poniedziałek, 17 lipca 2017

Publikacje Instytutu Archeologii i Etnologii PAN (cz. 2)



Paulina Romanowicz „Zabawa w średniowiecznym mieście”


"Obecność zabawy w świecie zwierząt każe nam myśleć o niej, jak o czymś naturalnym. Nie ulega jednak wątpliwości, że jest ona również jednym z ważniejszych elementów kultury. Źródła potrzeby bawienia się poszukiwane są w związku z tym zarówno w naturze, jak i w kulturze. Zabawa integruje ludzi, ustala krąg uczestników i utrwala więzi oraz hierarchie wewnątrzgrupowe. Może stać się narzędziem kontroli społecznej nad jednostką, a nawet manipulacji. Jest również nośnikiem elementów rozładowujących napięcie społeczne, swoistym zabezpieczeniem przed konfliktem. Aktywność ludyczna stanowi tym samym ważny poznawczo komunikat na temat funkcjonowania społeczeństwa w określonym czasie i przestrzeni. Przypisywane jej istotne funkcje społeczne (socjalizacyjna, edukacyjna, kompensacyjna pozwalają postulować potrzebę badania przejawów tej formy aktywności oraz jej znaczenia w życiu ludzi w poszczególnych epokach historycznych..." (ze wstępu)




Spis treści:

Wstęp
Cel i zakres pracy
Podstawa źródłowa i metody
Archeologia w badaniach nad kulturą ludyczną. Stan badań
Wybrane zagadnienia teorii zabawy
Klasyfikacja źródeł
Akcesoria zabaw
Akcesoria gier
Instrumenty muzyczne
Formy aktywności ludycznej w miastach
Zabawy dzieci
Zabawy dzieci i dorosłych
Przestrzeń ludyczna w mieście
Akcesoria gier i zabaw na południowym wybrzeżu Bałtyku
Kultura ludyczna w miastach średniowiecznych w świetle archeologii
Aneks: Przyczynek do badań nad rozwojem dzieci poprzez zabawę w średniowiecznym mieście.
Eksperyment z udziałem dzieci
Summary
Bibliografia
Spis i źródła ilustracji
Spis tabel
Indeks nazw miejscowych
Katalog znalezisk

  
Źródło:


Wydawca: Instytut Archeologii i Etnologii PAN
ISBN: 978-83-63760-72-04
Rok wydania: 2016
Liczba stron: 354 + CD



niedziela, 16 lipca 2017

„Błękitne okulary”



Anna Kłodzińska „Błękitne okulary”


Warszawa, lata 60-te ubiegłego wieku. Z dwóch wagonów stojących na bocznicy kolejowej skradzionych zostaje kilkadziesiąt ton cennych chemikaliów. Z magazynów różnych przedsiębiorstw giną poszukiwane prefabrykaty lub surowce. Mimo zakrojonych na szeroką skalę działań operacyjnych, milicji nie udaje się natrafić na jakikolwiek ślad mogący doprowadzić do rozbicia doskonale zorganizowanej szajki przestępców. W tym samym czasie dwóch pokerzystów popełnia samobójstwo. Milicjanci, w tym kapitan Szczęsny z Komendy Miasta są przekonani, że to nie może być przypadek. Wkrótce as warszawskiej milicji zaczyna podejrzewać, iż zagadkowe zgony i tajemnicze kradzieże mogą być ze sobą w jakiś sposób powiązane. Rozpoczyna się obserwacja środowiska związanego z pokerzystami. Pośród kilku szemranych osobników, milicjanci zwracają uwagę na mężczyznę w błękitnych okularach, tajemniczego doktora Hacena.




Pierwszoplanowe role na kartach książki Kłodzińskiej odgrywają tym razem członkowie przestępczej szajki. Jak na kryminał milicyjny, dość dużo miejsca pisarka poświęciła na stworzenie barwnych charakterystyk postaci, które niemal do ostatnich stron powieści starają się wodzić za nos kapitana Szczęsnego oraz jego towarzyszy. Niemal każdy z członków grupy prowadzi podwójne życie. W domu jest kochającym mężem i ojcem, w zakładzie pracy szanowanym kolegą, często niezastąpionym fachowcem, lecz kiedy tylko przekroczy próg lokalu by spotkać się z kompanami od kart, przeistacza się w bezwzględnego, gotowego na wszystko bandytę.




