również wydanie publikacji poświęconej sposobom opisywania i interpretowania Holokaustu. Ekspertów z różnych dziedzin — kuratorów, historyków i krytyków sztuki, artystów, pisarzy i filozofów zapytamy między innymi o to, czy istnieje jedyna akceptowalna konwencja mówienia o Zagładzie i w jaki sposób można obrazić pamięć Holokaustu.

Źródło:

https://www.mocak.pl/polska-izrael-niemcy-doswiadczenie-auschwitz-dzisiaj

Wydawca: Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK

ISBN: 978-83-62435-90-6

Rok wydania: 2015

Liczba stron: 88

„O szczęśliwym chłopcu”

Helena Bobińska „O szczęśliwym chłopcu”

Ponad trzydzieści lat temu, kiedy byłem jeszcze małym szkrabem, a sylwetka i twórczość Zbigniewa Nienackiego były dla mnie całkowitą abstrakcją, przeczytałem powieść Heleny Bobińskiej „Lipniacy”. Była to historia o grupce dzieci, które spędzają wakacje na wsi. Tam bawią się we własne dziecięce państwo, które nazywają „Rzeczpospolitą Lipińską”. Budują darniowe domki, ustalają własne prawa, wybierają władze, a wreszcie bronią swego państewka przez łobuzami, którzy usiłują je zniszczyć. Powieść bywała rożnie interpretowana, doszukiwano się w niej także aluzji politycznych. Pewnie tak było, jednak mnie – wówczas niespełna dziesięciolatka mało to obchodziło, a lektura książki była dla mnie przygodą na tyle niezwykłą, że choć tytuł zakryła mgła zapomnienia, przygody dzieciaków tkwiły gdzieś we mnie przez długie lata. Poszukiwałem tytułu tej powieści przez ponad ćwierć wieku, aż pewnego dnia w jednym z serwisów aukcyjnych kliknąłem na miniaturkę okładki książki. Kiedy się powiększyła – już wiedziałem, że to jest TA książka.

Helena Bobińska „Lipniacy” 

Z niemałym wzruszeniem powróciłem po latach do wioski Lipiny. Choć nie w takim stopniu jak kiedyś, powieść na nowo mnie oczarowała. Zacząłem dostrzegać jej drugie dno, lecz postanowiłem przeczytać ją tak jakby to była moja pierwsza wizyta w Lipinach. Kiedy dotarłem do ostatniej strony niezbyt grubej książeczki, wiedziałem już, że nie mogę tak szybko rozstać się z twórczością Heleny Bobińskiej. Była to świetna decyzja, bo choć pisarka ma w dorobku powieść o dziecięcych i szkolnych latach Stalina, a realizm socjalistyczny był bliski jej sercu, w 1917 r. wydała bez wątpienia jedną z najpiękniejszych książek dla dzieci w dziejach literatury polskiej.

Helena Bobińska

Źródło: https://audiovis.nac.gov.pl/obraz/11/h:193

„O szczęśliwym chłopcu” to historia 10-letniego Romka Nawrockiego, syna inżyniera-leśnika, który wraz z rodzicami zamieszkał w Suchej Beskidzkiej. Jest to powieść o przyjaźni, odpowiedzialności, trudnych wyborach, miłości do przyrody, relacjach między dziećmi a dorosłymi. Piękny język, niezwykłe ciepło bijące z każdej strony… Niby nie ma tu typowych przygód, wartkiej akcji, a jednak każdy dzień życia chłopca w nowym otoczeniu, poznawanie świata i ludzi jest wielką, niezwykłą przygodą. Odkrywanie nowych ścieżek, i dosłownie i w przenośni, kształtuje charakter młodego człowieka. Więcej nie będę pisał, ale jeśli macie potomstwo w adekwatnym wieku, serdecznie polecam wspólną lekturę. Ja mogę tylko bardzo żałować, że w dzieciństwie, kiedy przeczytałem wspomnianą wcześniej powieść „Lipniacy” nikt nie podsunął mi książki „O szczęśliwym chłopcu”.