Kłodzińska ukazując kształtowanie się wzajemnych relacji między przestępcami, piętnuje jednocześnie motywy ich działania. „Błękitne okulary” to mroczny (dosłownie) kryminał. Znaczna część akcji rozgrywa się w ciemnym, zadymionym mieszkaniu. To tam bowiem spotykają się pokerzyści, omawiając jednocześnie swoje „interesy”. Choć socjalistyczna ojczyzna systematycznie się rozwija, nie brak w zdrowej tkance społecznej czarnych charakterów, ludzi którzy gotowi są ją oskubać, kiedy tylko nadarzy się ku temu okazja. Na szczęście karzące ramię sprawiedliwości dosięga każdego, kto tylko próbuje tego dokonać.  W powieściach Anny Kłodzińskiej tym karzącym ramieniem jest kapitan Szczęsny. Polecam.


Wydawnictwo: CM
Seria wydawnicza: Najlepsze kryminały PRL
ISBN: 978-83-65499-35-6
Rok wydania: 2016
Liczba stron: 213


sobota, 15 lipca 2017

„Niezwykłe wakacje A.B.C.”



Stanisława Platówna „Niezwykłe wakacje A.B.C.”


Rodzina Ciekońskich nie jest tak zupełnie zwyczajna. Imiona i nazwisko każdego z jej członków rozpoczynają się trzema pierwszymi literami alfabetu. I tak: głowa rodziny to Andrzej Bronisław, mama – Anna Barbara, syn - Artur Bogdan, a dwie córki noszą imiona Agnieszka Beata oraz Alicja Bożena. Ale to nie wszystko, ulubieniec rodziny – pies zwie się Ali Baba. Rodzina A.B.C. mieszka w domku z ogródkiem we Wrocławiu, w dzielnicy Sępólno. Pan Andrzej pracuje w biurze konserwacji zabytków, pani Anna jest absolwentką historii sztuki specjalizującą się w malarstwie ściennym. To właśnie za jej sprawą wakacje 1967 r. na długo zapisały się w pamięci tej niezwykłej familii.




W celu przeprowadzenia badań fresków pani Ciekońska ma udać się do ruin starego zamczyska w Czarnym Stoku. W pracy ma pomagać jej oczywiście mąż. Rodzice korzystając z faktu, że rok szkolny dobiegł końca i za pasem wakacje postanawiają zabrać ze sobą także trójkę latorośli. Przed wyjazdem, do domu rodziny A.B.C. ktoś dokonuje włamania. Dzieci ukrywają to wydarzenie przed rodzicami, obawiając się opóźnienia wakacyjnego wyjazdu.

Po przyjeździe do Czarnego Stoku, Ciekońscy rozbijają namioty u stóp zamkowych ruin. Z zamkiem wiąże się romantyczna i tragiczna legenda o okrutnym rycerzu Arnoldzie von Schwarzenberg oraz jego małżonce Bercie. Młodzież oczywiście zaczyna podejrzewać, że gdzieś w podziemiach zrujnowanego zabytku znajduje się ukryty skarb. Wkrótce w pobliże obozowiska przybywa dwóch tajemniczych osobników. Artur oraz dziewczynki są przekonani, że włamanie do ich domu nie było tak zupełnie przypadkowe…




Choć „Niezwykłe wakacje A.B.C.” to znakomita wakacyjna lektura, znajdziemy w niej też nieco poważniejszy wątek poświęcony trudnościom piętrzącym się przed marzącym o dalszej nauce w liceum i studiach medycznych kilkunastoletnim chłopcem Adasiem.  W bibliografii zmarłej w 1975 r. Stanisławy Platówny nie brakuje zresztą powieści poruszających problemy nastolatków. W książce wydanej ponad 40 lat temu nie mogło oczywiście zabraknąć inteligentnego przedstawiciela milicji obywatelskiej. Autorka, unikając nadmiernego moralizowania, skoncentrowała się na stworzeniu historii przygodowej dla młodego czytelnika. Udało się jej to wyśmienicie. Szkoda, że powieść ta została już niemal zupełnie zapomniana.
           
Pierwsze wydanie „Niezwykłych wakacji A.B.C.” ukazało się w 1968 r., a więc dwa lata po bardziej znanej powieści Jerzego Broszkiewicza „Długi deszczowy tydzień.” Obydwie książki cechuje bardzo zbliżony, wakacyjny klimat. Również bohaterowie: garstka dzieciaków, rodzice, stróż prawa oraz zagadka historyczna z wątkiem sensacyjnym sprawiają, że książki te  można postawić obok siebie na bibliotecznej półce. Polecam.


Wydawnictwo: Nasza Księgarnia
Rok wydania: 1973
Liczba stron: 230


piątek, 14 lipca 2017

Świętokrzyskie regionalia (cz. 38)


Publikacje Kieleckiego Towarzystwa Naukowego


„Studia Kieleckie – Seria Historyczna nr 6”


„…Kolejny numer -Studiów Kieleckich- o tematyce historycznej poświęcony jest szeroko rozumianemu regionowi kieleckiemu w okresie od XII po XX wiek i prezentuje efekty badań naukowych młodych historyków z województwa świętokrzyskiego. Problematyka przedstawianych artykułów dotyczy różnych przejawów życia mieszkańców obszaru między Wisłą i Pilicą od lat szkolnych aż po jego kres…” (prof. dr hab. Barbara Szabat, dr Małgorzata Czapska)

Źródło:


Wydawca: Kieleckie Towarzystwo Naukowe
ISSN: 1429-0642
Rok wydania: 2010
Liczba stron: 187

---

Publikacje Kieleckiego Towarzystwa Naukowego
można nabyć w biurze Towarzystwa lub zamawiać:
listownie: Kieleckie Towarzystwo Naukowe, ul. Rynek 3, 25 – 303 Kielce
telefonicznie: tel. (41) 344 54 53 lub 798 120 328


czwartek, 13 lipca 2017

"Stare" i "nowe" czasopisma dla dzieci i młodzieży



Olszewska Bożena, Łucka-Zając Elżbieta (red. nauk.)
"Stare" i "nowe" czasopisma dla dzieci i młodzieży


Autorzy analizują zawartość czasopism, język, literaturę oraz tematykę. Zwracają uwagę na model czasopisma, jego funkcje, oddziaływanie wychowawcze oraz uwarunkowania odbioru. W części pierwszej omówione zostały tytuły czasopism oraz scharakteryzowane czasopisma dla młodzieży szkolnej, wydawane w Polsce w latach 1989–2009. Wiele tekstów dotyczy czasopism „dawnych” (np. Dziennika dla Dzieci” Stanisława Jachowicza, popularnych w dwudziestoleciu międzywojennym pism: „Płomyk”, „Płomyczek” czy „Mały Przegląd” Janusza Korczaka), jak i współczesnych („Bravo”, „Victor Junior”).

Ze względu na specyficznego odbiorcę, będącego w fazie formowania osobowości, czasopisma dla dzieci i młodzieży, wpisują się w proces edukacji. Stąd osobny wątek stanowią artykuły dotyczące wykorzystania tych czasopism w procesie dydaktycznym. Nie zabrakło refleksji dotyczących roli i miejsca czasopism dla dzieci i młodzieży w społeczeństwie – w kraju i na emigracji, kształtowania kultury narodowej, obszarów wolności słowa w przełomowych okresach naszych dziejów. Zwrócono też uwagę na czasopisma adresowane do wybranej, wąskiej grupy odbiorców. Wyróżnikiem stała się tu narodowość, grupa społeczna, etniczna, wiek oraz terytorialny/geograficzny obszar. Szerokie spektrum tematów pozwala na rozszerzenie adresata książki. Kierujemy ją nie tylko do badaczy literatury dziecięcej, prasoznawców, bibliotekarzy, ale też nauczycieli i studentów.