Powieść jest łatwo dostępna, doczekała się po wojnie kilku wznowień. Niektóre były zmieniane (aktualizowane). Polecam wydanie z 1953 r., wg zawartej w przedmowie informacji, treść jest dokładnie taka sama jak wydaniu pierwszym.

Wydawca: Czytelnik

Rok wydania: 1953

Liczba stron: 317

Helena Bobińska: Jak pisałam książkę „O szczęśliwym chłopcu”

Było to zimą w 1917 roku. Mieszkałam wówczas z małą córeczką u ojca. Ciężka to była zima. Nie było opału, nie było chleba i nie było gazu. Niemcy wywieźli wszystko, co można było wywieźć, nawet klamki mosiężne z drzwi. Paliło się odłamkami starych mebli znalezionych na strychu. Wieczorami pracowałam przy świecy. Nie pisałam jeszcze dla dzieci. Więc kiedy mi zaproponowano, żebym napisała małą książeczkę o zimie — nie byłam pewna, czy potrafię. Najpierw zaczęłam myśleć nad tym, o j a k i e j zimie mam pisać, gdzie to ma być? I od razu przypomniała mi się zima w Suchej. Bo te dwa lata w Suchej to były najszczęśliwsze lata mego życia. I zdawało mi się, że z całej Polski najbardziej kocham Beskidy i Suchą. Trzy lata minęły, odkąd wyjechałam ze Suchej, ale dość mi było pomyśleć o niej, żeby to wszystko odżyło na nowo. Zniknęły z oczu czerwone mury browaru za oknami i cała ta okropna zima pod niemiecką okupacją... Zobaczyłam znowu lesiste stoki Mioduszyny i bystrą, kapryśną i pełną niespodzianek ulubioną moją Skawę. 

Wzięłam kajet i napisałam: „Gdyby się kto spytał Romka, jaka jest najpiękniejsza rzeka na świecie, powiedziałby, że Skawa". Tak się zaczęła książka ,,O szczęśliwym chłopcu" — od środka. Bo wtedy nie wiedziałam jeszcze, że to będzie duża książka i że tak się będzie nazywała. Przyjemnie mi było pisać o Skawie i o Romku. Napisałam jeszcze rozdział „Jaz". I przypomniałam sobie, że to ma być przecież książeczka o z i m i e . Więc zaczęłam rozdział: „Przed świętami". Może dlatego, że kochałam te piękne góry, tych ludzi i te dzieci, widziałam to wszystko, jak bym jeszcze tam była. Napisałam „Jarmark przedświąteczny", później „Sanki", „Utrapienie z tymi dziećmi", „Na rzece", „Jaz zamarznięty", „Gwiazdka", „O szarej godzinie", „Wycieczka na Jasień", „U gajowego", „Jastrząb" i „Odjazd gości". Przeczytałam te rozdziały i pomyślałam, że to chyba jest „książeczka o zimie". I zrobiło mi się smutno, że to już koniec. Zaniosłam rękopis do wydawnictwa, do pana Mortkowicza, bo właśnie on zamówił tę małą książeczkę. Po kilku dniach pan Mortkowicz powiedział mi: — Niech pani pisze dalej. To musi być duża i piękna książka. I wiecie przecież, jak to jest. Kiedy nam ktoś powie, że to, co robimy, jest piękne, wtedy praca nabiera podwójnego uroku. Tak było i ze mną. Zapomniałam, że piszę tę książkę dla dzieci — pisałam ją d l a s i e b i e , porwana wspomnieniami. Wiosna już była, kiedy skończyłam ostatni rozdział „Leśniczówka w Lachowicach". Książka kończyła się słowami: „Pociąg gwizdnął. Dojeżdżali do Suchej". (Ze wstępu do wydania z 1958 r.)