Źródło:


Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego
ISBN: 978-83-7395-583-7
Rok wydania: 2013
Liczba stron: 422


środa, 12 lipca 2017

„Zamek biskupów w Lidzbarku Warmińskim”



Małgorzata Jackiewicz-Garniec, Mirosław Garniec
„Zamek biskupów w Lidzbarku Warmińskim”

Przewodnik


Zamek biskupów w Lidzbarku Warmińskim. Zbudowany w latach 1350-1401, należy do najcenniejszych zabytków architektury gotyckiej w Polsce. Jest znakomicie zachowany, w ogromnej części autentyczny. Był główną siedzibą biskupów warmińskich – od 1350 do 1795 roku i stolicą ich księstwa – Warmii, należącej od 1466 roku aż do I rozbioru do Rzeczypospolitej. Wśród rezydujących na zamku biskupów byli wybitni uczeni, mężowie stanu, humaniści, m.in. Stanisław Hozjusz Jan Dantyszek, Ignacy Krasicki. Mieszkał tu również Mikołaj Kopernik, pełniący funkcję sekretarza i lekarza biskupów warmińskich.




Zamek jest oddziałem Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie. Prezentuje bogate zbiory od sztuki gotyku Warmii i Prus Książęcych, przez dawną broń, rzemiosło artystyczne, po malarstwo polskie, organizuje wystawy czasowe, a co roku na przełomie lipca i sierpnia odbywa się tu festiwal muzyki dawnej.




Wydawca: Studio Wydawnicze ARTA  Mirosław Garniec
 tel./fax: 89 526 55 07, tel. 603 937 317 
ISBN: 978-83-912840-1-8
Rok wydania: 2017
Liczba stron: 88


wtorek, 11 lipca 2017

„Tajemnica Starego Lasu”



Halina Wiktor „Tajemnica Starego Lasu”


Pradawne dęby w Tajemniczym Lesie kryją zadziwiające tajemnice, nieznane przestrzenie i światy. Przekonała się o tym Teofila, mała dziewczynka z rodziny czarodziejów. Wyruszając wraz ze swym przemądrzałym gadatliwym kotem Klemensem na wyprawę do lasu, natrafiła w dziupli potężnego dębu na zwykłą starą patelnię. Jednak nic nie jest takie, jak się wydaje. Patelnia przenosi naszych bohaterów do innego, choć równie realnego świata. Przeżywają w nim mnóstwo przygód, poznają sekret gadającej skrzynki, fruwają latającym dywanem. Towarzyszy im nowy znajomy, ciekawski stworek Andronik. Czy zdołają powrócić do domu? Wszak patelnia, która przeniosła ich w inny świat, gdzieś przepadła…


Źródło:


Wydawca: Bernardinum
ISBN: 978-83-7823-906-2
Rok wydania: 2017
Liczba stron: 112


poniedziałek, 10 lipca 2017

Świętokrzyskie regionalia (cz. 37)


Publikacje Instytutu Archeologii i Etnologii PAN 


Bogdan Balcer „Ćmielów Krzemionki Świeciechów. 
Związki osady neolitycznej z kopalniami krzemienia”


Ćmielów - wzgórze Gawroniec, Krzemionki Opatowskie i Świeciechów-Lasek to nazwy trzech słynnych stanowisk archeologicznych. Na pierwszym z nich znajduje się krzemieniarska osada produkcyjna kultury pucharów lejkowatych sprzed około 5 tys. lat, a dwa pozostałe to kopalnie krzemienia pasiastego i świeciechowskiego. W książce scharakteryzowane są liczne znaleziska krzemienne z Ćmielowa, wykorzystane jako źródła do badań udziału mieszkańców osady w górnictwie i przetwórstwie krzemienia. Omówione są związane z tym zagadnienia techniczno-organizacyjne i gospodarczo-społeczne, w tym zaawansowany proces specjalizacji grupowej. Był on równoznaczny z podziałem pracy wśród społeczności neolitycznych mieszkańców wielu osad tworzących powiązane ze sobą wspólnoty.


Źródło:

Spis treści:


Wydawca: Instytut Archeologii i Etnologii PAN
ISBN: 83-85463-92-5
Rok wydania: 2002
Liczba stron: 192


niedziela, 9 lipca 2017

„Kryminały przedwojennej Warszawy”



Ranking „Kryminałów przedwojennej Warszawy”


Seria „Kryminały przedwojennej Warszawy” wydawnictwa CM ukazuje się od maja 2012 r. Wydano w niej już ponad 40 tytułów. Po przedwojenne powieści kryminalne sięgamy nie tylko ze względu na skomplikowane zagadki kryminalne. W trakcie lektury chcemy przenieść się choć na kilka godzin do innego świata. Świata dawnej Warszawy. Klimatu dawnych kabaretów, nocnych lokali, kamienic, ulic, teatrów i melin lepiej od Błażejowskiego, Romańskiego, Wotowskiego czy Nasielskiego nie są w stanie oddać nawet najlepsi współcześni autorzy kryminałów retro.

Jest to trzeci ranking Kryminałów przedwojennej Warszawy. Mam nadzieję, że w tej znakomitej serii ukaże się jeszcze bardzo wiele tytułów. Ostatnio dodane pozycje zaznaczono pogrubioną czcionką.

Z dodanych ostatnio tytułów szczególnie polecam awanturniczą dwutomową powieść kryminalną Marka Romańskiego i Mirko Borkowicza „Szajka Biedronki” oraz „Akcje ATN”. Warto wyróżnić wydaną także w dwóch tomach, urzekającą klimatem i językiem dawnej Warszawy książkę Walerego Przyborowskiego „Widmo na Kanonii”. Ukazała się również najlepsza wg mnie powieść z przygodami genialnego inspektora Bernarda Żbika „As Pik”.


  1. Aleksander Błażejowski, Korytarz Podziemny B
  2. Henryk Nagiel, Sęp
  3. Ryszard Braun, Manekin nr 6
  4. Henryk Nagiel, Tajemnice Nalewek
  5. Marek Romański, Odwet
  6. Marek Romański, Mirko Borkowicz, Szajka Biedronki
  7. Marek Romański, Mirko Borkowicz, Akcje ATN
  8. Stanisław A. Wotowski, Tajemniczy wróg
  9. Marek Romański, Czarny trójkąt
  10. Marek Romański, Człowiek z Titanica
  11. Adam Nasielski, As Pik (Wielkie gry Bernarda Żbika)
  12. Józef Jeremski, Tajemnica komisarza policji
  13. Adam Nasielski, Puama E (Wielkie gry Bernarda Żbika)
  14. Walery Przyborowski, Widmo na Kanonii, t. 1
  15. Walery Przyborowski, Widmo na Kanonii, t. 2
  16. Ludwik Kurnatowski, Tajemnica Belwederu
  17. Leon (Ludwik) Kurnatowski, Zagadkowi milionerzy
  18. Stanisław A. Wotowski, Upiorny dom
  19. Antoni Hram, Upiór podziemi
  20. Adam Nasielski, Dom tajemnic (Wielkie gry Bernarda Żbika)
  21. Ludwik M. Kurnatowski, Samochodwa banda Kłaka
  22. Adam Nasielski, Człowiek z Kimberley (Wielkie gry Bernarda Żbika)
  23. Rafał Scherman, Samobójstwo zmarłego
  24. Stanisław A. Wotowski, Człowiek, który zapomniał swego nazwiska
  25. Adam Nasielski, Alibi (Wielkie gry Bernarda Żbika)
  26. Stanisław A. Wotowski, Czarny Adept
  27. Marek Romański, Żółty szatan
  28. Marek Romański, Ostatnia gra Yoshimury
  29. Adam Nasielski, Opera śmierci (Wielkie gry Bernarda Żbika)
  30. Adam Nasielski, Skok w otchłań (Wielkie gry Bernarda Żbika)
  31. Adolf Doliński, Opowiadania kryminalne. Część 1.
  32. Stanisław A. Wotowski, Sekta diabła
  33. Walery Przyborowski, Szkielet na Lesznie
  34. Walery Przyborowski, Czerwona skrzynia
  35. Adolf Doliński, Opowiadania kryminalne 2
  36. Adam Nasielski, Grobowiec Ozyrysa (Wielkie gry Bernarda Żbika)
  37. Aleksander Błażejowski, Czerwony Błazen
  38. Tadeusz Starostecki, Krwawy reporter
  39. Antoni Starzewski, Męty
  40. Aleksander Błażejowski, Sąd nad Antychrystem

Recenzje wszystkich tomów znajdziecie w ZAPOMNIANEJ BIBLIOTECE:

Kryminały przedwojennej Warszawy na Facebooku:


sobota, 8 lipca 2017

„Krwawy reporter”



Tadeusz Starostecki „Krwawy reporter”


Międzywojenna Warszawa. Maks Frenkiel, właściciel poczytnej gazety nie radzi sobie z prowadzeniem pisma, które pozostawił mu niedawno zmarły ojciec. Jego wizja pracy dziennikarskiej znacząco odbiega od tego, czego oczekują żądni sensacji czytelnicy oraz zatrudnieni w redakcji reporterzy. W konsekwencji nakład „Gońca” wynoszący do niedawna około dwustu tysięcy egzemplarzy powoli lecz systematycznie topnieje. W tym trudnym okresie do redakcji trafia anonim, którego treść może postawić pismo na nogi. Jego nadawca twierdzi, że gotów jest dostarczać systematycznie sensacyjne materiały. Redakcja decyduje się na nawiązanie współpracy z tajemniczym donosicielem. Okazuje się, że teksty przez niego nadsyłane odsłaniają nie zawsze zgodne z prawem poczynania osób ze świata przemysłu i finansjery. Po samobójczej śmierci pewnego skompromitowanego w ten sposób bankiera, warszawska opinia publiczna ochrzciła autora artykułów mianem krwawego reportera.



Marek Romański, Mirko Borkowicz „Szajka Biedronki” oraz „Akcje ATN” 
– jedne z najlepszych Kryminałów przedwojennej Warszawy.


Klimat książki Tadeusza Starosteckiego przypomina nieco słynną powieść kryminalną Aleksandra Błażejowskiego „Czerwony Błazen”. Trzeba bowiem wyjaśnić, że wspomniane wyżej samobójstwo finansisty, to nie jedyna tragiczna śmierć z jaką mamy do czynienia na kartach niniejszej powieści. W pokoiku za kulisami pewnego stołecznego teatru rewiowego zostaje zamordowany sekretarz popularnej tancerki Reny Nels. O zabójstwo zostaje oskarżona piękna kobieta, której zmysłowy taniec nie raz rozgrzewał do czerwoności zmysły zasiadających na widowni mężczyzn…

W przeciwieństwie do Błażejowskiego, który w swych książkach starał się wiernie oddać klimat warszawskich ulic lub kabaretów, Starostecki skupił się na wartkiej akcji oraz na relacjonowaniu przebiegu nieformalnego śledztwa prowadzonego przez głównych bohaterów. Konstrukcja powieści oraz umiejscowienie kilku epizodów w teatrze czy na Cmentarzu Powązkowskim umożliwiały natomiast rozwinięcie niektórych wątków i wzbogacenie fabuły o smaczki z życia artystek lub akcenty grozy i tajemniczości.

Kim był Tadeusz Starostecki? Na forach internetowych można znaleźć spekulacje, że być może jest to jeden z pseudonimów znanego twórcy kryminałów Tadeusza Kosteckiego. Trudno to potwierdzić z całkowitą pewnością. Faktem jest, że styl i język „Krwawego reportera” bardziej przypominają powstałe po 1945 r. powieści zaliczane do nurtu „kryminału milicyjnego” niż kryminały z okresu dwudziestolecia międzywojennego. Polecam.


Wydawca: CM
Seria wydawnicza: Kryminały przedwojennej Warszawy
ISBN: 978-83-65499-34-9
Rok wydania: 2016
Liczba stron: 99